«Κατατρέχουν τη γραφικότητα… εκπνέει σαν προδομένη επανάσταση», έγραφε το 1958 ο ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος αναφερόμενος στην Ανω Πόλη που δεχόταν τις πρώτες επιθέσεις του «οικοδομικού εκσυγχρονισμού».
Από τότε το μόνο που άλλαξε είναι ο γεωγραφικός προσδιορισμός, ενώ οι «αμυνόμενοι» αδιαφόρησαν στις «οχυρώσεις τους», καθώς όλα πλέον πουλιούνται κι όλα αγοράζονται, για να σωθούν ή να σωθούμε, υποτίθεται.
Κι αν οι πόλεις έχουν «καρδιά», τότε χθες ανακοινώθηκε ότι πωλήθηκε η κεντρική αορτή της Θεσσαλονίκης, η αγορά Μοδιάνο, εγκαταλελειμμένη στα ποντίκια, την κατάρρευση ή την αξιοποίηση χάριν του γρήγορου κέρδους.
Αυτό που έγινε χθες είναι ότι πωλήθηκε ένα μέρος της, το 43,64% -αυτό που κάποτε ανήκε στην Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου και πέρασε στο ΤΑΙΠΕΔ-, αφού -εξ αδιαιρέτου- το κατέχουν κι άλλοι 59 συνιδιοκτήτες. Και το τίμημα 1,9 εκατομμύρια, «έναντι αποτίμησης 1,750 εκατ. ευρώ» όπως το Ταμείο ανακοινώνει, ευτυχώς χωρίς να το πανηγυρίζει.
Νέοι και παλαιοί ιδιοκτήτες
Οπως δεν πανηγυρίζει τελικά κανένας, ίσως ούτε οι νέοι ιδιοκτήτες, αφού δεν μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν αν οι προθέσεις τους δεν καλύπτουν οικονομικά τουλάχιστον τους υπόλοιπους ιδιοκτήτες κι αν δεν σεβαστούν στα σχέδιά τους το γεγονός ότι η στοά είναι μνημείο.
Ηδη πάντως στην πόλη κάποιοι είναι θυμωμένοι (με την αδιαφορία που οδήγησε στην πώληση, άρα και με τον εαυτό τους), άλλοι εξοργισμένοι (αλλά με ποιον, αφού το μισό Μοδιάνο ήταν ήδη ιδιωτικό), σίγουρα πολλοί είναι οι σκεπτικιστές για όσα το μέλλον θα φέρει.
Η ανακοίνωση του ΤΑΙΠΕΔ έκανε γνωστό πάντως ότι το διοικητικό του συμβούλιο «κατά τη συνεδρίασή του στις 17 Οκτωβρίου 2016 ανακήρυξε την One Outlet A.E. ως προτιμητέο επενδυτή».
Η ανακοίνωση, κινούμενη στα όρια του δημοσιογραφικού ρεπορτάζ, θυμίζει ακόμη ότι «στην πλειονότητά του το ακίνητο παραμένει κενό, ενώ υφίστανται και 32 μισθώσεις που υπο-εξυπηρετούνται» και πως «με την ολοκλήρωση του διαγωνισμού εκτιμάται ότι γίνεται ένα σημαντικό βήμα για την αποκατάσταση και αναβίωση του ιστορικού αυτού οικοδομήματος με στόχο να ανακτήσει την αίγλη του και να συνεχίσει να αποτελεί ορόσημο για την πόλη της Θεσσαλονίκης».
Η πρώτη αντίδραση ήρθε με ανακοίνωση από τον πρόεδρο του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης, Μιχάλη Ζορπίδη, ο οποίος κάνει λόγο για «αρνητική εξέλιξη», καθώς θεωρεί ότι «το τίμημα είναι εξαιρετικά χαμηλό για το μέγεθος της επένδυσης και τις προοπτικές που μπορεί να έχει».
Οπως σημειώνει, «δυστυχώς το Επιμελητήριό μας δεν κατόρθωσε να συμμετάσχει στη διαδικασία, λόγω νομικών εμπλοκών που εγέρθηκαν από την πλευρά του υπουργείου Οικονομίας», θυμίζοντας πως «είναι χαρακτηριστικό ότι επιστολή μας με αίτημα την παροχή διευκρινίσεων και τη διευκόλυνση της συμμετοχής μας στον διαγωνισμό μένει αναπάντητη από τις 27/9/2016».
Κατά τον κ. Ζορπίδη, «το Επιμελητήριό μας θα μπορούσε να εξασφαλίσει ότι η επένδυση στην αγορά Μοδιάνο θα γίνει σωστά και με άξονα όχι μόνο την κερδοσκοπία αλλά και το κοινωνικό όφελος!
