Με μεγάλη επιτυχία διεξήχθη η Εκδήλωση – Συζήτηση: “ΛΙΤΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ. Ποιον συμφέρει, τελικά;”, που διοργάνωσαν το Κοινωνικό Ιατρείο – Φαρμακείο Αλληλεγγύης Ηρακλείου, το Δίκτυο Αλληλεγγύης Νοσοκομειακών Γιατρών Ηρακλείου και ο Σύλλογος “Ευ Ζω με τον καρκίνο”, κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον σε πλήθος κόσμου, που γέμισε την αίθουσα του Εμπορικού Επιμελητηρίου Ηρακλείου, την Παρασκευή 21 Φλεβάρη 2014. Ειδικότερα, ο πρώτος ομιλητής Κούτης Αντώνης, γιατρός, Δρ Κοινωνικής Ιατρικής, μέλος Κοινωνικού Ιατρείου – Φαρμακείου Αλληλεγγύης Ηρακλείου αναφέρθηκε:
1) Στην Μεγάλη Οικονομική Ύφεση του 1929, στις ΗΠΑ (Great Depression), όπου εφαρμόστηκε, κατά κύριο λόγο, η πολιτική του New Deal (το αντίθετο της λιτότητας, δηλαδή). Το New Deal ήταν, στην ουσία, το μεγαλύτερο Πρόγραμμα Δημόσιας Υγείας που εφαρμόστηκε ποτέ στις ΗΠΑ και η εφαρμογή του ήταν σωτήρια, τόσο για την οικονομία της χώρας, όσο και για την υγεία του πληθυσμού της. Αυτό γίνεται εμφανές, συγκρίνοντας τους δείκτες υγείας και αυτοκτονιών των Πολιτειών που εφάρμοσαν την πολιτική του New Deal, όπως η Λουιζιάνα (δημοκρατικοί) και αυτών που ακολούθησαν την πολιτική της λιτότητας, όπως η Τζόρτζια (ρεπουμπλικάνοι).
2) Στην Μετα-Κομμουνιστική κρίση θνησιμότητας (Post-Communist Mortality Crisis) τη δεκαετία του 1990, όπως έχει καταγραφεί στην βιβλιογραφία, όπου παρουσιάστηκε ραγδαία αύξηση της θνησιμότητας στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, εξαιτίας της πολιτικής της ταχείας ιδιωτικοποίησης και μετάβασης στον καπιταλισμό (Shock Therapy), την οποία συνέστησε η οικονομική Ομάδα του Harvard και εφάρμοσαν αυστηρά χώρες όπως η Ρωσία. Οι χώρες που εφάρμοσαν μία σταδιακότερη μετάβαση, όπως η Πολωνία, εμφάνισαν μικρότερους δείκτες θνησιμότητας και καλύτερους δείκτες οικονομικής ανάπτυξης και προσδόκιμου ζωής.
3) Στην οικονομική κρίση της ανατολικής Ασίας, του 1997, όπου καταδεικνύεται και πάλι, ότι οι χώρες που εφάρμοσαν την πολιτική της αυστηρής λιτότητας που συνέστησε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και η Παγκόσμια Τράπεζα, όπως ήταν η Ινδονησία, η Ταϊλάνδη και η Νότια Κορέα, εμφάνισαν πολύ υψηλούς δείκτες αυτοκτονίας, χειροτέρεψαν τους δείκτες υγείας και ανεργίας του πληθυσμού τους και επιδείνωσαν τις επιδημίες των λοιμωδών νοσημάτων (κυρίως του AIDS), ενώ η Μαλαισία, που αρνήθηκε την «βοήθεια» του ΔΝΤ και την εφαρμογή της προτεινόμενης πολιτικής του, και, αντίθετα, εφάρμοσε προγράμματα κοινωνικής προστασίας της υγείας και της εργασίας, βελτίωσε το επίπεδο υγείας του πληθυσμού της και ανέκαμψε γρηγορότερα από την οικονομική κρίση.
4) Στην παρούσα οικονομική κρίση του 2008, σε χώρες εκτός της Ελλάδας, όπου για πολλοστή φορά καταδεικνύεται μέσα από τους δείκτες υγείας, ανεργίας, αυτοκτονιών και οικονομικής ανάπτυξης, πως η υιοθέτηση των πολιτικών λιτότητας, ως μέσων αντιμετώπισης της κρίσης, από χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ έχουν καταστρεπτικές συνέπειες, τόσο για την υγεία του πληθυσμού τους, όσο και για την οικονομία τους. Εξαιρετικό παράδειγμα προς επιβεβαίωση των παραπάνω, είναι η πολιτική αντιμετώπισης της κρίσης από την Ισλανδία, η οποία αρνήθηκε την «βοήθεια» του ΔΝΤ και επένδυσε στην Δημόσια Υγεία και την κοινωνική προστασία, βελτιώνοντας, αντιθέτως, σημαντικά το επίπεδο υγείας του πληθυσμού της και επιταχύνοντας τον ρυθμό οικονομικής της ανάκαμψης.
5) Στα συμπεράσματα, που εξάγονται από αυτήν την εμπειρική και επιστημονική τεκμηρίωση των αποτελεσμάτων των διαφόρων πολιτικών αντιμετώπισης των οικονομικών κρίσεων στη διάρκεια του τελευταίου αιώνα, σύμφωνα με τα οποία:
- Οι κίνδυνοι της λιτότητας για την υγεία καταδεικνύονται εδώ κι έναν αιώνα στα στοιχεία των οικονομικών κρίσεων από χώρες σε όλον τον κόσμο.
