Σε όλες τις ελληνικές εκλογές, σε μεγάλο βαθμό και για τις Ευρωπαϊκές, η Ευρώπη απουσιάζει, με εξαίρεση την περίοδο της οικονομικής κρίσης, οπότε περίσσευαν οι ψευδαισθήσεις και οι ανόητες πολιτικές προτάσεις. Στις εκλογές του Μαΐου, οι απουσίες της “Ευρώπης” και της κλιματικής κρίσης είναι κραυγαλέες. Ο μόνος πολιτικός χώρος που έχει ψηλά τα ευρωπαϊκά και κλιματικά θέματα στις εκλογές του Μαΐου είναι η συμμαχία “ΠΡΑΣΙΝΟ και ΜΩΒ¨, μόνο που με απαράδεκτο τρόπο αποκλειστήκαμε από αυτές τις εκλογές.
Η υπόθεση αυτή θα φτάσει σύντομα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αφού είναι πρωτοφανές σε ευρωπαϊκό επίπεδο να αποκλείεται ένα κόμμα, να στερείται του Συνταγματικού του Δικαιώματος συμμετοχής στις εκλογές, στη βάση μιας τυπικής αμέλειας που σε μεγάλο βαθμό είναι ευθύνη κακού σχεδιασμού και απουσίας προετοιμασίας της διοίκησης. Είναι μια κατάφωρη παραβίαση της σχετικής Συνταγματικής διάταξης για το εκλέγεις και εκλέγεσθαι, την ίδια στιγμή που δόθηκε παράταση του χρόνου υποβολής υποψηφιοτήτων από τα κόμματα κατά παράβαση της νομοθεσίας για την οργάνωση των εκλογών της 21ης Μαΐου.
Φυσικά, οι ελληνικές εκλογές είναι και Ευρωπαϊκές. Δεν είμαστε ως χώρα, οικονομία, κοινωνία εκτός Ευρώπης, συμμετέχουμε, επηρεαζόμαστε και – με τον ένα ή άλλο τρόπο – επηρεάζουμε τις ευρωπαϊκές εξελίξεις. Η αιτία για την απουσία της Ευρώπης από την προεκλογική “συζήτηση” είναι η αποσπασματικότητα στις πολιτικές προτάσεις των κομμάτων, η αδυναμία τους να επεξεργαστούν και να υλοποιήσουν συγκροτημένες πολιτικές που λαμβάνουν υπόψη το ευρύτερο ευρωπαϊκό και διεθνές πλαίσιο. Ένα ενδεικτικό παράδειγμα μιας πλήρους ανικανότητας των κομματικών σχηματισμών να έχουν μια πολιτική που λαμβάνει υπόψη τις ευρωπαϊκές διεργασίες αλλά και πολιτικές είναι ότι η μόνη κοινή συνεδρίαση των βουλευτών και ευρωβουλευτών, η Επιτροπή Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων συνεχίζει να συγκαλείται σε μέρες που οι ευρωβουλευτές αδυνατούν να συμμετάσχουν γιατί βρίσκονται στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου!
Η ευρωπαϊκή εμπειρία είναι πολύ ιδιαίτερη. Μέσα στον προηγούμενο αιώνα συνέβησαν δύο παγκόσμιοι πόλεμοι που ξεκίνησαν στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο. Όμως, λίγα χρόνια μετά το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου οι κύριοι αντίπαλοι – Γερμανία και Γαλλία – για διάφορους λόγους αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν όσα οδηγούσαν σε συνεχείς πολεμικές αντιπαραθέσεις. 73 χρόνια πριν, στις 9 Μαΐου, η διακήρυξη Schuman σημάδεψε την έναρξη του φιλόδοξου προγράμματος ειρήνης σε μια ήπειρο που υπέφερε από συνεχείς πολέμους, ένα σχέδιο που στόχευε να κάνει ένα πόλεμο στην Ευρώπη “όχι απλώς αδιανόητο, αλλά υλικά αδύνατο”.
Με όλες τις αντιφάσεις και αδυναμίες του “πρότζεκτ Ευρωπαϊκή Ένωση” Γερμανία, Γαλλία και οι άλλες χώρες της ΕΕ είναι αδύνατον να βρεθούν σε πόλεμο μεταξύ τους, ενώ οι συνοριακές περιοχές που συνεχώς άλλαζαν “αφέντη”, επιλύουν τα προβλήματά τους συνεργαζόμενες, ακόμα και με κοινές συνεδριάσεις των κοινοβουλίων τους, σχεδιάζουν από κοινού τις υποδομές τους , συνδέονται οικονομικά, πολιτιστικά, περιβαλλοντικά. Στην πραγματικότητα δεν έχουν πλέον διαχωριστικά σύνορα μεταξύ τους, αυτό δεν ήταν αυτονόητο το 1946 ή το 1947.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, όμως, κινδυνεύει από την επιτυχία της, όπως και η δημοκρατία δεν είναι δεδομένη, πρέπει να ανανεώνεται, να γίνεται πιο ώριμη, συνεκτική, να κερδίζει όχι μόνο την τσέπη αλλά και το νου και την καρδιά των πολιτών. Δεν θα πετύχουμε την ευρωπαϊκή ενοποίηση αν μαζί με άλλες ταυτότητες (τοπικές, κοινωνικές, φύλλου, καταγωγής κα) δεν αναπτυχθεί και η ευρωπαϊκή ταυτότητα που θα βασίζεται σε αξίες όπως η δημοκρατία, η αλληλεγγύη, η φροντίδα των πιο αδύναμων, η προστασία του κλίματος και του περιβάλλοντος.
