24 χρόνια από τον θάνατο του Γκυ Ντεμπόρ, συγγραφέα του προφητικού βιβλίου “Η Κοινωνία του Θεάματος” | Φωτός+Βίντεο

Ο Γκυ Έρνεστ Ντεμπόρ υπήρξε Γάλλος θεωρητικός του Μαρξισμού, συγγραφέας, παραγωγός, μέλος της Letterist International, ιδρυτικό μέλος της Καταστασιακής Διεθνούς και παροδικό μέλος της Socialisme ou Barbarie.

Πριν 24 χρόνια στις 30 Νοεμβρίου 1994 ο Γκυ Ντεμπόρ έδωσε ο ίδιος τέλος στη ζωή του με μια σφαίρα στην καρδιά. Έπασχε από μια σπάνια και ανίατη ασθένεια την αλκοολική πολυνευρίτιδα που όπως ο ίδιος αναφέρει «είναι το αντίθετο μιας ασθένειας από την οποία μπορεί να προσβληθεί κανείς λόγω κάποιας θλιβερής απερισκεψίας. Χρειάζεται αντιθέτως την επίμονη προσήλωση μιας ολόκληρης ζωής».

24 χρόνια μετά και μπορούμε να μιλάμε για τον ακέραιο βίο ενός ανθρώπου και για ένα σπουδαίο έργο. Το έργο του και ο βίος του δεν αντιφάσκουν. Έγραψε όπως έζησε. Έγραψε για την τέχνη και την επανάσταση και άσκησε κριτική σ’ αυτήν την κοινωνία συνεκτική και καταλυτική. Έζησε βίο περιπετειώδη και ποιητικό, ένα ιστορικό βίο.

Βιογραφικό

Ο Γκυ Ντεμπόρ γεννήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 1931 στο Παρίσι. Ο πατέρας του ήταν φαρμακοποιός που πέθανε νωρίς. Η μητέρα του Πωλέτ Ρόσσι τον έστειλε στην γιαγιά του στην Ιταλία. Έφυγε από το σπίτι κατά τη διάρκεια του β’ παγκοσμίου πολέμου και άρχισε να τριγυρνά άστεγος. Κατέληξε στις Κάννες όπου πήγε γυμνάσιο. Ενηλικιώθηκε και αντιτάχθηκε στον πόλεμο της Αλγερίας. Συμμετείχε στους αγώνες εκείνης της εποχής. Στη συνέχεια προσχώρησε στις αρχές της δεκαετίας του ’50 στο κίνημα του λετρισμού, προεξάρχουσα μορφή του οποίου ήταν ο ρουμάνος ποιητής, κινηματογραφιστής και θεωρητικός Ιζιντόρ Ιζού.

Ο Ιζού εμφάνιζε το λετρισμό ως πρωτοπορία και επιδιδότανε σε πειράματα κινηματογραφικά και ποιητικά. Ο Ντεμπόρ και άλλα μέλη των λετριστών ήρθαν σε σύγκρουση με τον Ιζού και σχημάτισαν την λετριστική διεθνή η οποία τα χρόνια που διάρκεσε εξέδιδε το περιοδικό Potlatch. Οι λετριστές εμπνεόμενοι από τα μεγάλα πρωτοποριακά κινήματα της εποχής ζούσαν ακραία ζωή και πειραματίζονταν σε τρόπους ζωής ποιητικούς για να αλλάξουν αυτήν την κοινωνία. Χρησιμοποιούσαν σαν μέσα την ψυχογεωγραφία, την ενιαία πολεοδομία, την περιπλάνηση και τη μεταστροφή. Μετά από εκτεταμένες συζητήσεις στις 28 Ιουλίου 1957 στο Cosio l’ Arroscia στην Ιταλία συκροτήθηκε η Καταστασιακή Διεθνής.