- Οι επιδράσεις των πολιτικών επιλογών στην υγεία μπορούν να προβλεφθούν με επιστημονική ακρίβεια: Health Impact Assessment, το εργαλείο που προτείνει ο Π.Ο.Υ. για την αξιολόγηση της επίδρασης στην υγεία των πολιτικών που πρόκειται να εφαρμοστούν.
- Πρέπει να προστατεύεται η εργασία με ειδικά Προγράμματα Προστασίας Ανέργων.
- Η επένδυση στην Δημόσια Υγεία αποφέρει έναν από τους υψηλότερους οικονομικούς πολλαπλασιαστές > 3. Η οικονομία είναι το μέσον και όχι ο σκοπός.
- Η κοινωνική προστασία προλαβαίνει τις επιδημίες στη διάρκεια των οικονομικών κρίσεων.
- Τα προγράμματα κοινωνικής προστασίας είναι τόσο αποτελεσματικά σε σχέση με το κόστος τους όσο είναι και οι ιατρικές θεραπείες.
- Η πολιτική δεν είναι παρά ιατρική σε μεγάλη κλίμακα.
- Η λιτότητα βλάπτει σοβαρά την υγεία ως αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και αποτελεί μία κοινωνική κατασκευή, ένα μύθο, μία ιδεολογική / πολιτική επιλογή που στερείται εμπειρικής και επιστημονικής τεκμηρίωσης.
Ο δεύτερος ομιλητής Δαφνής Ευγένιος, γιατρός, επίκουρος καθηγητής Παν/μίου Κρήτης, μέλος Κοινωνικού Ιατρείου – Φαρμακείου Αλληλεγγύης Ηρακλείου αναφέρθηκε στους δείκτες που απεικονίζουν σαφέστερα το επίπεδο υγείας ενός λαού, δηλαδή στον ετήσιο αριθμό θανάτων, τη βρεφική θνησιμότητα, τον αριθμό γεννήσεων νεκρών εμβρύων και το προσδόκιμο ζωής.
Η αύξηση των περιπτώσεων κατάθλιψης, του αριθμού αυτοκτονιών, των ασθενών με ΑΙDS και ελονοσία και η εμφάνιση στη χώρα μας για πρώτη κρουσμάτων πυρετού του Δυτικού Νείλου είναι μια αναμφισβήτητη πραγματικότητα. Τα γεγονότα αυτά όμως τυγχάνουν ευρείας δημοσιότητας και γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, για να αποκρύψουν το πραγματικό μέγεθος της ανθρωπιστικής κρίσης, από την οποία πλήττονται τα λαϊκά στρώματα και η συνεχώς πιεζόμενη μεσαία τάξη.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο αριθμός των θανάτων από 107.979 το 2008 ανήλθε στους 116.670 το 2012. Ο συνολικός αριθμός τους κατά τη πενταετία 2008-2012 υπερβαίνει κατά 22.254 εκείνο της πενταετίας 2003-2007, αύξηση κατά 4%, σ’ έναν πληθυσμό που έχει ελαττωθεί κατά 300.000 κατά το χρονικό αυτό διάστημα. O ετήσιος μέσος όρος θανάτων την τελευταία πενταετία είναι 110.603 θάνατοι, έναντι 106.180 της προηγούμενης, αύξηση κατά 4.423. Οι επιπλέον θάνατοι την τελευταία πενταετία ήταν υπερδιπλάσιοι εκείνων των απωλειών κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, οι οποίες ανήλθαν στους 13.256 στρατιωτικούς.
Η βρεφική θνησιμότητα, η οποία από το 1950 παρουσίαζε συνεχή μείωση και η οποία ήταν μεταξύ των τριών μικρότερων στο κόσμο το 2008, από 2,7% το 2008 αυξήθηκε στο 3.8% το 2012, αύξηση κατά 34%. Το ποσοστό αυτό μεταφράζεται σε 100 επιπλέον θανάτους βρεφών το 2012, σε σχέση με το 2008. Το ποσοστό γεννήσεων νεκρών εμβρύων παρουσίασε αύξηση κατά 21% από το 2008 έως το 2011, από 3,31% το 2008 έφθασε στο 4,01% το 2011. Για το προσδόκιμο ζωής των Ελλήνων δεν υπάρχει πρόσφατος επιστημονικός προσδιορισμός, αλλά εκτιμάται ότι κατά την τελευταία 5ετία έχει μειωθεί κατά 3 χρόνια, από τα 80 χρόνια το 2008 έχει περιοριστεί στα 77.
Επομένως, αν δεν διαμορφωθεί ένα ευρύ κοινωνικό μέτωπο, το οποίο με θάρρος και αποφασιστικότητα θα διεκδικήσει κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα, οι δείκτες αυτοί θα επιδεινωθούν περαιτέρω, διότι αυτοί δεν εξαρτώνται μόνο από την ασκούμενη πολιτική στο χώρο της υγείας, αλλά και από το ιδεολογικό περιεχόμενο της ευρύτερης οικονομικής πολιτικής.
Video: http://www.youtube.com/watch?v=mXWAjRKNCZs