Η Ευρώπη πρέπει να ξανακερδίσει τις καρδιές και το μυαλό των πολιτών. Για να γίνει αυτό πρέπει εμείς οι πολίτες και οι δημιουργικές πολιτικές δυνάμεις να κάνουμε την υπόθεση μιας δημοκρατικής, κοινωνικής, οικολογικής, αλληλέγγυας Ευρώπης δική μας υπόθεση. Οι Πράσινοι είναι οι πιο ευρωπαίοι, όχι απλώς …φιλο-ευρωπαίοι. Εμείς που είμαστε σήμερα οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της “Ευρώπης”, δεν σημαίνει ότι αποδεχόμαστε την Ευρωπαϊκή Ένωση όπως είναι ή ότι συμφωνούμε με όλες τις ευρωπαϊκές πολιτικές.
Η Ευρώπη δεν είναι μια ενιαία πραγματικότητα, οι πολιτικοί συχνά για τα αρνητικά επικαλούνται την … Ευρώπη, ενώ αυτοί είναι υπεύθυνοι μόνο για τις επιτυχίες. Υπάρχουν πολλοί εθνικοί εγωισμοί και οι κυβερνήσεις δεν επιτρέπουν να προχωρήσουν μεταρρυθμίσεις όπως Συνθήκες, κοινή εξωτερική και αμυντική πολιτική, ενίσχυση του κοινωνικού πυλώνα, αύξηση των ιδίων πόρων και του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Είναι η στιγμή να ξανα-εμπνευστούμε από την Ευρώπη και τους λόγους που οδήγησαν στην οικοδόμηση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Η ευρωπαϊκή ομοσπονδία ήταν αίτημα χιλιάδων πολιτών που διαδήλωναν το 1948 στα ερείπια μιας κατεστραμμένης Ευρώπης που μόλις είχε βγει από τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι πολιτικοί επέλεξαν έναν πιο αργό, διαφορετικό δρόμο. Είμαστε ακόμα μακριά από το όνειρο εκείνων των γενεών που βίωσαν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ζητούσαν την κατάργηση των συνόρων και την δημιουργία μιας ευρωπαϊκής ομοσπονδίας.
Σήμερα που ζούμε τις συνέπειες μιας αδικαιολόγητης και εξωφρενικής εισβολής της Ρώσικης υπερδύναμης στην Ουκρανία, μια ενεργειακής κρίση που οφείλεται κυρίως στη μεγάλη εξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τα ορυκτά καύσιμα και την αργή μετάβαση στην εποχή μετά τα ορυκτά καύσιμα, την κλιματική και οικολογική κρίση, το βάθεμα των κοινωνικών ανισοτήτων και την υπερσυγκέντρωση δύναμης και πλούτου στα χέρια λίγων – ιδιαίτερα μέσω της ενέργειας και της οικονομίας φούσκας – πρέπει να ξανασκεφτούμε πώς θέλουμε την Ευρώπη.
Δεν πρέπει να αφήσουμε τους εθνικιστές και τους εχθρούς της Ευρώπης να είναι οι μόνοι που μιλάνε γι αυτή. Να μην αφήνουμε την Ευρώπη στα χέρια αυτών που μισούν τη συνεργασία, την αλληλεγγύη, την δημοκρατία, την συνύπαρξη, την κοινωνική δικαιοσύνη, το περιβάλλον. Ναι πρέπει να αλλάξουν πολλά στην Ευρώπη αλλά προς το καλύτερο.
