Σε σημαντικές καταγγελίες για υπόγειες διαδικασίες με έλειμμα διαφάνειας για δημιουργία δικτύου μεταφοράς Υψηλής Τάσης στην Κρήτη για την παραγωγή και μεταφορά ενέργειας προς τον βορρά καταγγέλει με κείμενό του ο Πολιτικός Μηχανικός Βασίλης Κοντεζάκης.
Όπως αναφέρει στο κείμενο:
Κάποιες μεγάλες εταιρίες σύμπραξης δημοσίου και ιδιωτών, που προέκυψαν εκβιαστικά και αναγκαστικά λόγω των υποχρεωτικών μεταρρυθμίσεων της χώρας μας τα προηγούμενα χρόνια, έχουν την εντύπωση ότι μπορούν να αλωνίζουν εκμεταλλευόμενες το νομοθετικό πλαίσιο που έχει δομηθεί στα μέτρα τους, δρώντας καταδρομικά ή φεουδαρχικά όταν πρόκειται για μεγάλες μπίζνες, αδιαφορώντας για την άποψη, την διαβίωση και την υγεία του πολίτη ή για το φυσικό περιβάλλον, το οποίο μάλιστα υποκριτικά επικαλούνται ενώ ταυτόχρονα σκοπεύουν να το ισοπεδώσουν.
Κάποιοι αποφάσισαν λοιπόν σε κάποιο γραφείο του ΑΔΜΗΕ Α.Ε. (Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, ο οποίος ΑΔΜΗΕ αποσπάστηκε από την ΔΕΗ για να πουληθεί εν μέρη σε ιδιώτες), μελέτησαν εν τάχει και άξαφνα παρουσιάζουν δημόσια μία Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.) ενός νέου δικτύου μεταφοράς Υψηλής Τάσης στην Κρήτη. Κανένα θέμα συζήτησης δεν υπάρχει για αυτούς η Κρήτη να γεμίσει πυλώνες και καλώδια, εκτός από χωματερή τουριστών να γίνουμε και βιομηχανική περιοχή παραγωγής και μεταφοράς ενέργειας προς τον βορά.
Μια ΜΠΕ που κατά την άποψή μου κρίνεται επιεικώς ως “φασόν”, φλύαρη και δυστυχώς περιέχει ελλιπείς (ή και ψευδείς) σημειακές αναφορές, ειδικά για τις επιπτώσεις στην υγεία. Μια ΜΠΕ την οποία και ένα παιδί γυμνασίου να την διαβάσει αντιλαμβάνεται ότι έχει προκύψει από κοπτοραπτική και βιασύνη, αφού ορισμένα πράγματα τα επαναλαμβάνει 3 ή 4 φορές, έχει τυπογραφικό λάθος εκεί που αναγράφει το κόστος του έργου κλπ. Μια ΜΠΕ που τέθηκε αθόρυβα προς διαβούλευση express προ λίγων ημερών, με σκοπό πιθανόν να μην την αντιληφθούν πολλοί και να ξεπεράσει τον σκόπελο ενδεχόμενων αντιδράσεων, οδεύοντας προς έγκριση τελικά στο Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης.
Πρόκειται για ένα μεγάλο τεχνικό έργο που θα περιλαμβάνει κατασκευή νέας εναέριας Γραμμής Μεταφοράς (Γ.Μ.) Υψηλής Τάσης 150 kV διπλού κυκλώματος βαρέως τύπου Β, μήκους 101,3 km και θα αποτελείται από 269 νέους πυλώνες με όλα τα απαραίτητα υποέργα τους (70 χιλιόμετρα νέους χωματόδρωμους σε ημιορεινές περιοχές, κατασκευές κτιρίων μετασχηματιστών, υποστηρικτικών δομών κλπ.), η οποία Γ.Μ. θα περιδιαβεί από την Π.Ε. Χανίων ως την περιοχή Δαμάστας Π.Ε.Ηρακλείου.
