Του Ανδρέα Κοσιάρη
Το GameStop είναι μια αμερικανική αλυσίδα καταστημάτων ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Σε μια αγορά που εδώ και χρόνια μονοπωλείται ολοένα και περισσότερο από τις διαδικτυακές πωλήσεις παιχνιδιών, το GameStop είναι μια «απαρχαιωμένη» επιχείρηση, που παραπαίει στον δρόμο για το οριστικό της φαλίρισμα. Μέχρι που πριν από λίγο καιρό, κάποιοι χρήστες του διαδικτυακού ιστότοπου reddit αποφάσισαν να παίξουν ένα «παιχνίδι», στέλνοντας τις μετοχές του GameStop στα ύψη, τους hedge fund managers σε πανικό και αποκαλύπτοντας ηθελημένα ή άθελά τους τον πλήρη παραλογισμό των χρηματιστηρίων.
Όλα ξεκίνησαν από ένα σορτάρισμα. Αν είστε άσχετοι με την ορολογία, μην ανησυχείτε — θα προσπαθήσουμε να την απλοποιήσουμε όσο περισσότερο γίνεται. Το σορτάρισμα είναι επί της ουσίας ένα στοίχημα ότι η αξία της μετοχής μιας εταιρείας θα πέσει. Ο «επενδυτής» δανείζεται τις μετοχές μιας εταιρείας για ένα τίμημα, κι έπειτα τις πουλά αναμένοντας την τιμή τους να πέσει πολύ. Ο σκοπός είναι να τις επαναγοράσει σε πολύ χαμηλότερη τιμή από ό,τι τις πούλησε και να τις επιστρέψει έπειτα στον αρχικό τους ιδιοκτήτη, κρατώντας για τον εαυτό του τη διαφορά.
Υπό κανονικές συνθήκες, το «παιχνίδι» του χρηματιστηρίου είναι να αγοράζεις μετοχές σε χαμηλή τιμή και να τις πουλάς σε υψηλή. Το σορτάρισμα είναι μια αντιστροφή αυτού του «κανόνα». Η προοπτική κέρδους μπορεί να είναι πολύ μεγάλη, αλλά εξίσου μεγάλο είναι και το ρίσκο, κάτι που στον κόσμο των ναρκισσιστών «παικτών» του χρηματιστηρίου, κάνει το σορτάρισμα σχεδόν ακαταμάχητο.
Αν όμως οι «επενδυτές» που έχουν σορτάρει τις μετοχές μιας εταιρείας, δουν την αξία τους να κινείται ανοδικά αντί να πέφτει, τότε σπεύδουν να τις αγοράσουν για να καλύψουν το «άνοιγμά» τους, δημιουργώντας ένα «ράλι» που κάνει τις μετοχές αυτές περιζήτητες και αυξάνει ολοένα και περισσότερο την τιμή τους, σε ένα φαινόμενο που στον κόσμο του Χρηματιστηρίου ονομάζεται «short squeeze»
Για παράδειγμα, ένας επενδυτής έχει δανειστεί τις μετοχές μιας εταιρείας και τις πουλά σε τιμή 100, αναμένοντας η τιμή να πέσει στα 80. Αυτό είναι το σορτάρισμα. Αν όμως η τιμή, αντί να πέσει στα 80, ανέβει στα 120, τότε ο επενδυτής που σόρταρε σπεύδει να αγοράσει τις μετοχές όσο προλαβαίνει, για να καλύψει έστω κάτι από τις απώλειές του. Αυτό οδηγεί σε περαιτέρω τεχνητή αύξηση της τιμής της μετοχής και σε αύξηση της ζήτησης για αυτήν τη μετοχή, καθώς άλλοι επενδυτές τη βλέπουν να κινείται ανοδικά και την αγοράζουν για να την πουλήσουν στο ζενίθ της, κάτι που οδηγεί την τιμή ακόμα υψηλότερα κ.ο.κ.
