Το κίνημα του Τούρκου ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν, που διαθέτει 600 σχολές και πάνω από τέσσερα εκατομμύρια οπαδούς ανά τον κόσμο, κατηγορήθηκε από έναν πρώην αρχηγό των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών ως προκάλυμμα της CIA στην Κεντρική Ασία. Η εν λόγω οργάνωση που μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου μεταφέρθηκε στην Πενσυλβανία, διατηρεί στενούς δεσμούς με τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ και ο ιμάμης κηρύττει μία μετριοπαθή εκδοχή του Ισλάμ που βοηθά την Ουάσινγκτον στην εξουδετέρωση της επιρροής των ομάδων Τζιχαντιστών.
Ο Nuri Gundes, πρώην αρχηγός του γραφείου της MIT στην Κωνσταντινούπολη, ισχυρίζεται στα απομνημονεύματα του που εκδόθηκαν τον περασμένο μήνα, ότι κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990 οι σχολές της οργάνωσης στο Κιργιστάν και το Ουζμπεκιστάν χρησιμοποιούνταν ως καταφύγιο από 130 πράκτορες της CIA. Για να υποστηρίξει τους ισχυρισμούς του ο Gundes, επικαλείται μία συνάντηση των καθοδηγητών της σχολής του Γκιουλέν στην οποία είχε παραστεί ένας πράκτορας του που είχε καταφέρει να διεισδύσει στην οργάνωση. Η τουρκική εφημερίδα Ζαμάν που ελέγχεται από το κίνημα, στο φύλλο της στης 23 Δεκεμβρίου αποκάλεσε ψευδή τα λεγόμενα του Gundes. O Γκιουλέν κατοικεί στις ΗΠΑ από το 1998, όμως του δόθηκε άδεια μόνιμης παραμονής το 2008 χάρη στην υποστήριξη που έλαβε από δύο βετεράνους της CIA. Πρόκειται για τον Graham Fuller, πρώην σταθμάρχη της CIA στην Καμπούλ και τον George Fidas (ΣΣ Έλληνας;), υπευθύνου των σχέσεων μεταξύ CIA και πανεπιστημίων. Το 2005, η αίτηση του Γκιουλέν για μόνιμη παραμονή στις ΗΠΑ απορρίφθηκε και κινήθηκε δικαστικά εναντίων των αρμόδιων υπηρεσιών ιθαγένειας και μετανάστευσης. Το γεγονός αυτό, προκάλεσε υποψίες σε μέλη της αμερικανικής κυβέρνησης για ενδεχόμενες σχέσεις μεταξύ της CIA και της οργάνωσης του Γκιουλέν.
Οι απόψεις που εκφράζονται από τον Γκιουλέν, που ίδρυσε το αρχηγείο του κινήματος του στη μικρή πόλη Saylorsburg της Πενσυλβανία πριν από δέκα χρόνια, τις περισσότερες φορές είναι παρόμοιες με αυτές της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Ενώ ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εδώ και χρόνια προωθεί μία πολιτική προσέγγισης με την Τεχεράνη, ο Γκιουλέν είναι πολύ επικριτικός όσον αφορά το Ιράν. Επίσης, τάχθηκε εναντίον της προσπάθειας της τουρκικής ΜΚΟ IHH να σπάσει τον ισραηλινό αποκλεισμό κατά της Γάζας τον περασμένο Μάιο. Η οργάνωση του που είναι παρών στην Κεντρική Ασία και το Αφγανιστάν εδώ και πολλά χρόνια, κατάφερε πρόσφατα να εγκαθιδρυθεί σε μουσουλμανικά κομμάτια της Αφρικής. Συγκεκριμένα, στο Σουδάν, στην Κένυα, στην Ουγκάντα, στη Νότια Αφρική, στην Τανζανία, στη Νιγηρία και στην Γκάνα.
Επίσης, η οργάνωση του Γκιουλέν έχει δημιουργήσει και την βάση της στην Ευρώπη. Πρόκειται για ένα ιδιωτικό κολλέγιο στο γαλλικό προάστιο Villeneuve-Saint-Georges.
