Εντύπωση προκάλεσε η σύντομη ομιλία που έδωσε ο Μητροπολίτης Κισσάμου και Σελίνου κ.κ. Αμφιλόχιος στην Κάντανο μπροστά στον πρόεδρο της Γερμανικής Δημοκρατίας κ. Φρανκ Σταϊνμάιερ. Ο Μητροπολίτης, αν και με ευγένεια, δεν μάσησε τα λόγια του αφού αναφέρθηκε τόσο στο αίτημα για επανορθώσεις όσο και στη στάση που τήρησε η Γερμανία καθ’ όλη τη διάρκεια της καταστρεπτικής δεκαετίας με την εφαρμογή των μνημονίων.
Χαρακτηριστικό είναι ότι με το τέλος της ομιλίας του οι συγκεντρωμένοι ξέσπασαν σε αυθόρμητο δυνατό χειροκρότημα ενώ ακούστηκαν πολλά μπράβο προς τον Μητροπολίτη καθώς και συνθήματα για τις επανορθώσεις.
Ολόκληρη η ομιλία του έχει ως εξής:
“Η παρουσία σας σε αυτό τον ιστορικό τόπο, την Κάνδανο, σηματοδοτεί μια επίσκεψη πολλών και μεγάλων συμβολισμών. Την ιστορική αυτή παρουσία και ευκαιρία, αισθάνομαι χρέος ιερό να μνημονεύσω το τι ακολούθησε στο περίπλο της Κρήτης, αλλά και στην Εκκλησία της Κρήτης και πώς συμπεριφέρθηκε μετά από τον πόλεμο. Και θα μνημονεύσω την μαρτυρία και την ομολογία ενός συμπατριώτη σας, που Γερμανού συγγραφέα, ο οποίος κατά την περίοδο της μάχης της Κρήτης, υπήρξε ένας από τους στρατιώτες στην Κρήτη.
Αυτός λοιπόν, σύμφωνα με την ομολογία του, επέστρεψε μετά από λίγα χρόνια, το 1952, και επισκέφτηκε ξανά την Κρήτη.
Όπως ο ίδιος αναφέρει στην εξομολόγησή του, όπως την καταγράφει, επισκέφτηκε πολλούς τόπους της Κρήτης και ένα σούρουπο βρέθηκε σε ένα κοιμητήριο που ήταν θαμμένοι οι Γερμανοί στρατιώτες.
Εκεί λέει, συνάντησε μια μαυροφορεμένη Κρητικιά γυναίκα που άναβε κεριά στους τάφους των Γερμανών στρατιωτών. Την πλησίασε αυτή τη γυναίκα και είχε μια συζήτηση, ένα διάλογο μαζί της που τον καταγράφει.
Του είπε η μαυροφορεμένη αυτή η ηρωίδα Κρητικιά γυναίκα ότι έχασε τον άντρα της στην μάχη της Κρήτης και το μοναχογιό της το 1943 τον μετέφεραν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης όπου εκεί σκοτώθηκε.
Και συνεχίζει αυτή η Κρητικιά, μια ηρωίδα γυναίκα, «ανάβω κεριά στους τάφους εδώ των Γερμανών στρατιωτών, γιατί και αυτοί είχαν κάποιες μάνες και επειδή οι μάνες τους αυτές δεν μπορούν να έρθουν να τα μνημονεύσουν και να τους ανάψουν κεριά, έτσι κι εγώ ανάβω τα κεριά αντί για τις μάνες τους με την σκέψη και την πίστη ότι και στο δικό μου το παιδί κάποια μάνα θα του ανάβει κερί».
Λίγες δεκαετίες μετά από το ’52, το 1974, ο τότε μητροπολίτης της περιοχής εδώ που ανήκει και η μαρτυρική Κάντανος, ο μητροπολίτης Καντάνου και Σελίνου Ειρηναίος Γαλανάκης, αποφάσισε με δική του πρωτοβουλία να φιλοξενήσει τα οστά των Γερμανών στρατιωτών σε ένα ιστορικό μοναστήρι, στην μονή της Γωνιάς στο Κολυμπάρι, δίπλα από την Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης, ένα ίδρυμα που δημιουργήθηκε και με τη βοήθεια της χώρας σας ως μια πράξη καταλλαγής και συμφιλίωσης.