Η ιστορία μας, λοιπόν, ξεκινά από το σορτάρσμα της μετοχής του GameStop, μεταξύ άλλων από ένα hedge fund με την ονομασία Melvin Capital Management. Περίπου ταυτόχρονα, στην ιστορία μπαίνει η κοινότητα του r/WallStreetBets, ενός φόρουμ στον ιστότοπο reddit που αποτελείται από πλήρως ερασιτέχνες «παίκτες» του Χρηματιστηρίου, από αυτούς που συνήθως το σύστημα των «επαγγελματιών» γδέρνει όποτε προσπαθούν να πάρουν ένα κομμάτι από την πίτα του χρηματιστηριακού καζίνο.
Οι χρήστες του r/WallStreetBets, αποφάσισαν εν χορώ — είτε επειδή πραγματικά πίστεψαν ότι το GameStop μπορεί να μετατραπεί από μια παραπαίουσα εταιρεία φυσικών καταστημάτων σε έναν γίγαντα διαδικτυακών πωλήσεων, είτε για να «τιμωρήσουν» τους επαγγελματίες παίκτες, είτε απλά για την πλάκα τους — να κάνουν εκατομμύρια μικροσυναλλαγές, αγοράζοντας «δικαιώματα αγοράς» (τα λεγόμενα call options) μετοχών του GameStop και ανεβάζοντας την τιμή τους. Η συγκεκριμένη κοινότητα έφτασε να έχει πάνω από 2,2 εκατομμύρια μέλη πριν «κλείσει» τις αποδοχές νέων μελών.
Το αποτέλεσμα ήταν η μετοχή του GameStop να κάνει ένα εξωφρενικό «ράλι» ανόδου, αυξάνοντας την τιμή της κατά περισσότερο από 800% εντός του 2021. Στα τέλη του περασμένου έτους βρισκόταν περίπου στα 17 δολάρια ανά μετοχή, ενώ την περασμένη Δευτέρα 25 Ιανουαρίου έφτασε τα 159 δολάρια, και χθες Τετάρτη έφτασε στα 300 δολάρια.
Ίσως όμως το σημαντικότερο αποτέλεσμα της συλλογικής «δράσης» των μικροεπενδυτών του r/WallStreetBets ήταν οι τεράστιες απώλειες των επενδυτικών εταιρειών που είχαν σορτάρει τη μετοχή του GameStop. Σύμφωνα με την εταιρεία χρηματιστηριακής ανάλυσης S3 Partners, οι απώλειες ξεπέρασαν μέσα σε λιγότερο από έναν μήνα τα 5 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Melvin Capital που αναφέραμε πιο πάνω, εξαναγκάστηκε σε «διάσωση» ύψους 2,75 δισ. δολαρίων για να καλύψει τις απώλειές της.
Το «παιχνίδι» με τη μετοχή του GameStop δεν έχει τελειώσει ακόμα και κανείς δεν μπορεί να ξέρει πώς ακριβώς θα τελειώσει. Η ραγδαία άνοδος της μετοχής έχει συμπαρασύρει τις τιμές και άλλων μετοχών, εταιρειών που επίσης αντιμετωπίζουν προβλήματα κυρίως λόγω της πανδημίας, όπως η αλυσίδα κινηματογράφων AMC και τα καταστήματα οικιακών ειδών Bed, Bath & Beyond. Επίσης περιέργως, οι επαγγελματίες επενδυτές συνεχίζουν να σορτάρουν τη μετοχή του GameStop, ποντάροντας στο ότι όλο αυτό το σόου κάποτε θα λήξει και η τιμή της μετοχής θα πέσει.
Δεν ξέρουμε, λοιπόν, που ακριβώς θα καταλήξει το «τρολάρισμα» των χρηστών του r/WallStreetBets. Προς στιγμήν φάνηκε να «σπάει» το χρηματιστηριακό οικοδόμημα: οι επενδυτές που σόρταραν και έχασαν δισεκατομμύρια εκλιπαρούν την αμερικανική κυβέρνηση να επέμβει και να σταματήσει με κάποιον τρόπο τη «συλλογική φάρσα» που ξεκίνησαν οι «απλοί θνητοί» (gamers και memelords στην πλειοψηφία τους).
Όμως όλο αυτό το παιχνίδι έχει καταδείξει, ίσως όχι για πρώτη φορά, ένα πράγμα: το πόσο ακραία παράλογος είναι ο κόσμος των Χρηματιστηρίων.