Στα μέσα του 2017 είχε απασχολήσει έντονα την κοινή γνώμη των Χανίων η πληροφορία πως η – απερχόμενη τότε – Διοίκηση του Πολυτεχνείου Κρήτης σκόπευε να παραχωρήσει τα κτίρια της παλιάς Μεραρχίας Κρήτης, στο λόφο Καστέλι πάνω από το ενετικό λιμάνι για τη δημιουργία Τουριστικής Μονάδας.
Αντιδράσεις υπήρξαν πολλές, από τοπικούς φορείς, μεγάλο μέρος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τους 4 βουλευτές, σημαντικές προσωπικότητες με καταγωγή από τα Χανιά και από μεμονωμένους συμπολίτες μας, που ήταν γνώστες τόσο των ιστορικών – αρχαιολογικών πλευρών του θέματος, όσο και της αρχιτεκτονικής και χωροταξικής διάστασής του.
Για το συγκεκριμένο θέμα κατατέθηκε και επίκαιρη ερώτηση προς τον Υπουργό Παιδείας από τον βουλευτή Χανίων ΣΥΡΙΖΑ κ. Αντώνη Μπαλωμενάκη, που περιλάμβανε στοιχεία για την ακυρότητα της επιχειρούμενης εκποίησης. Η αντίδραση του Υπουργού Παιδείας υπήρξε κατηγορηματική ως προς την ανάγκη να ερευνηθεί η νομιμότητα της σύμβασης εκμίσθωσης. Δόθηκε η υπόσχεση ότι το Υπουργείο θα προβεί στις αναγκαίες έρευνες, δίχως όμως να υπάρξει νέα ανακοίνωση.
Τη σύμβαση τελικά υπέγραψε η Πρυτανεία στις 4.8.2017.
Θυμίζομε ότι λίγο μετά εκδόθηκε η γνωστή απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) με την οποία κηρύχθηκε προστατευόμενος αρχαιολογικός χώρος ολόκληρος ο Λόφος Καστέλι, κάτι βεβαίως που δεν έχει αποτρέψει από την πραγματοποίηση έργων σε άλλες “υπό επένδυση” περιοχές…
Σχετική δήλωση είχε κάνει και ο Χανιώτης Υπουργός κ. Γ. Σταθάκης ο οποίος σε ερώτηση της εφημερίδας μας σχετικά με τον σχεδιασμό του Πολυτεχνείου Κρήτης για 25ετή εκμίσθωση και μετατροπή των κτιρίων στο Λόφο Καστέλι σε ξενοδοχεία είχε πει:
“Ως Υπουργός Χωροταξίας βρίσκω δύσκολο έως αδύνατο να αλλάξει η χρήση γης”
Πάντως, στα Χανιά, το θέμα παρέμεινε έκτοτε σε ακινησία, τουλάχιστον στην επιφάνεια.
Έγινε γνωστό ότι η Εταιρία («Belvedere») που είναι η μισθώτρια, έχει μεν έδρα τα Χανιά, πλην όμως ο μοναδικός μέτοχός της είναι μια άλλη εταιρία, ονόματι CYDON (“Κύδων») που εδρεύει στην Κύπρο αγνώστων λοιπών στοιχείων.
Αν και προκλήθηκαν δημόσια προς τούτο οι πρωταγωνιστές της υπόθεσης με πρώτο τον τέως Πρύτανη κ. Βασίλη Διγαλάκη, αλλά και η επίσημη εκπροσώπηση του Πολυτεχνείου Κρήτης δεν έχουν εμφανίσει το ή τα φυσικά πρόσωπα που είναι μέτοχοι της εταιρίας CYDON, που, μόνη, κατέχει το 100% της Belvedere.
Σύμφωνα με τον βουλευτή Χανίων του ΣΥΡΙΖΑ κ. Αντώνη Μπαλωμενάκη, το συγκεκριμένο σημείο δεν είναι το μόνο «τρωτό» της σύμβασης:
Όπως ανέφερε σε διαδικτυακό άρθρο του, δύο κυρίως είναι τα επίμαχα σημεία που καθιστούν μη νόμιμη τη σύμβαση μίσθωσης των κτιρίων στο Καστέλι:
Το πρώτο έχει να κάνει με το άρθρο 109 του Συντάγματος που απαγορεύει την αλλαγή σκοπού μιας κοινωφελούς δωρεάς. Τα κτίρια ανήκαν στον Ελληνικό Στρατό και είχαν παραχωρηθεί στο νεοσύστατο τότε Πολυτεχνείο Κρήτης επί Πρωθυπουργίας Ανδρέα Παπανδρέου με αντίτιμο (100.000.000 δρχ.) το οποίο είχε καταβάλλει τότε το Ελληνικό Δημόσιο. Γι΄ αυτό γίνεται λόγος για δωρεά με κοινωφελή σκοπό, δηλαδή την εξυπηρέτηση των εκπαιδευτικών αναγκών του Πολυτεχνείου Κρήτης, που δεν επιτρέπεται να μεταβληθεί.
