Στις 9 Μάη έχει καθορίσει και η ΠΕΑΕΑ σαν μέρα γιορτασμού της Εθνικής Αντίστασης σε αντίθεση με την κυβέρνηση που σαν τέτοια μέρα έχει τις 25 του Νοέμβρη, μέρα ανατίναξης της γέφυρες του Γοργοπόταμου. Κι΄ αυτό γιατί η Ανατίναξη του Γοργοπόταμου αποτελούσε βέβαια ένα πολύ σημαντικό γεγονός, όμως στην ιστορία της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης αναφέρονται κι άλλα αντιστασιακά γεγονότα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στον ενόπλο αντιστασιακό αγώνα.
Άλλωστε και η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου δεν ήταν δυνατόν να γίνει χωρίς την συμμετοχή του ΕΛΑΣ και του θρυλικού Άρη Βελουχιώτη. Για να μην πούμε ότι σε μια κρίσιμη στιγμή της επιχείρησης μια ομάδα από τις δυνάμεις του Ζέρβα πήγε να αυτομολήσει και τους απείλησε ο ίδιος ο Ζέρβας με το πιστόλι και γύρισαν πίσω.
Θα μπορούσε να πει κανείς πως το σύνθημα για Αντίσταση κατά των δυνάμεων του φασισμού έδωσε το ανοικτό γράμμα προς τον ελληνικό λαό του Νίκου Ζαχαριάδη γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΚΚΕ από τα μπουντρούμια της κρατικής Ασφάλειας που χάραξε τη γραμμή της πάλης στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο. Στη γραμμή του ανοιχτού γράμματος κινήθηκε σε συνέχεια και η γραμμή του ΕΑΜ.
Το ΚΚΕ είχε βγει βαριά χτυπημένο από τη Βασιλομεταξική δικτατορία της 4ης Αυγούστου του 1936. Η κρατική Ασφάλεια μπόρεσε να διαμορφώσει την «προσωρινή Διοίκηση σε ρόλο καθοδήγηση» του οργάνου του κόμματος, η οποία εξέδιδε τον κατευθυνόμενο Ριζοσπάστη! Αυτό το όργανο συγκροτήθηκε από στελέχη του κόμματος που είχαν περάσει στην υπηρεσία του εχθρού, καθώς και από άλλα που εν αγνοία τους είχαν πέσει στην παγίδα. Στο ίδιο διάστημα, με πρωτοβουλία στελεχών του ΚΚΕ, είχε συγκροτηθεί η «παλιά Κεντρική Επιτροπή» που λειτουργούσε ως καθοδηγητικό όργανο του κόμματος.
Το ΚΚΕ είχε στερηθεί της σημαντικές υπηρεσίες εκατοντάδων στελεχών τα οποία η φασιστική κυβέρνηση Μεταξά είχε παραδώσει στους Γερμανούς μαζί και το Γραμματέα του κόμματος που τον παρέδωσε στη Γκεστάπο και αυτή τον έστειλε στο στρατόπεδο του Νταχάου.
Με πρωτοβουλία του ΚΚΕ ιδρύεται στις 21 Σεπτέμβρη 1941 το ΕΑΜ στο οποίο εκτός από το ΚΚΕ συμμετείχαν η Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας, το Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδας, το Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας, μεμονωμένα όχι ως παράταξη Βενιζελικά στοιχεία καθώς και ορισμένοι φιλοβασιλικοί παράγοντες, τμήμα, του λαϊκού κλήρου, αλλά και επιφανείς ανώτεροι κληρικοί σε αντίθεση με την αρνητική στάση που τήρησε η πλειοψηφία της επίσημης εκκλησίας. Προσχώρησαν επίσης και ορισμένοι μόνιμοι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί κι ένα πολύ μικρό τμήμα του αστικού πολιτικού κόσμου όπως ο Σβώλος και άλλοι.