Οι οπαδοί του Γκιουλέν κηρύττουν μία μετριοπαθή εκδοχή του Ισλάμ που δείχνει ανοχή απέναντι στις άλλες θρησκείες και στόχος τους είναι η επαφή με φονταμενταλιστές ώστε να περάσουν το μήνυμα τους. Αξίζει να σημειώσουμε ότι είναι δύσκολο να εντοπιστεί πως έχει αποκτηθεί η μεγάλη περιουσία που διαθέτει η οργάνωση.
Ωστόσο, οι προσπάθειες της διατρέχουν και κινδύνους. Το 2003, πέντε δάσκαλοι της ομάδας που δούλευαν σε ένα σχολείο στο Μαλάουι, συνελήφθηκαν και οδηγήθηκαν στο Γκουαντάναμο κατηγορούμενοι για σχέσεις με το διεθνές κίνημα Τζιχαντιστών. Ένα χρόνο μετά, ένα άτομο του επιτελείου της οργάνωσης στην Μποτσουάνα είχε την ίδια μοίρα. Τα περιστατικά αυτά κίνησαν τις υποψίες του FBI κατά του Γκιουλέν, όμως αφότου παρενέβησαν πρώην αξιωματούχοι της CIA, του επιτράπηκε η παραμονή του στις ΗΠΑ.
Το καλοκαίρι του 2008 δύο πολύ γνωστά περιοδικά, το βρετανικό «Ρrospect» και το αμερικανικό «Foreign Ρolicy», δημοσίευσαν τα αποτελέσματα μιας δημοσκόπησης με θέμα: «Ποιος είναι ο κορυφαίος διανοούμενος στον κόσμο». Προς έκπληξη πολλών, αυτός δεν προερχόταν από τον δυτικό κόσμο. Ηταν ένας Τούρκος ονόματι Φετουλάχ Γκιουλέν. Πέραν των μυημένων, ελάχιστοι γνώριζαν το παρελθόν και το ποιόν του πρώην ιμάμη από το Ερζερούμ που ζει τα τελευταία χρόνια αυτοεξόριστος στην Πενσιλβάνια των Ηνωμένων Πολιτειών και αποτελεί ανάθεμα για τους τούρκους κεμαλιστές. Ο Γκιουλέν όμως δεν είναι τυχαία περίπτωση. Το ισλαμικό κίνημά του ελέγχει μια παγκόσμια αυτοκρατορία που εκτείνεται από την εκπαίδευση και τα μέσα ενημέρωσης ως και τις τράπεζες. Και δεν είναι λίγοι όσοι πιστεύουν πως οι απόψεις του αποτελούν τη «λυδία λίθο» της στρατηγικής που ασκεί ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για να επικρατήσει πλήρως στην Τουρκία.
Γκιουλέν και Ερντογάν
Η άνοδος της επιρροής του Γκιουλέν συνέπεσε με την άνοδο στην εξουσία του ισλαμικού Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ερντογάν μετά το 2002. Η προώθηση ενός σύγχρονου Ισλάμ που δεν απορρίπτει τον δυτικό τρόπο σκέψης βρίσκεται στον πυρήνα της σκέψης του Γκιουλέν. Και η επικέντρωσή του στην Τουρκία «φωτογραφίζει» ουσιαστικά τη χώρα αυτή ως την ηγέτιδα δύναμη του μουσουλμανικού κόσμου. Σε αυτό, σημειώνουν πολλοί αναλυτές, στηρίζεται τόσο η εσωτερική όσο και η εξωτερική πολιτική του Ερντογάν.
Αυτό δεν σημαίνει πάντως ότι το κίνημα δεν είχε ξεκινήσει τη δράση του νωρίτερα. Ουσιαστικά ο Γκιουλέν εκμεταλλεύτηκε το άνοιγμα στο Ισλάμ που έγινε στην Τουρκία στα τέλη της δεκαετίας του 1980 επί πρωθυπουργίας Τουργκούτ Οζάλ. Και η κατάρρευση της σοβιετικής αυτοκρατορίας το 1991 προσέφερε στον Γκιουλέν τη χρυσή ευκαιρία να την… αναπληρώσει στον χώρο εκείνο όπου κατοικούσαν ισλαμικοί πληθυσμοί, δηλαδή στην Κεντρική Ασία και στα Βαλκάνια.