Ο δεύτερος λόγος ανάγεται ακριβώς στο ότι δεν είναι γνωστό το ή τα φυσικά πρόσωπα που μετέχουν στη μετοχική σύνθεση της μισθώτριας εταιρίας.
"google ad"
Ο Νόμος (άρθρο 2 Ν.3310/2005) επιβάλλει την «ονομαστικοποίηση» των μετοχών της συγκεκριμένης εταιρίας μέχρι του φυσικού προσώπου. Κάτι τέτοιο, απ’ όσο ξέρουμε, δεν έγινε, πράγμα που καθιστά μη νόμιμη τη συμμετοχή της Belvedere στο διαγωνισμό και, συνεπώς, άκυρη την παραχώρηση.
***
Τελευταία υπήρξε και ένα ακόμα «αγκάθι», στη δημιουργία τουριστικής μονάδας στο Λόφο Καστέλι.
Σύμφωνα με το άρθρο 4.6 της σύμβασης η συμφωνημένη προκαταβολή ύψους 161.280€ δεν θα καταβάλλονταν παρά μόνο μετά την αποδειγμένη έναρξη των εργασιών και, πάντως, «όχι αργότερα» από την παρέλευση 18 μηνών από την υπογραφή.
Δηλαδή το αργότερο μέχρι τις 4.2.2019 η μισθώτρια εταιρία, εφόσον αποδειγμένα δεν είχε αρχίσει τις εργασίες, όφειλε να έχει καταβάλλει στο Πολυτεχνείο 161.280€. Μάλιστα είχε δοθεί και δεκαπενθήμερη προθεσμία επιπλέον. Έτσι , μετά τις 24.2.2019 και αν μέχρι τότε δεν είχε καταβληθεί το ποσόν, το Πολυτεχνείο είχε το δικαίωμα να καταγγείλει τη σύμβαση και να ζητήσει ό,τι άλλο προβλέπεται νομικά σε περίπτωση υπαίτιας διάρρηξης μιας συμφωνίας.
***
Εκ των πραγμάτων η τωρινή διοίκηση του Πολυτεχνείου πρέπει να διαχειριστεί την κληρονομιά που της άφησε η περίοδος Διγαλάκη.
Εάν έχει επιλέξει να αδρανήσει και έχει αφήσει ανεκμετάλλευτη την δυνατότητα να καταγγείλει τη σύμβαση, που έτσι κι αλλιώς φαίνεται ανεφάρμοστη, προφανώς δημιουργείται ζήτημα για το οποίο θα πρέπει να δοθούν άμεσα εξηγήσεις στην Χανιώτικη κοινωνία.
Εξηγήσεις, τέλος, πρέπει να δώσει και το Υπουργείο Παιδείας για το εάν έλεγξε τη νομιμότητα της σύμβασης όπως είχε δεσμευτεί ο Υπουργός κατά τη συζήτηση της επίκαιρης ερώτησης του κ. Μπαλωμενάκη.
Να υπενθυμίσουμε ότι ο Υπουργός Παιδείας κ. Γαβρόγλου απαντώντας στην ερώτηση στις 6 Νοεμβρίου του 2017 είχε τονίσει ότι συμμερίζεται 100% τις ανησυχίες του Βουλευτή και ότι, κατά το Υπουργείο, η προωθούμενη αλλαγή χρήσης είναι «απολύτως αντισυνταγματική» καθότι το χρηματικό ποσό της απόκτησης του κτιρίου δόθηκε από το Κράτος για συγκεκριμένη εκπαιδευτική και ερευνητική χρήση που είναι απαγορευμένο ν΄ αλλάξει.