Στο ΕΑΜ ψυχή του οποίου ήταν το ΚΚΕ συσπειρώθηκε η μεγάλη πλειοψηφία του λαού, εργατική τάξη, μικρομεσαία αγροτιά και μεσαία στρώματα της πόλης. Το ΚΚΕ υπήρξε η ψυχή, η καθοδηγητική δύναμη και ο κύριος αιμοδότης της ΕΑΜικής Αντίστασης. Η Καισαριανή, το Κούρνοβο, το Χαϊδάρι, ο Αϊ Στράτης είναι μερικοί μόνο από τους τόπους της θυσίας.
Το ΕΑΜ έσωσε το λαό από την πείνα, και δημιούργησε φύτρα εξουσία στις απελευθερωμένες περιοχές (Αυτοδιοίκηση, Λαϊκά δικαστήρια και τροφοδότησε τη λαϊκή πολιτική ανάταση, με την δημιουργία πολιτιστικών συλλόγων, θεατρικές ομάδες, λέσχες πολιτισμού και άλλα. Στις 10 του Μάρτη 1944 ορκίστηκε η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής απελευθέρωσης το κεντρικό πολιτικό όργανο διοίκησης των απελευθερωμένων περιοχών.
Μετά από εκλογές που έγιναν στις συνθήκες της κατοχής εκλέχτηκε το Εθνικό Συμβούλιο με έδρα τις Κορυσχάδες. Στις εκλογές ψήφισαν για πρώτη φορά γυναίκες και οι νέοι πάνω από 18 χρονών.
Χάρη στο ΕΑΜ δεν στάλθηκε ούτε ένας εργάτης να δουλέψει σε γερμανικά εργοστάσια. Ο ΕΛΑΣ καθήλωσε 8 ως και 12 Μεραρχίες. Προξένησε στους κατακτητές απώλειες 30.000 νεκρούς και συνέλαβε 6.500 αιχμαλώτους. Την άνοιξη του 1944 ο ΕΛΑΣ είχε υπό τον έλεγχό του τα 2./3 της χώρας.
Στη διάρκεια του πολέμου οι νεκροί από τον ελληνικό πληθυσμό έφτασαν συνολικά τους 405.000 (θάνατοι από την πείνα, εκτελεσμένοι, νεκροί του πολέμου στην Αλβανία και του Ελληνο-Γερμανικού πολέμου, και χιλιάδες που εξοντώθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης κυρίως Εβραίοι της Θεσσαλονίκης κ.ά.).
Ένα τμήμα του αστικού πολιτικού κόσμου συνεργάστηκε ανοιχτά με τους κατακτητές. Ήταν οι γνωστοί δωσίλογοι, που σχημάτισαν τις κατοχικές κυβερνήσεις με πρωθυπουργούς κατά σειρά Τσολακόγλου, Λογοθετόπουλο και Ι. Ράλλη. Η κυβέρνηση Ράλλη δημιούργησε τα Τάγματα Ασφαλείας για να ισχυροποιηθεί η δράση κατά του ΕΑΜ. Μεταξύ των πρωτεργατών της δημιουργίας τους ήταν και ο «Φιλελεύθερος» στρατιωτικός δικτάτορας Θεόδωρος Πάγκαλος και ο Στυλιανός Γονάτας, υπαρχηγός του κόμματος των φιλελευθέρων. Στα Τάγματα Ασφαλείας προσχώρησαν και Βενιζελικοί αξιωματικοί.
Ένα άλλο τμήμα του αστικού πολιτικού κόσμου, διέφυγε, στην ουσία λιποτάχτησε στο εξωτερικό παίρνοντας τεράστιες ποσότητες κρατικών αποθέματα σε χρυσό. Εγκαταστάθηκε στην Αίγυπτο, απ΄ όπου ανάπτυσσε ιδιαίτερες σχέσεις με τους Εγγλέζους συμμάχους για να χτυπήσουν το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ και άλλες κινήσεις που θα οδηγούσαν στη μεταπολεμική ανόρθωση της αστικής εξουσίας στην Ελλάδα. Το ρόλο της υπονόμευσης του ΕΑΜ διεκπεραίωνε και η αγγλική στρατιωτική αποστολή στα Ελληνικά βουνά και στην Κρήτη σε συνεργασία με την γνώστη ΕΟΚ. Σε αυτό το πλαίσιο χρηματοδότησε και στήριξε πολιτικά και στρατιωτικά τη δημιουργία και τη δράση του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου ΕΔΕΣ, ηγετικά στελέχη του οποίου συνεργάζονταν με τους Γερμανούς, ενώ άλλα κατατάχθηκαν και στα τάγματα Ασφαλείας. Το μεγαλύτερο τμήμα του αστικού πολιτικού κόσμου της εποχής συγκαταλέγεται στους απόντες του εθνικού αγώνα. Ο Γ. Καφαντάρης των Προοδευτικών, ο Γ. Παπανδρέου του Δημοκρατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, ο Παναγιώτης Κανελόπουλος του Εθνικού Κοινωνικού Κόμματος κ.ά. απείχαν. Οι περισσότεροι πήγαν στην Αίγυπτο λίγο πριν από το τέλος του πολέμου και ηγήθηκαν των διπλωματικών και άλλων επιχειρήσεων για την ανάκτηση της εξουσίας μετά τον πόλεμο.