Μιλάμε φυσικά για ένα έργο σημαντικά επεμβατικό στο φυσικό τοπίο και περιβάλλον, αλλά και στην ποιότητα ζωής των περιμετρικών της όδευσης περιοχών, ξεκινώντας υπόγεια και εν μέρη εναέρια από τον Δήμο Χανίων (ΔΕ Ελ. Βενιζέλου, ΔΕ Κεραμίων, ΔΕ Σούδας), διαπερνώντας το σύνολο του Δήμου Αποκορώνου από βορά προς νότο στους πρόποδες όλης της ανατολικής παρειάς των Λευκών Ορέων (ΔΕ Αρμένων, ΔΕ Φρε, ΔΕ Κρυονερίδας, ΔΕ Γεωργιούπολης) συνεχίζοντας στους Δήμους της Π.Ε. Ρεθύμνου (ΔΕ Αρκαδίου, ΔΕ Λαππαίων, ΔΕ Ν.Φωκά, ΔΕ Ρεθύμνης, ΔΕ Σιβρίτου, ΔΕ Γεροποτάμου, ΔΕ Κουλούκωνα) και καταλήγοντας στην ΔΕ Τυλισσού (Δήμου Μαλεβιζίου, Π.Ε. Ηρακλείου).
Οι άμεσες ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ & ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ που προκύπτουν από αυτό το έργο είναι πολλά και σημαντικά, τα οποία ήδη και προ της ανάρτησης της ΜΠΕ θα έπρεπε να έχουν απαντηθεί στις κοινωνίες που θα επηρεαστούν αυτό το έργο, και αυτά είναι :
1) Πότε ακριβώς οι υπεύθυνοι της ΜΠΕ απευθύνθηκαν στα Δημοτικά Συμβούλια με σκοπό να ενημερωθούν οι ενδιαφερόμενοι πολίτες και να εκφέρουν άποψη για την όδευση ή να λάβουν γνώση για τις συνέπειες αυτού του έργου;;; Παραξενεύει το γεγονός ότι η ΜΠΕ αναφέρει σε πολλά σημεία (ψευδώς) ότι δεν υπήρξαν αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες(!!!), πως να υπάρξουν αντιδράσεις αφού ποτέ δεν ενημερώθηκε ουδείς;;;;;; Στην περίπτωση που ερωτήθηκαν οι Τοπικές Κοινότητες και οι οικείοι Δήμοι και απλά δεν το μάθαμε, να βγουν οι υπεύθυνοι να πουν τι απαντήθηκε, με ποια διαδικασία και να κοινοποιήσουν δημόσια την πιθανή αλληλογραφία!
2) Έχουν ενημερωθεί οι πληττόμενοι ιδιοκτήτες τα περί αναγκαστικής απαλλοτρίωσης στις θέσεις κατασκευής των πυλώνων υψηλής τάσης;; Έχουν ενημερωθεί επίσης για την αναγκαστική μερική δέσμευση (δουλεία διέλευσης) των περιουσιών τους 20μ. εκατέρωθεν του άξονα των καλωδίων (ζώνη απαγορεύσεων 40μ. παράλληλα με τα καλώδια);; Και εφόσον αυτό έχει γίνει (επιβεβαιωμένα δεν έχει), ενημερώθηκαν επιπροσθέτως ώστε να προβούν εμπρόθεσμα σε ενστάσεις στους Δασικούς Χάρτες μέχρι τον Αύγουστο 2022 που έληξε η προθεσμία;; διότι εφόσον έχουν κριθεί οριστικά Δασικές οι εν λόγω εκτάσεις (Κύρωση Δασικού Χάρτη) οι απαλλοτριούμενες εκτάσεις αμφιβάλλω αν δικαιούνται οποιαδήποτε αποζημίωση!