»Δυστυχώς, με ευθύνη κάποιων παραγόντων, η ασφαλιστική αυτή δικλίδα δεν υπάρχει πια. Κάποιοι πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να εξηγήσουν στον κόσμο τι πραγματικά συνέβη».
Φυσικά ο κ. Ζορπίδης δεν λέει τίποτα για το γεγονός ότι από το 1997 -για να θυμηθούμε μόνο τα σχετικώς πρόσφατα- που είχαν αρχίσει οι σχετικές συζητήσεις, ο ίδιος ήταν εκτός από παράγοντας και αντιδήμαρχος, αλλά τότε ο δήμος περί άλλα ετύρβαζε.
Διαχειριστής των μικροϊδιοκτητών της στοάς, ο δικηγόρος Μάρκος Τρέμμας δηλώνει στην «Εφ.Συν.» πως «ούτε οι ιδιοκτήτες γνώριζαν ότι έτρεξαν οι διαδικασίες και πωλήθηκε το ποσοστό της στοάς, οπότε αναρωτιούνται κι αυτοί τι πρόκειται να γίνει, οπότε δεν μπορούν να πουν αν είναι κάτι θετικό ή όχι, θα περιμένουν τις προτάσεις της εταιρείας και τότε θα τοποθετηθούν».
Η άλλη άποψη
Στον αντίποδα, ο πρόεδρος της Εβραϊκής Κοινότητας, Δαυίδ Σαλτιέλ, λέει στην εφημερίδα μας ότι «σε πρώτη φάση πρόκειται για θετική εξέλιξη για να μπορέσει ο χώρος να βρει την αίγλη του και να αναβαθμιστεί, ωστόσο πωλήθηκε μόνον ένα μικρό ποσοστό, υπάρχει μια διαδικασία για το υπόλοιπο ποσοστό, έχει δουλειά ακόμη και πολύ δρόμο…».
Οσο για τις ανησυχίες, ο κ. Σαλτιέλ σημειώνει ότι «η αγορά είναι διατηρητέα, δεν πρέπει να υπάρχουν ανησυχίες, υπάρχουν προβλέψεις από τον νόμο».
Ο πρώην αντιδήμαρχος αρχιτεκτονικού του Δήμου Θεσσαλονίκης δηλώνει πάντως ότι «δυστυχώς οι φορείς της πόλης άλλη μία φορά δεν συνεργάστηκαν και δεν κέρδισαν το ποσοστό του Δημοσίου επί της στοάς. Η πώληση δεν πρέπει να σημάνει διαγραφή της ιστορικής μνήμης της πόλης κι ελπίζω να αναδειχθεί και πάλι σε τοπόσημο και χώρο κοινωνικών συναθροίσεων για τους Θεσσαλονικείς».
Με ενδιαφέρον αναμένεται η τοποθέτηση του ΣΥΡΙΖΑ Θεσσαλονίκης ο οποίος το 2014 είχε οργανώσει και εκδήλωση μαζί με τη δημοτική κίνηση «Θεσσαλονίκη Ανοιχτή Πόλη» για να μη βγει στο σφυρί η στοά.
Η ιστορία της στοάς
Νίκος Αρβανιτίδης«Η στοά Μοδιάνο απαρτίζεται από 144 καταστήματα με μέση επιφάνεια 5 τ.μ.-30 τ.μ. το καθένα, 2 περίπτερα, 2 υπόγεια και έναν εξώστη. Στο ισόγειο υπάρχουν εμπορικά καταστήματα πώλησης τροφίμων, τα οποία την τελευταία εικοσαετία χρησιμοποιούνται και ως χώροι εστίασης και διασκέδασης.
»Το συγκρότημα αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες στεγασμένες σύγχρονες αγορές της Θεσσαλονίκης, την πιο παραδοσιακή αγορά τροφίμων και ένα από τα ορόσημα της πόλης, ενώ συνδέεται στενά με την ιστορία της Εβραϊκής Κοινότητας.
»Ο αρχιτέκτονας και μηχανικός Ελί Μοδιάνο ξεκίνησε την κατασκευή του κτιρίου το 1922. Ο θεμέλιος λίθος της αγοράς μπήκε σε σημείο της πυρίκαυστης ζώνης της Θεσσαλονίκης (περιοχή που είχε καταστραφεί ολοσχερώς από την πυρκαγιά του 1917) στο οποίο προβλεπόταν να δημιουργηθούν παζάρια, με βάση τα σχέδια του αρχιτέκτονα-αρχαιολόγου Ερνέστ Εμπράρ.
