HΒελγίδα επιστήμονας Ελς Τορέλ ξέρει ότι κινείται σε ναρκοπέδιο. Με το αντιεμβολιαστικό κίνημα να είναι σε άνοδο, η επιστήμονας επικρίνει την έλλειψη διαφάνειας σχετικά με το εμβόλιο κατά του covid και καταγγέλλει ότι η λύση στην πανδημία έχει αφεθεί στα χέρια ιδιωτικών εταιρειών που ενδιαφέρονται περισσότερο για τα χρήματα παρά για τη δημόσια υγεία.
Η Τορέλ μέχρι τον Μάιο, ήταν επικεφαλής της εκστρατείας για την πρόσβαση σε βασικά φάρμακα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, μέσω της οποίας προώθησε την ανάπτυξη νέων φαρμάκων κατά των παραμελημένων ασθενειών. Τον τελευταίο μήνα, η Τορέλ, γεννημένη στις Βρυξέλλες το 1967, προσχώρησε στο Ινστιτούτο Καινοτομίας και Κοινής Ωφέλειας στο University College του Λονδίνου, με μια βαρυσήμαντη αποστολή: να διερευνήσει πώς να μεταρρυθμίσει το παγκόσμιο σύστημα ανάπτυξης φαρμάκων. «Η σημερινή έλλειψη διαφάνειας τροφοδοτεί τους αρνητές των εμβολίων», προειδοποιεί.
Δηλώνετε απογοητευμένη που οι κυβερνήσεις δαπανούν περισσότερα από 4 δισεκατομμύρια ευρώ για την παραγωγή του εμβολίου, με τα αποτελέσματα της έρευνας να τα καρπώνονται οι ιδιώτες.
Αυτή η πανδημία αποκαλύπτει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν συνήθως τα πράγματα. Τώρα υπάρχουν περισσότερες δημόσιες επενδύσεις από ποτέ, αλλά ο έλεγχος παραμένει στα χέρια ιδιωτικών εταιρειών: έχουν την πνευματική ιδιοκτησία, καθορίζουν τις τιμές, αποφασίζουν πώς θα κάνουν τις κλινικές δοκιμές και επιλέγουν ποια δεδομένα θα δημοσιεύουν σε δελτία τύπου, όχι σε επιστημονικά περιοδικά. Το οποίο είναι εκπληκτικό. Το εμβόλιο της Pfizer έλαβε άδεια στο Ηνωμένο Βασίλειο με βάση τα στοιχεία από ένα δελτίο τύπου της εταιρείας. Είναι αδιανόητο. Οι ρυθμιστικοί φορείς υποτίθεται ότι υπερασπίζονται το δημόσιο συμφέρον, αλλά δεν υπάρχει διαφάνεια.
Ποια χαρακτηριστικά πρέπει να έχει ένα καλό εμβόλιο που δεν έχουν τα σημερινά;
Έχουν αποφασίσει ότι είναι αποδεκτό να αναπτυχθεί ένα εμβόλιο για μια πανδημία που πρέπει να αποθηκευτεί και να διανεμηθεί στους -70 βαθμούς Κελσίου. Πριν από την πανδημία, κανείς σοβαρός δεν θεώρησε ποτέ αποδεκτό να διαθέσει στην αγορά ένα εμβόλιο που απαιτεί μια τέτοια υλικοτεχνική πρόκληση και πρόσθετο κόστος. Και τώρα, υπό τις επείγουσες συνθήκες, δεν φαίνεται να μας νοιάζει. Είναι τρέλα. Έχουμε επιτρέψει στην Pfizer και τη BioNTech να είναι πρώτοι και να έχουν επιχειρηματικό πλεονέκτημα. Το εμβόλιο δεν θα είναι αποτελεσματικό στις αναπτυσσόμενες χώρες. Μου πέφτουν τα αυτιά όταν ακούω ότι χώρες μεσαίου εισοδήματος όπως η Κολομβία σκέφτονται να αγοράσουν το εμβόλιο της Pfizer. Είναι μια πραγματικά κακή επένδυση.
