Είχαμε κάποια χρόνια να πάμε. Η πληθώρα του κόσμου μοιάζει σαν να την λεηλατεί. Με δεκάδες αυτοκίνητα, σκηνές, ομπρέλες, καθίσματα, μπύρες, αναψυκτικά, κόσμος, κόσμος, κόσμος!
Όχι, δεν θέλαμε να την δούμε έτσι! Αυτήν την ομορφιά, καταπατημένη. Την θέλαμε, όπως την ξέραμε στα νεανικά μας χρόνια, παρθένα, πανέμορφη! Που δεν υπήρχε δρόμος αλλά έπρεπε με το αυτοκίνητο να περνάς κατά μήκος το ποτάμι, μέχρι να φτάσει στο Στόμιο πανέμορφη κι αυτή θάλασσα, με χονδρά βότσαλα αντί για άμμο και με τυρκουάζ νερά. Ο κόσμος που πήγαινε ήταν λίγος. Δεν διακινδύνευαν να χαλάσουν τα λάστιχα των αυτοκινήτων τους. Έτσι δεν την βανδάλιζαν! Η έκταση με τα κέδρα ήταν σχεδόν απέραντη η άμμος πλούσια και ανάλαφρη.
Τώρα έχουν μείνει ελάχιστα κέδρα περιφραγμένα με αλυσίδες. Άσκημο θέαμα αλλά απαραίτητο. Τα υπόλοιπα κέδρα έγιναν καυσόξυλα για μπριζόλες και νέα δέντρα δεν φυτρώνουν πλέον γιατί τ’ αυτοκίνητα έχουν μετατρέψει την αμμώδη έκταση των κέδρων σε μπαζωμένους αυτοκινητόδρομους. Θλίψη. Το θέαμα σου προκαλεί θλίψη! Μοιάζει πλέον με παρωχημένη καλλονή. Με ωραία γυναίκα που αρχίζει να γερνά. Που διατηρεί κάποια στοιχεία ομορφιάς αλλά δεν είναι πλέον αυτό που ήταν.
Κυριακή 4 Νοέμβρη! Σύννεφα στα Χανιά, έτοιμος να βρέξει ο καιρός, αλλά ζεστός. Τώρα θα πάμε στην Ελαφόνησο, να την θυμηθούμε όπως ήταν. Λάθος! Ο κόσμος ελάχιστος τώρα, τα αυτοκίνητα λίγα, οι ομπρέλες ελάχιστες, τα νερά ζεστά. Αλλά το Ελαφονήσι άλλαξε.
Ωραίο βέβαια, αλλά όχι αυτό που ήταν. Το μονοπάτι το γνωστό που οδηγεί στο νησάκι που έγινε η σφαγή των κατοίκων απ’ τον Αιγυπτιακό στρατό είναι πλέον εμφανέστατο χωρίς να το σκεπάζει η θάλασσα. Και χωρίζει την Ελαφόνησο σε δύο παραλίες. Η προς τα δεξιά μεριά μοιάζει με μεγάλη πισίνα ανάβαθη για παιδιά και γέρους. Δεν μπορείς να ευχαριστηθείς κολύμπι. Πρέπει ν’ απομακρυνθείς πολύ. Εμένα μ’ αρέσουν τα βαθειά νερά, και κάποτε είχε. Αυτό το μονοπάτι ήταν σκεπασμένο με νερό. Ξεκίναγες και δεξιά και αριστερά του ήταν αρχικά ανάβαθη η θάλασσα που όσο προχωρούσες περπατώντας το μονοπάτι βάθαινε. Δεν πάτωνες. Αλλά το μονοπάτι το σκεπασμένο με θάλασσα περπατιόταν ως το νησάκι. Δεξιά κι αριστερά του μονοπατιού βαθειά νερά. Έπρεπε να γνωρίζεις το πέρασμα.
Όταν άφηνα την παιδική μου ηλικία και άρχιζα ν’ αναρωτιέμαι για διάφορα πράγματα αναρωτιόμουν και γι’ αυτό: «Λες ο Μωυσής να γνώριζε στην χώρα του ένα τέτοιο πέρασμα και να περπάτησε πάνω στην θάλασσα και να μην ήταν θαύμα;» Αναρωτιόμουν μικρή.
Χάθηκε το μυστήριο, η γοητεία και η ιστορία η πραγματική ιστορία του Λαφονησιού.
Πώς το έκαναν αυτό οι δύο δήμαρχοι που στις περιοχές τους υπαγόταν το Λαφονήσι; Έκαναν επεμβάσεις και το μοίρασαν στα δύο για να μοιράζονται τα κέρδη απ’ τα ομπρελοκαθίσματα;
Αβαθή εντελώς τα νερά της μιας μεριάς και το μονοπάτι στην επιφάνεια, χωρίς νερό πλέον, στεγνό, στερώντας την γοητεία του και την ιστορία του την αληθινή.
Οι κάτοικοι είχαν επαναστατήσει κατά των Τούρκων κατακτητών το 1821. Αυτοί δεν μπορούσαν να καταστείλουν την εξέγερση και έφεραν πολύ Αιγυπτιακό στρατό. Τα γυναικόπαιδα πέρασαν το μονοπάτι και κρύφτηκαν στο νησάκι. Ο στρατός έφτασε στην παραλία αλλά δεν μπορούσαν να περάσουν μέχρι το νησάκι. Ένα γαϊδούρι όμως κάποιου κατοίκου είχε ακολουθήσει τον ιδιοκτήτη του. Γνώριζε το ζώο το πέρασμα γιατί το πήγαιναν στο νησάκι. Μπήκε στο μονοπάτι και προχώρησε. Το ‘δε ο στρατός και το ακολούθησε. Έφτασαν έτσι στο νησάκι και έσφαξαν όλου τους κατοίκους γερόντους, παιδιά και γυναίκες. Το αίμα έκανε στην άμμο αυλάκι, κόκκινο που ονομάσθηκε Τουρκαύλακο και γίνεται κάθε χρόνο μνημόσυνο για τους νεκρούς.
Αλλά υπάρχουν και παρεμβάσεις. Που δεν ξέρομε από ποιους γίνονται. Όλη η παραλία κατά μήκος Λαφονήσι Χρυσοσκαλίτισσα και μέρους του Στομίου είναι περιφραγμένη με σύρματα. Αιγιαλός! Εμποδίζουν την πρόσβαση στην θάλασσα! Απαγορεύεται με νόμο του Ελληνικού Συντάγματος αυτό! Ποιοι αυθαιρετούν; Ιδιώτες ή πολιτεία;
Και ακόμα κι άλλο. Ο πανέμορφος δρόμος προς το Λαφονήσι στην περιοχή Μύλοι λίγο πριν το Έλος έχει μεγάλο τμήμα του μπαζωθεί. Έχει μπαζωθεί μέρος του ποταμού και έχουν εξαφανισθεί αρκετά πλατάνια. Σ’ ένα μεγάλο μέρος του δρόμου έχουν γίνει επιχωματώσεις. Όλη η περιοχή βανδαλίζεται. Και το ωραίο Έλος μένει μόνο του αφού ο νέος δρόμος δεν περνά πλέον μέσα απ’ το χωριό με όλα τα κακά επακόλουθα που φέρνει η απομόνωση.
Άννα Κωνσταντουδάκη – Αγγελάκη