Φιλοξένησε λοιπόν για μεγάλο καιρό τα οστά των Γερμανών στρατιωτών μέχρι να δημιουργηθεί το νεκροταφείο το οποίο βρίσκεται παράπλευρα πιο πέρα στο Μάλεμε, το γνωστό Γερμανικό νεκροταφείο.
Αυτή λοιπόν, κύριε Πρόεδρε, είναι η ψυχή της Κρήτης, η οποία ξέρει να ανοίγεται και ξέρει να χωρεί ακόμα και αυτούς που τη στέρησαν τα παιδιά της.
Και θα μου επιτρέψετε να πω ότι θα περίμενε η Κρητική ψυχή και από τη χώρα σας να έχει την ίδια ανοιχτοσύνη και μεγαλοσύνη. Όμως ακόμα και στα δύσκολα χρόνια, στα δύσκολα χρόνια του μνημονίου, είδαμε ότι η χώρα σας όχι μόνο δεν συμπαραστάθηκε στη χώρα μας αλλά έσπρωξε την Ελλάδα ουσιαστικά στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Ηγέτες της χώρας σας τότε συντέλεσαν να περάσει η Ελλάδα τα δεινά που πέρασε, ενώ το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είναι γνωστό ότι είναι ένας θεσμός που αφορά τις χώρες του λεγόμενου τρίτου κόσμου και όχι τις Ευρωπαϊκές χώρες. Γι’ αυτό εξάλλου και όταν χρειάστηκε και άλλη χώρα της Ευρώπης, η Ιρλανδία, να ενταχθεί, τότε εφευρέθηκαν άλλοι θεσμοί και άλλες δικλίδες ασφαλιστικές.
Και επειδή στην παρουσία σας, στην Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, που θα περιμέναμε να ήταν και αυτή σήμερα ανάμεσά μας, είπατε ότι είστε δεσμευμένοι στην ιστορική σας ευθύνη, θα μου επιτρέψετε και πάλι, με πολλή εκτίμηση και σεβασμό (γιατί η Κρήτη ξέρει να να σέβεται και να εκτιμά τους φιλοξενούμενους της και τους θεωρεί δικούς της ανθρώπους) να σας πω ότι οι γερμανικές αποζημιώσεις και το κατοχικό δάνειο δεν είναι μια υπόθεση που κλείνει και ένα νομικό ζήτημα, αλλά είναι μια δέσμευση ιστορικής ευθύνης της χώρας σας και είναι ηθική επιταγή.
Και νομίζουμε ότι από δω, από την Κάνδανο, οφείλουμε αυτό να το διακηρύξουμε στη στείρα τη φωνή και το λέμε σε εσάς, το πρώτο πολίτη της Γερμανίας, ότι αν θέλετε αυτή την ιστορική ευθύνη που λέτε ότι έχετε δέσμευση να την κάνετε πράξη, τότε προϋπόθεση είναι η δικαίωση σε ότι αφορά και το κατοχικό δάνειο, αλλά και σε ότι αφορά τις γερμανικές αποζημιώσεις.
Έχουμε τη βεβαιότητα ό,τι από αυτήν την ιστορική περιοχή, στην Κάνδανο, έχουμε τη βεβαιότητα, επαναλαμβάνω, την παρουσία σας εδώ, που με τιμή και με αγάπη σας καλωσορίζουμε και σας χαιρετίζουμε, και με πολλή εκτίμηση, ότι θα σηματοδοτήσει την απαρχή για αυτή τη δικαίωση σε ότι αφορά το δίκαιο αυτό αίτημα των γερμανικών αποζημιώσεων και του κατοχικού δανείου.
Και πάλι με πολλή τιμή και με πολλή αγάπη, και με πολλή εκτίμηση, σας χαιρετίζουμε και σας καλωσορίζουμε στο μαρτυρικό αυτό τόπο και σας ευχαριστούμε για την παρουσία σας ανάμεσά μας, η οποία, επαναλαμβάνω, είναι μια παρουσία υψηλών συμβολισμών, διευχών των αγίων πατέρων ημών, κύριε μου.”