Την αποτελούσαν το κίνημα για ένα φαντασιακό Μπαουχάους του Asger Jorn, η ψυχογεωγραφική εταιρεία του Λονδίνου του Ράλφ Ραμνέυ και η Λεττριστική Διεθνής. Έδρασε ως τις αρχές της δεκαετίας του ’70 οπότε μετά από μια σειρά διαγραφών ο Γκυ Ντεμπόρ και ο Τζιανφράνγκο Σανγκουινέτι τα εναπομείναντα μέλη προχώρησαν στη διάλυση της.

Από την εποχή των λετριστών ο Ντεμπόρ έφτιαχνε πρωτοποριακές ταινίες και έγραψε έρθρα και στο Potlatch και στο περιοδικό της Καταστασιακής Διεθνούς. Μετά την διάλυση της Διεθνούς συνέχισε να φτιάχνει ταινίες και να γράφει βιβλία. Με το άρθρο του Ντεμπόρ «έκθεση για την κατασκευή καταστάσεων» συγκροτήθηκε η Καταστασιακή Διεθνής. Το 1967 εξέδωσε το σημαντικότερο έργο του την «Κοινωνία του Θεάματος».

Κατά τη δεκαετία του ’70 ταξιδεύει πολύ και συνδέεται φιλικά με τον εκδότη Ζεράρ Λεμποβισί στον εκδοτικό οίκο του οποίου Champ Libre θα ασκήσει μεγάλη επίδραση όσον αφορά τις εκδόσεις σπουδαίων συγγραφέων παλαιότερων εποχών. Αργότερα κατηγορήθηκε για τον ανεξήγητο θάνατο του Λεμποβισί αλλά αποδείχθηκε αθώος. Τις περιπέτειες του εκείνης της εποχής παρουσιάζει στο βιβλίο «Παρατηρήσεις για τη δολοφονία του Ζεράρ Λεμποβισί». Το 1989 γράφει το αυτοβιογραφικό «Πανηγυρικός» όπου παρουσιάζει όλο το ταραχώδη βίο του. Ο Ντεμπόρ παντρεύτηκε 2 φορές. Την πρώτη φορά την Μισέλ Μπερνστάιν και αργότερα την Άλις Μπέκερ- Χο με την οποία έμειναν μαζί ως το θάνατο του. Πολλές ερωτικές περιπέτειες σημάδεψαν τη ζωή του.

note_3635_pdf

Οι πρόγονοι

Από τις αρχές του εικοστού αιώνα η δραστηριότητα των Ντανταιστών και των Σουρεαλιστών άνοιξε τις πύλες για ένα κίνημα πρωτοποριακών ομάδων που συνεχίστηκε και αργότερα μέχρι να εμφανιστεί η ομάδα των Λετριστών. Έκτος από αυτούς στον Ντεμπόρ και στους συντρόφους του έπαιξαν σημαντικό ρόλο και συγγραφείς ή καλλιτέχνες περασμένων εποχών. Και βέβαια οι πολιτικοί και θεωρητικοί ο Χέγκελ, ο Μαρξ.

Ο στόχος ήταν να υπερβούν την καλλιτεχνική εξειδίκευση, την τέχνη ως διαχωρισμένη δραστηριότητα και να ερευνήσουν σε βάθος ολόκληρο το κίνημα καταστροφής της γλώσσας και τη διάλυση των μορφών που συνιστούν τη σύγχρονη τέχνη στην πιο αυθεντική της έκφραση.

Επίσης τους ενδιάφερε η συνολική κριτική της κοινωνικής ζωής και ιεραρχίας. Επιτίθενται στην εξιδικευμένη άσκηση της πολιτικής γιατί με την δραστηριότητα τους σε όλη την ποικιλία της καθημερινής ζωής όρισαν ξανά το επαναστατικό ιδεώδες της εποχή μας.

"google ad"

Ψυχογεωγραφία

Εμμέσως επαναστατική, πειραματική πρακτική επανιδιοπόιησης του καπιταλιστικά αλλοτριωμένου αστικού χώρου μέσω της περιπλάνησης, στενά συνυφασμένη με την τέχνη και τη μετουσίωση του χώρου σε κάτι άλλο διαφορετικό από τον βιομηχανικά διατεταγμένο χώρο της βιομηχανικής παραγωγής και των μηχανισμών χειραγώγησης της επιθυμίας.

