«Δεν ξέρω πως είναι η ζωή χωρίς iPads ή iPhones. Νομίζω ότι σε εμένα και τους φίλους μου αρέσουν περισσότερο τα τηλέφωνά μας απ’ ότι μας αρέσουν οι πραγματικοί άνθρωποι». Η φράση αυτή που ανήκει σε μια 13χρονη, ακούγεται τρομακτική για έναν άνθρωπο που σήμερα είναι 40 ή και 35 ετών.
Φυσικά και ο ίδιος έχει iPad και Smartphone χωρίς να αποφεύγει απολύτως τις επιδράσεις τους. Ωστόσο, θυμάται ότι στα 13 του χρόνια, αν δεν έχυνε κιλά ιδρώτα με τους φίλους του παίζοντας σε κάποιον εξωτερικό χώρο, μάλλον θα έκανε κάτι αντίστοιχο σε κάποιο σπίτι ή στη χειρότερη περίπτωση που ήταν μόνος στο δωμάτιό του θα είχε κρεμασμένο ένα ακουστικό στο αυτί του, κουτσομπολεύοντας με κάποιο φίλο ή φίλη.
Η παραπάνω 13χρονη, ωστόσο, συνήθως χρησιμοποιεί το Snapchat για να ανταλλάζει φωτό και βίντεο με τους φίλους της και αποθηκεύει στο κινητό της αμήχανες φωτογραφίες των φίλων της γιατί «είναι καλός εκβιασμός». Λέει επίσης ότι πέρασε το μεγαλύτερο μέρος του καλοκαιριού στο δωμάτιό της με το κινητό της κι ότι αυτός είναι ο τρόπος της γενιάς της.
Είναι πράγματι;
Η καθηγήτρια ψυχολογίας Τζιν Μ. Τουέντζ ερευνά εδώ και 25 χρόνια τις διαφορές ανάμεσα στις διαφορετικές γενιές. Όπως εξηγεί στο «The Antlantic» τα χαρακτηριστικά που ορίζουν μια γενιά εμφανίζονται σταδιακά και εμφανίζουν μια συνέχεια. Οι Millennials, για παράδειγμα, χαρακτηρίζονται ως μια ιδιαίτερα ατομικιστική γενιά, αλλά ο ατομικισμός είναι ένα χαρακτηριστικό που άρχισε να αυξάνεται από τότε που εμφανίστηκαν οι Baby Boomers και εξαπλώθηκε όσο αυτή η γενιά εγκατέλειπε. Αν αυτό αποτυπωθεί σε ένα γράφημα, τότε θα υπάρχει μια αρμονία όσο οι καμπύλες αυξάνονται ή μειώνονται.
Ωστόσο, παρατηρεί η Τουέντζ, γύρω στο 2012 αυτό άλλαξε. Υπήρξαν τόσο απότομες αλλαγές στη συμπεριφορά και τις συναισθηματικές καταστάσεις που βίωναν οι έφηβοι που ολόκληρα χαρακτηριστικά της γενιάς των Millennials άρχισαν να εξαφανίζονται. Η ίδια εξηγεί, στο «The Antlantic» ότι στα τόσα χρόνια αναλύσεων δεν έχει ξαναδεί ποτέ κάτι τέτοιο.
Οι τάσεις συνεχίστηκαν και καταγράφονταν για χρόνια σε μια σειρά ερευνών και δεν αφορούσαν πια το βαθμό ενός χαρακτηριστικού αλλά το είδος. Η μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ των Millennials και των προκατόχων τους ήταν στο πως έβλεπαν τον κόσμο. Οι έφηβοι σήμερα διαφέρουν από τους Millennials όχι μόνο στις απόψεις αλλά και στο πως ξοδεύουν τον χρόνο τους. Οι εμπειρίες που έχουν είναι ριζικά διαφορετικές από εκείνες της γενιάς που ενηλικιώθηκε μόλις λίγα χρόνια πριν.
