Η Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων γέμισε σήμερα από πολίτες που ήρθαν για να συμμετάσχουν στα εγκαίνια της μεγάλης Έκθεσης της Δημοτικής Πινακοθήκης Χανίων με τίτλο: «Γιώργος Λάππας ΑΠΟ ΕΔΩ ΕΩΣ ΤΗΝ ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑ», για το έργο του γλύπτη Γιώργου Λάππα.
Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν λίγο μετά τις 8.30 μ.μ. με τους ομιλητές να αναφέρονται στη ζωή και στο έργο του μεγάλου καλλιτέχνη ενώ χαιρετισμό απηύθυνε και ο Δήμαρχος Χανίων κ. Τάσος Βάμβουκας.
Η Έκθεση είναι σε επιμέλεια της Αφροδίτης Λίτη και Μαρίας Μαραγκού και θα διαρκέσει έως και την Παρασκευή 31 Αυγούστου 2018.
Η Αφροδίτη Λίτη, επιμελήτρια της Έκθεσης, σύζυγος του καλλιτέχνη, γλύπτρια, καθηγήτρια γλυπτικής στην ΑΣΚΤ μας είπε:
Η Έκθεση είναι μία αναδρομική ματιά στο έργο του Γιώργου Λάππα. Περιλαμβάνει περίπου 40 έργα, μικρά και μεγάλα, από αρκετές περιόδους της ζωής του. Όλη του η δουλειά είναι βέβαια τεράστια αλλά εδώ είναι μία πολύ αντιπροσωπευτική και ισχυρή διαδρομή.
Σε ερώτησή μας για τους λόγους που ο Χανιώτης θα πρέπει να έρθει στην Έκθεση η κ. Λίτη είπε:
Ο Χανιώτης δεν είναι έξω από τον κόσμο, είναι και αυτός ένας πολίτης του κόσμου όπως όλοι μας και καλό είναι να έχει τις πληροφορίες που πρέπει και να βλέπει αυτά που πρέπει να δει.
Η Μαρία Μαραγκού, συνεπιμελήτρια της Έκθεσης, ιστορικός και κριτικός Τέχνης, Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης είπε:
Θέλω να πω ότι είμαι ιδιαίτερα συγκινημένη που βρίσκομαι εδώ στην Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων και εκθέτουμαι το έργο του Γιώργου Λάππα.
Κυρίως έχω φέρει έργα αγαπητά και πολλά παρουσιάζονται για πρώτη φορά σε Έκθεση. Δεν είχε προλάβει να τα παρουσιάσει. Είναι δουλειά των τελευταίων χρόνων αλλά και δουλειά από τις πρώτες προσπάθειές του. Μάλιστα ξεκινάμε με ένα ανάγλυφο που ήταν στο 1ο – 2ο έτος της Σχολής Καλών Τεχνών.
Είμαστε πολλοί ενθουσιασμένοι με το αποτέλεσμα που έχει βγει εδώ στην Πινακοθήκη των Χανίων. Νομίζω ότι εδώ ο χώρος είναι ιδανικός, πολύ μεγάλος. Μπορέσαμε να βάλουμε πάνω από 40 έργα. Μία τέτοια Έκθεση δεν είναι εύκολο να μπει και σε άλλους χώρους και ούτε μπορεί να διοργανωθεί.
Εδώ είχε μία εξαιρετική διοργάνωση το όλο εγχείρημα της παρουσίασης της δουλειάς του Γιώργου Λάππα.
Ο Γιώργος Βαρουδάκης, Πρόεδρος της Δημοτικής Πινακοθήκης Χανίων είπε:
Για την Έκθεση μπορώ να πω πολλά. Εν συντομία θα πρέπει να πούμε ότι τα Χανιά μέσω της Δημοτικής Πινακοθήκης Χανίων φιλοξενούνε έναν μεγάλο καλλιτέχνη, ένα επιφανές όνομα της ευρωπαϊκής και όχι μόνο γλυπτικής, τον Γιώργο Λάππα, ο οποίος δε βρίσκεται πλέον στη ζωή.
Το έργο του Γιώργου Λάππα έχει σηματοδοτήσει μία νέα πορεία της διεθνής γλυπτικής. Οι καινοτομίες τις οποίες προτείνει και προβάλλει είναι κάτι το οποίο δημιουργεί μία νέα αξία πάνω στην οποία θα κινηθεί από εδώ και πέρα όχι μόνο η γλυπτική αλλά ίσως και ο εικαστικός χώρος και αυτό έχει δημιουργήσει μία αίσθηση σε εμάς υπερηφάνιας ότι φιλοξενούμε μία τέτοια Έκθεση, ένα τέτοιο όνομα στην πόλη μας.
