22.8 C
Chania
Thursday, March 28, 2024

Μεγάλη απώλεια: Έφυγε από τη ζωή ο Μάνος Ελευθερίου | Βίντεο

Ημερομηνία:

Μια μεγάλη απώλεια για την Ελλάδα σήμερα το πρωί.

Πέθανε σε ηλικία 80 ετών από ανακοπή καρδιάς ο σπουδαίος Έλληνας ποιητής, στιχουργός και πεζογράφος Μάνος Ελευθερίου.

Είχε πρόσφατα αντιμετωπίσει πρόβλημα υγείας, το οποίο και ξεπέρασε.

Ο Μάνος Ελευθερίου έχει γράψει ποιητικές συλλογές, διηγήματα, μία νουβέλα, δύο μυθιστορήματα και περισσότερα από 400 τραγούδια. Παράλληλα έχει εργαστεί ως αρθρογράφος, επιμελητής εκδόσεων, εικονογράφος και ραδιοφωνικός παραγωγός.

Το βιογραφικό του

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ερμούπολη της Σύρου. Ο πατέρας του ήταν ναυτικός. Σε ηλικία 14 ετών έρχεται με την οικογένειά του από την Σύρο στην Αθήνα και τα πρώτα επτά χρόνια κατοικούν στο Χαλάνδρι. Το 1960 μετακομίζουν οικογενειακώς στο Νέο Ψυχικό. Το 1955 γνωρίζεται με τον Άγγελο Τερζάκη ο οποίος τον ωθεί να παρακολουθήσει μαθήματα στη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου ως ακροατής. Το 1956 γράφεται στο τμήμα θεάτρου της Σχολής Σταυράκου με καθηγητές τον Χρήστο Βαχλιώτη, Γιώργο Θεοδοσιάδη και Γρηγόρη Γρηγορίου.

Το 1960 στα Ιωάννινα όπου βρέθηκε για να εκτελέσει την στρατιωτική του θητεία αρχίζει να γράφει θεατρικά έργα και ποιήματα. Το 1962 σε ηλικία μόλις 24 ετών δημοσιεύει την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Συνοικισμός, με δικά του χρήματα αλλά δεν είχε την αναμενόμενη επιτυχία. Την ίδια εποχή στα Ιωάννινα γράφει τους πρώτους στίχους, ανάμεσα στους οποίους ήταν και «Το τρένο φεύγει στις 8:00» που αργότερα μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης. Τον Οκτώβριο του 1963 ξεκινά να εργάζεται στο «Reader’s Digest» όπου και παρέμεινε για τα επόμενα δεκαέξι χρόνια. Στο μεταξύ κυκλοφορούν τα δύο πρώτα του βιβλία με διηγήματα, Το διευθυντήριο (1964) και Η σφαγή (1965) για τα οποία γράφτηκαν εξαιρετικές κριτικές.Το 1964 παρουσιάζεται στην ελληνική δισκογραφία.

Συνεργάζεται με το συνθέτη Χρήστο Λεοντή καθώς και τον Μίκη Θεοδωράκη (1967) με τον οποίο η συνεργασία διακόπηκε λόγω της Δικτατορίας. Τα συγκεκριμένα τραγούδια πρωτοκυκλοφόρησαν το 1970 στο Παρίσι. Συνεργάστηκε με τον Δήμο Μούτση (Άγιος Φεβρουάριος, 1971) και με τον Γιάννη Μαρκόπουλο στον δίσκο Θητεία του οποίου η ηχογράφηση άρχισε το Νοέμβριο του 1973, διακόπηκε από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και τελικά κυκλοφόρησε το 1974 με την Μεταπολίτευση.

Κατά καιρούς είχε συνεργαστεί σχεδόν με όλους τους Έλληνες συνθέτες, όπως με τον συνθέτη Σταύρο Κουγιουμτζή και τον τραγουδιστή Γιώργο Νταλάρα καθώς και με το Θανάση Γκαϊφύλλια στην Ατέλειωτη Εκδρομή (1975), τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Γιάννη Σπανό, τον Γιώργο Ζαμπέτα, τον Σταμάτη Κραουνάκη, τον Λουκιανό Κηλαηδόνη, τον Γιώργο Χατζηνάσιο, τον Αντώνη Βαρδή και πολλούς άλλους. Παράλληλα έγραφε και εικονογραφούσε παραμύθια για παιδιά και επιμελείται την έκδοση λευκωμάτων με θέμα την Σύρο: Ενθύμιον Σύρας, Θέατρο στην Ερμούπολη κ.α.

Τη δεκαετία του ‘90 αρθρογραφεί και συγχρόνως κάνει ραδιοφωνικές εκπομπές στον Αθήνα 9,84 και στο Δεύτερο Πρόγραμμα.

Το 1994 εκδίδει τη πρώτη του νουβέλα με τίτλο Το άγγιγμα του χρόνου. Το 2004 δημοσιεύει το πρώτο του μυθιστόρημα Ο Καιρός των Χρυσανθέμων που τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2005. Το 2013 ο Μάνος Ελευθερίου, βραβεύθηκε για την συνολική προσφορά του από την Ακαδημία Αθηνών.

Δισκογραφικές επιτυχίες

Το παλληκάρι έχει καημό (Μ.Θεοδωράκης)

Σ’ αυτή τη γειτονιά (Μ.Θεοδωράκης)

"google ad"

Ο Άγιος Φεβρουάριος (Δ.Μούτσης)

Η σούστα πήγαινε μπροστά (Δ.Μούτσης)

·         Άλλος για Χίο τράβηξε (Δ.Μούτσης)

·         Ο χάρος βγήκε παγανιά (Δ.Μούτσης)

·         Θητεία (Γ.Μαρκόπουλος)

·         Μαλαματένια λόγια (Γ.Μαρκόπουλος)

·         Τα λόγια και τα χρόνια (Γ.Μαρκόπουλος)

·         Παραπονεμένα λόγια ( Γ.Μαρκόπουλος)

·         Κάτω απ’τη μαρκίζα (Γ.Σπανός)

·         Οι ελεύθεροι κι ωραίοι (Στ.Κουγιουμτζής)

·         Στα χρόνια της υπομονής (Στ.Κουγιουμτζής)

·         Άμλετ της Σελήνης (Θ.Μικρούτσικος)

·         Δεν είμαι άλλος (Θ.Μικρούτσικος)

·         Είναι αρρώστια τα τραγούδια (Στ.Ξαρχάκος)

·         Έρημοι σταθμοί (Δ.Τσακνής)

·         Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες (Ηλ.Ανδριόπουλος)

·         Η Διαθήκη (Χρ.Νικολόπουλος)

·         Ποιος τη ζωή μου, ποιος την κυνηγά (Μ.Θεοδωράκης)

·         Το σπίτι γέμισε με λύπη (Χρ.Λεοντής)

·         Στων αγγέλων τα μπουζούκια (Χρ.Νικολόπουλος)

·         Μη χτυπάς σ’ ένα σπίτι κλειστό (Λ.Κηλαηδόνης)

·         Ατέλειωτη εκδρομή (Θ.Γκαϊφύλλιας)

·         Γνωριμία (Θ.Γκαϊφύλλιας)

Ποίηση

·         (2013) Μαύρα μάτια, Μεταίχμιο

·         (2013) Τα λόγια και τα χρόνια, Μεταίχμιο

·         (2010) Ο νοητός λύκος, Μεταίχμιο

·         (2009) Αγρυπνία για το σκοτεινό τρυγόνι στην εκκλησία του προφήτη Ελισσαίου, Εκδόσεις Καστανιώτη

·         (2008) Βλέμματα από την Ελλάδα, Μεταίχμιο

·         (2008) Παραμονή Πρωτοχρονιάς, Άμμος

·         (2006) Το άγγιγμα του χρόνου, Εκδόσεις Καστανιώτη

·         (2006) Το νεκρό καφενείο, Εκδόσεις Καστανιώτη

·         (2005) Ένα καράβι, καραβάκι…, Σχολή Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου

·         (2005) Ο καιρός των χρυσανθέμων, Μεταίχμιο

·         (2004) Ο καιρός των χρυσανθέμων, Μεταίχμιο

·         (2003) Η πόρτα της Πηνελόπης, Γαβριηλίδης

·         (2002) Είναι αρρώστια τα τραγούδια, Εκδόσεις Καστανιώτη

·         (2002) Ο ίσκιος της Αθήνας, Ποταμός

·         (2000) Η γάτα που ήθελε να γίνει πουλί, Ελληνικά Γράμματα

·         (1998) Του Γενάρη το φεγγάρι, Κέδρος [κείμενα, εικονογράφηση]

·         (1997) Ένα καράβι μια φορά, Ωκεανίδα

·         (1997) Το νεκρό καφενείο, Εκδόσεις Καστανιώτη

·         (1994) Το άγγιγμα του χρόνου, Εκδόσεις Καστανιώτη

·         (1987) Αναμνήσεις από την Όπερα, εκδόσεις Γνώση

·         (1983) Το μυστικό πηγάδι, εκδόσεις Γνώση

·         (1980) Μαθήματα μουσικής/Τα ξόρκια,1972 Επανέκδοση από τις εκδόσεις Ύψιλον

·         (1978) Τα όρια του μύθου, εκδόσεις Γνώση

·         (1975) Αγρυπνία για το σκοτεινό τρυγόνι στην εκκλησία του προφήτη Ελισσαίου, Αμοργός

·         (1973) Τα ξόρκια, Ύψιλον

·         (1972) Μαθήματα μουσικής

·         (1962) Συνοικισμός

Πεζογραφία

Μυθιστορήματα

·         (2004) Ο καιρός των χρυσανθέμων, Μεταίχμιο

·         (2006) Η γυναίκα που πέθανε δύο φορές, Μεταίχμιο

·         (2008) Άνθρωπος στο πηγάδι, Μεταίχμιο

·         (2011) Πριν απ’ το ηλιοβασίλεμα, Μεταίχμιο

·         (2016) Φαρμακείον εκστρατείας, Μεταίχμιο

Διηγήματα

·         (1964) Το διευθυντήριο, Φέξης

·         (1965) Η σφαγή

·         (2007) Η μελαγχολία της πατρίδας μετά τις ειδήσεις των οκτώ, Μεταίχμιο

Νουβέλα

·         (1994) Το άγγιγμα του χρόνου, Καστανιώτης

Μαρτυρίες-Ιστορικά

·         (2002) Είναι αρρώστια τα τραγούδια (Ανθολόγηση κειμένων του συγγραφέα. Επιμέλεια σειράς Θανάσης Θ. Νιάρχος), Καστανιώτης

·         (2005) Η δεκαετία του ’60 (μαζί με τον Θανάση Θ. Νιάρχο, Καστανιώτης

·         (2013) Μαύρα Μάτια – Ο Μάρκος Βαμβακάρης και η συριανή κοινωνία στα χρόνια 1905-1920, Μεταίχμιο

Μελέτες-Λευκώματα

·         Το θέατρο στην Ερμούπολη τον εικοστό αιώνα (τέσσερις τόμοι), Δήμος Ερμούπολης.

·         (2002) Ο ίσκιος της Αθήνας: Shadows of Athens (φωτογράφιση Εβίτα Μαχαίρα, μετάφραση Mary Kitroeff, κείμενα Μάνος Ελευθερίου), Ποταμός

Παιδικά

·         Παραμύθια για τον Αυτοκράτορα, Γνώση

·         (1997) Ένα καράβι μια φορά (εικονογράφηση Σοφία Φόρτωμα), Ωκεανίδα

·         (1998) Του Γενάρη το φεγγάρι: Παραμύθια για τους δώδεκα (εικονογράφηση Μάνος Ελευθερίου), Κέδρος

·         (2000) Η γάτα που ήθελε να γίνει πουλί (εικονογράφηση Σοφία Φόρτωμα), Ελληνικά Γράμματα

·         (2005) Ένα καράβι, καραβάκι… (εικονογράφηση Μαθητές Α΄ δημοτικού 2004-2005 σχολής Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου), Εκδόσεις της Σχολής Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου

Θέατρο

·         (2007) Μπλε μελαγχολία. Σας αρέσει ο Μπραμς; Άλτιν (Μάνος Ελευθερίου, Μάρω Δούκα, Μένης Κουμανταρέας), Κέδρος

·         (2010) Ο Γέρος Χορευτής, Μεταίχμιο

Συμμετοχή σε συλλογικά έργα

·         (2013) Ημερολόγιο: Παιδιά του κόσμου, Εκδόσεις Γκοβόστη

·         (2013) Μακρουλάκης, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη

·         (2012) Φύγε για να μείνεις, Οδοιπόρος

·         (2011) Στίχοι στο καβαλέτο, Εκδόσεις Τέχνης «Οίστρος»

·         (2011) Τα ποιήματα του 2010, Κοινωνία των (δε)κάτων

·         (2008) 3.000 χρόνια ελληνική ερωτική ποίηση, Εκδοτική Θεσσαλονίκης

·         (2008) Μαρία Μοντέζ, Αιγόκερως

·         (2007) Μπλε μελαγχολία. Σας αρέσει ο Μπραμς; Άλτιν, Κέδρος

·         (2005) Η δεκαετία του ’60, Εκδόσεις Καστανιώτη

·         (2005) Το Χαλάνδρι που γνώρισα (19 Έλληνες συγγραφείς γράφουν για το Χαλάνδρι), Ευριπίδης

·         (2001) Μια πόλη, ένας συγγραφέας, Μίνωας

·         (1997) Έρωτας σε πρώτο πρόσωπο (29 ιστορίες που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα «Τα Νέα»), Αθήνα – Κέδρος

Επιμέλειες του συγγραφέα

·         (1981) Φωτογραφίες και σήματα Ελλήνων και ξένων φωτογράφων της περιόδου 1859-1910, εκδόσεις Γνώση

·         (1993) Ενθύμιο Σύρας φωτογραφίες και καρτ ποστάλ από το 1860-1950, εκδόσεις Γνώση

·         (2000) Νεοκλασική Ερμούπολη, (Επιμέλεια. Φωτογράφιση Παναγιώτης Δενδρινός, Νίκος Δεσύπρης, Ιάκωβος Καρβώνης κ.ά.) Ελληνικά Γράμματα

·         (2001) Ενθύμιον Σύρου: Σύρος ένα νησί – Μια ιστορία (Επιμέλεια. Καρτ ποστάλ και φωτογραφίες του 19ου και του 20ού αιώνα, μετάφραση Sophia Phocas), Ελληνικά Γράμματα

·         (2003) Κοκορέλη, Αργυρώ, Ο Μπαλού στο πάρκο, (εικονογράφηση), Μίλητος

·         (2004/2011) Ερμούπολη, Μια πόλη στη λογοτεχνία (Επιμέλεια Μάνος Ελευθερίου, επιμέλεια σειράς Κώστας Ακρίβος, φωτογράφιση Καμίλο Νόλλας) Μεταίχμιο

https://www.youtube.com/watch?v=fsJALppi4-0

Ο Μάνος Ελευθερίου σε μία από τις τελευταίες του συνεντεύξεις: Κάνω τον σταυρό μου που επέζησα και άλλη μια νύχτα

«Ζω με μια αξιοπρεπέστατη σύνταξη των 600 ευρώ!. Και πάλι καλά να λέτε. Υπάρχουν άνθρωποι που παίρνουν 250 ευρώ», ανέφερε ο Μάνος Ελευθερίου σε μια από τις τελευταίες του συνεντεύξεις.

Ο σπουδαίος ποιητής, στιχουργός και πεζογράφος δήλωνε χαμολοσυνταξιούχος και σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου για το αν «θεωρεί πως κάποιος που έχει συμβάλει στο πνευματικό μας κεφάλαιο, όπως εσείς, θα έπρεπε να διαβιεί καλύτερα στα γηρατειά του;», απάντησε: «Δεν πιάνουν αυτά. Εδώ μου έκοψαν εντελώς το επικουρικό, το οποίο πλήρωνα επί 40 χρόνια. Μου το κόβουν ενώ δεν έκανα καμιά απάτη, δεν πρόδωσα την πατρίδα μου».