Τι συνέβη όμως το 2012 που προκάλεσε τόσο δραματικές αλλαγές στη συμπεριφορά των εφήβων; Ήταν ακριβώς μετά τη μεγάλη κρίση που επισήμως διήρκεσε από το 2007 έως το 2009 και είχε μεγάλες επιπτώσεις κυρίως στην γενιά των Millennials που τότε προσπαθούσαν να βρουν μια θέση εργασίας. Ήταν όμως και ακριβώς η στιγμή που το ποσοστό των εφήβων που είχε στην κατοχή του smartphone ξεπέρασε το 50%. Εν τέλη η Τουέντζ καταλήγει ότι πρόκειται για μια γενιά, η ίδια την ονομάζει iGen, της οποίας τα χαρακτηριστικά διαμορφώνονται κυρίως από τα smartphones και από την συνακόλουθη άνοδο των social media.
Η iGen γενιά
Γεννημένα μεταξύ του 1995 και του 2012, τα μέλη αυτής της γενιάς μεγαλώνουν με smartphones κι έχουν λογαριασμό στο Instagram πριν ξεκινήσουν το γυμνάσιο, ενώ δεν θυμούνται πως ήταν ο κόσμος πριν από το διαδίκτυο. Οι Millenials μεγάλωσαν και με το διαδίκτυο αλλά αυτό δεν ήταν πάντα μέρος της ζωής τους κι επιπλέον δεν είχαν τον τρόπο να το «κρατούν» μέρα – νύχτα στο χέρι τους. Τα μεγαλύτερα μέλη της iGen ήταν ουσιαστικά οι πρώτοι έφηβοι που ήρθαν σε επαφή με τα smartphones, όταν το iPhone έκανε την εμφάνισή του το 2007. Ήταν μαθητές γυμνασίου όταν ήρθε το iPad στο προσκήνιο. Μια έρευνα που έγινε το 2017 με τη συμμετοχή περισσότερων από 5.000 εφήβων διαπίστωσε ότι τρεις στους τέσσερις έχουν iPhone.
Ζωή μέσα από το smartphone
Η εμφάνιση του smartphone και η έλευση του «αδελφού» τάμπλετ έφερε τις πρώτες έρευνες για τις επιβλαβείς συνέπειες του χρόνου που παίρνουν οι έφηβοι μπροστά στην οθόνη. Όμως η επίδραση αυτών των συσκευών δεν έχει εκτιμηθεί πλήρως μέχρι σήμερα και υπερβαίνει κατά πολύ τις συνηθισμένες ανησυχίες περί διάσπασης της προσοχής. Τα smartphones άλλαξαν ριζικά κάθε πτυχή της ζωής των εφήβων, επηρεάζοντας από τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις τους μέχρι την ψυχική τους υγεία. Οι αλλαγές αυτές επηρεάζουν όλους τους νέους, σε χώρες όπως οι ΗΠΑ. Οι τάσεις εμφανίζονται τόσο μεταξύ των φτωχών εφήβων, όσο και μεταξύ των πλουσίων. Επίσης σε εφήβους κάθε εθνικής προέλευσης, σε πόλεις, προάστια και μικρές πόλεις. Παντού υπάρχουν έφηβοι που ζουν τη ζωή τους μέσα από το smartphone τους.
Όπως όλες οι αλλαγές έτσι και αυτές που παρατηρούνται στη γενιά iGen έχουν θετικά και αρνητικά. Οι έφηβοι της γενιάς αυτής για παράδειγμα είναι λιγότερο επιρρεπείς στο ποτό. Σωματικά θεωρούνται πιο ασφαλείς, ωστόσο, αυτό προκύπτει από τη μείωση των δραστηριοτήτων τους, κάτι που πολύ αμφιλεγόμενα μπορεί να καταταχθεί στη λίστα με τα θετικά.
Ψυχικές επιπτώσεις
Ψυχολογικά πάντως θεωρούνται πολύ πιο ευάλωτοι από τους Millenials. Τα ποσοστά κατάθλιψης και αυτοκτονιών στην εφηβική ηλικία έχουν αυξηθεί δραματικά από το 2011. Σύμφωνα με την Τουέντζ δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η iGen βρίσκεται στο χείλος της χειρότερης κρίσης ψυχικής υγείας που έχει σημειωθεί εδώ και δεκαετίες. Μεγάλο μέρος αυτής της κρίσης δε εντοπίζεται στα τηλέφωνά τους.
