Του Χρήστου Μιάμη
Επιμέλεια: Βαγγέλης Πάλλας
Το διαφορετικό, το ανοίκειο, το μη κανονικό, προκαλεί συναισθήματα φόβου, απώθησης και καχυποψίας. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό ; Μήπως η ανθρώπινη φύση είναι “προγραμματισμένη” να αντιδρά αρνητικά απέναντι σε οτιδήποτε διασαλεύει μια γνωστή και οικεία κανονικότητα ; Μήπως η ανθρώπινη ιδιοσυστασία είναι τέτοια που στο πέρασμα του ιστορικού χρόνου επιστρέφει σε εύληπτες, συμπαγείς, στεγνά βιοποριστικές απαντήσεις για την ζωή της;
Ο “Ξένος”, το διαφορετικό, το αλλότριο, μπορεί μόνο να ιδωθεί ως ένα πολιτικό γεγονός, απόρροια μιας συγκρουσιακής ταξικής κοινωνικής σχέσης.
Ο “Ξένος” δεν είναι μόνο ο μετανάστης, ή ο πρόσφυγας που εισέρχεται –φαινομενικά – με τρόπο εξωτερικό, στο πλαίσιο μιας δρομολογημένης κανονικότητας και την ανασυνθέτει. “Ξένος”, αλλότριος, διαφορετικός, είναι εκείνη η φυσιογνωμία ανθρώπου, που επιμένει στην ανάγκη της συλλογικής δράσης σε μια περίοδο που η ηγεμονία του αυτοκτονικού ατομικισμού είναι καθεστώς. “Ξένος” είναι ο εργάτης που προσπαθεί να φτιάξει σωματείο, όχι μόνο για να βελτιώσει την ζωή του αλλά και για βρει τρόπους και δρόμους έκφρασης μέσα από ένα συλλογικό και ριζοσπαστικό παράδειγμα πολιτικής. “Ξένος” ανοίκειος, επικίνδυνος, είναι ο άνθρωπος που δεν υποκύπτει στο υφέρποντα και ταυτόχρονα κραυγάζοντα ρεαλισμό της υποταγής και της συνθηκολόγησης με το καθεστώς κυριαρχίας. “Ξένος” είναι εκείνος ο άνθρωπος που δεν εμπίπτει στο νομοκανονιστικό πλαίσιο της καθεστηκυίας τάξης, δεν το αναγνωρίζει, δεν το αποδέχεται παρά μόνο ως την αφόρητη έκφραση ενός διαρκούς και ατελεύτητου εγκλωβισμού.
Μέσα από τα συντρίμμια που σωρεύει η καπιταλιστική κυριαρχία στις ζωές των ανθρώπων, οι φιγούρες των απάτριδων – με κάθε δυνατή έννοια εκτός της εθνικής- που αναδύονται, αποδίδουν με την πράξη της ίδιας τους της κίνησης στη θεωρητική έννοια του Ξένου, το υλικό αποτύπωμα του υποκειμένου της ιστορίας που στην ατομική και οικουμενική του έκφραση αγωνίζεται να επιβιώσει και ταυτόχρονα να αποδράσει από το “Γουαντάναμο” των καπιταλιστικών σχέσεων εξουσίας.
Ο εκπρόσωπος του καθεστώτος, ο γραφειοκράτης, τα μικρομεσαία υποστυλώματα της κανονικότητας, ο φασίστας ως η τελική επιλογή της κυριαρχίας, νιώθουν μια έμφυτη αποστροφή προς τον Ξένο, προς εκείνη την εκδοχή κοινωνικού και πολιτικού παραδείγματος -ατομικού και συλλογικού- που δεν στριμώχνεται στους διαδρόμους της εξουσίας, που δεν υποτάσσεται στις νόρμες της κοινωνικής και οικονομικής ζωής, που επιμένει να ατενίζει τον ορίζοντα της πολιτικής και της ζωής, πέραν των δοθέντων ορίων.
Τα καλλωπιστικά φυτά του καπιταλιστικού αναπόφευκτου, βλέπουν στον Ξένο, την ενδεχόμενη διασάλευση της μικροαστικής τους σιέστας και δικαίως ανησυχούν.
Επειδή άλλη μάνα με γέννησε
και σ’ άλλη γλώσσα άκουσες εσύ
τα όμορφα παιδικά σου παραμύθια…
μη με φωνάζεις «ξένο»
το ψωμί σου δε διαφέρει απ’ το δικό μου
το χέρι σου είναι όμοιο με το δικό μου,
"google ad"
σαν τη φωτιά καίει
και η δική μου φωτιά.
Γιατί λοιπόν με φωνάζεις «ξένο»;
Επειδή σ’ άλλους δρόμους βρέθηκα
και σ άλλο λαό γεννήθηκα
και άλλες θάλασσες γνώρισα
και απ’αλλού σάλπαρα;
Αλλά το ίδιο άγχος κρύβουμε κι οι δυο
η ίδια εξάντληση
στην πλάτη μας βαραίνει,
αυτή που συντρίβει το κάθε θνητό
μέσ’ απ’ του χρόνου τα σκοτάδια
από τότε που σύνορα δεν είχαν τεθεί
κι ανάμεσά μας ακόμη δεν είχαν φθάσει
όσοι διχάζουν
και σκοτώνουν το φτωχό,
αυτοί που κλέβουν
και μοιράζουν ψέμματα,
αυτοί που εμπορεύονται κι εμάς
και θάβουν αδίστακτα τα όνειρά μας
όσοι εφεύραν αυτή τη λέξη
τη σκληρή: «ξένος».
λέξη παγωμένη και γεμάτη θλίψη
που θυμίζει αλησμοσύνη κι εξορία.
Αν θέλεις το καλό μου να είσαι καλός
σταμάτα τώρα να με φωνάζεις «ξένο»
αν θέλεις, κοίταξέ με στα μάτια,
πιο πέρα απ’ το μίσος
ας φθάσει η ματιά σου,
ας ξεπεράσει φόβο, εγωισμό.
Για δες, άνθρωπος είμαι κι εγώ
Όχι, δεν είμαι «ξένος»!
Οι μετανάστες ελπίζουν. Ανοίγουν
τις γρίλιες του κορμιού τους για να
μπει φως. Για να μπει ο έξω κόσμος
μέσα τους. Το ζεστό ψωμάκι και το
γάλα. Το γλυκοχάραμα και το αεράκι.
Οι γυναίκες που βογκάνε.
Οι μετανάστες ελπίζουν προσεύχονται
και κατρακυλούν ξανά προς τον ύπνο.
Έχουν τα καθρεφτάκια τους γύρω.
Τσουκάλια και αφρό ξυρίσματος.
Ξυραφάκια και διαφημιστικά φυλλάδια.
Αυτοσχέδιες στρώσεις για τα λιωμένα
παπούτσια. Αγρύπνια και γαύγισμα
τού σκύλου. Οι μετανάστες ελπίζουν.
Ομιλούν μια διάλεκτο που λίγοι
καταλαβαίνουν. Η ανάσα τους με βήμα
σημειωτόν διασχίζει την Έρημη Χώρα
με τους νεωτερισμούς, τα ωραία νησιά,
τα φροντιστήρια, τα είδη προικός,
τα ζαχαροπλαστεία, τη διανόηση,
τα φαρμακεία. Οι μετανάστες ελπίζουν.
Λατρεύουν τα σύκα και τους αγρούς.
Τα χόρτα, το τυρί, τις γκαζόζες.
Τη δύση του ήλιου, τα λαγκάδια,
τις οξιές. Οι μετανάστες ελπίζουν.
Πληρώνουν χίλια ευρώ για να βγουν
στον παράδεισο. Στη Μανωλάδα,
στο Βέλγιο, στις Κάννες, στο Σχιστό,
στα βαμβάκια, στα καπνά,
στα θερμοκήπια της Ισπανίας,
σε αποθήκες στο Αγγελόκαστρο,
σε φορτηγά για το Μπρίντιζι,
σε λιμάνια για τον άλλο κόσμο.
Οι μετανάστες ελπίζουν στο χριστό,
στο Μωάμεθ, στο βούδα, στις αλογόμυγες,
στα μαμούνια. Με το καρτοκινητό
στέλνουν χαμόγελα στη μανούλα.
Οι μετανάστες ελπίζουν. Ψάχνουν
το μέλλον στους καμένους χάρτες
και στις ρουφηγμένες ψυχές. Ψάχνουν
για μεροκάματα στα χωράφια. Για φαί
στα σκουπίδια. Για σάπια φρούτα
στις λαϊκές. Οι μετανάστες ελπίζουν.
Λουφάζουν στους σταθμούς των
τραίνων. Δεν τρώνε φασολάκια χλωρά.
Δεν πηγαίνουν σχολείο. Παρά μαζεύουν
καμπανούλες που φυτρώνουν στις ράγες
που οδηγούν στην πατρίδα.
Οι λαθραίοι άνθρωποι
παρανομούν
κάθε που αναπνέουν
κάθε που κοιτούν τον ουρανό
λιποτακτούν
οι λαθραίοι άνθρωποι δεν περπατούν
απόδραση επιχειρούν
πρέπει να συλληφθούν γιατί
το βάρος τους στη γη είναι αφορολόγητο
το είπε ο νομοθέτης
μαζί και τα πουλιά
που συνεχίζουν να κελαηδούν
όταν περνούνε οι λαθραίοι
όλα να προσαχθούν
είναι λαθροσπουργίτια
κι η θάλασσα η πονηρή
εκείνη που τους υποθάλπει
δεν είναι θάλασσα δική μας
είναι μια παραμεσόγειος
τ’ ακούτε οι δασκάλοι;
βγάλτε την απ’ το χάρτη
και το αστέρι ‘κει το λαμπερό
που τολμά τη νύχτα να φωτίζει
για να τους κατευθύνει
δώστε στους μετεωρολόγους εντολή
άμεσα να το σβήσουν
κάντε το παν
οι νάρκες να μην φτάσουν στο Χριστό
πείτε στο αλλοδαπών
να βγάλει τρία εντάλματα
ένα για κάθε μάγο.