Δίκτυο κατά των ΒΑΠΕ: “OXI” σε υδροηλεκτρικούς σταθμούς της EDF από τα υπόγεια ύδατα της Κρήτης – Το νερό είναι δημόσιο αγαθό

Με έντονο τρόπο αντιδρά το Δίκτυο κατά των ΒΑΠΕ στους σχεδιασμούς για δημιουργία υδροηλεκτρικών σταθμών από υπόγεια νερά της Κρήτης, με πρόσχημα, όπως λένε, την αποθήκευση ενέργειας. Σύμφωνα με ένσταση που κατέθεσε στην Κοινή Υπουργική Απόφαση  με την οποία εγκρίθηκε η «Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του Σχεδίου Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Κρήτης (ΥΔ 13)» η συγκεκριμένη εξέλιξη είναι έξω από κάθε λογική ενώ τονίζει ότι «το νερό είναι και πρέπει να παραμείνει δημόσιο αγαθό».

Όπως σημειώνουν σε κείμενο που δημοσιοποίησαν: «Στις 13 από τις 14 αυτές περιπτώσεις πρόκειται για ιδιωτικά έργα που αποκτούν πρόσβαση στο νερό, ενώ το 14^ο που αφορά στο φράγμα Ποταμών Ρεθύμνου, έχει ανατεθεί ήδη σε γνωστή εταιρεία (ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή Α.Ε.).» ενώ «στις 7 από τις 14 περιπτώσεις, τα έργα προωθούνται από θυγατρικές της ίδιας εταιρείας που είναι η EDF EN HELLAS S.A, θυγατρική εταιρεία της EDF Energies Nouvelles.» για την οποία έχουμε αναφερθεί και στο παρελθόν.

Με την ένστασή που αποστέλλει προς τον Υπουργό Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Παναγιώτη Λαφαζάνη τονίζεται ότι, εφόσον προχωρήσουν οι συγκεκριμένοι σχεδιασμοί «πρόκειται για ακραία εκμετάλλευση φυσικού πόρου, του νερού, που υπερβαίνει ακόμα και την αγοραία λογική που ισχυρίζεται ότι σε κάθε τόπο θα πρέπει να γίνεται εκμετάλλευση των φυσικών πόρων που υπάρχουν σε πλεόνασμα»

Πιο αναλυτικά, στην ένσταση σημειώνονται τα εξής:

Με την αρ. Α.Π. οικ. 147641/30-3-2015 Κ.Υ.Α. εγκρίθηκε η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του Σχεδίου Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Κρήτης

1. Στην απόφαση επισημαίνεται ότι:

α) Η Λεκάνη Απορροής Ρεμάτων Βορείου Τμήματος Χανίων – Ρεθύμνου – Ηρακλείου (GR39) περιλαμβάνει συνολικά 62 ποτάμια υδατικά συστήματα, από τα οποία τα 6 θεωρούνται ιδιαιτέρως τροποποιημένα (ΙΤΥΣ). Από τα συστήματα αυτά, τα 5 έχουν υψηλή οικολογική κατάσταση, τα 9 καλή, 12 μέτρια, 2 ελλιπή και 34 ποτάμια υδατικά συστήματα έχουν άγνωστη οικολογική κατάσταση.

β) Η Λεκάνη Απορροής Ρεμάτων Νοτίου Τμήματος Χανίων – Ρεθύμνου – Ηρακλείου (GR40) περιλαμβάνει συνολικά 44 ποτάμια υδατικά συστήματα, από τα οποία τα 7 θεωρούνται ιδιαιτέρως τροποποιημένα (ΙΤΥΣ). Από τα συστήματα αυτά 6 βρίσκονται σε υψηλή οικολογική κατάσταση, 3 σε καλή, 7 σε μέτρια και 28 σε άγνωστη κατάσταση.

γ) Η Λεκάνη Απορροής Ρεμάτων Ανατολικής Κρήτης (GR41) περιλαμβάνει συνολικά 14 ποτάμια υδατικά συστήματα, από τα οποία τα 3 θεωρούνται ιδιαιτέρως

τροποποιημένα (ΙΤΥΣ). Από τα 14 ποτάμια συστήματα, τα 2 έχουν υψηλή οικολογική κατάσταση και τα υπόλοιπα 12 άγνωστη (σελ. 10-11).