Ένα πολύ ισχυρό γεγονός – ένας πόλεμος, ένα τεχνολογικό άλμα, ένα μεγάλο πολιτιστικό γεγονός – σίγουρα μπορεί να παίξει ένα ρόλο στη διαμόρφωση μιας ομάδας νέων ανθρώπων, ωστόσο, κανένας παράγοντας δεν καθορίζει ποτέ μια ολόκληρη γενιά. Επίσης το στιλ διαπαιδαγώγησης των γονέων είναι κάτι που αλλάζει από γενιά σε γενιά, όπως τα προγράμματα σπουδών και τα πολιτιστικά προϊόντα κι αυτά είναι επίσης πράγματα που επηρεάζουν. Αλλά η διπλή εμφάνιση των smartphones και των social media έχει προκαλέσει τέτοιο σεισμό που δεν έχει καταγραφεί ποτέ στο παρελθόν. Η Τουέντζ τονίζει ότι υπάρχουν αναμφισβήτητα αποδείξεις ότι οι συσκευές που έχουμε τοποθετήσει στα χέρια των νέων έχουν βαθιές επιπτώσεις στη ζωή τους και τους κάνουν δυστυχισμένους.
Μείωση της ανεξαρτησίας
Η γοητεία της ανεξαρτησίας, έστω και της επίπλαστης έως έναν βαθμό, ήταν ιδιαίτερα ισχυρή στις προηγούμενες γενιές, παρότι εκφράστηκε με διαφορετικούς τρόπους κι όχι πάντα με την ευλογία των γονιών. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό που έχει μειωθεί πολύ στους σημερινούς εφήβους, οι οποίοι είναι λιγότερο πιθανό να φύγουν από το σπίτι τους χωρίς τους γονείς τους. Η στροφή είναι εντυπωσιακή: Οι 17χρονοι το 2015 έβγαιναν έξω λιγότερο συχνά από ότι οι 13χρονοι το 2009.
Ραντεβού; Τι είναι αυτό;
Οι έφηβοι σήμερα είναι πολύ λιγότερο πιθανό να βγουν ραντεβού. Το αρχικό στάδιο όπου ένας έφηβος δείχνει σε έναν άλλο ότι του αρέσει έχει αντικατασταθεί από το λεγόμενο texting, δηλαδή την ανταλλαγή μηνυμάτων. Πρόκειται για μια γενιά που προτιμά τα μηνύματα από την πραγματική συνομιλία. Δυο έφηβοι αφού περάσουν το στάδιο που «μιλάνε», πάντα μέσω μηνυμάτων, ίσως βγουν ραντεβού. Ωστόσο, μόνο το 56% των τελειόφοιτων του γυμνασίου στις ΗΠΑ (17 έως 18 ετών) βγήκαν ραντεβού. Για τους Baby Boomers και τους Gen Xers, τις δυο προηγούμενες γενιές των Millenials, ο αριθμός ήταν περίπου 85%.
Λιγότερο σεξ
Η μείωση των ραντεβού συνοδεύεται και από μείωση της σεξουαλικής δραστηριότητας. Η πτώση είναι πιο απότομη στην ηλικία των 15, καθώς ο αριθμός των σεξουαλικά ενεργών εφήβων έχει μειωθεί κατά 40% από το 1991. Επίσης ο μέσος έφηβος έχει για πρώτη φορά σεξουαλική επαφή περίπου στα 17, δηλαδή έναν ολόκληρο χρόνο αργότερα σε σχέση με το μέσο έφηβο της Gen X. Στα θετικά αυτής της τάσης πάντως στις ΗΠΑ, αρκετοί βλέπουν το γεγονός ότι μειώθηκαν οι γεννήσεις από έφηβες κοπέλες σε ιστορικό χαμηλό το 2016. Πρόκειται για μείωση 67% σε σχέση με το 1991, όταν και καταγράφηκε το μεγαλύτερο ποσοστό τα τελευταία χρόνια.