3) Έχουν ενημερωθεί οι κάτοικοι των επηρεαζόμενων περιοχών για τον βαθμό υποβάθμισης του φυσικού τοπίου και περιβάλλοντος από τους πυλώνες ύψους 35μ., από τα αντίστοιχα καλώδια που θα διαπεράσουν την περιοχή τους, από τα συνοδά κατασκευαστικά μόνιμα ή ημιμόνιμα έργα;;; από τον τεράστιο κίνδυνο πυρκαγιάς, από την μόνιμη ηχορύπανση που προκαλούν τα καλώδια με ότι αυτό συνεπάγεται για την πανίδα, άνθρωπο κλπ. Βάσει της ΜΠΕ περί τα 400 στρέμματα δασικών εκτάσεων θίγονται άμεσα από το έργο αυτό, είναι αμελητέα αυτή η βλάβη στο περιβάλλον;;
4) Γιατί ο μελετητής της ΜΠΕ δεν έλαβε υπόψη του ότι η Περιφέρεια Κρήτης σε συνεργασία με τον Δήμου Αποκορώνου έχουν προσφάτως κηρύξει, χαράξει, σημάνει περιπατητικά φυσιολατρικά μονοπάτια στην ορεινή ζώνη Μελιδονίου-Πεμονίων-Φρε Αποκορώνου;; Το πλησιέστερο σημείο του σημασμένου μονοπατιού (τοποθεσία Φράμα) απέχει από η Γραμμή Μεταφοράς απόσταση περίπου 300μ. και με πλήρη οπτική επαφή φυσικά της γιγαντιαίας καλωδίωσης, δεν θα έπρεπε να ληφθεί υπόψιν αυτό;;;
5) ‘Έχουν ενημερωθεί οι κάτοικοι για τους κανόνες ασφαλείας προσέγγισης των γιγαντιαίων κατασκευών αυτών κατά την τέλεση των αγροτικών ή κτηνοτροφικών τους δραστηριοτήτων πέριξ αυτών;;;; (π.χ. απαγόρευση προσέγγισης με μεγάλου μεγέθους μεταλλικά αντικείμενα).
6) ΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ : Έχουν ενημερωθεί οι κάτοικοι των Τοπικών Κοινοτήτων που γειτνιάζουν με την Γ.Μ. για τους πολύ σοβαρούς και τεκμηριωμένους επιστημονικά κινδύνους που προκύπτουν στην ανθρώπινη υγεία λόγω των ηλεκτρομαγνητικών & μαγνητικών πεδίων, καθώς και άλλων φαινομένων που προκύπτουν από τέτοιες κατασκευές;; Το 2007 η Επιστημονική Επιτροπή SCENIHR (Scientific Committee on Emerging and Newly Identified Health Risks), η οποία συστάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (EC, 2008) κατέληξε σε συμπεράσματα που περιληπτικά αναφέρουν τα εξής προκαλούμενα θέματα υγείας σε περιοχές πλησίον των Γραμμών Μεταφοράς Υψηλής Τάσης : Νευρική και μυϊκή διέγερση, μεταβολή στη λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος και εκφυλισμός αυτού, κίνδυνος εμφάνισης παιδικού καρκίνου, κατάθλιψη, τάσεις αυτοκτονίας, δυσλειτουργίες στην αναπαραγωγή και την ανάπτυξη, επίδραση στο ανοσοποιητικό σύστημα, επίδραση στη λειτουργία βηματοδοτών ή άλλων ηλεκτρικών εμφυτευμάτων κλπ.
7) Έχουν ενημερωθεί οι κάτοικοι συγκεκριμένων Τοπικών Κοινοτήτων ή οικισμών του Δήμου Χανίων (Μαλάξα) και κυρίως του Δήμου Αποκορώνου (Καρές, Αρεβίτης, Αχατζικιάς, Εμπρόσνερος, Μαθές, Κάστελλος, Φυλακή) ότι τα καλώδια Υψηλής Τάσης προβλέπεται να διέλθουν πάρα πολύ κοντά στα θεσμοθετημένα όρια οικισμών τους, αλλά και πάνω από κατοικίες και στάβλους σε ορισμένα σημεία;;;; Μάλιστα σε ορισμένα από τα άνωθεν αναφερόμενα χωριά ο μελετητής της ΜΠΕ αναγράφει ΛΑΘΟΣ μεγαλύτερες αποστάσεις από τις πραγματικές!!! (από λάθος εκτίμηση των ορίων θέλω να πιστεύω…). (Σημ: Δεν ξέρω και δεν ερεύνησα τι γίνεται στις Τοπικές Κοινότητες της Π.Ε.Ρεθύμνου).