Ενιαία Πολεοδομία

Θεωρία των συνοικιών συναισθηματικών καταστάσεων σύμφωνα με την οποία κάθε συνοικία μιας πόλης θα έπρεπε να είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να προκαλεί ένα συγκεκριμένο βασικό συναίσθημα και στην οποία το υποκείμενο θα εκτίθεται συνειδητά, μιας νέας αρχιτεκτονικής η οποία θα βασίζεται στην επίδραση της ατμόσφαιρας δωματίων, διαδρόμων, δρόμων ατμόσφαιρα η οποία συνδέεται με τις χειρονομίες που αυτή εμπεριέχει και τέλος η επινόηση παιχνιδιών νέου τύπου, η διεύρυνση του σημαντικού μέρους της ζωής και η μέγιστη μείωση των ασήμαντων στιγμών αυτής.

Μεταστροφή

Ενσωμάτωση σημερινών ή περασμένων καλλιτεχνικών παραγωγών σε μια ανώτερη κατασκευή του περιβάλλοντος.

Καταστάσεις

Προσωρινές ατμόσφαιρες ζωής που δημιουργούνται και μετασχηματίζονται σε μια γεμάτη πάθος ανώτερη ποιότητα.

Οι ταινίες

-Hurlements en faveur de sade 1952

-Sur le passage de quelques personnes a travers une assez courte unite de temps 1959

-Critique de la separation 1961

-La societe du spectacle 1973

-Refutation de tous les judgements, tant elogieux que hostiles, qui ont ete jusque ici porte sur le film “La societe du Spectacle” 1975

-In girum imus nocte et consumimur igni 1978

-Guy Debord, son art, son temps 1994 (avec Brigitle Conrand).

Οι ταινίες του Ντεμπόρ είναι αποτέλεσμα μεταστροφής. Χρησιμοποιεί παλιά επίκαιρα, εικόνες από διαφημίσεις, εικόνες από κλασικά φιλμς, εικόνες του Παρισιού και με μια βαριά και κουρασμένη φωνή εκφωνεί το κείμενο. Λέει ο ίδιος : “ο κινηματογράφος δεν είναι αυτό που τον έφτιαξε η τεχνική αλλά αυτό που τον έκανε η κοινωνία. Θα μπορούσε να είναι θεωρία, μανιφέστο, λίβελος θα μπορούσε να είναι σαν τις ταινίες που κάνω». Ταινίες πειραματικές, σπάνιας ομορφιάς και με ένα εξαιρετικό κείμενο. Και μιλάει για όλα, για την κοινωνία, την εποχή του, τους συντρόφους του και τις περιπέτειες τους.

download (2)

Τα βιβλία

1957 Έκθεση περί της κατασκευής καταστάσεων

1964 Ενάντια στον κινηματογράφο

1967 Η κοινωνία του θεάματος

1979 Εισαγωγή στην κοινωνία του θεάματος

1985 Παρατηρήσεις για την δολοφονία του Ζεράρ Λεμποβισί

1987 Το παιχνίδι του πολέμου

1988 Σχόλια πάνω στην κοινωνία του θεάματος

1989 Πανηγυρικός

1990 In girum imus nocte et consumimur igni

Επίσης κυκλοφορούν:

-Το σημείο έκρηξης της ιδεολογίας στην Κίνα

-Το αληθινό σχίσμα στη Διεθνή

-Τι είναι ο λετρισμός

-Πανηγυρικός, Δεύτερος Τόμος

-Η αισθητική της ανατροπής

-Η επανάσταση ως υποκείμενο και ως αναπαράσταση

-Για μια επαναστατική κριτική της τέχνης

-Για την ένοπλη πάλη στην Ισπανία και τους φυλακισμένους ελευθεριακούς

Η Κοινωνία του Θεάματος

Το θέαμα είναι μία έννοια που επινοεί ο Ντεμπόρ για να μιλήσει για την σημερινή κοινωνία. Το θέαμα είναι το εμπόρευμα που έχει φτάσει σε τέτοιο βαθμό ανάπτυξης ώστε να καταλήγει καθαρή αφαίρεση. Το θέαμα δεν είναι σχέση εικόνων, αλλά μία σχέση ανθρώπων διαμέσου των εικόνων. Όπου έχει χαθεί η αλήθεια, η αυθεντικότητα εκεί αναφύεται το θέαμα. Είναι η ιστορική στιγμή που μας περιέχει.

Σε αυτό το βιβλίο ο Ντεμπόρ ξαναπιάνει την ιστορία από την αρχή. Τόσο στο επίπεδο των τρόπων παραγωγής που έχει γνωρίσει αυτός ο κόσμος που τόσο καλά έχει περιγράψει ο Μαρξ, αλλά και σε ότι διαλύει και αρνείται αυτούς τους κόσμους και τους συνθέτει σε ανώτερο επίπεδο, σημαντική εδώ η συμβολή του Χέγκελ. Αναφέρεται βέβαια και στην ιστορία του σύγχρονου επαναστατικού κινήματος, στις νίκες και υποχωρήσεις και καταλήγει ότι ο επαναστατικός μετασχηματισμός της κοινωνίας περνάει μέσα από την αντικρατική δικτατορία του προλεταριάτου που είναι η κοινωνία των εργατικών συμβουλίων.

Αναφέρεται επίσης στα δύο μεγάλα πρωτοποριακά ρεύματα της τέχνης το Νταντά και το Σουρεαλισμό και σημειώνει : «Το Νταντά ήθελε να καταργήσει την τέχνη χωρίς να την πραγματώσει, ο Σουρεαλισμός ήθελε να πραγματώσει την τέχνη χωρίς να την καταργήσει». Όλες οι μεγάλες καλλιτεχνικές προσπάθειες που έγιναν από εκεί και πέρα κινήθηκαν προς την μία ή την άλλη κατεύθυνση, αλλά σκοπός παραμένει να γίνουν και οι δύο και η πραγμάτωση και η κατάργηση της τέχνης.

Τμήματα και επεξήγηση

1

Άπασα η ζωή των κοινωνιών στις οποίες κυριαρχούν οι σύγχρονες συνθήκες παραγωγής προαναγγέλλεται ως μια απέραντη συσσώρευση θεαμάτων. Ό,τι υπήρξε άμεσο βίωμα έχει απομακρυνθεί σε μια παράσταση.

2

Οι εικόνες που αποσπάσθηκαν από κάθε όψη της ζωής, συγχωνεύονται σε μια κοινή πορεία όπου η ενότητα αυτής της ζωής δεν είναι δυνατό πλέον να αποκατασταθεί. Η αποσπασματικά θεωρημένη πραγματικότητα εκτυλίσσεται εντός της ίδιας της γενικής ενότητας ως ένας κεχωρισμένος ψευδόκοσμος, αντικείμενο της μοναδικής παρατήρησης. Η εξειδίκευση των εικόνων του κόσμου επανευρίσκεται ολοκληρωμένη, εντός του κόσμου της αυτονομημένης εικόνας, όπου το ψευδές εξαπάτησε τον ίδιο του τον εαυτό. Το θέαμα, γενικά, ως συγκεκριμένη αντιστροφή της ζωής, είναι η αυτόνομη κίνηση του μη-ζώντος.  

3

Το θέαμα παρουσιάζεται ταυτοχρόνως ως η ίδια η κοινωνία, ως ένα μέρος της κοινωνίας και ως όργανο ενοποίησης. Ως μέρος της κοινωνίας είναι ρητά ο τομέας ο συγκεντρώνων παν βλέμμα και πάσα συνείδηση. Επειδή ακριβώς αυτός ο τομέας είναι διαχωρισμένος, είναι ο τόπος του εξαπατηθέντος βλέμματος και της ψευδής συνείδησης. Και η ενοποίηση που επιτελεί δεν είναι τίποτε άλλο από την επίσημη γλώσσα του γενικευμένου διαχωρισμού.