Η επέκταση της παιδικής ηλικίας
Η Gen X ήταν μια γενιά που άλλαξε τα όρια της εφηβείας. Τα μέλη της άρχισαν να συμπεριφέρονται ως ενήλικοι πολύ νωρίτερα. Με τους Millennials που ακολούθησαν και τώρα με τους iGen, η εφηβεία επανακάμπτει αλλά μόνο και μόνο επειδή η εμφάνισή της καθυστερεί. Σε μια σειρά από συμπεριφορές – ποτό, ραντεβού, δραστηριότητες χωρίς επίβλεψη – οι 18χρονοι σήμερα συμπεριφέρονται περισσότερο όπως έκαναν οι 15χρονοι της Gen X και οι 15χρονοι, όπως έκαναν οι 13χρονοι. Η παιδική ηλικία επεκτείνεται κατά πολύ μέσα στα γυμνασιακά χρόνια. Στην Gen X για παράδειγμα πάρα πολλοί νέοι ήδη έκαναν κάποια δουλειά ενώ πήγαιναν ακόμη σχολείο, ώστε να έχουν μια σχετική οικονομική ανεξαρτησία ενώ ήδη από την τελευταία τάξη του σχολείου τους οδηγούσαν. Στις γενιές που ακολούθησαν και οι δυο αυτές δραστηριότητες έφθιναν αισθητά.
Γιατί όμως οι σημερινοί έφηβοι περιμένουν τόσο πολύ για να αναλάβουν τόσο τις ευθύνες, όσο και τις απολαύσεις της ενηλικίωσης; Οι μεταβολές στην οικονομία και η γονική διαπαιδαγώγηση παίζουν καθοριστικό ρόλο. Οι γονείς προτιμούν τα παιδιά τους να μένουν σπίτι και να διαβάζουν από το να δουλεύουν με μερική απασχόληση, ενώ οι έφηβοι δεν δείχνουν δυσαρεστημένοι, όχι τόσο επειδή είναι μελετηροί αλλά επειδή η κοινωνική τους ζωή βρίσκεται στο τηλέφωνό τους. Δεν χρειάζεται να φύγουν από το σπίτι για να περάσουν χρόνο με τους φίλους τους.
Στα δεδομένα πάντως δεν καταγράφεται ότι οι σημερινοί έφηβοι είναι ιδιαιτέρως μελετηροί. Οι μαθητές γυμνασίου του 2010 στην πραγματικότητα μελετούσαν λιγότερο από τους έφηβους της Gen X στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Παράλληλα ο χρόνος σε εξωσχολικές δραστηριότητες, έχει αλλάξει ελάχιστα τα τελευταία χρόνια. Σε συνδυασμό με τη μείωση της εργασίας, αυτό σημαίνει ότι οι έφηβοι της γενιάς iGen έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο από ό, τι οι έφηβοι της Gen X, κι όχι λιγότερο.
Τι κάνουν λοιπόν με αυτόν τον χρόνο; Τον περνούν στα δωμάτιά τους με το τηλέφωνο στο χέρι, μόνοι τους και συχνά θλιμμένοι.
Smartphones, social media και φίλοι
Ενώ περνούν πολύ περισσότερο χρόνο στο σπίτι τους, δεν περνούν ποιοτικό χρόνο με τις οικογένειές τους. Παράλληλα ο αριθμός των εφήβων που βλέπουν τους φίλους τους σχεδόν κάθε μέρα έχει μειωθεί κατά 40% από το 2000 ως το 2015. Η μείωση ήταν ακόμη πιο απότομη πρόσφατα. Δεν αφορά τα πάρτι αλλά και τις απλές εξόδους που συνήθιζαν να κάνουν οι έφηβοι. Το παγοδρόμιο, το γήπεδο του μπάσκετ, η πισίνα της πόλης, όλα έχουν αντικατασταθεί από εικονικούς χώρους στους οποίους οι έφηβοι έχουν πρόσβαση μέσω των εφαρμογών και του διαδικτύου.