Η εκπαίδευση αποτελεί άλλωστε τον πυρήνα των δραστηριοτήτων της σκιώδους ισλαμικής σέχτας του Γκιουλέν. Υπολογίζεται ότι η εκπαιδευτική αυτοκρατορία που έχει ο δαιμόνιος Γκιουλέν αριθμεί ως και 1.000 σχολεία σε περίπου 100 χώρες, μεταξύ των οποίων και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Τα σχολεία αυτά ξεκίνησαν αρχικά ως φροντιστήρια προετοιμασίας για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο. Σήμερα υπάρχουν πάνω από 200 σχολεία στην Τουρκία, ενώ ο Γκιουλέν έχει ιδρύσει και πανεπιστήμιο στην Κωνσταντινούπολη, το Φατίχ.
Μεγάλη είναι η διείσδυση των σχολείων του Γκιουλέν στις χώρες της Κεντρικής Ασίας αλλά και στα Βαλκάνια. Σκοπός είναι η διάδοση της τουρκικής κουλτούρας και η ανάπτυξη «φιλοτουρκικών ελίτ». Η τακτική που ακολουθείται είναι έξυπνη. Τα σχολεία ακολουθούν το πρόγραμμα διδασκαλίας της κάθε χώρας αλλά έχουν ως δεύτερη γλώσσα τα τουρκικά. Και επιπλέον οι αρχές του Ισλάμ δεν περιλαμβάνονται στη διδασκαλία. Αντίθετα, δίνεται έμφαση στην επιστήμη και στην τεχνολογία ώστε να προωθηθεί και το σύγχρονο πρόσωπο του Ισλάμ. Σχολεία και φροντιστήρια υπάρχουν επίσης σε χώρες με σημαντικό αριθμό τούρκων μεταναστών όπως στη Γερμανία. Η εκπαιδευτική δράση του κινήματος έχει πάντως προκαλέσει την αντίδραση χωρών όπως η Ρωσία και το Ουζμπεκιστάν που έχουν κλείσει στην επικράτειά τους σχολεία του Γκιουλέν.
Ο φόβος των κεμαλιστών
"google ad"
Αν και ο Γκιουλέν επιχειρεί να προβάλει το μετριοπαθές πρόσωπο του Ισλάμ, το κεμαλικό κατεστημένο θεωρεί ότι το δίκτυό του προωθούσε προσεκτικά την «κρυφή ατζέντα» του Ερντογάν, δηλαδή την ισλαμοποίηση της Τουρκίας. Την ίδια στιγμή τα τζαμιά αυξήθηκαν ραγδαία (έχουν ξεπεράσει τις 85.000), το ίδιο και οι ιμάμηδες (πάνω από 90.000), κάτι που οξύνει τις ανησυχίες. Ως πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα της… απειλής αποτελεί, πάντα κατά τους κεμαλιστές, η διείσδυση οπαδών του Γκιουλέν στην αστυνομία και στο δικαστικό σώμα- ιδιαίτερα στα μεσαία στρώματα της γραφειοκρατίας. Αυτό έχει επιτευχθεί με έναν πολύ «αθώο» τρόπο. Οι απόφοιτοι των σχολείων και των φροντιστηρίων του Γκιουλέν απλώς τα πήγαν πολύ καλύτερα στις σχετικές εξετάσεις χάρη στο υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης που τους παρέχεται. Παράλληλα η στροφή της κυβέρνησης Ερντογάν στον μουσουλμανικό κόσμο και η επίκληση του οθωμανικού παρελθόντος προκαλούν αλλεργία στο κοσμικό κατεστημένο. Έτσι κάπως εξηγείται και το ξεκαθάρισμα που προχώρησε ο Ερντογάν σε αστυνομία, στρατό και δικαστικό σώμα.
Οι κεμαλιστές μπορεί να τον μισούν, στην Αμερική όμως η εικόνα που έχει ο Φετουλάχ Γκιουλέν είναι πολύ καλή. Εγκωμιαστικά έχουν εκφραστεί για αυτόν προσωπικότητες όπως οι πρώην υπουργοί Εξωτερικών Μάντλιν Ολμπραϊτ και Τζέιμς Μπέικερ, ενώ η καταδικαστική δήλωση που έκανε ο Γκιουλέν για τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου καταμετρήθηκε στα «συν».