4

Το θέαμα δεν είναι σύνολο εικόνων αλλά μια κοινωνική σχέση ατόμων διαμεσολαβούμενη από τις εικόνες.

Αυτές είναι οι πρώτες τέσσερις θέσεις από τις 221 συνολικά θέσεις που συγκεντρώνονται κάτω από τον τίτλο Η κοινωνία του θεάματος. Οι θεωρίες του  Γκυ Ντεμπόρ προσπαθούν  να περιγράψουν το πνεύμα εκμοντερνισμού της ιδιωτικής και δημόσιας σφαίρας της καθημερινότητας από τις οικονομικές δυνάμεις όπως αυτές μετασχηματιζόταν στη μεταπολεμική Ευρώπη και γενικότερα στον δυτικό κόσμο.

Από τις αρχές του εικοστού αιώνα, τεχνολογικές καινοτομίες όπως ο κινηματογράφος και το ραδιόφωνο,  διαμόρφωσαν ριζικά το πώς αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο και την θέση μας σε αυτόν. Όπως η έκρηξη στα ποσοστά αλφαβητισμού έδωσε τεράστια  ώθηση στον έντυπο λόγο δημιουργώντας αναγνώστες  και τον έντυπο Τύπο τον 19ο αιώνα, ο κινηματογράφος και το ραδιόφωνο θα δημιουργήσει μαζικά ακροατές και θεατές. Η επιρροή τους και η αποδοχή τους είναι εκδημοκρατισμένη, και μαζική. Μετά το επόμενο βήμα εξέλιξης ήταν η τηλεόραση από την δεκαετία του 1950 και μετά.  Έστω και ημιτελείς ακόμα η οπτικοποίηση, (visualization) της είδησης και του γεγονότος έχει ξεκινήσει ενώ θα κάνει την εμφάνιση του ο όρος μαζική κουλτούρα (mass culture). Στοχαστές όπως ο Αντόρνο και η Άρεντ θα ασχοληθούν με το φαινόμενο μαζικής κουλτούρας όπου κυριαρχεί σε μια κοινωνία κατανάλωσης (consumer society).

Εδώ που στεκόμαστε ήδη, ζούμε μια άλλη μετάβαση χάριν πάλι της τεχνολογικής εξέλιξης. Το διαδίκτυο, ενσωματώνει τρόπο τινά όλα τα προηγούμενα στάδια, αλλά  ταυτόχρονα προσφέρει σε ένα ανώτερο επίπεδο μια διαρκή ροή εικόνων πάνω σε όλα όσα θα ονομάζαμε κοινωνική πραγματικότητα.  Η σχέση μεταξύ διαδικτύου και ατόμων είναι πια αμφισήμαντη αφού οι χρήστες είναι πέρα από δέκτες και παραγωγοί εικόνων, ειδήσεων .κ.λ.π. Τα δεκαπέντε λεπτά διασημότητας που υποσχόταν ο Άντυ Γουώρχολ έχουν ξεπεραστεί από τα selfies ή κάθε άλλου είδους παραδοξότητα μεταμφιεσμένη σε σύμβολο, εικόνες  και κείμενα-συνθήματα τα οποία περιφέρονται σε ένα μη πεπερασμένο κοινό, δυνητικά τουλάχιστον.  Δημιουργεί και ταυτόχρονα ομογενοποιεί μια εννιαία κουλτούρα σε παγκόσμιο επίπεδο. Επίσης θέτει τους όρους επικοινωνίας μεταξύ μας πια. Ότι είναι έξω από αυτό απλά δεν υφίσταται.

30) Η αλλοτρίωση του θεατή από το αντικείμενο της παρατήρησης (που είναι αποτέλεσμα της δικής του μη συνειδητής δραστηριότητας) εκφράζεται ως εξής: όσο περισσότερο παρατηρεί, τόσο λιγότερο ζει. ‘Οσο περισσότερο αποδέχεται να αναγνωρίζει τον εαυτό του  εντός των κυρίαρχων εικόνων της ανάγκης, τόσο λιγότερο κατανοεί τη δική του ύπαρξη και τη δική του επιθυμία. Η εξωτερικότητα του θεάματος, σε σχέση με τον δρώντα άνθρωπο είναι εμφανής από το γεγονός ότι οι ίδιες του οι χειρονομίες δεν ανήκουν πλέον σ’ αυτόν, αλλά σε κάποιον άλλο που του τις αναπαριστά. Ιδού γιατί ο θεατής δεν αισθάνεται σε κανένα μέρος στο στοιχείο του, διότι το θέαμα είναι παντού.  

Το θέαμα όντως μας γοητεύει και μας παρασύρει σε ένα δικό του κόσμο. Τι προκάλεσε όμως αυτή την αλλαγή; Ποιά είναι η φύση αυτών των εξελίξεων στις κοινωνίες μας; Ο Γκυ Ντεμπόρ θα υποστηρίξει, εκκινώντας από την μαρξιστική ανάλυση (αλλά πηγαίνοντας πολύ πέρα από αυτή), ότι αιτία είναι η  μετεξέλιξη της ίδιας της φύσης του κεφαλαίου όσο και του εμπορεύματος.

Ο τομέας του εμπορεύματος ήταν, στο εσωτερικό μιας φυσικής οικονομίας, ο σχηματισμός ενός πλεονάσματος της επιβίωσης.  Ωστόσο όταν συναντήθηκε με τις κοινωνικές συνθήκες εμπορίου  μεγάλης κλίμακας,  και την συσσώρευση κεφαλαίων κατέκτησε την ολική κυριαρχία της οικονομίας. Η μεγάλη κλίμακα παραγωγής, η εμφάνιση της εργασίας – εμπόρευμα, η μισθωτή εργασία δηλαδή  και η συνεχής συσσώρευση κεφαλαίου (που επαναεπενδύεται) οδήγησε σε μια διαδικασία συνεχούς ποσοτικής ανάπτυξης.  Αυτό το σύστημα  οικονομικής  ανάπτυξης αφού απελευθέρωσε τις κοινωνίες από τον διαρκή αγώνα για επιβίωση, συνέχισε να αυτοτροφοδοτείται ανεξάρτητα πια από ανάγκες ή άλλα χαρακτηριστικά των κοινωνιών αυτών. Όπως λέει ο Ντεμπόρ: « …Η οικονομία μεταμορφώνει τον κόσμο, αλλά τον μεταμορφώνει αποκλειστικά σε κόσμο της οικονομίας.» Η μαζική παραγωγή εμπορευμάτων, θα δημιουργήσει την μαζική κατανάλωση εμπορευμάτων και ενώ αυτή η διαδικασία εξαπλώνεται γεωγραφικά μετασχηματίζοντας τις κοινωνίες που συναντά, πίσω, στις αναπτυγμένες οικονομίες η υπερσυσσώρευση κεφαλαίου αλλάζει εκ νέου τη φύση της οικονομίας. Αναδύεται ο τριτογενής τομέας, ο τομέας των υπηρεσιών.  Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης που όπως είδαμε εξελίσσονται και παίζουν σημαντικό ρόλο, η διαφήμιση, ο τομέας της ψυχαγωγίας κ.λ.π.  Η γραφειοκρατία που γιγαντώνεται κρατική και εταιρική, πρέπει πια να επιλύσει όχι προβλήματα παραγωγής αλλά σχεδιασμού του εμπορεύματος και προώθησης του. Το να παράγουμε αυτοκίνητα πια είναι απλό, το δύσκολο είναι να σχεδιάσουμε ένα αυτοκίνητο που η εικόνα του να το κάνει επιθυμητό από τους καταναλωτές.  Αυτό εννοεί ο Ντεμπόρ στη θέση 34: «Το θέαμα είναι το κεφάλαιο σε τέτοιο βαθμό συσσώρευσης ώστε μετρέπεται σε εικόνα». Ο σχεδιασμός και η διαχείριση συμβόλων και εικόνων είναι πια το κεντρικό σημείο των αναπτυγμένων οικονομιών.

Τρείς είναι οι κυριότερες επιπτώσεις της κοινωνίας του θεάματος μεταξύ άλλων.

Η πρώτη είναι η αποξένωση των ανθρώπων από την προσωπική εμπειρία και που αν και φαίνεται αυτό να αντισταθμίζεται από τις τεράστιες δυνατότητες επικοινωνίας που προσφέρει, τελικά εντείνει την ηθική τους απομόνωση τους από την πραγματικότητα και από τον εαυτό τους.

Η δεύτερη επίπτωση είναι ότι επιφέρει μια ενότητα στο τι βλέπουμε και ποθούμε σαν θεατές , αλλά έναν διαχωρισμό στο πως καταναλώνουμε. Ενώ μοιραζόμαστε όλοι το ίδιο όνειρο, η απόλαυση είναι ξεκάθαρα ιδιωτική. Ενώ προσφέρει μια παγκόσμια κοινότητα, όπου δεν έχει σημασία αν είσαι Άγγλος, Λατινοαμερικάνος η Βιετναμέζος ωστόσο διακηρύσει πόσο ξεχωριστός δυνητικά είσαι εσύ σε σχέση με τους άλλους.

Τρίτο είναι ότι δίνει την αίσθηση στις κοινωνίες μας ότι ζούνε σε ένα διαρκές ανεξάντλητο παρόν. Η μόδα, ο κινηματογράφος, η μουσική δανείζονται εικόνες ή σύμβολα από μια παλέτα ιστορικών  αναφορών του παρελθόντος ή ενός πιθανού μέλλοντος. Ιστορικές στιγμές “ξαναγράφονται” για αισθητικούς ή πολιτικούς λόγους. Κάτω από μια τέτοια οπτική η αίσθηση ιστορικότητας και εξέλιξης στην κοινωνία ξεθωριάζει. Η καθημερινή υποδοχή του οποιοδήποτε “νέου” και “καινοτόμου” προιόντος καθιστά ανέφικτο τον στοχασμό για το τι είναι όντος νέο και παλιό.

Η έκδοση του βιβλίου Η κοινωνία του θεάματος το 1967 άσκησε μεγάλη επίδραση στην εξέγερση του Μάη του 68. Ο ίδιος ο Ντεμπόρ θα εμπλακεί ενεργά στα γεγονότα. Ιδρυτικό μέλος της Καταστασιακής Διεθνούς, θα απελαθεί από τη Γαλλία το 1972, και στη συνέχεια θα ασχοληθεί με τον κινηματογράφο.  Η κοινωνία του θεάματος, ασκεί γοητεία όχι πια για τον ανατρεπτικό της λόγο, αλλά γιατί εγκαινίασε ένα είδος κριτικής εστιασμένο στην κουλτούρα και την αισθητική της, στις κοινωνίες μας. Προσφέρει στον προβληματισμό γιατί η κοινωνία μας εμφανίζεται έτσι ως τέτοια. Προσπαθεί να διακρίνει πια είναι η θέση μας σε μια τέτοια κοινωνία.

Σε μια καταναλωτική κοινωνία, η κοινωνική ζωή δεν είναι το ζείν αλλά το έχειν. Το θέαμα χρησιμοποιεί τις εικόνες για να καθορίσει τις ανάγκες  στους ανθρώπους και τι πρέπει να έχουν. Τελικά η κοινωνική ζωή προχώρησε  παραπέρα αφήνοντας μια κατάσταση του “έχειν”και προχώρησε σε μια κατάσταση της “εμφάνισης”. Κυριολεκτικά της εμφάνισης της εικόνας.

9

Εντός του πραγματικά ανεστραμμένου κόσμου, το αληθινό είναι μόνο μια στιγμή του ψεύδους.

Το βιβλίο σε pdf

Η κοινωνία του θεάματος – Γκύ Ντεμπόρ

Ο Μάης του ‘68

Ο Γκυ Ντεμπόρ και οι καταστασιακοί συμμετείχαν ενεργά στο Μάη του ’68 και έπαιξαν σημαντικό ρόλο. Μαζί με κάποιους συντρόφους, τους Λυσσασμένους που είχαν επηρεαστεί από την θεωρία της Διεθνούς συμμετείχαν και στις καταλήψεις και στις συγκρούσεις στο δρόμο. Ο Γκυ Ντεμπόρ συμμετείχε στην κατάληψη της Σορβόνης και ήταν από τους καταστασιακούς το σύνθημα για την δημιουργία εργατικών συμβουλίων στα καταλειμένα εργοστάσια. Έγραψαν ορισμένα από τα ωραιότερα συνθήματα του Μάη στους τοίχους του Παρισίου.

Ο Πόλεμος

Ο Ντεμπόρ υπήρξε πολύ σοβαρός μελετητής της ιστορίας του πολέμου και της στρατηγικής. Μελέτησε τους μεγάλους συγγραφείς του είδους όπως ο Σουν –τσε και ο Κλαούζεβιτς καθώς και πολλούς άλλους.

Γιατί έβλεπε σαν πόλεμο με τους κανόνες του την κοινωνική σύγκρουση. Επινόησε και ένα παιχνίδι, το παιχνίδι του πολέμου που παρουσιάζεται στο ομότιτλο βιβλίο του. Έλεγε σε κάποιον φίλο του ζωγράφο το τελευταίο διάστημα της ζωής του : «Δεν είμαι φιλόσοφος, είμαι στρατηγός».

Τώρα

Είναι πολύ γοητευτικό το έργο και η ζωή του Γκυ Ντεμπόρ. Κάποιος είπε για τον Ντεμπόρ «ήταν ο πιο ελεύθερος άνθρωπος που γνώρισα». Και θαυμάσια γράφει ο Γ.Ι.Μπαμπασάκης «όσοι αγάπησαν την ελευθερία, αγάπησαν το έργο και το βίο του Γκυ Ντεμπόρ».

Όμως για την επανάσταση τίποτα δεν έχει τελειώσει ακόμα. Η Καταστασιακή Διεθνής θα ξεπεραστεί από την νέα γενιά επαναστατών. Αυτό ήθελε νομίζουμε και ο Γκυ Ντεμπόρ. Και όπως έλεγε ένα υπέροχο σύνθημα από τα Δεκεμβριανά του 2008 «Γάμα το Μάη του ’68. Ζήσε τώρα».

*μάης 1968

[vimeo url=”http://vimeo.com/60945809″]

eleytheriakifraxia.blogspot.gr

Προηγούμενο άρθροTo χαστούκι
Επόμενο άρθροΜια άγνωστη πτυχή της Αντίστασης: Οι Μουσουλμάνοι του Δημοκρατικού Στρατού
Ο “Αγώνας της Κρήτης” εκδόθηκε στις 8 Ιουλίου του 1981. Είναι η έκφραση μιας πολύχρονης αγωνιστικότητας. Έμεινε όλα αυτά τα χρόνια σταθερός στη διακήρυξή του για έγκυρη – έγκαιρη ενημέρωση χωρίς παρωπίδες. Υπηρετεί και προβάλλει, με ευρύτητα αντίληψης, αξίες και οράματα για μία καλύτερη κοινωνία. Η βασική αρχή είναι η κριτική στην εξουσία όποια κι αν είναι αυτή, ιδιαίτερα στα σημεία που παρεκτρέπεται από τα υποσχημένα, που μπερδεύεται με τη διαφθορά, που διαφθείρεται και διαφθείρει. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που η εφημερίδα έμεινε μακριά από συσχετισμούς και διαπλοκές, μακριά από μεθοδεύσεις και ίντριγκες.