Μπορεί κάποιος να πιστεύει ότι οι έφηβοι περνούν χρόνο σε κάτι τέτοιο επειδή αυτό τους ευχαριστεί και τους κάνει ευτυχισμένος. Όμως η πραγματικότητα δεν είναι αυτή. Μια πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι οι έφηβοι που περνούν περισσότερο χρόνο από το μέσο όρο σε δραστηριότητες μπροστά στην οθόνη είναι πιο πιθανό να είναι δυστυχισμένοι και το αντίστροφο. Και δεν υπάρχει καμία εξαίρεση. Όλες αυτές οι δραστηριότητες συνδέονται με λιγότερη ευτυχία. Οι 14χρονοι που περνούν 10 ή περισσότερες ώρες την εβδομάδα στα social media έχουν 56% περισσότερες πιθανότητες να δηλώσουν δυσαρεστημένοι σε σχέση με αυτούς που αφιερώνουν λιγότερο χρόνο.
Δέκα ώρες την εβδομάδα είναι πολλές, όμως και όσοι περνούν έξι έως εννέα ώρες την εβδομάδα στα social media εξακολουθούν να έχουν 47% περισσότερες πιθανότητες να δηλώσουν δυσαρεστημένοι σε σχέση με αυτούς που τα χρησιμοποιούν λιγότερο. Αντίθετα όσοι περνούν χρόνο, περισσότερο από το μέσο όρο με τους φίλους τους, είναι λιγότερο πιθανό να δηλώσουν δυσαρεστημένοι από αυτούς που περνούν λιγότερο χρόνο.
Φυσικά, αυτές οι έρευνες δεν αποδεικνύουν απερίφραστα ότι ο χρόνος μπροστά στην οθόνη προκαλεί δυστυχία, είναι επίσης πιθανό οι δυστυχισμένοι έφηβοι να περνούν περισσότερο χρόνο online. Ωστόσο, πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι ο χρόνος μπροστά στην οθόνη, και ιδίως η χρήση των κοινωνικών μέσων, προκαλεί δυστυχία. Σε μια από αυτές, φοιτητές απαντούσαν επί δυο εβδομάδες, πέντε φορές την ημέρα, μέσω Facebook, πόσο ευχαριστημένοι ή δυσαρεστημένοι ήταν και για πόσο χρόνο χρησιμοποίησαν το Facebook. Όσο περισσότερο χρησιμοποιούσαν το Facebook τόσο πιο δυστυχισμένοι ένιωθαν. Αυτή η δυστυχία, ωστόσο, δεν τους έκανε απαραίτητα να χρησιμοποιούν περισσότερο το Facebook.
Μια μοναχική γενιά
Οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook υπόσχονται να μας φέρνουν σε επαφή με τους φίλους μας. Αλλά οι έφηβοι της iGen γενιάς, σύμφωνα με τα δεδομένα, είναι μια μοναχική και απομονωμένη γενιά. Οι έφηβοι που επισκέπτονται συχνά τα social media αλλά βλέπουν λιγότερο συχνά τους φίλους τους δηλώνουν πολύ συχνά ότι αισθάνονται μοναξιά ή ότι θα ήθελαν να έχουν περισσότερους φίλους. Τα αισθήματα μοναξιάς στους εφήβους αυξήθηκε το 2013 και έκτοτε παρέμειναν υψηλά.
Αυτό δεν σημαίνει πάντοτε ότι, σε ατομικό επίπεδο, τα παιδιά που περνούν περισσότερο χρόνο online είναι πιο απομονωμένα από τα παιδιά που περνούν λιγότερο χρόνο online. Οι έφηβοι που ξοδεύουν περισσότερο χρόνο στα social media, περνούν κατά μέσο όρο, περισσότερο χρόνο με τους φίλους τους και συνήθως οι κοινωνικοί έφηβοι είναι πιο ανοιχτοί και στα social media και στους φυσικούς χώρους. Αλλά σε επίπεδο γενιάς, όταν οι έφηβοι ξοδεύουν περισσότερο χρόνο στα Smartphones και λιγότερο χρόνο σε προσωπικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, η μοναξιά είναι πιο συνηθισμένη.
