Νομικά εμπόδια-περιορισμοί και περιβαλλοντικές ανησυχίες παραμερίζονται στη λογική του fast track, για να ολοκληρωθούν τα γήπεδα… γκολφ και τα υπόλοιπα έργα των «επενδυτών» στο Κάβο Σίδερο – Στο πόδι η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, χωρίς την υπογραφή αρχαιολόγου.
Νομικά εμπόδια-περιορισμοί και περιβαλλοντικές ανησυχίες παραμερίζονται στη λογική του fast track, για να ολοκληρωθούν τα γήπεδα… γκολφ και τα υπόλοιπα έργα των «επενδυτών» στο Κάβο Σίδερο
→Στο πόδι η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, χωρίς την υπογραφή αρχαιολόγου
Της Αντας Ψαρρά
Δεν θα υπήρχε η Ακρόπολη, αν στην αρχαία Ελλάδα υπήρχε το ΣτΕ, είχε πει ο Αδωνις Γεωργιάδης, ενώ ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είχε στηλιτεύσει την αρχαιολογική υπηρεσία για τα εμπόδια που έβαζε στα «επενδυτικά» έργα. Στην πραγματικότητα, βέβαια, αν δεν υπήρχε το ΣτΕ, οι αρχαιολόγοι και πολλοί επίμονοι πολίτες τότε, σήμερα ίσως να μην υπήρχε ούτε η Ακρόπολη. Οι τεράστιες καταστροφές μνημείων και μεγάλης ιστορικής αξίας περιοχών το αποδεικνύουν εδώ και δεκαετίες.
Τελικά, όμως, στη σημερινή Ελλάδα του… φαστ τρακ τα εμπόδια παραμερίζονται, οι ειδικοί και οι επιστήμονες με αναθέσεις μελετών από τις ίδιες τις επενδυτικές εταιρείες αποφαίνονται ευνοϊκά, το ΚΑΣ ακόμα και τη Μεγάλη Εβδομάδα εγκρίνει σχέδια και οι αντιρρήσεις κάμπτονται με διαβεβαιώσεις για ένα καλύτερο αύριο. Την ίδια στιγμή, ο διάλογος παραμένει ένα ενοχλητικό στάδιο πριν από τις τελικές υπογραφές.
Την ώρα που οι Κρητικοί αγωνιούν για τα χημικά της Συρίας, δίνουν σήμερα τη συγκατάθεσή τους για αμφιλεγόμενες «επενδύσεις» με χημικά, φάρμακα, τεράστια σπατάλη πολύτιμων υδάτινων πόρων και ενέργειας στην πιο άγρια και «προστατευόμενη» περιοχή του Κάβο Σίδερο.
Εχουμε κατά καιρούς αναλυτικά παρουσιάσει τις καταστροφικές συνέπειες όλων αυτών των φαραωνικών επενδύσεων, που άλλωστε προσέκρουσαν και στο ΣτΕ. Εκτέθηκαν οι απόψεις και η αγωνία Ελλήνων και ξένων ειδικών, που στο κάτω-κάτω δεν έχουν να κερδίσουν τίποτα, ματαιώνοντας μια επένδυση, ενώ αντίθετα πολλές φορές χλευάζονται σαν γραφικοί τύποι που αγνοούν τους νόμους της αγοράς. Η ίδια -δε- η επενδυτική εταιρεία διαθέτει 26.000 φτηνά στρέμματα πολύτιμης γης, μηδενικό έργο και μετοχές που ανεβοκατεβαίνουν αναλόγως με τις κυβερνητικές αποφάσεις.
«Αμερικανός» αρχαιολόγος
Πολλές παρατηρήσεις υπάρχουν όμως και για παρατυπίες στην εκπόνηση της μελέτης (ΣΜΠΕ). Εκτός από την ασάφεια των οριοθετήσεων, τα ευχολόγια και την ανυπαρξία πλήρους καταγραφής ακόμα και της παραμικρής πέτρας που θα μπει στο προβλεπόμενο έργο, διαπιστώνεται η έλλειψη αρχαιολόγων στη μελέτη. Σε μια προστατευόμενη και τεράστιας αρχαιολογικής αξίας περιοχής (μοναδικής στη Μεσόγειο) είναι απορίας άξιον το πώς δεν πλαισιώνεται η μελέτη από τις γνώμες των καθ’ ύλην ειδικών.
Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) έκρινε πως, εφόσον δεν υπάρχει ακόμα η ακριβής χωροθέτηση των ξενοδοχειακών μονάδων και του γκολφ, δεν μπορεί να προβάλει ενστάσεις για την προστασία συγκεκριμένων αρχαιοτήτων και ενέκρινε το θέμα ομόφωνα. Παράλληλα, το ΚΑΣ φέρεται να ενημερώθηκε από κάποιον αρχαιολόγο, αλλοδαπό σύμβουλο της εταιρείας, που διαμένει στην Κρήτη. Ο συγκεκριμένος είναι Καναδός και διαμένει συχνά στο Παλαίκαστρο. Δουλεύει για τη βρετανική Σχολή Αρχαιολογίας και μέχρι πριν από λίγα χρόνια ήταν υπεύθυνος των ανασκαφών στον αρχαιολογικό χώρο του Παλαίκαστρου.
Στην αρχή ήταν φανατικός πολέμιος της φαραωνικής επένδυσης με δημόσιες τοποθετήσεις. Αυτό το ήξεραν φυσικά τα στελέχη της εταιρείας και τον προσκάλεσαν στην Αθήνα στο γραφείο που διατηρούσαν τότε στο Π. Φάληρο, για να του δείξουν τα σχέδιά τους. Οταν γύρισε, είχε αλλάξει άποψη και διαβεβαίωνε ότι όλα γίνονται με σεβασμό στη φύση και στα αρχαία, και ότι το γκολφ θα είναι εντελώς ακίνδυνο και θα ποτίζεται μόνο από αφαλατωμένο νερό.
Αργότερα, το όνομά του βρέθηκε ανάμεσα στους συντελεστές της αρχικής μελέτης (έργο Κάβο Σίδερο), οπότε λύθηκαν και οι απορίες αυτής της παράξενης μεταστροφής. Οι συνάδελφοί του, που ήταν στην ίδια ομάδα αρκετές δεκαετίες, δεν μπορούν να εξηγήσουν την περίεργη αλλαγή της στάσης του και όλοι γνωρίζουν τις επαφές του με την εταιρεία.
Ο Μανόλης Τσαντάκης, πρόεδρος του Περιβαλλοντικού Συλλόγου Ιτάνου, που γνωρίζει τον συγκεκριμένο Καναδό αρχαιολόγο, μας είπε ότι ίδιοι οι συνάδελφοί του τον ενημέρωσαν ότι την παραμονή της συνεδρίασης του ΚΑΣ έφυγε επειγόντως στην Αθήνα, προφανώς για να παραστεί στο συμβούλιο ως ο «Αμερικάνος» αρχαιολόγος σύμβουλος της εταιρείας.
Φυσικά, η έγκριση δεν σημαίνει και ταχύτατες διαδικασίες, όπως διαφημίζει το φαστ τρακ. Αν και το Ιτανος Γαία έχει περικοπεί δραστικά, στη μοναστηριακή έκταση των 26.000 στρεμμάτων οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες, καθώς πλέον απαιτείται η έκδοση προεδρικού διατάγματος και στη συνέχεια η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου.
Οπως σημειώνει ο δικηγόρος Γ. Μπάλιας για την ΣΜΠΕ, «το μείζον πρόβλημα με την εν λόγω μελέτη είναι ότι παραβιάζει ευθέως το άρθρο 6, παρ. 3 και 4 της Οδηγίας για τους οικοτόπους. Περαιτέρω, επειδή υπάρχουν στην περιοχή του σχεδίου οικότοποι και είδη προτεραιότητας (όπως επίσης και είδη του Παραρτήματος IV της οδ. 92/43 που απολαμβάνουν αυστηρής προστασίας), οι προϋποθέσεις είναι από εξαιρετικά αυστηρές μέχρι απαγορευτικές για οποιαδήποτε δραστηριότητα. Επομένως, λόγω των παραπάνω ελλείψεων αναφορικά με την ακολουθητέα διαδικασία και λόγω της ύπαρξης τόπων και ειδών που προστατεύονται από την παραπάνω ειδική νομοθεσία, η ΣΜΠΕ δεν τηρεί τις προδιαγραφές του νόμου και η έγκρισή της θα είναι παράνομη».
