21.8 C
Chania
Friday, March 29, 2024

Πνευματικό Ημερολόγιο (Σημειώσεις για τον 21ο αιώνα): ΤΖΩΝ ΛΩΚ

Ημερομηνία:

Επιμέλεια – Κείμενα: Στρατής Παπαμανουσάκης

ΤΖΩΝ ΛΩΚ – JOHN LOCKE
(Ρίνγκτον, Σόμερσετ 1632 – Όουτς, Έσσεξ 1704)

Άγγλος φιλόσοφος, ο πρώτος μεγάλος εκπρόσωπος του αγγλοσαξωνικού εμπειρισμού, που επιχείρησε να αποδείξει τον τρόπο σχηματισμού των ιδεών και συγκρότησης των γνώσεων με αφετηρία την αισθητή εμπειρία. Πρωτοστάτης του πολιτικού φιλελευθερισμού μέσα από τον αγγλικό διαφωτισμό, αναπτύσσει τη θεωρία του κοινωνικού συμβολαίου και των φυσικών δικαιωμάτων, τάσσεται κατά της απόλυτης μοναρχίας και διακηρύσσει την υπακοή του μονάρχη στους νόμους, που θεσπίζει η αστική κοινωνία. Η μεγάλη επίδραση των ιδεών του στους οπαδούς του Διαφωτισμού, στην Αμερικανική και Γαλλική Επανάσταση αποτυπώθηκε στα πρώτα συντάγματα Ηνωμένων Πολιτειών και Γαλλίας. Η tabula rasa, το δικαίωμα της ιδιοκτησίας, η θρησκευτική ανοχή, η κοινωνία των πολιτών, καθώς και η θεωρία των τιμών και της συσσώρευσης, αποτελούν χαρακτηριστικές πτυχές της θεωρίας του Λωκ.

Έργα: Δοκίμιο περί ανεξιθρησκείας (1666), Επιστολές περί διαλλαγής (1689), Δοκίμιο για την ανθρώπινη νόηση (1690), Δύο πραγματείες περί κυβερνήσεως (1690), Μερικές σκέψεις περί εκπαιδεύσεως (1693), Ο εύλογος χαρακτήρας του χριστιανισμού (1695).

Βιβλιογραφία: [Έκδ. Τυρότ, Παρίσι (1822-1825), 7 τόμ.], Richard Cox, Locke on war and peace, 1960, C.B. Macpherson, The political theory of possessive individualism, Hobbes to Locke, 1962, James Tully, A discource on property, John Locke and his adversaries, 1980, J. Dunn, Locke, 1984, M.R. Ayers, Locke, Epistimology and Ontology, 1991, Jeremy Waldron, God, Locke and Equality, 2002, Βικιπαίδεια.
Εικονογραφία: Πορτραίτο, Her. Verelst (-1690), Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου, Προσωπογραφία, S. G. Kneller, 1697, Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη.

ΚΕΙΜΕΝΑ: ΤΖΩΝ ΛΩΚ, ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΡΑΓΜΑΤΕΙΑ ΠΕΡΙ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΚΕΦ. I-X)

* * *

Οι αρχαίοι γενικά δεν ξεχώριζαν την γνωσιοθεωρία ως ιδιαίτερη επιστήμη. Πρώτοι οι σοφιστές έθεσαν το πρόβλημα της σχετικότητας και της γενικότητας της γνώσης και έφτασαν μέχρι το γνωσιοθεωρητικό μηδενισμό. Και οι σκεπτικοί δίδασκαν τη σχετικότητα της γνώσης. Αντίθετα ο Σωκράτης, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης, ο Επίκουρος και οι σχολαστικοί του Μεσαίωνα, πίστευαν πως οι γνώσεις είναι σταθερές, με γενικό κύρος. Η γνωσιοθεωρία αναπτύχθηκε στη νεότερη εποχή κυρίως από τον Λωκ, τον Μπέρκλεϋ, τον Χιούμ και τον Κάντιο. Στο μεταξύ η πλατωνική θεωρία της ανάμνησης της ψυχής από τη θέα των ιδεών στον υπερουράνιο τόπο τους, είχε περάσει, μέσω της αυγουστίνειας θεωρίας της έλλαμψης και της ερμηνείας της από τον Μποναβεντούρα, στη θεωρία των έμφυτων ιδεών του Καρτέσιου.

Η γνώση μπορεί να λέγεται απλά γνώση ή σωστή ή τέλεια γνώση. Λέγεται και γενική γνώση ή ανώτερη, βαθύτερη, πλατύτερη γνώση, συστηματική ή αντικειμενική γνώση. Τυπική η αφηρημένη, περιεκτική ή συγκεκριμένη, εσωτερική ή εξωτερική γνώση. Όλοι αυτοί οι προσδιορισμοί καθόλου δεν προσθέτουν στην έννοια της γνώσης. Γνώση μένει πάντα η κατανόηση, η γνωριμία, η πεποίθηση για την πραγματικότητα. Η ασφαλής εμπειρία, η ουσιαστική κρίση, η αλήθεια. Χαρακτηριστικό της γνώσης είναι η αναφορικότητα, η αναφορά του μεμονωμένου γνωστικού φαινομένου σ’ ένα γενικό. Η γνώση αναφέρεται γενικά ως πρόοδος, εξέλιξη, εμπλουτισμός σκέψης.

Όλες οι γνώσεις είναι χρήσιμες. Μα ξεχωριστά τοποθετούμε τις γνώσεις που απαντούν στα βασικά μας ερωτήματα, που σχετίζονται με τη ζωή και την ύπαρξή μας, που μας βοηθούν να φτάσομε στην ολοκλήρωσή μας.

Ακολουθήστε το agonaskritis.gr στο Google News, στο facebook και στο twitter και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Αγώνας της Κρήτηςhttp://bit.ly/agonaskritis
Ο “Αγώνας της Κρήτης” εκδόθηκε στις 8 Ιουλίου του 1981. Είναι η έκφραση μιας πολύχρονης αγωνιστικότητας. Έμεινε όλα αυτά τα χρόνια σταθερός στη διακήρυξή του για έγκυρη – έγκαιρη ενημέρωση χωρίς παρωπίδες. Υπηρετεί και προβάλλει, με ευρύτητα αντίληψης, αξίες και οράματα για μία καλύτερη κοινωνία. Η βασική αρχή είναι η κριτική στην εξουσία όποια κι αν είναι αυτή, ιδιαίτερα στα σημεία που παρεκτρέπεται από τα υποσχημένα, που μπερδεύεται με τη διαφθορά, που διαφθείρεται και διαφθείρει. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που η εφημερίδα έμεινε μακριά από συσχετισμούς και διαπλοκές, μακριά από μεθοδεύσεις και ίντριγκες.

Τελευταία Νέα

Περισσότερα σαν αυτό
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Ρούλα Πισπιρίγκου: Η πρώτη της αντίδραση μετά τα ισόβια – Σε κλάματα ξέσπασε η μητέρα της, αμίλητος ο Δασκαλάκης

Σε ισόβια καταδίκασε ομόφωνα το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο τη Ρούλα Πισπιρίγκου για...

Κουτσούμπας: Διευρύνεται ένα ρεύμα αμφισβήτησης της πολιτικής του Μητσοτάκη – Να παλέψουμε για μια εναία Κύπρο

«Διευρύνεται ένα λαϊκό ρεύμα αμφισβήτησης της κυρίαρχης πολιτικής» τόνισε ο...

Κουτσούμπας: Διευρύνεται ένα ρεύμα αμφισβήτησης της πολιτικής του Μητσοτάκη – Να παλέψουμε για μια εναία Κύπρο

«Διευρύνεται ένα λαϊκό ρεύμα αμφισβήτησης της κυρίαρχης πολιτικής» τόνισε ο...