Ο Γκιουλέν θεωρείται από πολλούς στις ΗΠΑ η έκφραση του μετριοπαθούς Ισλάμ που πρέπει να επικρατήσει του ισλαμικού φονταμενταλισμού. Σε αυτό έχουν συνδράμει οι πρωτοβουλίες του υπέρ του διαθρησκευτικού διαλόγου και οι συναντήσεις του τόσο με τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο όσο και με τον προηγούμενο Πάπα Ιωάννη-Παύλο Β΄. Μάλιστα το κίνημα οργανώνει και πολιτιστικά ταξίδια στην Τουρκία ώστε οι Αμερικανοί (καθώς και άλλοι Δυτικοί) να γνωρίσουν από κοντά αυτή τη χώρα-γέφυρα μεταξύ Δύσης και Ισλάμ.
Επίσης οι σχέσεις του με το ΑΚΡ έχουν βοηθήσει πολύ την κυβέρνηση Ερντογάν να διαφημίσει την εικόνα της Αγκυρας ως ηγέτιδας του μετριοπαθούς Ισλάμ στην Ουάσιγκτον. Δεν παύουν πάντως να κυκλοφορούν και φήμες, που είναι δύσκολο να διασταυρωθούν, ότι το δίκτυο Γκιουλέν είχε ή εξακολουθεί να έχει σχέσεις ακόμη και με τη CΙΑ που φέρεται κατά ορισμένους να συμμετέχει στη χρηματοδότησή του.
Σύμφωνα με απόρρητο τηλεγράφημα που διέρρευσε μέσω wikileaks πολλοί στην Τουρκία πιστεύουν ότι το κόμμα της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης του Ερντογάν είναι ένα δημιούργημα της κυβέρνησης των ΗΠΑ ενώ η Ουάσιγκτον ενισχύει και χρηματοδοτεί το κίνημα του Γκιουλέν, το οποίο έως πρόσφατα ήταν απόλυτα συνδεδεμένο με το κόμμα του Ερντογάν.
Το Κίνημα Γκιουλέν χρησιμοποιείται από τις ΗΠΑ, σύμφωνα με κύκλους, ως πηγή αποσταθεροποίησης στην Τουρκία ενώ εξετάζεται ως πιθανός αντικαταστάτης του Ερντογάν σε περίπου που αυτός και το κόμμα του ξεφύγουν από τα όρια.
Το δίκτυο των 25 δισ. δολαρίων
Λέγεται ότι ο προϋπολογισμός του δικτύου Γκιουλέν προσεγγίζει τα 25 δισ. δολάρια με πηγές χρηματοδότησης τόσο από τις δραστηριότητες (π.χ., δίδακτρα) όσο και από δωρεές πλουσίων Τούρκων. Αν και το νούμερο δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί, η οικονομική του αυτοκρατορία ενισχύεται συνεχώς. Το δίκτυο διοικεί επιχειρηματικούς ομίλους, μεταξύ των οποίων και η τράπεζα Αsya, με πάνω από 100 υποκαταστήματα στην τουρκική επικράτεια. Η τράπεζα λειτουργεί κατά το πρότυπο του ισλαμικού οικονομικού συστήματος, δηλαδή χωρίς τόκους. Οι δραστηριότητες έχουν επεκταθεί και στον τουριστικό τομέα με την κατασκευή υπερπολυτελούς ξενοδοχείου κοντά στην Αγκυρα το οποίο διαθέτει τζαμί, ενώ έχει και χωριστές πισίνες ανδρών και γυναικών. Φιλοξενεί επίσης τις εξαμηνιαίες κομματικές συναντήσεις του ΑΚΡ.
Και δεν πρέπει φυσικά να λησμονείται η ισχυρότατη παρουσία στον χώρο των μέσων ενημέρωσης με «ναυαρχίδα» την εφημερίδα «Ζaman», μία από τις μεγαλύτερες στην Τουρκία με μέσο όρο αναγνωστών που ξεπερνά τoυς 500.000 αναγνώστες και διάκειται φιλικά στο κυβερνών κόμμα. Το δίκτυο Γκιουλέν διαθέτει επίσης τηλεοπτικό σταθμό, πρακτορείο ειδήσεων και πλειάδα περιοδικών.
antinews.gr, undergroundreporter.org, wikileaks.org, tovima.gr