Δείτε τι είχε πει σε συνέντευξή του στο «Documento»:

Θυμώνετε;

Ξέρω ότι η Ελλάδα αναπνέει με μηχανική υποστήριξη. Τι να πω…

Το έργο σας πάντως παραμένει πολιτικό.

Μόνο πολιτικό ήταν. Ακόμη γράφω πολιτικά τραγούδια.

Εχετε ανέκδοτα κείμενα στο συρτάρι σας;

Δεν τα κρύβω ποτέ, πάνω στο γραφείο τα αφήνω.

Γράφετε από την ίδια ανάγκη ή και για να διασκεδάσετε το γεγονός ότι μεγαλώνετε;

Και τα δύο συμβαίνουν. Ο Σωκράτης Μάλαμας έχει τραγουδήσει έξοχα εκείνο το τραγούδι μου για τους «Γέρους»: «Αυτά που εκείνοι χάσανε κανένας πια δεν τα ’χει κι από μια αυλαία κόβουνε κομμάτια να ντυθούν, ρίχνουν πασιέντζες, γδύνονται, παραμιλούν μονάχοι κι είναι αργά για να σωθούν και κάτι ν’ αρνηθούν».

Ζήσατε μια ζωή όπως τη θέλατε;

Ναι, βέβαια. Αν και οι πίκρες και οι αποτυχίες ήταν περισσότερες από τις ευτυχισμένες στιγμές. Ομως υπάρχουν και άνθρωποι που έχουν ποτιστεί με πίκρες δέκα φορές περισσότερο από μένα. Οπότε πρέπει να είμαι ευχαριστημένος για ό,τι έζησα.

Ποια ευτυχισμένη στιγμή σάς έρχεται στον νου;

Κάμποσες αλλά δεν πρέπει να τις σκέφτομαι. Οταν περνάς ένα δύσκολο παρόν αυτά τα πράγματα δεν πιάνουν· έχεις την εντύπωση πως έχουν συμβεί σε κάποιον άλλο. Αφήνεις λοιπόν τον παλιό σου εαυτό εκεί, τον οποίο έτυχε και τον γνώρισες μια φορά, είπατε «χαίρω πολύ», ήπιατε και ένα ποτό μαζί και τελείωσε η υπόθεση.

Δεν παντρευτήκατε ωστόσο.

Ο σοβαρός κόσμος παντρεύεται για να έχει έναν σύντροφο. Δεν είναι μόνο ο έρωτας που φέρνει δύο ανθρώπους μαζί· είναι η αγάπη, η στοργή, η συντροφικότητα. Οσα χρόνια σέρνομαι στα νοσοκομεία έχω δει γυναίκες να ξαγρυπνούν δίπλα στον άνθρωπό τους, γυναίκες τυραννισμένες που έρχονται με το πρώτο λεωφορείο από την άκρη της Αττικής για να είναι πρωί πρωί δίπλα στον αγαπημένο τους. Αυτή η ανάγκη για συντροφικότητα δεν θα πάψει να με συγκλονίζει.

Επομένως σας λείπει ένας σύντροφος.

Οπως σε κάθε μοναχικό άνθρωπο.

Θα μπορούσατε να είχατε γίνει πατέρας;

Ενα παιδί μέσα στον κόσμο είναι μια ελπίδα, αν και από την άλλη σκέφτεσαι σε τι κόσμο-μπορντέλο θα το φέρεις. Ομως, δεν θα ήθελα να έχω παιδί γιατί απλούστατα δεν μπορούσα να κουμαντάρω τον εαυτό μου.

Αν μπορούσατε, τι άλλο θα κάνατε διαφορετικά;

Οταν ήμουν νέος μου δόθηκε η ευκαιρία να ζήσω στη Νέα Υόρκη ή στο Παρίσι. Δεν ξέρω τι θα είχα καταφέρει – πιθανότατα να έγραφα πάλι τραγούδια.

Τι θέλετε να μείνει από το έργο σας;

Τίποτε. Αν και τα τραγούδια μου θα μείνουν. Αισθάνομαι πως το πιο σημαντικό είναι πως ο κόσμος τραγουδάει στις συναυλίες τους στίχους μου. Εκείνη τη στιγμή δεν είμαι εγώ αυτός που τα έχει γράψει· χαίρομαι όμως όταν είμαι αφορμή για να πάει ψηλότερα ο κόσμος.

Χαίρεστε που στη συλλογική συνείδηση είστε εγγεγραμμένος ως στιχουργός;

Γιατί όχι; Ολοι μου λένε ότι γράφω καλά τραγούδια, αλλά οπωσδήποτε θα έχω γράψει και πατάτες.

Είχατε αγωνία να ακούσετε τι μουσική θα βάλουν στα λόγια σας και ποιοι θα τα ερμηνεύσουν;

Στάθηκα τυχερός γιατί όσοι μελοποίησαν στίχους μου ήταν στις καλύτερές τους στιγμές. Και όσοι τα τραγούδησαν επίσης: Μοσχολιού, Νταλάρας, Μητσιάς, Μητροπάνος.

Θα δίνατε τραγούδια σας σε έναν νέο συνθέτη;

Βεβαίως! Τελευταία κάνω παρέα με έναν συνθέτη 23 χρόνων – εκπληκτικός.

Ακούγεστε χαρούμενος γι’ αυτό.

Φυσικά, δεν τους κυνηγάω εγώ. Για να με ζητούν αυτοί κάτι αξίζω. Δεν το κάνουν από λύπη τύπου «για να δούμε τι γράφει ο σκατόγερος!».

Ποιητής, μυθιστοριογράφος, στιχουργός, ερευνητής. Ποια από τις ιδιότητές σας σας έχει προσφέρει μεγαλύτερες συγκινήσεις;

Η έρευνα που κάνω. Αυτό το ψάξιμο σε εφημερίδες, σε περιοδικά, σε αρχεία έχει μια μαγεία.

Στο άθροισμά τους ήταν πολλά όλα αυτά;

Πολλές φορές σκέφτομαι ότι θα μπορούσα να έχω κάνει περισσότερα. Αλλά μάλλον καταλήγω ότι θα έπρεπε να έχω κάνει λιγότερα… Πάντως, το ένα με ξεκούραζε από το άλλο.

Ανατρέχετε στο παρελθόν;

Δεν έχω καλή σχέση με τη μνήμη.

Με ποιες σκέψεις ξυπνάτε κάθε μέρα;

Κάνω τον σταυρό μου που επέζησα και άλλη μια νύχτα. Λέω «δόξα σοι ο Θεός» που θα ζήσω και σήμερα.

Πιστεύετε στον Θεό;

Ενας Θεός το ξέρει! Χρειάζεται η πίστη, κυρίως η πίστη για έναν καλύτερο κόσμο. Και θέλω να πιστεύω ότι έβαλα ένα λιθαράκι για να τον ομορφύνω.

Τα Νέα 

Ακολουθήστε το agonaskritis.gr στο Google News, στο facebook και στο twitter και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Αγώνας της Κρήτηςhttp://bit.ly/agonaskritis
Ο “Αγώνας της Κρήτης” εκδόθηκε στις 8 Ιουλίου του 1981. Είναι η έκφραση μιας πολύχρονης αγωνιστικότητας. Έμεινε όλα αυτά τα χρόνια σταθερός στη διακήρυξή του για έγκυρη – έγκαιρη ενημέρωση χωρίς παρωπίδες. Υπηρετεί και προβάλλει, με ευρύτητα αντίληψης, αξίες και οράματα για μία καλύτερη κοινωνία. Η βασική αρχή είναι η κριτική στην εξουσία όποια κι αν είναι αυτή, ιδιαίτερα στα σημεία που παρεκτρέπεται από τα υποσχημένα, που μπερδεύεται με τη διαφθορά, που διαφθείρεται και διαφθείρει. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που η εφημερίδα έμεινε μακριά από συσχετισμούς και διαπλοκές, μακριά από μεθοδεύσεις και ίντριγκες.

Τελευταία Νέα

Περισσότερα σαν αυτό
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