Ο κ. Γαβρόγλου είχε ζητήσει πίστωση χρόνου για να παραλάβει τα πλήρη πρακτικά της Συγκλήτου, δεδομένου ότι όπως είχε πει οι μέχρι σήμερα εξηγήσεις της Συγκλήτου κρίνονται ως απολύτως ανεπαρκείς, προαναγέλλοντας ότι το Υπουργείο σκοπεύει να απευθυνθεί στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους και τις Εισαγγελικές Αρχές.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο τότε πρύτανης κ. Β. Διγαλάκης με άμεση απάντησή του στο Υπουργείο Παιδείας είχε αναφερθεί σε “κατάλυση της νομιμότητας” ενώ σημείωνε ότι δεν υφίσταται υποχρέωση πλήρους ονομαστικοποίησης των μετοχών των εταιρειών που συμμετείχαν στο διαγωνισμό. Σημείωνε επίσης ότι στον τίτλο κτήσης κυριότητας δεν υπάρχει κανένας περιορισμός ως προς την χρήση των εν λόγω κτιρίων.
Παρεμβάσεις για το θέμα είχε κάνει και ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας κ. Κυριάκος Μητσοτάκης τασσόμενος υπέρ της τουριστικής “αξιοποίησης” του ιστορικού κτιρίου.
Συγκεκριμένα σε άρθρο του ανέφερε ότι:
H ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα έχει τρία «οφθαλμοφανή προβλήματα… Πρόβλημα πρώτο, η περιορισμένη χρηματοδότηση, κάτι που δεν συναρτάται μόνο με την κρατική επιχορήγηση, αλλά και με τη δυνατότητα των πανεπιστημίων να βρίσκουν οικονομικούς πόρους” και εκφράζει την πεποίθησή του ότι για το πρώτο πρόβλημα η λύση είναι «να ψάξουμε πόρους από την αγορά, αλλά και από την αξιοποίηση της περιουσίας των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων».
Και μετά πιο συγκεκριμένα:
“Τα πανεπιστήμια έχουν μεγάλη ακίνητη περιουσία την όποια πρέπει να εκμεταλλευτούν. Το παράδειγμα του Πολυτεχνείου Κρήτης δείχνει τον δρόμο αλλά αναδεικνύει ταυτόχρονα και τις απίστευτες αγκυλώσεις που τέτοιες προσπάθειες πρέπει να ξεπεράσουν.”
Με την τότε στάση του ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας επαλήθευε το άρθρο του “Αγώνα της Κρήτης” από 29 Ιουνίου του 2017 όπου τονίζαμε ότι τα Χανιά (για ένα ακόμα ζήτημα) μετατρέπονται σε “πειραματόζωο”.
Γράφαμε σχετικά:
“… η Νέα Δημοκρατία θέλει να δημιουργήσει ένα “παράδειγμα” με την αξιοποίηση των κτιρίων στο λόφο Καστέλι που σκοπεύει να στηρίξει ώστε να επαναληφθεί σε μία σειρά άλλα πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας, που θα κληθούν και αυτά να “αξιοποιήσουν” την περιουσία τους για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της υποχρηματοδότησης. Εφόσον αυτό ισχύει, στα Χανιά, στη γενέτειρα δηλαδή του προέδρου του κόμματος που θέλει να κυβερνήσει, έχει στηθεί ένα πείραμα. Και σε αυτό το πείραμα, δυστυχώς, οι Χανιώτες και η ιστορία τους είναι τα πειραματόζωα.”
Έχει αλλάξει κάτι από τότε ή εισερχόμαστε σε ένα νέο κύκλο αμφισβήτησης του χαρακτήρα των κτιρίων στο Λόφο Καστέλι; Μένει να φανεί.
Μεταξύ αυτών που είχαν ταχθεί ενάντια στην “αξιοποίηση” του κτιρίου στο Λόφο Καστέλι ήταν και ο πρώην πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης κ. Γιάννης Φίλης, τρεις κοσμήτορες του Πολυτεχνείου αλλά και σημαντικές προσωπικότητες με καταγωγή από τα Χανιά όπως η Ιωάννα Καρυστιάνη και η Μάρω Δούκα. Ενάντια στην ξενοδοχοποίηση τάχθηκε και η Ένωση Ελλήνων Αρχαιολόγων αλλά και ένα μεγάλο τμήμα της Χανιώτικης κοινωνίας.
Διαβάστε σχετικά:
– “Διάσπαση” στο Πολυτεχνείο Κρήτης με αφορμή τα κτίρια στο Λόφο Καστέλι;
– Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων: Όχι ξενοδοχοποίηση των ιστορικών κτίριων στο λόφο Καστέλι