8)Το έργο αυτό σύμφωνα με την ΜΠΕ, γίνεται σε συνδυασμό με την μεγάλη και μικρή θαλάσσια διασύνδεση της Κρήτης με την ηπειρωτική Ελλάδα, και κρίνεται άκρως απαραίτητο για την Κρήτη για λόγους σταθερότητας του δικτύου σε περίπτωση υπερφόρτωσης, αλλά κυρίως θα έχει όπως λέει επι λέξη : “μακροπρόθεσμες θετικές επιδράσεις λόγω ασφαλής ενσωμάτωσης της μελλοντικής παραγόμενης αιολικής ενέργειας”, ή σε άλλο σημείο “διότι η ανάπτυξη των ΑΠΕ στο νησί τα επόμενα χρόνια καθιστά το υφιστάμενο δίκτυο ανεπαρκές ως προς τη μεταφορική του ικανότητα…” κλπ. (άρα αντιλαμβανόμαστε τον πραγματικό σκοπό της κατασκευής τελικά…). Για ποιον λόγο λοιπόν, αφού είναι τόσο απαραίτητο, μακροπρόθεσμο και η ΜΠΕ ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 2023, πέραν των τεσσάρων προτεινόμενων εναλλακτικών λύσεων που εξετάστηκαν, δεν ερευνήθηκε το ενδεχόμενο η νέα Γραμμή Μεταφοράς να γίνει υπογείως, ή έστω εν μέρη υπογείως όσον αφορά τη διέλευση της από τους πρόποδες των Λευκών Ορέων και των περιοχών NATURA, και να κατασκευαστεί παράλληλα και κάτωθεν, του νέου ΒΟΑΚ που έχει παρόμοιο χρονοδιάγραμμα;;; Νομίζω θα ήταν και οικονομικότερη λύση αλλά και με εξόχως λιγότερες συνέπειες σε ανθρώπους και φυσικό περιβάλλον.
Κατά την άποψή μου λοιπόν :
Α) Η Μ.Π.Ε. πρέπει ΝΑ ΑΠΟΣΥΡΘΕΙ ΑΜΕΣΑ, ομοίως και η δημόσια διαβούλευση ( https://www.crete.gov.gr/mpe-grammis-metaforas-ypsilis…/ που λήγει 2 Φεβρουαρίου 2024), ώστε να επαναξιολογηθεί τουλάχιστον στο κομμάτι της όδευσης επί των ανατολικών υπωρειών των Λευκών Ορέων (από Μαλάξα έως και τουλάχιστον Εμπρόσνερο Αποκορώνου), περιοχή η οποία όχι μόνο στο σύνολό της είναι ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, αλλά η όδευση προσεγγίζει πολύ κοντά σε 5 οικισμούς και πρέπει να εξαιρεθεί εντελώς από τον σχεδιασμό. Ομοίως προτείνεται και για την διέλευση ανάμεσα από τα όμορα χωριά Κάστελλος & Φυλακή Αποκορώνου, που η διέλευση περνάει σχεδόν πάνω από τις κατοικίες και ανάμεσά τους.
Β) Σε κάθε περίπτωση να εκφράσουν άποψη γραπτώς τα Δημοτικά Συμβούλια αφού γίνει ενημέρωση και διαβούλευση με τις Τοπικές Κοινότητες που επηρεάζονται.
Γ) Τα μέλη της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Κρήτης ΝΑ ΜΗΝ ΔΕΧΘΟΥΝ να υπερψηφίσουν την ΜΠΕ αν δεν εξεταστεί πιθανή εναλλακτική προτεινόμενη λύση της υπόγειας διέλευσης (ή εν μέρη υπόγειας διέλευσης) της νέας Γραμμής Μεταφοράς με βάση τα παραπάνω αναφερόμενα.
Βασίλης Κοντεζάκης
Διπλωμ. Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.