Ποιες είναι οι κύριες αμφιβολίες σας για τα πιο ανεπτυγμένα από τα εμβόλια;
Δεν γνωρίζουμε αν εμποδίζουν τη μετάδοση του ιού, κάτι που είναι απαραίτητο. Εάν ένα εμβόλιο εμποδίζει την ανάπτυξη της νόσου, αλλά επιτρέπει στους εμβολιασμένους να ασυμπτωματικοί και να μεταδώσουν τον ιό, παραμένουμε πολύ μακριά από τον έλεγχο της πανδημίας. Επίσης, δεν γνωρίζουμε τη διάρκεια της προστασίας. Τώρα γνωρίζουμε ότι διαρκεί λίγες εβδομάδες μετά τη δεύτερη δόση, αλλά δεν γνωρίζουμε αν ένα μήνα αργότερα θα είναι το ίδιο ισχυρή. Ας φανταστούμε το χειρότερο σενάριο: ότι μετά από δύο μήνες η προστασία μειώνεται. Θα είχαμε ένα ακριβό εμβόλιο και δύο ή τρεις μήνες αργότερα οι άνθρωποι δεν θα είχαν καμία προστασία. Δεν λέω ότι πρόκειται να συμβεί κάτι τέτοιο. Λέω ότι δεν ξέρουμε τι θα συμβεί. Θα μπορούσαμε να περιμένουμε λίγο περισσότερο για να μάθουμε πραγματικά πόσο αποτελεσματικά είναι τα διάφορα εμβόλια.
Η αναμονή τριών μηνών θα σήμαινε χιλιάδες θανάτους.
Εάν χρησιμοποιήσουμε ένα εμβόλιο τώρα, θα έχει υψηλό κόστος και δεν γνωρίζουμε πόσες ζωές μπορεί να σώσει. Είναι, όμως, πολύ πιθανό να φτάσει πολύ σύντομα ένα άλλο πολύ καλύτερο εμβόλιο, το οποίο θα αποτρέψει τους θανάτους και θα αποτρέψει και τη μετάδοση του ιού για έξι μήνες ή ένα χρόνο. Εάν επανεμβολιάσουμε άτομα που έχουν ήδη λάβει το ένα από την Pfizer με αυτό το νέο εμβόλιο, ποιες θα είναι οι παρενέργειες; Ακόμη, θα υπάρξουν τα χρήματα και η πολιτική βούληση για τον επανεμβολιασμό όλων;
Τι πιστεύετε για την ασφάλεια αυτών των πρώτων εμβολίων;
Δεν έχουμε δεδομένα σχετικά με τη μακροπρόθεσμη ασφάλειά του, έχουμε δεδομένα για δύο μήνες. Γνωρίζουμε ότι η φυσική μόλυνση από κοροναϊό έχει επιπτώσεις στο ανοσοποιητικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένης της καταιγίδας κυτοκίνης [μια σοβαρή ανοσολογική αντίδραση] που σχετίζεται με ορισμένους θανάτους. Εξακολουθούμε να μην καταλαβαίνουμε γιατί συμβαίνει σε μερικούς ανθρώπους και όχι σε άλλους. Θα ήταν καλό να γνωρίζουμε αν θα μπορούσε να υπάρξει αλληλεπίδραση μεταξύ της ανοσολογικής απόκρισης που προκαλείται από ένα εμβόλιο και της φυσικής μόλυνσης από τον ιό. Χρειάζεται χρόνος για να καταλήξουμε σε καλύτερα συμπεράσματα. Έχουμε το περίφημο παράδειγμα του εμβολίου του δάγγειου πυρετού της Sanofi. Την πρώτη φορά που οι άνθρωποι μολύνονται με ιό του δάγγειου πυρετού, έχουν ήπια συμπτώματα, αλλά εάν μολυνθούν για δεύτερη φορά, ένα ποσοστό μολυσμένων ασθενεί σοβαρά. Το εμβόλιο έχει τη δυνατότητα να επιδεινώσει την ασθένεια, σαν να ήταν μια πρώτη φυσική λοίμωξη: όχι σε όλους εκείνους που εμβολιάστηκαν, αλλά σε σημαντικό ποσοστό αυτών. Αυτό το συνειδητοποίησαν κατά την έναρξη των εκστρατειών υπέρ του εμβολιασμού. Και πανικοβλήθηκαν. Δεν είναι κάτι τρελό. Αυτό συνέβη μόλις πριν από λίγα χρόνια [το 2017]. Υπάρχουν λόγοι, λοιπόν, που δείχνουν ότι απαιτείται προσοχή.