Κατάθλιψη και τάσεις αυτοκτονίας
Το ίδιο είναι και η κατάθλιψη. Για άλλη μια φορά, το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων μπροστά στην οθόνη είναι αδιαμφισβήτητο: Όσο περισσότερο χρόνο καταναλώνουν σε αυτές οι έφηβοι, τόσο πιο πιθανό είναι να αναφέρουν συμπτώματα κατάθλιψης. Οι 14χρονοι που χρησιμοποιούν πάρα πολύ τα social media, αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης κατά 27%, ενώ όσοι ασχολούνται με αθλήματα και άλλες δραστηριότητες αντιμετωπίζουν μειωμένο κίνδυνο.
Οι έφηβοι που περνούν τρεις ώρες την ημέρα ή και περισσότερο μπροστά στην οθόνη είναι κατά 35% πιθανότερο να εμφανίσουν τάσεις αυτοκτονίας, να σχεδιάσουν για παράδειγμα την αυτοκτονία τους. Η απομόνωση των παιδιών βαίνει αυξανόμενη. Από το 2007 το ποσοστό αυτοκτονίας στους εφήβους έχει μειωθεί, όμως ο ρυθμός έχει αυξηθεί. Σύμφωνα με τις έρευνες, δεδομένου ότι οι έφηβοι έχουν αρχίσει να περνούν λιγότερο χρόνο μαζί, είναι λιγότερο πιθανό να σκοτώσουν ο ένας τον άλλο και περισσότερο πιθανό να αυτοκτονήσουν.
Το 2011 για πρώτη φορά σε 24 χρόνια, στην Αμερική, το ποσοστό των αυτοκτονιών στους εφήβους ήταν υψηλότερο από το ποσοστό ανθρωποκτονιών. Φυσικά η υπερβολική χρήση της τεχνολογίας δεν είναι η μόνη αιτία για την κατάθλιψη και τις αυτοκτονίες. Το ποσοστό αυτοκτονίας των εφήβων ήταν ακόμη υψηλότερο στη δεκαετία του 1990, πολύ πριν υπάρξουν Smartphones. Ωστόσο, σήμερα περίπου τέσσερις φορές περισσότεροι Αμερικανοί παίρνουν αντικαταθλιπτικά τα οποία συχνά είναι αποτελεσματικά στη θεραπεία σοβαρής κατάθλιψης, στον τύπο δηλαδή που συνδέεται στενότερα με την αυτοκτονία.
Έλλειψη ύπνου
Ένας άλλος παράγοντας εδώ είναι η έλλειψη ύπνου. Σχεδόν όλοι έφηβοι δηλώνουν ότι κοιμούνται με το τηλέφωνο κάτω από το μαξιλάρι τους ή δίπλα τους, πάνω στο στρώμα. Είναι το τελευταίο πράγμα που κοιτούν πριν πάνε για ύπνο και το πρώτο όταν ξυπνούν. Αν ξυπνήσουν τη νύχτα είναι πολύ πιθανό να κοιτάξουν το τηλέφωνο. Παρουσιάζουν μια τάση εμμονής και εθισμού την οποία παραδέχονται: «Ξέρω ότι δεν πρέπει αλλά δεν μπορώ να κάνω αλλιώς» ή «Το να έχω το τηλέφωνο κοντά μου όταν κοιμάμαι μου δημιουργεί μια παρηγοριά».