Θα έλεγα επίσης ότι ο Γιώργος Λάππας, ένας πολυσχιδής και κοσμοπολίτης καλλιτέχνης πέραν από τη διεθνή αναγνώριση που έτυχε υπήρξε και ένας άνθρωπος ο οποίος έδωσε έμπνευση και κίνητρα νέα για τους καλλιτέχνες της χώρας μας. Υπήρξε δάσκαλος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, υπήρξε πρωτοπόρος και καθοδηγητής.
Η Έκθεση θα διαρκέσει από 4 Ιουνίου έως 31 Αυγούστου και προτείνουμε ότι θα ήταν πολύ ωφέλιμο για τους Χανιώτες, και για κάθε επισκέπτη των Χανίων να επισκεφθεί αυτή την Έκθεση. Θα του μείνει στη μνήμη ανεξίτηλα.
Η έκθεση είναι κατάλληλη για τα παιδιά και η τιμή εισόδου είναι 2 € το ολόκληρο εισιτήριο, 1 € το μειωμένο και δωρεάν για τους επισκέπτες κάτω των 18 χρονών και άνω των 60.
Με αφορμή την έκθεση η Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων εξέδωσε βιβλίο κατάλογο που αναφέρεται στο έργο του Γιώργου Λάππα.
Ποιος ήταν ο Γιώργος Λάππας
Ο Γιώργος Λάππας γεννήθηκε στο Κάιρο το 1950. Σπούδασε κλινική ψυχολογία και εργάστηκε εθελοντικά σε ψυχιατρεία στο Όρεγκον (1969 – 1973) και την Καλιφόρνια. Με υποτροφία του Ιδρύματος Watson ερεύνησε to 1974 τη γλυπτική των ινδικών ναών.
Παρακολούθησε μαθήματα αρχιτεκτονικής στο Λονδίνο και στη συνέχεια μπήκε στην ΑΣΚΤ της Αθήνας όπου σπούδασε γλυπτική με καθηγητές τον Γ. Παππά και τον Γ. Νικολαΐδη (1966 – 1981) . Μετά τις σπουδές του στην Αθήνα πήγε στην Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού με υποτροφία του Γαλλικού κράτους. Το 1991 πήρε υποτροφία του ιδρύματος Cartier στο Παρίσι.
Έχει πραγματοποιήσει πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές. Δίδασκε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών από το 1992.
Από εδώ έως την αιωνιότητα – Απόσπασμα από το κείμενο του συνοδευτικού καταλόγου της έκθεσης.
Πίσω στις αρχές της δεκαετίας 1980 στο υπόγειο της γκαλερί Ζουμπουλάκη στην πλατεία Κολωνακίου, ένας νέος γλύπτης απλώνει τον μικρόκοσμο του, στο δάπεδο. Πρώτα το έργο «Άβακας» (1983) και αργότερα (1987) το έργο «Mappemonde». Συγκλονίζομαι, δίχως καλά καλά, να μπορώ να εξηγήσω με επιχειρηματολογία, τους λόγους και τα αίτια. Η γοητεία που μας ασκεί ένα έργο με την πρώτη ματιά είναι ο πλέον ευκρινής και αδιάψευστος κριτής. Στην συνέχεια, προχωρεί η σκέψη για να τοποθετηθεί το πλήθος των γλυπτών του συγκεκριμένου έργου, η σχέση τους με την προσωπική γεωγραφία ή βιογραφία του καλλιτέχνη, η έρευνά του στο χώρο με αυτή την έξοχη παρατακτική γεωμετρία των μορφών.
Είναι μια κουβέντα αυτή που, θα κάνουμε πολλές φορές, από τότε, με τον Γιώργο Λάππα, όπως, για ποιο λόγο μας συνεπαίρνει ένα έργο τέχνης, εξ’ αρχής, πως απεγκλωβίζεται η ενέργεια, γιατί το μέτρο της ωριμότητας του καλλιτέχνη έχει να κάνει με την αλήθεια του έργου του, πως δημιουργείται η αλχημεία βάση των συστατικών που, μπορεί και να μην ελέγχεις.