Οι ρυθμιστικοί οργανισμοί αξιολογούν τους κινδύνους και τα οφέλη.
Μηδενικός κίνδυνος δεν υπάρχει. Είναι μια δύσκολη απόφαση, επειδή υπάρχει μεγάλη πίεση από την οικονομία και την πολιτική για να ξεκινήσει η διανομή ενός εμβολίου τώρα. Το Ηνωμένο Βασίλειο ήθελε να πάει ακόμα πιο γρήγορα από τις ΗΠΑ. Υπάρχει ανταγωνισμός και μεταξύ των ρυθμιστικών οργανισμών, οι οποίοι υποτίθεται ότι μας προστατεύουν. Αυτός ο ανταγωνισμός και η έλλειψη διαφάνειας σχετικά με τα πλήρη δεδομένα προκαλούν την δυσπιστία. Εάν είχαμε πλήρη διαφάνεια, όλοι θα μπορούσαν να δουν τα δεδομένα και να κατανοήσουν τις αποφάσεις ή να διαφωνήσουν με αυτές.
"google ad"
Πιστεύετε ότι πληρώνουμε πολλαπλάσια τα εμβόλια;
Το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης έχει αναπτύξει το εμβόλιο του χρησιμοποιώντας πολλούς δημόσιους πόρους. Ο συνεργάτης της, η Φαρμακευτική Εταιρεία AstraZeneca, έχει λάβει ένα άλλο τεράστιο ποσό από δημόσιους πόρους, για ανάπτυξη και παραγωγή του εμβολίου, και έχει δεσμευτεί την προσφορά του [μη κερδοσκοπικά] κατά τη διάρκεια της πανδημίας προς τρία ή τέσσερα δολάρια για κάθε μία από τις δύο δόσεις που απαιτούνται. Αυτή είναι η τιμή κόστους; Δεν γνωρίζουμε, δεν υπάρχει διαφάνεια. Γνωρίζουμε ότι το κόστος παραγωγής των κλασικών εμβολίων που χορηγούνται στα παιδιά είναι πολύ μικρότερο από ένα δολάριο. Η Johnson & Johnson δήλωσε ότι θα παράξει δικό της για $ 10 τη μια δόση. Αυτό είναι εξαιρετικά ακριβό σε σύγκριση με την κανονική τιμή των εμβολίων σε πολλές χώρες! Αυτό που βλέπουμε τώρα με τον covid είναι μια ευκαιρία να δημιουργήσουμε ένα πολύ προσοδοφόρο επιχειρηματικό μοντέλο. Εάν οι υποτιθέμενες μη κερδοσκοπικές τιμές είναι $ 3 ή ακόμα και $ 10 ανά δόση για εμβόλια που θα χρησιμοποιηθούν παγκοσμίως, πρόκειται για χρυσωρυχείο. Η Pfizer και η Moderna δεν προσποιούνται καν ότι προσφέρουν μη κερδοσκοπικές τιμές, αντί να χρεώνουν περίπου 20 δολάρια ή περισσότερο ανά δόση.
Πιστεύετε ότι οι τιμές που έχουν τεθεί για τα εμβόλια είναι αυθαίρετες;
Οι τιμές είναι πολύ προσεγμένες, αλλά με μια λογική που δεν έχει καμία σχέση με το πραγματικό κόστος. Είναι πολύ απογοητευτικό το γεγονός ότι οι κυβερνήσεις πληρώνουν τόσα χρήματα και δεν απαιτούν διαφάνεια. Έδωσαν χρήματα στη βιομηχανία χωρίς να ζητήσουν τίποτα σε αντάλλαγμα: ούτε μια συγκεκριμένη τιμή ούτε μια απλή διανομή, δεν ζήτησαν καν να αναλάβουν την ευθύνη. Οι εταιρείες ζήτησαν να μην θεωρηθούν υπεύθυνες εάν τα εμβόλια έχουν απροσδόκητες παρενέργειες. Παραδοσιακά ήταν δική τους ευθύνη.
Θα ήταν αναμενόμενο για μια εταιρεία να πει: «Αν η κυβέρνηση με πιέσει να επιταχύνω, η ευθύνη είναι της κυβέρνησης».
Το ξέρω, αλλά εγώ, ως πολίτης, δεν είμαι χαρούμενη με αυτό. Υπάρχουν ορισμένοι πολιτικοί που ενδιαφέρονται πολύ να επανεκλεγούν και πρέπει να κάνουν κάτι για να το δει ο κόσμος. Πρόκειται για ένα περίπλοκο θέμα, στο οποίο πρέπει να αξιολογούνται οι κίνδυνοι και τα οφέλη. Και ακόμα δεν έχουμε αρκετά δεδομένα για να υπολογίσουμε είτε τους κινδύνους είτε τα οφέλη. Δεν λέω ότι η απόφαση είναι εύκολη, αλλά ο μόνος τρόπος για να γίνει αυτό είναι με απόλυτη διαφάνεια, όχι κεκλεισμένων των θυρών.
Φαίνεται ότι το κίνημα κατά του εμβολίου αυξάνεται κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Έχετε να πείτε κάτι στους ανθρώπους αυτούς που αναρωτιούνται αν θα εμβολιαστούν και διαβάζουν τώρα τη συνέντευξη αυτή;
Είναι ένα πολύ ευαίσθητο θέμα. Αυτό που επικρίνω είναι ότι τα οικονομικά συμφέροντα σηματοδοτούν τις προτεραιότητες. Γνωρίζω πολύ καλά ότι το κίνημα κατά του εμβολίου δεν πρέπει να τροφοδοτείται. Εγώ, φυσικά, υπερασπίζομαι τα εμβόλια. Είναι η καλύτερη μέθοδος προστασίας της δημόσιας υγείας που έχουμε, εάν είναι ασφαλή και αποτελεσματικά. Έχουμε πολλά πειραματικά εμβόλια covid και μερικά θα είναι πιθανώς ασφαλή και αποτελεσματικά, αλλά δεν γνωρίζουμε ακόμα ποια. Και αν κάνουμε λάθος, ο κίνδυνος είναι μεγάλος. Νομίζω ότι πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, διότι αν δεν είμαστε και κάνουμε λάθος θέλοντας να προχωρήσουμε πολύ γρήγορα, θα υπονομεύσουμε την εμπιστοσύνη στον εμβολιασμό εν γένει.