Όμως τελικά το smartphone κόβει τον ύπνο των εφήβων. Πολλοί έφηβοι πλέον κοιμούνται λιγότερες από επτά ώρες τις περισσότερες νύχτες, ενώ οι ειδικοί λένε ότι πρέπει να κοιμούνται τουλάχιστον εννέα. Περίπου 57% περισσότεροι έφηβοι στερήθηκαν από τον ύπνο τους το 2015 σε σχέση με το 1991. Από το 2012 έως το 2015 τουλάχιστον 22% περισσότεροι έφηβοι δεν κοιμόντουσαν για πάνω από επτά ώρες. Δυο έρευνες έδειξαν επίσης ότι οι έφηβοι που περνούν τρεις ή περισσότερες ώρες την ημέρα online είναι 28% πιο πιθανό να κοιμηθούν για λιγότερο από επτά ώρες και οι έφηβοι που επισκέπτονται καθημερινά τα social media είναι 19% πιο πιθανό να στερηθούν ύπνο. Επίσης τα παιδιά που χρησιμοποιούν μια ηλεκτρονική συσκευή πριν κοιμηθούν είναι πιο πιθανό να κοιμηθούν λιγότερο από ότι θα έπρεπε, να κάνουν κακό ύπνο και να νιώσουν δυο φορές και πλέον περισσότερη υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας. Τα παιδιά που διαβάζουν ένα βιβλίο ή περιοδικό είναι λιγότερο πιθανό να στερηθούν ύπνο ενώ ακόμη και η παρακολούθηση τηλεόρασης αρκετές ώρες την ημέρα συνδέεται λιγότερο με την έλλειψη ύπνου σε σχέση με τα Smartphones.
Η έλλειψη ύπνου συνδέεται με πολλά ζητήματα, όπως τη συλλογιστική, την ευαισθησία σε ασθένειες, την αύξηση σωματικού βάρους και την υψηλή πίεση. Επίσης επηρεάζει τη διάθεση: Οι άνθρωποι που δεν κοιμούνται αρκετά είναι επιρρεπείς σε κατάθλιψη και άγχος. Είναι δύσκολο πάντως να βρεθεί η αιτιακή σχέση. Τα Smartphones θα μπορούσαν να προκαλέσουν έλλειψη ύπνου, που οδηγεί σε κατάθλιψη, ή θα μπορούσαν να προκαλέσουν κατάθλιψη που οδηγεί σε έλλειψη ύπνου.
Ο ψυχικός φόρος των social media
Ποια είναι η σύνδεση μεταξύ των Smartphones και των ψυχολογικών δυσκολιών που αντιμετωπίζει αυτή η γενιά; Τα social media εκτός από το να βοηθούν τους εφήβους να επικοινωνούν, αυξάνουν και την ανησυχία τους ότι μένουν εκτός παρέας. Τα παιδιά όταν συναντιούνται το τεκμηριώνουν ασταμάτητα με αναρτήσεις και φωτογραφίες στο Snapchat, το Instagram, το Facebook. Τα παιδιά που δεν προσκλήθηκαν στην παρέα το μαθαίνουν άμεσα. Κατά συνέπεια αυξάνεται ο αριθμός των εφήβων που αισθάνονται ότι έχουν μείνει εκτός κι αυτό συμβαίνει σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Όπως και η αύξηση της μοναξιάς, η αύξηση της αίσθησης απομάκρυνσης είναι τάχιστη και σημαντική.
Η αίσθηση αυτή είναι πολύ πιο αυξημένη στα κορίτσια, τα οποία χρησιμοποιούν πολύ συχνότερα τα social media. Ωστόσο, έχει αυξηθεί και στα αγόρια σε σχέση με το παρελθόν. Επίσης τα social media επιβάλλουν έναν ψυχικό φόρο στους εφήβους που περιμένουν μέσω αυτών να επιβεβαιώσουν την συμπάθεια και την αποδοχή από τους άλλους. «Αισθάνομαι νευρική για το τι σκέφτονται και τι θα πουν οι άλλοι. Με ενοχλεί όταν ανεβάζω κάποια φωτογραφία και δεν παίρνω ένα συγκεκριμένο ποσοστό από likes», λέει μια 13χρονη έφηβη.
