1) Το έτος 1252 η Κρήτη ήταν ήδη Ενετοκρατούμενη. Η Ενετοκρατία είχε ξεκινήσει το 1204.
Στις αρχές του 1252 στην Κίσσαμο ξέσπασε επανάσταση. Αυτό έγινε γιατί στο Ακρωτήρι Σπάθα και με εντολή του Ενετού διοικητή δημιουργήθηκαν 90 καινούργια φέουδα για να δοθούν σε νέους εποίκους που έφτασαν στο νησί μας από την Ενετία (τρίτη κατά σειρά εποίκηση).
Οι Κισσαμίτες αντέδρασαν με τα όπλα. Τελικά όμως αναγκάστηκαν να αποσυρθούν στην έρημη μέχρι τότε περιοχή των Χανίων. Δεν υπήρχε χωριό, δεν υπήρχε πόλη εκεί. Μόνο ερείπια από την Αρχαία Κυδωνία. Με οικοδομικά υλικά λοιπόν από τα ερείπια της Αρχαίας Κυδωνίας κτίστηκε η πόλη των Χανίων. Η Σύγκλητος της Ενετικής Δημοκρατίας εξέδωσε τον Απρίλη του 1252 διάταγμα που διέτασσε τον Διοικητή της Κρήτης να κτιστεί μια πόλη. Έτσι οικοδομήθηκαν τα Χανιά μ’ ένα διάταγμα. Και με τα υλικά απ’ την Αρχαία Κυδωνία.
Το παρελθόν με το παρόν και τα τρέχοντα δεδομένα δημιούργησαν την ωραία πόλη. Κτίστες δεν ήταν Ενετοί. Ήταν οι επαναστάτες του Ακρωτηρίου Σπάθα που είχαν αποσυρθεί στην περιοχή αυτή μετά την αποτυχία της εξέγερσης, υπό τις εντολές και την καθοδήγηση βέβαια των Ενετών αρχιτεκτόνων έκτισαν οι Κισσαμίτες κτίστες την ωραία πόλη των Χανίων.
Τα δεδομένα ήταν ότι οι κατακτητές χρειαζόταν μια πόλη, ένα φρούριο (βλέπε Ενετικά Τείχη) για να εδραιώσουν και να σταθεροποιήσουν την κυριαρχία τους στον νομό. Η οικοδόμηση ξεκίνησε το 1252 και τέλειωσε το 1290. Για την ονομασία της πόλης και από πού προήλθε το όνομα, θα σας γράψομε σε άλλο κείμενο και αφού μελετήσομε τις διάφορες απόψεις και εκδοχές για την ονομασία της πόλης μας.
2) Το Ηράκλειο δεν είναι ο Χάνδακας. Το Ηράκλειο προϋπήρχε του Χάνδακα. Πολλοί το θεωρούν το ίδιο. Λάθος! Το Ηράκλειο ήταν ένα από τα δύο επίνεια της Κνωσσού.
Ο Χάνδακας παραδόθηκε στους Βυζαντινούς 1 του Μάρτη του 961. Οι Άραβες τον δημιούργησαν και τον χρησιμοποιούσαν για σκλαβοπάζαρο. Έφερναν οι πειρατές (Μαροκινοί, Αλγερινοί, από Τύνιδα) εκεί τους άνδρες και γυναίκες που άρπαζαν και τους πουλούσαν.
Οι Σαρακηνοί πειρατές είχαν καταλάβει την Κρήτη το 824 μ.Χ. με αρχηγό των άγριων αυτών πειρατών το Αβού Χαφς Ομάρ (Απόχαψις, κατά τους Βυζαντινούς). Οι Σαρακηνοί, ή αλλιώς Μπαρμπαρέζοι ήταν από την Τύνιδα, το Αλγέρι, το Μαρόκο. Το τι τραβούσαν οι Κρητικοί καθώς και όλα τα νησιά του Αιγαίου δεν περιγράφεται.
Οι αιμοβόροι αυτοί ληστές μετέφεραν από τα νότια παράλια (Ψαρή Φοράδα) το ορμητήριό τους, την πρωτεύουσά τους, στο Ηράκλειο. Το Ηράκλειο ήταν ένα από τα παλαιά επίνεια της Κνωσσού. Κατά το έθιμο που είχαν οι Σαρακηνοί άνοιξαν τριγύρω μια μεγάλη τάφρο που την γέμισαν με θαλασσινό νερό και έκτισαν γύρω από τον χώρο ισχυρά τείχη. Μέσα σ’ αυτόν τον χώρο με τα τείχη έκτισαν την πόλη τους που την ονόμασαν Χάνδακα. Το Ηράκλειο λοιπόν προϋπήρχε του Χάνδακα.
Ο Χάνδακας μετατράπηκε σε πρώτο σκλαβοπάζαρο της Μεσογείου. Οι πειρατές πήγαιναν εκεί τους νέους και τις νέες που άρπαζαν και τους πουλούσαν ως σκλάβους. Ύστερα από κάθε επιδρομή των πειρατών οι αγορές του Χάνδακα γέμιζαν από άπειρα λάφυρα και το λιμάνι δεν επαρκούσε για τα πλοία των αγοραστών που ερχόταν από Συρία και Αίγυπτο. Έξω από τα τείχη συσωρευόταν ατέλειωτες σειρές προς πώληση νέων παλικαριών κοριτσιών και αγοριών (τους ηλικιωμένους βέβαια τους είχαν σφάξει όλους).
Αυτός ήταν ο Χάνδακας. Όχι το Ηράκλειο, το επίνειο της Κνωσού!
Θλιβερή η ιστορία του Χάνδακα.
Άννα Κωνσταντουδάκη – Αγγελάκη