Ο Καφαντάρης αρνήθηκε πρόταση του ΚΚΕ να προσχωρήσει στην Αντίσταση. Το ίδιο και ο Γεώργιος Παπανδρέου στον οποίο προτάθηκε να ηγηθεί τον ΕΑΜ. Εξ΄ άλλου από τη Νίκαια της Γαλλίας όπου βρίσκονταν στην διάρκεια της κατοχής ο Νικόλαος Πλαστήρας κάλεσε με επιστολή του το λαό να συνεργαστεί με τους κατακτητές.
Όλοι αυτοί οι αστοί πολιτικοί παράγοντες, υποτακτικοί στους Άγγλους και σε συνέχεια στους Αμερικανούς Ιμπεριαλιστές επέβαλαν μετά την απελευθέρωση στο λαό μας ένα τρομοκρατικό καθεστώς που προκάλεσαν τον Εμφύλιο πόλεμο, δημιούργησαν τα εξοντωτικά κάτεργα όπου μαρτύρησαν χιλιάδες αγωνιστές και αγωνίστριες της Εθνικής μας Αντίστασης και του πρωτοπόρου λαϊκού κινήματος. Είναι αυτοί που ευθύνονται απόλυτα για το σημερινό δράμα που βιώνουν οι εργαζόμενοι και τα πλατιά λαϊκά στρώματα με την εξοντωτική πολιτική των μνημονίων. Όπου καταρρακώνονται οι έννοιες πατρίδα και εθνική ανεξαρτησία και η ληστεία των εργαζομένων που διαπράττει η κυβέρνηση για να καλυφθούν, ή να μειωθούν οι απώλειες των μονοπωλίων και των μεγάλων επιχειρήσεων παρουσιάζεται σαν προσφορά για την πατρίδα.
Ανάγκη τέλος να υπογραμμίσουμε ότι η δεινή οικονομική κρίση που βιώνουν οι εργαζόμενοι και τα πλατιά λαϊκά στρώματα δεν οδηγούν από μόνα τους στην ανάπτυξη αγωνιστικού πνεύματος και διάθεσης οργάνωσης αγώνων για την αποτροπή της. Απαιτείται μελέτη για κάθε πρόβλημα χωριστά και για τους τρόπους αντιμετώπισης τους. Υπάρχει ο κίνδυνος οι μάζες των εργαζομένων να αρκεσθούν σε μικροπάροχες και μπρος στο τίποτα να δεχθούν και το μερικό όφελος.
Σε αυτό ακριβώς που τηρούν και οι πολιτικές δυνάμεις που αυτοκαλούνται αντιμνημονιακές, μέσα όμως στην Ευρωπαϊκή Ένωση με κυρίαρχη δύναμη τη Γερμανία. Γι΄ αυτό απαιτείται συγκεκριμένη μελέτη για κάθε πρόβλημα χωριστά και για τους τρόπους αντιμετώπισης τους. Και πάνω απ΄ όλα απαιτούνται αγώνες για την έξοδο της χώρας μας από την Ευρωπαϊκή Ένωση μονομερή διαγραφή του χρέους της χώρας μας και για λαϊκή εξουσία όπου τον παραγόμενο πλούτο θα απολαμβάνουν εκείνοι που τον παράγουν.