Άρα προτείνετε να περιμένουμε λίγο περισσότερο;
Είναι δυνατόν να ελεγχθεί η πανδημία με άλλα μέτρα δημόσιας υγείας, όπως έχει παρατηρηθεί σε χώρες όπως η Νότια Κορέα: μάσκες, πλύσιμο των χεριών, φυσική απόσταση. Ξέρουμε ότι λειτουργεί. Μπορούμε να περιμένουμε λίγο περισσότερο μέχρι να έχουμε περισσότερη διαφάνεια. Μέχρι να γνωρίζουμε ότι οι παραγωγοί εμβολίων μας δείχνουν όλα τα δεδομένα και μπορούμε να δούμε ποια εμβόλια είναι καλύτερα για κάθε ομάδα πληθυσμού. Ίσως ένα συγκεκριμένο εμβόλιο να είναι πολύ καλύτερο στην προστασία των εργαζομένων στον τομέα της υγείας. Εάν λάβουν το εμβόλιο Pfizer και αποδειχθεί ότι προστατεύει μόνο υπό την μορφή ασυμπτωματικής μόλυνσης, δεν θα έχουν συμπτώματα του covid, αλλά θα συνεχίσουν να διαδίδουν τον κοροναϊό και θα είναι μια καταστροφή. Ας βεβαιωθούμε ότι τα εμβόλια είναι ασφαλή και αποτελεσματικά όσο περισσότερο γίνεται. Και ας επιλέξουμε τη διαφάνεια. Ας κάνουμε μια δημόσια συζήτηση, αν και ξέρω ότι θα είναι δύσκολο με τους αρνητές των εμβολίων. Ορισμένοι από αυτούς βασίζονται σε παράλογες ιδέες και θεωρίες συνωμοσίας, οπότε δεν θα είναι εύκολο. Αλλά η σημερινή έλλειψη διαφάνειας τους τροφοδοτεί. Υπάρχουν άνθρωποι που πάντα πίστευαν ότι τα εμβόλια λειτουργούν, αλλά τώρα αμφιβάλλουν, δεδομένων των οικονομικών και πολιτικών πιέσεων που παρατηρούνται. Ο παραλογισμός ορισμένων πολιτικών ηγετών, όπως ο Donald Trump, δεν βοηθά επίσης.
Είναι δύσκολο να συγκρίνουμε ορισμένα εμβόλια με άλλα. Ο ΠΟΥ πρότεινε να πραγματοποιήσει μια κλινική δοκιμή ώστε να συγκρίνει τα πιο προηγμένα.
Και κανείς δεν ήθελε. Οι κυβερνήσεις έχουν πληρώσει χρήματα και θα μπορούσαν να απαιτήσουν από τις εταιρείες να συμμετάσχουν σε μια συγκριτική δοκιμή που θα διοργάνωνε ο ΠΟΥ, αλλά δεν το έπραξαν. Δεν είναι βολικό για τις εταιρείες να συγκρίνουν τα εμβόλια τους με εκείνα άλλων εταιρειών. Προτιμούν να τα συγκρίνουν με εικονικό φάρμακο, σχεδιάζοντας μια κλινική δοκιμή για να έχει αποτελέσματα στο συντομότερο δυνατό χρόνο. Είναι μια μεγάλη χαμένη ευκαιρία. Με όλα τα δημόσια χρήματα που έχουν επενδυθεί, πώς αφήσαμε τον έλεγχο να βρίσκεται στα χέρια ιδιωτικών εταιρειών; Δεν κατηγορώ τις εταιρείες: το κύριο συμφέρον τους δεν είναι η υγεία μας, είναι οι μέτοχοι τους. Το πρόβλημα είναι ότι τα συμφέροντά τους δεν συμπίπτουν με τις προτεραιότητες της δημόσιας υγείας. Οι κυβερνήσεις επέτρεψαν να υπάρχει αυτό το σύστημα, στο οποίο εξαρτώνται από ιδιωτικές εταιρείες των οποίων το κύριο συμφέρον είναι να αυξήσουν την αξία των μετοχών τους.
Δεν νομίζετε ότι ο αγώνας για εμβόλιο ευνόησε την πρόοδο της επιστήμης;
Κάθε εταιρεία διαθέτει τη δική της τεχνολογική πλατφόρμα που προστατεύεται από διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Τη χρησιμοποιούν για πολλαπλά εμβόλια. Κάθε εταιρεία έχει τη δική της συνταγή, σαν να ήταν η ειδική σάλτσα της γιαγιάς. Εάν συνδύαζαν το καλύτερο από κάθε ένα, θα μπορούσαμε ενδεχομένως να είχαμε ένα ή περισσότερα βέλτιστα εμβόλια, με διαφορετικούς μηχανισμούς δράσης, αντί να περιοριστούμε σε πολλά παρόμοια εμβόλια εξαιτίας των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας.
