Της Νάντιας Βαλαβάνη
«Από 30.10.2015 όλες οι αρμοδιότητες και καθήκοντα που άπτονται φορολογικών και τελωνειακών υποθέσεων μεταφέρονται από την Ειδική Γραμματεία του ΣΔΟΕ στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων (ΓΓΔΕ)… Στις υφιστάμενες οργανικές θέσεις στη ΓΓΔΕ προστίθενται 500 νέες, οι οποίες θα καλυφθούν από (έμπειρο) προσωπικό που υπηρετεί στην ΕΓ ΣΔΟΕ… Μέχρι τις 30.10.2015 θα ολοκληρωθεί η μεταφορά προσωπικού… Με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών καθορίζονται οι λεπτομέρειες και κάθε διαδικαστικό ζήτημα για τη μεταφορά 3.500 υποθέσεων, που ελέγχονται από την Ειδική Γραμματεία του ΣΔΟΕ, στη ΓΓΔΕ. Με τον όρο «υπόθεση» νοείται έλεγχος συγκεκριμένου φυσικού ή νομικού προσώπου. Η αντιμετώπιση των υπόλοιπων υποθέσεων, που θα παραμείνουν στην Ε.Γ. του ΣΔΟΕ, θα καθοριστεί με νομοθετική ρύθμιση μέχρι τις 30.10.2015.» (ν.4336/14.8.2015)
Τόσο ασυνήθιστα λεπτομερειακά καθορίζεται στο βασικό νόμο του Γ’ Μνημονίου το πέρασμα των βασικών αρμοδιοτήτων του ΣΔΟΕ – έλεγχος φορολογικών και τελωνειακών υποθέσεων –, των 2/3 του προσωπικού του και ελάχιστων μόνο υποθέσεων του, στη ΓΓΔΕ. Πρόκειται για ουσιαστική διάλυση του ΣΔΟΕ – με τρόπο ωστόσο που ν’ αποτελέσει εργαλείο(;) για τη σχεδόν καθολική εξάλειψη των εκτελούμενων ελέγχων.
Επειδή κάτι τέτοιο φαίνεται απίστευτο, ας δούμε τι ακριβώς επιχειρείται με τη συγκεκριμένη μνημονιακή διάταξη:
Το ΣΔΟΕ έχει σήμερα συνολικά 740 υπαλλήλους και 39.500 υποθέσεις υπό έλεγχο, στην καθεμιά από τις οποίες εμπλέκονται συνήθως δεκάδες έως και εκατοντάδες ΑΦΜ φυσικών ή νομικών προσώπων. Το 85% περίπου απ’ αυτές τις υποθέσεις αφορούν το πιο σοβαρό απ’ τα οικονομικά εγκλήματα: τη μεγάλη φοροδιαφυγή. Για τις υποθέσεις φοροδιαφυγής και λαθρεμπορίου χάνει, ωστόσο, τις αρμοδιότητες ελέγχου. Αλλά και οι αρμοδιότητες που του μένουν (όπλα, trafficking, ναρκωτικά, απάτες χρηματοπιστωτικές, επιδοτήσεων κλπ) συνήθως σχετίζονται με φοροδιαφυγή, άρα ουσιαστικά στερείται αρμοδιότητες ελέγχου και για μεγάλο μέρος απ’ τις εναπομείνασες υποθέσεις. Οι 500 άνθρωποι του που περνούν στη ΓΓΔΕ, είναι χρεωμένοι με δεκάδες χιλιάδες υποθέσεις που αφορούν εκατοντάδες χιλιάδες ΑΦΜ – τις οποίες, πριν φύγουν στο τέλος του μήνα θα πρέπει να παραδώσουν …σε ποιους, αλήθεια; Αφού οι εναπομείναντες 240 ελεγκτές δε θα έχουν πλέον αρμοδιότητες ελέγχου τέτοιων υποθέσεων… Στη ΓΓΔΕ περνούν μόνο 3.500 «υποθέσεις» – κατ’ όνομα «υποθέσεις», αφού όπως σαφώς διευκρινίζεται στο κείμενο του μνημόνιου, πρόκειται για αριθμό ΑΦΜ.
