Του Φώτη Ποντικάκη *
Η κάλυψη των κενών θέσεων στα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και η πλήρης λειτουργία τους είναι μια επιτακτική ανάγκη, ιδιαίτερα τώρα στην εποχή της πανδημίας, που μας υπενθυμίζει, μαζί με τις καταστροφικές πυρκαγιές, την πλαστική πλημμύρα και την κλιματική κρίση, πόσο αναγκαία είναι η αναθεώρηση της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση.
Τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, ήδη από τις ημέρες της προηγούμενης κυβέρνησης λειτουργούσαν με μειωμένο προσωπικό και κονδύλια. Τη σχολική χρονιά που μας πέρασε, για πρώτη φορά δεν υπήρξε χρηματοδότηση για τα λειτουργικά τους έξοδα. Παρ’ όλα αυτά, οι εκπαιδευτικοί που υπηρετούν σε αυτά σχεδίασαν και υλοποίησαν εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές, Σεμινάρια κι εργαστήρια για εκπαιδευτικούς. Με το κλείσιμο των σχολείων λόγω της πανδημίας, σχεδίασαν και δημιούργησαν εκπαιδευτικό υλικό σε ηλεκτρονική μορφή το οποίο είναι δωρεάν διαθέσιμο στο διαδίκτυο, όπως για παράδειγμα έκανε το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βάμου, που προετοίμασε και κοινοποίησε κατάλογο 75 πηγών (δικές του παρουσιάσεις, βίντεο, σχέδια μαθημάτων, ηλεκτρονικά μαθήματα κλπ) ηλεκτρονικού εκπαιδευτικού υλικού Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, δωρεάν διαθέσιμο για εκπαιδευτικούς και μαθητές μέσα από τα 6 ιστολόγια που έχει δημιουργήσει και λειτουργεί. Παράλληλα, τα ΚΠΕ προχώρησαν στην υλοποίηση διαδικτυακών Σεμιναρίων για εκπαιδευτικούς αξιοποιώντας τη σύγχρονη τεχνολογία.
Έχοντας προσωπικά συμμετάσχει σε 2 Παγκόσμια Συνέδρια Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (στο Τορίνο της Ιταλίας το 2005 και στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας το 2015) στα οποία πήραν μέρος πάνω από 700 εκπαιδευτικοί από όλο τον κόσμο στο καθένα, διαπίστωσα ότι ο θεσμός δημόσιων Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης σε τέτοια έκταση (έχουμε ένα τουλάχιστον σε κάθε νομό) είναι μοναδικός. Μόνο στην Κύπρο υπάρχει κάτι παρόμοιο, ακολουθώντας το παράδειγμα της Ελλάδας. Και συμμετέχοντας σε εργαστήρια στα Συνέδρια αυτά, διαπίστωσα ότι η δουλειά που γίνεται στα ελληνικά Κέντρα είναι μοναδική και πρωτοποριακή, και σίγουρα θα είχαμε πολλά να δείξουμε και να πούμε (εννοείται και να μάθουμε και να πάρουμε) συμμετέχοντας ενεργά σε τέτοιες διεθνείς διοργανώσεις με πολυμελείς αντιπροσωπείες, κάτι που δυστυχώς δεν απασχόλησε τις τότε διοικήσεις του Υπουργείου Παιδείας (το 2015, στο Γκέτεμποργκ ήμασταν όλοι κι όλοι 5 ή 6 Έλληνες).
Τις ημέρες της πανδημίας που ζούμε, η σημασία των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και της εναλλακτικής εκπαίδευσης αυξάνει, καθώς δεν είναι πλέον μόνο το ζήτημα να μάθουμε πώς να ζούμε σε αυτό τον πλανήτη χωρίς να προκαλούμε πανδημίες και καταστροφές της φύσης που γυρίζουν μπούμερανγκ σε μας με τη μορφή της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, της μόλυνσης του νερού, των ακραίων καιρικών φαινομένων κοκ. Τίθεται πλέον το θέμα με ποιους τρόπους μπορούμε να κάνουμε διαφορετικά το μάθημα. Κι η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση προσφέρει ήδη την εναλλακτική λύση της υπαίθριας εκπαίδευσης, στην αυλή του σχολείου, στο πάρκο της γειτονιάς, σε μια πλατεία, σε οποιονδήποτε ανοιχτό χώρο. Μπορούμε έτσι και το συνωστισμό της σχολικής αίθουσας να αποφύγουμε και να μη χρειαζόμαστε τη χρήση μάσκας, αρκεί να τηρούνται αποστάσεις, κάτι που είναι πιο εύκολο σε ανοιχτό χώρο.
Το ΚΠΕ Βάμου, όπως όλα τα ΚΠΕ, προσφέρει σειρά εκπαιδευτικών προγραμμάτων στην ύπαιθρο, τα οποία σε συνδυασμό με την Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση και τη χρήση του διαδικτύου, μπορούν να αποτελέσουν μια εναλλακτική λύση στην εποχή της πανδημίας (μαζί με την αναγκαία μείωση του αριθμού μαθητών σε κάθε σχολικό τμήμα ώστε να μην υπερβαίνουν τους 15) αλλά και μετά από αυτήν, ανανεώνοντας το σχολείο.
Επείγει όμως η συμπλήρωση της στελέχωσης των ΚΠΕ και η στήριξη της λειτουργίας τους και οικονομικά.
* Υπεύθυνος του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βάμου