Το Ριζίτικο τραγούδι είναι από τα παλαιότερα είδη δημοτικού τραγουδιού, όχι μόνο στην Κρήτη, αλλά και σε ολόκληρη την Ελλάδα. Μια παράδοση αιώνων που διατηρείται με κάθε τρόπο, μεταδίδεται με κάθε μέσο και κληροδοτείται από γενιά σε γενιά, γιαυτό και αντέχει στο χρόνο. Κομμάτι αυτής της μουσικής παράδοσης είναι το ριζίτικο τραγούδι.
Θέματά τους μπορεί να είναι η αγάπη για τη λευτεριά, ο θαυμασμός απέναντι στους ανδρειωμένους, τα συναισθήματα για τη φιλία και τη φιλοξενία, η ποιμενική ζωή, η αγάπη για τη φύση, οι οικογενειακοί δεσμοί κ.α. Υπάρχουν, όμως, και αρκετά που αναφέρονται σε συγκεκριμένα πρόσωπα και γεγονότα της κρητικής ιστορίας. Τα τραγούδια αυτά αποτελούν χαρακτηριστικές εκδηλώσεις στις οικογενειακές και φιλικές συγκεντρώσεις, στις γιορτές και τα πανηγύρια, στα βαπτίσια, στους αρραβώνες και στους γάμους. Πολλά ριζίτικα φτιάχτηκαν στον καιρό της ενετοκρατίας.
Με αυτό τον τρόπο η αδούλωτη κρητική ψυχή εξέφραζε αναγυριστικά και χωρίς φόβο το πάθος της για λευτεριά αλλά και το μένος της εναντίον του κατακτητή.
Τα ριζίτικα τραγούδια αποτελούν μια βαριά ιστορική κληρονομιά, με τελευταία περίοδο δημιουργίας τους τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο. Μετά απ΄ αυτόν, γράφτηκαν ύμνοι για την αντίσταση του κρητικού λαού, αλλά και για τις καταστροφές που υπέστη το νησί από τους κατακτητές, ακριβώς εξ αιτίας αυτής της ηρωικής αντίστασης:
Χαρακτηριστικά είναι και τα παρακάτω ριζίτικα για τη Μάχη της Κρήτης:
Χίτλερ να μην το καυχηθείς πως πάτησες την Κρήτη
ξαρμάτωτη την ηύρηκες και λείπαν τα παιδιά τζη.
Στα χιόνια πολεμούσανε πάνω στην Αλαβνία
μα πάλι πολεμήσανε για την ελευθερία.
Χίτλερ να μην το καυχηθείς…
Κρήτη μου όμορφο νησί, που ‘γραψες Ιστορία,
Δίχως στρατό πολέμησες μιαν αυτοκρατορία!
"google ad"
Τση Κρήτης τ’ Άγια Χώματα, όπου κι ανέν τα σκάψεις,
Αίμα παλικαριών θα βρεις, κόκκαλα θα ξεθάψεις…”
…Οι Άγγλοι και οι Αυστραλοί, και Ζηλανδοί ομάδι,
αντάμα με τους Έλληνες πηγαίνουνε στον Άδη.
Τέτοια ψυχή, τέτοια καρδιά, και λεβεντιά δεν είδα.
Η Κρήτη σαν να ήτονε δικήτωνε πατρίδα.
Και πολεμούσανε κι αυτοί ως ότου σκοτωθήκαν,
Κι όσοι δεν αποθάνασι αιχμάλωτοι πιαστήκαν…”