2. Επισημαίνεται επίσης ότι:

«Εκτός από τις υδρευτικές και αρδευτικές ανάγκες, σημαντικές πιέσεις σε σχέση με τις απολήψεις ύδατος είναι και τα προγραμματισμένα έργα υβριδικών σταθμών παραγωγής ενέργειας, καθώς και οι τουριστικές δραστηριότητες (κυρίως μονάδες γκολφ)» (σελ. 10).

3. Στην παρ Α.6 «Έργα που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο Διαχείρισης» (σελ. 14) αναφέρεται ότι το Σχέδιο Διαχείρισης περιλαμβάνει έργα που πιθανά θα έχουν αρνητική επίδραση στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων. Στην κατηγορία αυτή συγκαταλέγονται έργα ύδρευσης και άρδευσης. Συγκεκριμένα αναφέρονται: Λιμνοδεξαμενή Ομαλού και δίκτυο άρδευσης Ν.Χανίων, Κατασκευή λιμνοδεξαμενής Έλους Ν.Χανίων, Φράγμα Βαλσαμιώτη Ν.Χανίων, Κατασκευή και αξιοποίηση φράγματος Χαλαυριανού χειμάρρου Δήμου Αρχανών, Φράγμα Πλακιώτισσας Μεσσαράς Ηρακλείου Κρήτης, Κατασκευή λιμνοδεξαμενής περιοχής Ζου Δήμου Σητείας, Σύνθετο Σύστημα Έργων Πλατύ – Μεσσαρά και Διαχείριση των Υδατικών του Πόρων, Λιμνοδεξαμενές Κουντούρας, Φράγμα Λιθινών κλπ.

Στη συνέχεια σημειώνεται ότι: «Συνεπώς, τα υπόλοιπα έργα (των οποίων τα επηρεαζόμενα υδατικά συστήματα δεν υπάγονται στο άρθρο 4 παράγραφος 7 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, αλλά και δεν έχουν θετική επίδραση στην επίτευξη στόχων) εκτιμάται ότι έχουν ουδέτερη επίδραση στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων των υδατικών συστημάτων».

4. Αυτό που δεν φαίνεται στην απόφαση, αλλά φαίνεται στη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων είναι ότι στη μελέτη (σελ. 251-253) περιλαμβάνονται ενεργειακά έργα και συγκεκριμένα 18 Υβριδικοί Σταθμοί ΑΠΕ.
5. Στο τεύχος «Κατάλογος προγραμματιζόμενων και νέων έργων / δραστηριοτήτων / τροποποιήσεων» του Προσχεδίου Διαχείρισης είχε προηγουμένως εμφανιστεί κατάλογος ενεργειακών έργων με τίτλο «4.2 Έργα που δεν εμποδίζουν την επίτευξη καλής κατάστασης των υδατικών συστημάτων» και αιτιολογία ότι «Τα έργα αντλησιοταμίευσης αποτελούν κλειστό κύκλωμα όπου δεν σημειώνεται μόνιμη απόληψη νερού από υδατικό σύστημα».

Παρατηρήσεις

"google ad"

• Η διαπίστωση  ότι στα έργα αντλησιοταμίευσης δεν σημειώνεται μόνιμη απόληψη νερού από υδατικό σύστημα δεν ισχύει, αφού το νερό αναπληρώνεται σε μόνιμη ή τακτική βάση λόγω εξάτμισης και απωλειών από την επανακυκλοφορία.
• Δεν είναι αυτονόητο και έχει τεράστια σημασία ότι:

α) Τα 14 από τα έργα αυτά (3 με έγκριση ΜΠΕ και 11 με άδεια παραγωγής) χρειάζονται σύμφωνα με τις άδειες παραγωγής μεγάλη ποσότητα νερού σε μόνιμη βάση, δηλαδή 7.389.000 μ3 -αναπληρούμενα λόγω εξάτμισης και απωλειών –κι αυτό δεν αξιολογείται καν (βλ. Παράρτημα). Για τα υπόλοιπα έργα δεν μας είναι γνωστά τα αντίστοιχα στοιχεία, αφού αυτά εμφανίζονται στις άδειες παραγωγής, οι οποίες δεν έχουν δοθεί.

β) Το νερό αυτό, σύμφωνα με τις άδειες, προέρχεται στις 13 περιπτώσεις από υπόγεια νερά (γεωτρήσεις) και σε μία περίπτωση από φράγμα που κατασκευάστηκε για αρδευτικούς σκοπούς. Πρόκειται δηλαδή για έργα δημιουργίας υδροηλεκτρικών σταθμών σε περιοχή όπου δεν υπάρχει υδροηλεκτρικό δυναμικό και περιλαμβάνουν νέες παρεμβάσεις σε υπόγεια υδατικά συστήματα, το οποίο -σε κάθε περίπτωση- με βάση τις ευρωπαίκές οδηγίες δεν χαρακτηρίζεται ΑΠΕ (οδηγία ΕΚ 28/2009[1]).

γ) Στις 13 από τις 14 αυτές περιπτώσεις πρόκειται για ιδιωτικά έργα που αποκτούν πρόσβαση στο νερό, ενώ το 14^ο που αφορά στο φράγμα Ποταμών Ρεθύμνου, έχει ανατεθεί ήδη σε γνωστή εταιρεία (ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή Α.Ε.).

δ) Στις 7 από τις 14 περιπτώσεις, τα έργα προωθούνται από θυγατρικές της ίδιας εταιρείας που είναι η EDF EN HELLAS S.A, θυγατρική εταιρεία της EDF Energies Nouvelles[2].

ε) Για 2 από τα 3 έργα που έχουν λάβει έγκριση ΜΠΕ έχουν ασκηθεί προσφυγές στο ΣτΕ από πολυάριθμους κατοίκους και τοπικούς φορείς, στους οποίους περιλαμβάνεται και η τοπική αυτοδιοίκηση[3].

Μετά από τα παραπάνω και επειδή θεωρούμε:

• ότι το νερό είναι και πρέπει να παραμείνει δημόσιο κοινωνικό αγαθό,
• ότι όχι μόνο δεν είναι αυτονόητη, αλλά είναι έξω από κάθε λογική η δημιουργία υδροηλεκτρικών σταθμών από υπόγεια νερά στην Κρήτη, με πρόσχημα την αποθήκευση ενέργειας,
• ότι η δημιουργία υβριδικών σταθμών στην Κρήτη θα επιδεινώσει την κατάσταση των υδατικών πόρων, του περιβάλλοντος, των παραγωγικών δραστηριοτήτων και της οικονομίας,
• ότι η συμπερίληψη υβριδικών έργων στη μελέτη διαχείρισης των υδάτινων πόρων δεν ανταποκρίνεται στις αρχές της προφύλαξης και της πρόληψης, ειδικά όταν υπάρχει τόση υστέρηση στη γνώση της οικολογικής κατάστασης των υδάτινων συστημάτων και στο σχεδιασμό μέτρων κατά της ερημοποίησης,
• ότι σύμφωνα με την οδηγία 2000/60 επιβάλλεται η ενσωμάτωση της προστασίας και της βιώσιμης διαχείρισης των υδάτων στην ενεργειακή πολιτική και όχι η ενσωμάτωση της όποιας ενεργειακής πολιτικής στη διαχείριση των υδάτων,
• ότι η πίεση σήμερα για τη μετατροπή του νερού από αγαθό σε εμπόρευμα εντείνεται, όπως εντείνονται και οι αντιδράσεις στη χώρα μας και σε όλες τις χώρες της Ε.Ε.,
• ότι πρόκειται για ακραία εκμετάλλευση φυσικού πόρου, του νερού, που υπερβαίνει ακόμα και την αγοραία λογική που ισχυρίζεται ότι σε κάθε τόπο θα πρέπει να γίνεται εκμετάλλευση των φυσικών πόρων που υπάρχουν σε πλεόνασμα,

ζητούμε την απαλειφή από τα προγραμματιζόμενα έργα νερού στην Κρήτη όλων των ενεργειακών έργων, για την αποτροπή των οποίων είναι βέβαιο ότι η κοινωνία θα συνεχίσει  να αγωνίζεται και εμείς να συμβάλλουμε στον αγώνα αυτό με κάθε τρόπο.

[1] 30. Κατά τον υπολογισμό της συμβολής της υδροηλεκτρικής ενέργειας και της αιολικής ενέργειας για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας, θα πρέπει να μετριαστούν οι επιδράσεις των διαφορών κλίματος με τη χρήση ενός κανόνα εξομάλυνσης. Εκτός αυτού, η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται με συστήματα αποθήκευσης μέσω άντλησης νερού που έχει προηγουμένως αντληθεί στον άνω ταμιευτήρα δεν θα πρέπει να θεωρείται ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές.

[2] http://www.eenhellas.gr/subsidiaries.htm

[3]https://sites.google.com/site/pankretiodiktyoagonakatavape/news/dtypoblethekeeprosphygegiatoybridikoteras24112014