Γράφει ο Αρχιμανδρίτης
Ιγνάτιος Θ. Χατζηνικολάου
Θεολόγος, τ. Λυκειάρχης
«Δώρο δικό Σου ο πόνος
δώρο δικό Σου απ’ τα ακριβά
και φθάνω να σ’ ευγνωμονώ
γι’ αυτές τις ώρες που πονώ»
(Γ. Βερίτης)
Ο πόνος είναι σύμφυτος με τον άνθρωπο. Ο πρώτος ήχος από το στοματάκι του νεογέννητου μωρού είναι το κλάμα. Μ’ αυτό αντικρίζει την ζωή. Σύντομη η διάρκεια της ζωής μας. Ένας φευγαλέος υδρατμός, όπως θα πει ο Άγιος Ιάκωβος ο αδελφόθεος «Ατμίς η προς ολίγον φαινομένη, έπειτα δε και αφανιζομένη» (Ιακ. 4,14). Και, πριν απ’ αυτόν ο Δαβίδ θα ομολογήσει «Άνθρωπος, ωσεί χόρτος αι ημέραι αυτού, ωσεί ανθός του αγρού ούτως εξασθενίσει» (Ψαλμ. 102,5) Και ο υμνωδός της εξοδίου Ακολουθίας «Ως ανθός μαραίνεται και ως όναρ παρέρχεται…».
Ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι, φιλόσοφοι και θεολόγοι εμελέτησαν αυτό το πρόβλημα χωρίς να μπορέσουν να τον εξαφανίσουν από την ανθρωπότητα. Ανακάλυψαν παυσίπονα, κι αυτά με «ημερομηνία λήξεως», όχι όμως πως τον εξάλειψαν η αιτία είναι αυτοφυής και η πιο αυθεντική απάντησις είναι αυτή που δίνει ο Χριστιανισμός, η πίστις, ο νόμος του Θεού. Θεολογικώς η απάντησις είναι διπλή: Είναι συνέπεια της πτώσεως, όπως άλλωστε όλα τα κακά. Είναι αποτέλεσμα της κακής χρήσεως της ελευθερίας. Είναι καρπός της παρακοής. Ηθικώς, είναι ευκαιρία και μέσον αρετής και τελειώσεως.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος θα πει «Θεός εμοί σεβαστός, καν φέρη ταναντία Το γαρ με κάμνειν, φάμακον σωτηρίας». Και ο μέγας Βασίλειος «Ο δοκιμάζων ημών τας καρδίας δια μακράς και παρατεταμένης της δοκιμασίας, βούλεται ημάς της δικαιοσύνης στεφανίτας αποχειχθήναι». Και θα τονίσει με έμφαση και θα μας συστήσει «ύλην αρετής ποιού την ασθένειαν». Ο δε μεγάλος ασκητής ο Μακάριος ο Αιγύπτιος θα συμπληρώσει «Ειδώς ο Θεός την ασθένειαν, οικονομεί σε εις θλίψεις, ίνα ταπεινός γενή και σπουδαιότερος του επιζητείν τον Θεόν». Ο θεός μέσω της ασθένειας μας, των ψυχικών και σωματικών πόνων, μας οδηγεί στην ταπείνωση και δι’ αυτής βοηθούμεθα και ωθούμεθα να ζητάμε και να καταφεύγομε στον Θεόν. Και, ζώντες έτσι, και πορευόμενοι έτσι, και σκεπτόμενοι το αιώνιο κέρδος των θλίψεων, δεν θα στενοχωριόμαστε και «υμείς λυπηθήσεσθε, αλλ’ η λύπη υμών εις χαράν γενήσεται» (Ιωάνν. 16,20). Αυτήν την μετάλλαξη του πόνου κάνει ο Χριστός σ’ εκείνους που, με ταπείνωση και υπομονή, σηκώνουν στην καρδιά και στην ζωή τους τους σταυρούς του πόνου.
Ο μεγάλος Γκαίτε έλεγε: «Τα μάτια του ανθρώπου βλέπουν τον Θεόν καθαρότερα μέσα από τα δάκρυα». Και ο επίσης μεγάλος Μπετόβεν «Οι εκλεκτοί μέσ’ απ’ τον πόνο φθάνουν στην χαρά».
Και, οι περισσότεροι ψάχνουν να βρουν άλλα «φάρμακα» και άλλους δρόμους για να θεραπεύσουν τους πόνους τους και να λύσουν τα προβλήματά τους με άλλα κριτήρια τους βλέπουν και δεν φτάνουν στην σωστή έρευνα, στην σωστή αξιολόγηση και στην σωστή αξιοποίηση.
Διάβασα σε ένα βιβλίο του εκλεκτού θεολόγου Μιχ. Μιχαηλίδη : «Στην αγορά τ’ ουρανού δεν υπάρχουν φτηνά πράγματα. Οι στιγμές του πόνου και της θυσίας, είναι στιγμές ευλογίας. Κοντά σε κάθε σταυρό, είναι και μια ανάσταση. Μετά το «τετέλεσται» ακούγεται το γλυκόηχο τραγούδι «Χαίρετε». Οι επιστολές της αγάπης του Κυρίου, συνήθως έρχονται σε πένθιμο φάκελο. Τα μηνύματα της αγάπης Του, έρχονται συχνά μέσα σε καταιγίδες, όπως δόθηκε ο Νόμος Του στο Σινά μέσα σε φωτιά και καπνό και ήχους σαλπίγγων.
Στην παραγωγή του ροδέλαιου, το ίδιο θαυμαστό είναι ότι τα τριαντάφυλλα πρέπει να μαζευτούν στις πιο σκοτεινές ώρες. Οι τρυγητές αρχίσουν το μάζεμα στη μία μετά τα μεσάνυχτα, και τελειώνουν το στις δύο. Έχει αποδειχθεί, ύστερα από επιστημονικά πειράματα, ότι σαράντα τις εκατό από την ευωδιά, χάνονται στο φως της ημέρας»
Και καταλήγει ο κ. Μιχαηλίδης : «Έτσι γίνεται και στη ζωή. στις σκοτεινές και δύσκολες ώρες του πόνου, πλάθεται το ευωδιαστό ροδέλαιο της αγιότητας. Για να γίνει κανείς «ευωδία Χριστού» πρέπει πρώτα να πονέσει».
Οι όμορφες ψυχές βλέπουν και ζουν τον πόνον ως ευλογία. Ως ευφροσύνη της καρδιάς τους και μαζί με τον Δαβίδ, αγαλλόμενοι λένε στον Θεόν: «Κύριες κατά το πλήθος των οδυνών μου εν τη καρδία μου, αι παρακλήσεις σου (η βοήθειά σου) εύφραναν την καρδία μου» (Ψαλμ. 93,19). Πρόκειται για την μια μοναδική κι αληθινή, ευλογία που, ζώντας την, μας εξασφαλίζει την αιώνια και ουράνια μακαριότητα. Τι άλλο θα θέλαμε; Θα θέλαμε άλλο δώρο από τον Θεό;