Ποια ΑΦΜ; Θεωρώντας ότι σίγουρα θα περάσει στη ΓΓΔΕ η «λίστα Λαγκάρντ», που συμπεριλαμβάνει 2.062 ΑΦΜ, δεν πρόκειται να περάσουν περισσότερες από 50 ακόμα υποθέσεις. Με τι κριτήρια θα επιλεγούν αυτές; Μόνο οι έλεγχοι που διενεργεί το ΣΔΟΕ κατόπιν εισαγγελικών παραγγελιών, ξεπερνούν τις 2.000 υποθέσεις, με τη Λίστα Λαγκάρντ να είναι μια από αυτές. Άρα δε θα περάσει ούτε καν η συντριπτική πλειοψηφία των εισαγγελικών παραγγελιών…
Από τις 39.500 υποθέσεις, αρκετές χιλιάδες απ’ τις οποίες είναι σε προχωρημένο στάδιο ελέγχου, οι 12.500 παραγράφονται τέλος 2015 και οι υπόλοιπες μέσα στα επόμενα 2-3 χρόνια. Είχα προσωπικά δεσμευτεί ότι θα υπάρξει νομοθετική παράταση του χρόνου παραγραφής τους. Αυτό, και να γίνει τώρα, θα έχει ελάχιστο νόημα: Ποιοι θ’ αξιοποιήσουν τη νομοθετική ρύθμιση για ολοκλήρωση ελέγχων, εφόσον σχεδόν όλες οι υποθέσεις θα έχουν εγκαταλειφθεί πίσω στο ΣΔΟΕ χωρίς οι εναπομείναντες ελεγκτές να έχουν πλέον τέτοιες αρμοδιότητες;
Οι 600 υποθέσεις ή ο καλύτερος έλεγχος ξαναγίνεται από την αρχή
Μέχρι την 1.1.2014 οι εκθέσεις ελέγχου του ΣΔΟΕ στέλνονταν στις ΔΟΥ για καταλογισμό και επιβολή προστίμων, είχαν δηλ. άμεσα νομικά αποτελέσματα. Από την εφαρμογή όμως του μνημονιακού ν.4174/2013, οι εκθέσεις μετατράπηκαν σε απλά «δελτία πληροφοριών»: Με την αποστολή τους στις ΔΟΥ, οι τελευταίες θα έπρεπε να εκδώσουν νέα, δική τους εντολή ελέγχου και να διενεργήσουν πλήρη έλεγχο και πάλι από την αρχή… Διαπιστώνοντας από κοινού με τον πρώην Υπουργό Διαφθοράς ότι πορίσματα ολοκληρωμένων ελέγχων είχαν εγκλωβιστεί στις εφορίες, που αδυνατούσαν – υπό το φορτίο των δικών τους υπό εξέλιξη ελέγχων και με ελάχιστους ελεγκτές – να καταπιαστούν απ’ την αρχή(!) μαζί τους (και για ποιο λόγο, άραγε;), συμπεριλήφθηκε στο νόμο για τις 100 δόσεις ως άρθρο 25 η επαναφορά των ολοκληρωμένων ελέγχων του ΣΔΟΕ στην προτέρα κατάσταση: Αυτή της έκθεσης ελέγχου, αναδρομικά από 1.1.2014, ώστε να «ξεμπλοκάρουν» οι Εφορίες και να υπάρξουν έσοδα. Το μέτρο αφορούσε πριν απ’ όλα 600 ολοκληρωμένες υποθέσεις με στόχο τον άμεσο καταλογισμό περισσότερων από 100 εκ. ευρώ.
Κι όμως, ώ του θαύματος, στο κείμενο του Γ΄ Μνημονίου το άρθρο 25 καταργείται, οι εκθέσεις ελέγχου ξαναγίνονται πληροφοριακά δελτία και οι Εφορίες καλούνται να τις επανελέγξουν(!) – όταν εγκαταλείπεται ο έλεγχος δεκάδων χιλιάδων υποθέσεων, που οδεύουν προς παραγραφή, ενώ οι Εφορίες «στενάζουν» απ’ το φόρτο του δικού τους ελεγκτικού έργου. Γιατί, άραγε;
Το καταθεσιολόγιο σε άμεση διακινδύνευση
Η αναμπουμπούλα, που θα επικρατήσει στους ελεγκτικούς μηχανισμούς λόγω των διαδικασιών απαλλαγής και παράδοσης (σε ποιους;), θα θέσει επιπλέον σε διακινδύνευση την προσδοκώμενη είσπραξη δισεκατομμυρίων ευρώ από σύλληψη μεγάλης φοροδιαφυγής στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό μέσω του «καταθεσιολόγιου»: Όπως δημόσια αναφερόμουν, ελλείψει καλύτερου ονόματος, στην ηλεκτρονική βάση τραπεζικών δεδομένων της τελευταίας δεκαετίας μισού εκατομμύριου μεγάλων καταθετών – 1,2 εκ ΑΦΜ μαζί με τους συνδικαιούχους -, που θα μειώσει δραστικά το χρόνο ελέγχου ανά υπόθεση και αποτελεί προϋπόθεση για ειδικές νομοθετικές ρυθμίσεις άμεσης εξασφάλισης εσόδων από μεγάλη φοροδιαφυγή. Η εφαρμογή είναι έτοιμη προς παράδοση από τις τράπεζες, προϋπόθεση όμως για να λειτουργήσει ως εργαλείο είναι η σημαντική ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών αντί για τη – συνολικότερη – αποδιοργάνωση τους.
Τελικά, δύσκολα αποφεύγονται δυσάρεστες διαπιστώσεις κι ερωτήματα: Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κάνει σημαία του την πάλη ενάντια στη φοροδιαφυγή. Οι δανειστές, διακήρυξη τους. Στο Γ΄ Μνημόνιο, ωστόσο, οι τελευταίοι επέβαλαν και ο πρώτος συμφώνησε διαδικασίες που διαλύουν το ΣΔΟΕ οδηγώντας σε περίπου ολική παραγραφή ό,τι βρισκόταν μέχρι σήμερα υπό έλεγχο. Ο Σύλλογος εργαζομένων στις ΔΟΥ Αττικής και Κυκλάδων (και η Ομοσπονδία τους και η Ομοσπονδία Τελωνειακών) θέτει το ερώτημα: «Τι πρόκειται να συμβεί με τις δεκάδες χιλιάδες υποθέσεις μεγάλης φοροδιαφυγής (λίστες, πολιτικό χρήμα, εξοπλιστικά κλπ), που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο ΣΔΟΕ και οι οποίες δεν πρόκειται, όπως ρητά αναφέρεται, να μεταφερθούν στη ΓΓΔΕ;»
Μήπως, ένα μαζικό «πλυντήριο»; Και μπορεί αυτό ν’ αποφευχθεί με οποιονδήποτε άλλο τρόπο πέρα από έμπραχτη κόντρα στα μνημονιακά «προαπαιτούμενα»; Η περίφημη «πολιτική βούληση», προς ποια κατεύθυνση κινείται;