Ο πλανήτης Γη διατρέχει κίνδυνο να εισέλθει σε μια φάση συνθηκών «θερμοκηπίου», με τον μέσο όρο των θερμοκρασιών παγκοσμίως να είναι 4 ως 5 βαθμούς Κελσίου υψηλότερος, ακόμη κι αν οι στόχοι για τη μείωση των εκπομπών αερίων που προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη οι οποίοι ορίστηκαν στη συμφωνία του Παρισιού επιτευχθούν, προειδοποίησαν επιστήμονες σε μελέτη που δόθηκε στη δημοσιότητα τη Δευτέρα (1).
Η μελέτη δημοσιεύθηκε εν μέσω κυμάτων καύσωνα –η θερμοκρασία ανέβηκε πάνω από τους 40° Κελσίου φέτος σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης– ξηρασίας και δασικών πυρκαγιών, ανάμεσά τους αυτές του Ιουλίου στην Ελλάδα, οι οποίες στοίχισαν τη ζωή σε 91 ανθρώπους.
Περίπου 200 χώρες συμφώνησαν στο Παρίσι να περιορίσουν την αύξηση της θερμοκρασίας «πολύ κάτω» από τους 2 βαθμούς Κελσίου πάνω από το επίπεδο της προβιομηχανικής εποχής—το όριο αυτό θεωρείται κρίσιμο για να αποφευχθεί μια δραματική κλιματική αλλαγή.
Όμως δεν είναι σαφές εάν το κλίμα της γης μπορεί να παραμείνει σταθερό και ασφαλές 2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής, ή εάν αυτό το σενάριο θα πυροδοτήσει άλλες διεργασίες και τελικά την υπερθέρμανση του πλανήτη, ακόμη και σε περίπτωση που ο κόσμος φρενάρει ή σταματήσει τις εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, σύμφωνα με τη μελέτη.
Σήμερα, ο παγκόσμιος μέσος όρος της θερμοκρασίας υπολογίζεται ότι ξεπερνά κατά 1 βαθμό Κελσίου το επίπεδο της προβιομηχανικής εποχής κι ανεβαίνει με ρυθμό 0,17° Κελσίου ανά δεκαετία.
Επιστήμονες ινστιτούτων και πανεπιστημίων της Στοκχόλμης, της Κοπεγχάγης, του Πότσδαμ αλλά και του Εθνικού Πανεπιστημίου της Αυστραλίας θεωρούν πως είναι πολύ πιθανό, αν ξεπεραστεί ένα κρίσιμο όριο, να υπάρξουν αλυσιδωτές αντιδράσεις και διεργασίες που θα οδηγήσουν σε βίαιες αλλαγές του κλίματος της Γης.
Τέτοιες διεργασίες είναι: η τήξη των στρωμάτων μόνιμου πάγου· η απώλεια των υδριτών μεθανίου από τους βυθούς των ωκεανών· η χαμηλότερη απορρόφηση διοξειδίου του άνθρακα από τη γη και τους ωκεανούς· η απώλεια μεγάλων στρωμάτων πάγου στην Αρκτική και στην Ανταρκτική.
Όλα αυτά μπορεί να αρχίσουν να ανατρέπονται σαν «σειρά από ντόμινο», προειδοποιεί ο Γιόχαν Ρόκστρεμ, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης που δημοσιεύεται στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών (PNAS) και εκτελεστικός διευθυντής του Κέντρου της Στοκχόλμης για την Ανθεκτικότητα.
«Μπορεί να είναι πολύ δύσκολο, ή αδύνατο, να σταματήσουμε όλα τα ντόμινο πριν ανατραπούν. Ολόκληρα τμήματα της Γης μπορεί να ερημοποιηθούν, να γίνουν μη κατοικήσιμα, εάν η “Γη-Θερμοκήπιο” γίνει πραγματικότητα», συμπλήρωσε.
Για να αποφευχθεί η μετατροπή του πλανήτη σε «θερμοκήπιο» δεν αρκεί η μείωση των εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο, τονίζεται στη μελέτη. Προτείνεται η καλύτερη διαχείριση των δασών, των αγροτικών καλλιεργειών και των καλλιεργούμενων εδαφών· η προστασία της βιοποικιλότητας· και η ανάπτυξη τεχνολογιών για την αφαίρεση διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα.
Ερωτηθέντες για την έρευνα, ειδικοί σημείωσαν ότι η ανεξέλεγκτη υπερθέρμανση του πλανήτη δεν είναι βέβαιη μεν, αλλά ούτε μπορεί να αποκλειστεί.
«Μιλώντας με το καλοκαίρι του 2018 στο φόντο, ασφαλώς δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι πρόκειται για λαθεμένο συναγερμό: τους βλέπουμε τους λύκους πλέον», σχολίασε ο Φιλ Ουίλιαμσον, ερευνητής για το κλίμα στο University of East Anglia.