Ας ξεκινήσω, ωστόσο, με μια τοποθέτηση που, μας αφορά όλους και έχει να κάνει με το αδυσώπητο τοπίο του χρόνου αλλά και του τόπου, σε σχέση με την δουλειά του Λάππα.
Ξεκινά από εδώ, από τον τόπο, και είναι η καλή συνέχεια του Γιαννούλη Χαλεπά, του Γεράσιμου Σκλάβου και του Τάκι. Ως σημασία, δηλαδή ως ποιότητα και ευρηματικότητα δίχως τέχνασμα, ως βαρύτητα, του όρου που ονομάζουμε νεώτερη ελληνική γλυπτική, αλλά και ως ευρύτερη, εκτός τοπικών συνόρων δυναμική που ανοίγει δρόμους. Ο ίδιος ο Λάππας, λάτρεψε τον Χαλεπά, τον παρακολούθησε και τον δίδαξε στην Σχολή Καλών Τεχνών, όπως εξ΄ άλλου και τον Τάκι. Ο πηλός, του φτωχού βοσκού από την Τήνο και τα άπειρα πήλινα εκμαγεία του δικού μας καλλιτέχνη, ίσως και να ‘χουν μία επιπλέον σχέση μυστικής συγγένειας.
Ο Γιώργος Λάππας, μοιάζει να έρχεται από παντού και όχι μόνο επειδή υπήρξε από μικρό παιδί ταξιδευτής, από την Αίγυπτο στη Θεσσαλονίκη, μετά στην Αθήνα, στη συνέχεια στις ΗΠΑ και στο κόσμο και, να αντέχει οπουδήποτε, με ισχυρές αποσκευές τις εικόνες των αιγυπτιακών γλυπτών τόσο συνδεδεμένες με τα κεφάλια των ζώων και το αίσθημα «του ντελίριου και της δικαιοσύνης» που ένοιωσε παιδί με την τέχνη του Σωτήρη Σπαθάρη.
Ο Γιώργος Λάππας, πολυσχιδής προσωπικότητα, αντλεί γνώση και παράγει γνώση. Τον ενδιαφέρει εξ΄ισου, η ιστορία της τέχνης με την φιλοσοφία, την ποίηση, το δημοτικό τραγούδι, το ρεμπέτικο, η συμπεριφορά των πτηνών, τον τρόπο που ένας σκύλος μπορεί να αναγνωρίζει τον καθαρό καλλιτέχνη, όλα τα αρχεία της γνώσης αλλά και των αισθήσεων και παραισθήσεων, χάριν εκείνου του ποσοστού σουρεαλισμού που διαθέτει τόσο στην δουλειά όσο και στην ιδιοσυγκρασία.
Βλέποντας αυτόν τον τεράστιο όγκο δουλειάς και τις συνεχείς ανατροπές, ανατρέχουμε σε εκείνη τη ρήση του Degas «Περνώ τη ζωή μου κάνοντας δοκιμές».
«Ο άνθρωπος είναι σημαντικός στη γλυπτική, αλλά εξ’ ίσου σημαντικός είναι και ο αχινός ή το κουκουνάρι. Χρυσές τομές δεν υπάρχουν μόνο στον άνθρωπο αλλά και στην αγκινάρα. Να μελετάμε τις φόρμες λοιπόν και όχι σώνει και καλά την κάτοψη.» Τα λόγια του Γ.Λ. ισχυροποιούν την δυναμική της φόρμας όπως την ερευνά στα ζώα και σε ποικίλες μορφές στις οποίες ο ίδιος δίνει χαρακτηρισμούς-ονομασίες, όπως κηπουροί, υπνωτιστές, μάγειροι, μάντεις, τραυματιοφορείς, φαντασματα στο ατέρμονο κοσμογονικό του σύμπαν.
Oι τίτλοι των έργων, συνθέτουν ένα μεγάλο υλικό από ευρήματα, τόσο ευφυή και άμεσα ώστε να τονίζουν τον ήδη σχολιαστικό και ενίοτε σουρεαλιστικό χαρακτήρα των έργων.
Από εδώ έως την αιωνιότητα λοιπόν. Από ένα εργαστήριο προς τον μεγάλο κόσμο και τον ακόμη μεγαλύτερο, ως αρμόζει στη δουλειά αυτού του ευγενούς.
Μαρία Μαραγκού
Ιστορικός και Kριτικός Tέχνης,
Καλλιτεχνική Διευθύντρια
του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης
