Παρακολουθώντας τα όσα συμβαίνουν στον ΒΟΑΚ -που τελευταία δυστυχώς έχουν μετατραπεί σε τραγικά μόνο – εύλογα κάποιος αναρωτιέται πώς είναι δυνατόν ένας εθνικός δρόμος με τόσο μεγάλο φόρτο, στο πλέον τουριστικό μέρος της Ελλάδας, να μην έχει αναβαθμιστεί και να μην έχει γίνει αυτό που έγινε σχεδόν στο σύνολο του εθνικού δικτύου της χώρας μας τα τελευταία χρόνια. Σε όλη την Ελλάδα, το εθνικό οδικό δίκτυο αναβαθμίστηκε σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα με διαδικασίες παραχώρησης. Αυτό σημαίνει ότι τα έργα αυτά τα χρηματοδότησε σε μεγάλο βαθμό ο ιδιωτικός τομέας και τα συντηρεί με ανταπόδοση τα έσοδα που παράγει το έργο από τους χρήστες του.
Όλοι μπορούμε να αντιληφθούμε πως αυτό το έργο είναι πρώτο σε προτεραιότητα απ’ όλα τ’ άλλα έργα υποδομής που έχει ανάγκη η Κρήτη. Είναι αναγκαίο όχι μόνο για να μην θρηνούμε δεκάδες νεκρούς κάθε χρόνο στο δρόμο αυτό, αλλά και γιατί μέσα απ’ αυτόν περνά σε μεγάλο βαθμό η ευημερία μας. Η αλματώδης αύξηση των τουριστών που επισκέπτονται την Κρήτη κάθε χρόνο, μεμονωμένα και όχι διαμέσου κάποιου τουριστικού πρακτορείου, έχουν την επιθυμία να περιηγηθούν το νησί απ’ άκρη σ’ άκρη. Σκεφτείτε λοιπόν το μέγεθος των θετικών επιπτώσεων για τα Χανιά, όταν κάποιος θα μπορεί να έρθει από την Ανατολική Κρήτη εδώ σε μόλις μία ώρα. Είναι βέβαιο πως θα δημιουργηθεί ένα ρεύμα πολλών δεκάδων χιλιάδων επισκεπτών προκειμένου να δουν την πιο όμορφη πλευρά της Κρήτης, το Νομό Χανίων. Η ανάγκη βέβαια μετατροπής του ΒΟΑΚ σ’ ένα σύγχρονο ασφαλή, ευρωπαϊκών προδιαγραφών, αυτοκινητόδρομο δεν προέκυψε τώρα, απλώς τώρα η υφιστάμενη κατάσταση έχει φτάσει σε οριακό σημείο.
Απ’ ότι διαφαίνεται, η σημερινή κυβέρνηση δρομολογεί τη διαδικασία υλοποίησης ενός μεγάλου κομματιού του έργου. Χωρίς να γνωρίζω και να τοποθετούμαι ως προς το αν έχουν ακολουθηθεί τα σωστά τεχνοκρατικά βήματα, είναι σαφές πως ο τρόπος που επιλέχθηκε αφορά στην παραχώρηση του έργου σε ιδιώτη, που αποτελεί και το μοναδικό εφικτό τρόπο υλοποίησης κατά την άποψή μου. Αυτήν ακριβώς την διαδικασία είχα προτείνει παλαιότερα δημόσια, εισπράττοντας τότε πολλές αρνητικές αντιδράσεις και ελάχιστες θετικές.
Για την ιστορία, το 2007 – δηλαδή σχεδόν πριν από 12 χρόνια – ως νέος Νομάρχης- διαπιστώνοντας τα πιο πάνω, κατέθεσα συγκεκριμένη πρόταση προς το ΥΠΕΧΩΔΕ για την υλοποίηση του έργου με την μέθοδο της παραχώρησης σε ιδιώτη. Να σημειώσω πως ο τότε υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, Γιώργος Σουφλιάς, υλοποιούσε και προγραμμάτιζε συμβάσεις παραχώρησης σ’ όλη την Ελλάδα, έργα τα οποία σήμερα λειτουργούν προσφέροντας ασφάλεια στους χρήστες και ανάπτυξη στις περιοχές που καλύπτονται απ’ αυτά. Για την συγκεκριμένη πρόταση συνεργάστηκα στενά με τον Διευθυντή Έργων του ΒΟΑΚ, Γιώργο Αγαπάκη, ο οποίος μου έδωσε όλα τα απαραίτητα στοιχεία. Σε συνάντηση που είχα με τον Υπουργό, μετά την επιστολή-πρότασή μου, συζητήσαμε το θέμα, και ενώ δεν υπήρχε τότε κάποιος προγραμματισμός από την πλευρά του Υπουργείου για τον ΒΟΑΚ, εντούτοις με παρότρυνε να «ανοίξει» μια θεσμική συζήτηση στην Κρήτη, προκειμένου να ξεκινήσει μια συζήτηση για το έργο με τη διαδικασία της παραχώρησης. Ανταποκρινόμενος στο αίτημά μου για μια θεσμική συζήτηση, ο τότε Περιφερειάρχης Κρήτης, Σεραφείμ Τσόκας, καλεί τον Ιανουάριο του 2008 στα Χανιά Περιφερειακό Συμβούλιο με μοναδικό εισηγητή εμένα. Η εισήγησή μου, την οποία μπορεί κάποιος να βρει εύκολα από τα Πρακτικά του Συμβουλίου στο διαδίκτυο, πρότεινε συγκεκριμένες διαδικασίες και πηγές χρηματοδότησης για την υλοποίηση του ΒΟΑΚ, αλλά και προτάσεις για το σύνολο του οδικού δικτύου της Κρήτης.
Δυστυχώς, σχεδόν το σύνολο των παραβρισκόμενων θεσμικών ήταν αρνητικό ως προς την προτεινόμενη διαδικασία, μην προτείνοντας όμως και κάποια εναλλακτική εφικτή διαδικασία προκειμένου να υλοποιηθεί το έργο. Τελικά, το Περιφερειακό Συμβούλιο αποφάσισε την ανάθεση μιας διερευνητικής μελέτης, στέλνοντας ουσιαστικά στις καλένδες την πρότασή μου. Θα έχει ενδιαφέρον να ανατρέξετε στις τοποθετήσεις και δηλώσεις των τότε θεσμικών – ανεξαρτήτως πολιτικής προέλευσης – για να καταλάβετε για ποιό λόγο τα θέματα που χρήζουν αυτονόητης λύσης, παραμένουν άλυτα. Δεν προχωρούν λόγω και των ιδεοληψιών αλλά και του λαϊκισμού που επικρατούν πολλές φορές της κοινής λογικής. Δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι αν το Περιφερειακό Συμβούλιο είχε κινηθεί τότε πιο ρεαλιστικά θα είχε σήμερα υλοποιηθεί το έργο. Το σίγουρο όμως είναι πως χάθηκε υπερβολικά πολύς και πολύτιμος χρόνος και βέβαια κάθε διάθεση από το υπουργείο και τον υπουργό να ασχοληθεί με μια διαδικασία που δεν είχε την αποδοχή της πλειονότητας των θεσμικών της Κρήτης.
Για όσους θυμούνται την ειδησεογραφία της εποχής, η πρότασή μου εισέπραξε έντονη κριτική και ειπώθηκαν τα γνωστά περί «νεοφιλελεύθερου» Νομάρχη κ.λ.π. Το θέμα είναι πως δεν ειπώθηκε κάποια άλλη υλοποιήσιμη πρόταση.
Αυτήν την περίοδο μετά από 12 χρόνια, η αριστερή Κυβέρνηση ξεκινά να υλοποιεί με τη μέθοδο της παραχώρησης σε ιδιώτη ένα έργο που είχε προτείνει με την ίδια διαδικασία ένας Νομάρχης που κατηγορήθηκε γι’ αυτήν του την πρόταση. Σε ό,τι με αφορά, το στηρίζω. Θα το στήριζα από οποιαδήποτε Κυβέρνηση κι αν προτεινόταν. Ελπίζω αυτή τη φορά να επικρατήσει η λογική.
Παραθέτω εδώ κάποιες προτάσεις προς τους υπευθύνους που ελπίζω να εισακουστούν:
- Το έργο πρέπει να περιλαμβάνει όλο το μήκος του νησιού (δηλαδή και το Χανιά-Κίσαμος) ακόμα και εάν οι φόρτοι σε κάποιες διαδρομές δεν εξασφαλίζουν την χρηματοδότησή του. Οι διαδρομές με μεγαλύτερο φορτίο μπορούν να συνεισφέρουν επιδοτώντας αυτές με μικρότερο φορτίο.
- Η χρέωση στον χρήστη πρέπει να είναι χιλιομετρική (ιταλικό σύστημα). Σε αντίθετη περίπτωση δημιουργούνται χρεώσεις υπερβολικές για πολύ μικρές διαδρομές.
- Η παράλληλη αναβάθμιση τμημάτων του παλαιού εθνικού δικτύου, όχι μόνο δημιουργεί εναλλακτική όδευση, αλλά μπορεί και να συμβάλει σημαντικά στην ανάδειξη εξαιρετικού κάλους περιοχών στην ενδοχώρα του νησιού.
- Τέλος, είναι αυτονόητο ότι στον σχεδιασμό θα πρέπει να συμπεριληφθεί η σύνδεση των Αεροδρομίων και των Λιμανιών.
Και κάτι τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό. Η παραχώρηση, η συντήρηση και η χρηματοδότησή του ΒΟΑΚ από τον ιδιωτικό τομέα θα αποδεσμεύσει τεράστιους πόρους που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την ουσιαστική βελτίωση του επαρχιακού και δημοτικού δικτύου μας, που βρίσκεται σε άθλια κατάσταση ειδικά μετά τις πρόσφατες θεομηνίες.
Γρηγόρης Αρχοντάκης
Υποψήφιος Δήμαρχος Χανίων