Τα κορίτσια έχουν επίσης αυξημένα συμπτώματα κατάθλιψης. Στα αγόρια τα συμπτώματα αυτά αυξήθηκαν κατά 21% από το 2012 έως το 2015, ενώ στα κορίτσια αυξήθηκαν κατά 50%. Η αύξηση στις αυτοκτονίες ήταν επίσης μεγαλύτερη στα κορίτσια. Ο ρυθμός αυξήθηκε και στα δυο φύλα. Τρεις φορές περισσότερα κορίτσια ηλικίας 12 έως 14 ετών αυτοκτόνησαν το 2015 σε σχέση με το 2007, ενώ δυο φορές περισσότερα αγόρια. Πάντως ο ρυθμός αυτοκτονιών στα αγόρια είναι και πάλι υψηλότερος επειδή εν μέρη χρησιμοποιούν πιο θανατηφόρες μεθόδους. Ωστόσο, πλέον η ψαλίδα κλείνει σε σχέση με τα κορίτσια.
Cyberbullying
Οι μεγαλύτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα κορίτσια θα μπορούσαν να έχουν τις ρίζες τους στο γεγονός ότι είναι πιο πιθανό να βιώσουν διαδικτυακό εκφοβισμό. Στα αγόρια το bullying έχει περισσότερο σωματικές διαστάσεις. Τα κορίτσια συνήθως το κάνουν υπονομεύοντας τη φήμη ή τις κοινωνικές σχέσεις κάποιου άλλου. Τα social media προσφέρονται για τα δυο αυτά ήδη bullying καθώς ευνοούν τον αποκλεισμό.
Οι εταιρείες social media γνωρίζουν αυτά τα προβλήματα και σε κάποιο βαθμό προσπάθησαν να αποτρέψουν το διαδικτυακό bullying. Αλλά τα διάφορα κίνητρα που έχουν είναι πολύπλοκα. Ένα πρόσφατο έγγραφο του Facebook που είδε το φως της δημοσιότητας έδειχνε ότι η εταιρεία διατεινόταν στους διαφημιστές ότι έχει την ικανότητα να καθορίζει τη συναισθηματική κατάσταση των εφήβων με βάση την συμπεριφορά τους στην πλατφόρμα και ακόμη και να εντοπίζει «τις στιγμές που οι νέοι χρειάζονται ‘ενέσεις’ αυτοπεποίθησης». Το Facebook παραδέχτηκε ότι το έγγραφο ήταν πραγματικό αλλά αρνήθηκε ότι προσφέρει «εργαλεία για να στοχεύονται οι άνθρωποι με βάση τη συναισθηματική τους κατάσταση».
Οι κίνδυνοι για την ενηλικίωση
Οι συσχετισμοί μεταξύ της κατάθλιψης και της χρήσης των Smartphones είναι αρκετά ισχυροί ώστε να υποδηλώνουν ότι οι γονείς θα πρέπει να βοηθήσουν τα παιδιά τους να το χρησιμοποιούν σε σύνεση και υπευθυνότητα. Όπως έχει πει ο συγγραφέας τεχνολογίας, Νικ Μπίλτον, είναι μια πολιτική που ακολουθούν τα στελέχη της Silicon Valley. Ακόμα και ο Στιβ Τζομπς περιόριζε στα παιδιά του τη χρήση των συσκευών που εκείνος εφηύρε.
Αυτό που διακυβεύεται δεν είναι μόνο το πώς τα παιδιά βιώνουν την εφηβεία. Η συνεχής παρουσία των smartphones είναι πιθανό να τα επηρεάσει και στην ενηλικίωση. Μεταξύ των ανθρώπων που υποφέρουν από ένα επεισόδιο κατάθλιψης, τουλάχιστον οι μισοί εμφανίζουν κι άλλο επεισόδιο αργότερα στη ζωή τους.
Η εφηβεία είναι μια περίοδος κλειδί για την ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων. Καθώς οι έφηβοι δαπανούν όλο και λιγότερο χρόνο με τους φίλους τους πρόσωπο με πρόσωπο έχουν λιγότερες ευκαιρίες να τις εξασκήσουν. Την επόμενη δεκαετία, μπορεί να δούμε ενήλικες που θα γνωρίζουν το σωστό emoji για μια κατάσταση, αλλά όχι τη σωστή έκφραση του ανθρώπινου προσώπου, καταλήγει η Τζιν Μ. Τουέντζ.
tvxs.gr