«Αυτοκτονία»
Στην Κρήτη, ευτυχώς, υπάρχει ακόμα διάλογος για το Τοπλού (Ιτανος Γαία) εν αναμονή των τελικών σχεδίων και της οριστικής μελέτης. Δείγμα αυτού του διαλόγου αποτελούν οι ερωτήσεις του καθηγητή και πολιτικού μηχανικού Νίκου Μαστοράκη και οι απαντήσεις του πολιτικού μηχανικού Αντώνη Ανηψητάκη (υποψήφιος περιφερειάρχης Κρήτης με τον συνδυασμό «Μία Κρήτη»). Παραθέτουμε εδώ ένα μικρό απόσπασμα:
Ν.Μ.: Αναγνωρίζω ότι πράγματι ο πλανήτης Γη είναι επιβαρυμένος και η κατάσταση δεν πάει άλλο. Αν όμως εμείς δεν χτίζουμε ξενοδοχεία και δεν κάνουμε τεχνικά έργα στην Κρήτη και στην Ελλάδα, δεν είναι αρκετό. Την ίδια στιγμή, ας πούμε, οι Τούρκοι γεμίζουν τα παράλια της Τουρκίας με τεράστια 5στερα και 4στερα ξενοδοχεία. Αρα η ερώτησή μου είναι: σε έναν πλανήτη, που είναι γεμάτος από κτίρια-μαμούθ και τσιμεντουπόλεις-μαμούθ, η επαρχία Σητείας πρέπει να κάνει πίσω και να θυσιαστεί αναπτυξιακά, για να σωθεί ο πλανήτης;
Α.Α.: Αν πιστεύουμε στα αλήθεια πως ο πλανήτης κινδυνεύει, τότε είναι αυτοκτονικό να μιμούμαστε όσους επιδεινώνουν την κατάστασή του. Η Ελλάδα και η Κρήτη προσφέρονται για μια αλλαγή του κυρίαρχου καταστροφικού καταναλωτικού παραδείγματος. Οταν αλλού έχουν αρχίζει να γκρεμίζουν τέτοια κτίρια, συνειδητοποιώντας τη βλάβη που έχουν προκαλέσει, όπως π.χ. στις ισπανικές ακτές, εμείς γιατί να πρέπει να χτίζουμε καινούργια;
Οταν, αντίθετα, σε τόπους με περισσότερη περιβαλλοντική ευαισθησία έχει δοθεί πρωτοφανής ώθηση στις αντίστοιχες τοπικές οικονομίες μέσα από τη σωστή διαχείριση των περιοχών Νatura, εμείς γιατί κωλυσιεργούμε να συστήσουμε φορείς διαχείρισης προκρίνοντας την οικοπεδοποίηση αυτών των περιοχών; Καμιά θυσία δεν θα υποστεί η Σητεία αν ακολουθήσει τον δρόμο της ανάδειξης των φυσικών και πολιτισμικών της θησαυρών, κέρδος θα έχει από κάθε άποψη.
Αντίθετα, αν θυσιάσει αυτές τις περιοχές στον βωμό της χυδαίας ανάπτυξης, τα οφέλη της θα είναι μικρά, μονομερή και βραχυπρόθεσμα και σύντομα θα υπερκεραστούν από τις αρνητικές επιπτώσεις τους. Οσον αφορά τα τεχνικά έργα, έχουμε εθιστεί στα μαγικά έργα που θα μας λύσουν τα προβλήματα. Τέτοια έργα δεν υπάρχουν. Το σπουδαιότερο έργο είναι η σωστή διαχείριση των πόρων. Η Κρήτη έχει γεμίσει από ημιτελή, άχρηστα, υπερδιαστασιολογημένα έργα.
Παρ’ όλα αυτά, αν κάποιοι επιμένουν στα θέρετρα πολυτέλειας, στα all inclusive και στα γκολφ, ας τα κάνουν εκτός μνημείων και περιοχών Natura, ας αφήσουν ήσυχο το Τοπλού – Κάβο Σίδερο. Ηθελα να ήξερα τι λένε οι υποστηρικτές αυτού του έργου μετά και το δεύτερο γράμμα προς τον Ελληνα πρωθυπουργό από το Παγκόσμιο Αρχαιολογικό Κογκρέσο, στις 12-4-14. Θα επαναλάβουν άραγε το γελοίο επιχείρημα πως συνωμοτούν όλοι οι αρχαιολόγοι του πλανήτη για να μην αφήσουν τη Σητεία να αναπτυχθεί; Δεν το αποκλείω!
enet.gr