Παλαιότερα, στο συγκεκριμένο σημείο βρισκόταν η συναγωγή Ταλμούδ Τορά. Τα εγκαίνια της αγοράς πραγματοποιήθηκαν το 1930. Το κτίριο είναι χαρακτηρισμένο ως Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο (ΦΕΚ τεύχος Β’ 946/16.11.1995)».
Σπύρος Σακέτας: «Κηρύσσουμε ανένδοτο αγώνα»
«Μοδιανιστές όλου του κόσμου, ενωθείτε». Η τοποθέτηση γίνεται με στεντόρεια φωνή από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής και ανήκει στον δικηγόρο Σπύρο Σακέτα, το ιστορικό στέλεχος της Αριστεράς, υποψήφιο με τον ΣΥΡΙΖΑ στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του κόμματος στις εκλογές του 2012 και εμβληματική μορφή της στοάς Μοδιάνο – όχι μόνο στα ξακουστά «Βομβίδια» (ταβερνείο) που λειτούργησαν από το 1985.
Και οι διηγήσεις ενός τέτοιου ανθρώπου είναι σκανδαλιστικές, αλλά και αποκαλυπτικές σε ό,τι αφορά την πρόσφατη ιστορία της στοάς Μοδιάνο. Ανευ σχολίων παρατίθεται απόσπασμα της χειμαρρώδους διήγησής του στην «Εφ.Συν.»:
«Τη δεκαετία του ’60 η στοά ήταν πράγματι αγορά. Με την κεντρική κρεαταγορά, τα ψαράδικα και τα ζαρβάτια. Πριν από τα “Βομβίδια” έγραψαν Ιστορία ο “Νίκος” και η “Μυροβόλος”, ύστερα πλακώσαμε εμείς οι ψευτοδιανοούμενοι και οι διαπλεκόμενοι ΠΑΣΟΚοι, ήταν απέναντι και τα γραφεία του κόμματος στη Βασιλέως Ηρακλείου.
»Τι ήταν η στοά Μοδιάνο; Ενα διαρκές ξεφωνητό. Κάναμε ωραία μαζέματα και πέρασαν άνθρωποι κι άνθρωποι. Κωστής Μοσκώφ, Χρόνης Μίσσιος… Να, θυμάμαι τώρα έναν προμηθευτή ψαριών, τον Πανάγο, θυμόσοφο, που φλέρταρε τη Βασούλα Παπανδρέου. Θυμάμαι, δεν είχε καμπινέ η στοά, μη ρωτάς πού ξαλαφρώναμε, κι έρχεται μέσα και κάνει ταβέρνα μια Καίτη, το ΠΑΣΟΚ τότε στα πάνω του, Σημίτης, κάνει η Καίτη ειδικό χώρο για… vips, έρχονται όλοι στρατιά, Σημίτης, Βενιζέλος, Τσοχατζόπουλος (…).
»Τίγκαρε το vip κι έμεινε απέξω, θυμάμαι τη φωτογραφία, ο Φατούρος, κοίταγε, έψαχνε να βρει τουαλέτα (…). Αλλά το καλύτερο εδώ που φτάσαμε είναι που έρχεται ο Χρ. Μίσσιος μετά από χρόνια που είχε πάει Αθήνα, είχε βγάλει το “Καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς”, παρουσιάσεις τέτοια, ε, γραμματέας του ΚΚΕεσ. Θεσσαλονίκης ήταν ο… Πιτσιόρλας.
»Στα “Βομβίδια” τον έφερε τον Χρόνη, δεν τον πήγε στον… Κρικέλα. Ωραία συνάντηση, αξέχαστη, ήταν και ο ποιητής Φόρης Παροτίδης, έβγαζε τότε το “Ζιζάνιο” κι ήταν ζιζάνιο όντως ο ίδιος, ξεφώνισε μέχρι και τον Χρόνη. Αλλά τότε, βλέπεις, η στοά Μοδιάνο ήταν καλή για να πουλάνε διάφοροι “λαϊκότητα”. Διότι σύχναζε στο “Βομβίδια” ο Πιτσιόρλας.
»Ε, αυτός μάς την έκανε τη δουλειά. Γι’ αυτό κηρύσσουμε ανένδοτο αγώνα. Είναι ύβρις στην πολιτιστική διάρκεια της πόλης η πώληση. Κι όσοι δικοί μας κάνανε εκδηλώσεις να έρθουν να ξανακάνουμε. Η στοά πρέπει να γίνει ιδιοκτησία του δήμου, αλλιώς θα καταντήσει σαν τη στοά Τόττη…».