Σήμερα η ευρωπαϊκή ιδέα δοκιμάζεται εξαιτίας των λανθασμένων πολιτικών κυβερνήσεων, και της αδυναμίας των ευρωπαϊκών θεσμών και των κυρίαρχων πολιτικών να αντιμετωπίσουν με κοινωνικά δίκαιο και πολιτικά ορθολογικό τρόπο μια μετάβαση σε ένα νέο μοντέλο που σήμερα διαμορφώνουν κυρίως οι πολλαπλές και συνεχείς τα τελευταία χρόνια κρίσεις. Αυτές δεν μπορεί να αντιμετωπιστούν με παλαιά εργαλεία ή με επιστροφή σε εθνικούς απομονωτισμούς κι ανταγωνισμούς αλλά μέσα από μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ενοποίηση με περισσότερη δημοκρατία, καινοτομία, πράσινες και κοινωνικές πολιτικές.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ανταποκριθεί στις προκλήσεις που έγιναν πιο πιεστικές με αυτόν τον πόλεμο του Πούτιν. Η πολιτική πρόταση των πράσινων προσκαλεί σε συνεκτική θεσμική και πολιτική μεταρρύθμιση: “Πριν από 73 χρόνια, η συγκέντρωση της παραγωγής άνθρακα και χάλυβα ήταν το εργαλείο για την εξυπηρέτηση της ειρήνης και της αλληλεγγύης. Σήμερα περισσότερο από ποτέ, το να κάνουμε την ήπειρό μας ανεξάρτητη από τα ορυκτά καύσιμα, να εκπληρώσουμε τους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού με μαζικές επενδύσεις στην δίκαιη πράσινη μετάβαση, να αντιμετωπίσουμε τις κοινωνικές ανισότητες και να καταπολεμήσουμε τις εσωτερικές επιθέσεις στη δημοκρατία, είναι ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί η αρχική υπόσχεση του ευρωπαϊκού σχεδίου για ειρήνη και διασφάλιση της βιώσιμης κοινής ευημερίας.
Σήμερα περισσότερο από ποτέ, για να γίνει πραγματικότητα το ευρωπαϊκό όνειρο, για να μπορέσει η Ευρώπη να προστατεύσει τις αξίες της, να διατηρήσει την ειρήνη, να οργανώσει την οικονομία μας εντός των ορίων του πλανήτη και να βεβαιωθείτε ότι κανείς δεν θα μείνει πίσω, η Ευρώπη πρέπει να γίνει πράσινη”.
Δεν υπάρχει άλλη θεσμική και πολιτική πρόταση για την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων. Δεν θα ζήσουμε καλύτερα γκρεμίζοντας το κοινό μας σπίτι, προσπαθώντας να επιβιώσει ο καθένας μόνος του σε μια οικονομική ζούγκλα της ανεξέλεγκτης αγοράς και ενός χρηματοοικονομικού συστήματος «φούσκα». Αν μπορέσουν να μπουν κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί κανόνες στην οικονομία, αυτό μπορεί να γίνει μόνο από μια ενωμένη, δημοκρατική, ομοσπονδιακή Ευρώπη.
Είναι η ώρα να ΜΙΛΗΣΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ, ΝΑ ΠΑΡΟΥΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ από τα κάτω για να κάνουμε την Ευρώπη καλύτερη, πιο δημοκρατική, πιο συνεκτική, πιο δίκαιη, πιο βιώσιμη και οικολογική.
Χρειάζονται μεγάλες αλλαγές σε 3 επίπεδα για να αναζωογονηθεί το Ευρωπαϊκό όραμα:
Αλλαγές σε βασικές πολιτικές επιλογές, αυτό σημαίνει ενίσχυση πολιτικών και αλλαγή πολιτικών συσχετισμών με στόχο μια πιο δημοκρατική, κοινωνική και οικολογική Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν ασκούμε κριτική σε πολιτικές, αυτό σημαίνει να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τις πολιτικές αυτές, όχι να γκρεμίσουμε το σπίτι μας. Να πάρουμε την υπόθεση της Ευρώπης ζεστά. Είναι το δικό μας σπίτι, θέλουμε να το κάνουμε καλύτερο, βιώσιμο, οικολογικό, φιλόξενο. Δεν είμαστε έξω από αυτό το σπίτι. Αν καταρρεύσει, αν το αφήσουμε να πέσει, θα μας πλακώσει.
Να υποστηρίζουμε ευρωπαϊκή Συντακτική Συνέλευση με τη συμμετοχή εκπροσώπων του Ευρωκοινοβουλίου, των εθνικών κοινοβουλίων και της κοινωνίας των πολιτών. Ώρα για μεταρρύθμιση των θεσμών και των συνθηκών ώστε να δώσουμε ώθηση στη μετάβαση σε μια δημοκρατική Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία, με ενισχυμένο ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σταδιακή μείωση του διακρατικού χαρακτήρα της Ένωσης και ενίσχυση της δημοκρατίας σε όλα τα επίπεδα.
Να πάρουμε οι πολίτες στα χέρια μας την ενδυνάμωση των αξιών που οδήγησαν στην ευρωπαϊκή ενοποίηση, να ενισχύσουμε την κοινωνική και δημοκρατική μεταρρύθμιση και να παλέψουμε για την παραπέρα κοινωνική, πολιτική, οικολογική ενοποίηση της Ευρώπης.
Χρειαζόμαστε μια δημοκρατική, κοινωνική και πράσινη Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία.
Ο Νίκος Χρυσόγελος είναι πρώην ευρωβουλευτής ΠΡΑΣΙΝΟΙ/EFA