Λέτε ότι τα εμβόλια πρέπει να σχεδιάζονται για άτομα, όχι για κέρδη. Ποια είναι η πρότασή σας;
Πρέπει να αλλάξουμε τους κανόνες του παιχνιδιού. Απαιτείται ένας μηχανισμός για να διασφαλιστεί ότι ο μόνος τρόπος για την άδεια χρήσης ενός εμβολίου είναι μέσω κλινικών δοκιμών που οδηγούν στη δημόσια υγεία. Πώς είναι δυνατόν οι εταιρείες, με τεράστια οικονομικά συμφέροντα, να είναι αυτές που σχεδιάζουν κλινικές δοκιμές, τις πραγματοποιούν, αναλύουν τα αποτελέσματα και κατέχουν τα δεδομένα; Μπορούμε να σκεφτούμε άλλα μοντέλα. Για παράδειγμα, οι εταιρείες θα μπορούσαν να αναζητήσουν υποψήφιους για δοκιμές εμβολίων ή φαρμάκων, ίσως μέχρι τα πρώτα στάδια των ανθρώπινων δοκιμών και, στη συνέχεια, οι υποψήφιοι αυτοί να μεταφερθούν σε μια κοινοπραξία δημόσιας υγείας, συντονισμένη από τον ΠΟΥ ή από άλλο ίδρυμα, για μια ανεξάρτητη κλινική δοκιμή. Με αυτόν τον τρόπο, θα έχουμε κίνητρα από τα αρχικά στάδια έτσι ώστε ο στόχος των εταιρειών να είναι επιτυχής σε μια κλινική δοκιμή προσανατολισμένη στη δημόσια υγεία. Να μην φτάσει στην αγορά το συντομότερο δυνατό το φάρμακο μιας εταιρείας ώστε να κερδίσει αυτή τα περισσότερα χρήματα. Προς το παρόν, περισσότερα από τα μισά φάρμακα που φτάνουν στην αγορά έχουν μηδενική προστιθέμενη θεραπευτική αξία.
Το Ίδρυμα Gates έχει μεγαλύτερη επιρροή στη δημόσια υγεία από τον ίδιο τον ΠΟΥ;
Ο ΠΟΥ είναι ότι τα μέλη του – που είναι όλες οι κυβερνήσεις – του επιτρέπουν. Οι δυτικές κυβερνήσεις, την ίδια στιγμή που ο ΠΟΥ ετοίμαζε το ACT Accelerator [μια πρωτοβουλία για την ενίσχυση των εμβολίων και των θεραπειών κατά του κοροναϊού], κατέληξαν σε διμερείς συμφωνίες για την αγορά εμβολίων. Έχει γίνει πολύ σαφές ότι δεν θέλουν έναν ισχυρό ΠΟΥ. Και οι Ηνωμένες Πολιτείες αποχώρησαν από τον ΠΟΥ. Το Ίδρυμα Γκέιτς χρηματοδοτεί πολλές από τις δραστηριότητες του ΠΟΥ και έχει δυσανάλογη δύναμη, αλλά οι κυβερνήσεις έχουν δημιουργήσει αυτήν την κατάσταση. Μόνο το 20% του προϋπολογισμού του ΠΟΥ προέρχεται από ετήσιες δεσμεύσεις των κυβερνήσεων. Τα υπόλοιπα είναι εθελοντικές συνεισφορές από κυβερνήσεις και οργανισμούς όπως το Ίδρυμα Gates. Αυτή είναι η πραγματικότητα.
Ο προϋπολογισμός του ΠΟΥ είναι παρόμοιος με αυτόν ενός μεγάλου νοσοκομείου των ΗΠΑ.
Είναι τρελό, ναι. Αυτοί οι τύποι οργανισμών των Ηνωμένων Εθνών είναι τόσο ισχυροί όσο θέλουν τα κράτη μέλη τους να είναι. Είναι πολύ εύκολο να κάνεις κριτική και είμαι πολύ επικριτική για τον ΠΟΥ, αλλά γνωρίζω ότι έχουν πολύ περιορισμένους πόρους. Δεν έχουν οικονομική ή πολιτική υποστήριξη για να κάνουν ό, τι αναμένεται από αυτούς, επομένως δέχονται επίθεση από όλες τις πλευρές.
Πηγή: El pais