Είναι μερικές φορές να αναρωτιέσαι κανείς τι γινόταν στον κόσμο πριν ανακαλυφθούν τα social media.
Αναφερόμαστε στο γεγονός με τον τραμπουκισμό του μαθητή στην καθηγήτρια στο 1ο ΕΠΑΛ Ευόσμου.
Οπωσδήποτε το γεγονός που καταγράφεται σε κάμερα είναι εξαιρετικά βίαιο όμως δεν είναι εξαιρετικό. Γίνονται πολλές φορές και χειρότερα.
Δεν είναι μεμονωμένο γεγονός και δε θα πρέπει να ασκηθεί κριτική σα να είναι μεμονωμένο γεγονός.
Οι συνθήκες που επικρατούν σε πολλά σχολεία είναι πολύ άσχημες. Είναι πολύ άσχημες γιατί δεν υπάρχουν υποδομές, και δε λειτουργούν όπως θα έπρεπε να λειτουργούν, γιατί οι μαθητές που φοιτούν δεν έχουν κάποια προοπτική. Γιατί πολλές φορές χάνεται ο έλεγχος και από τους μαθητές και από τους καθηγητές.
Μα, ουδείς γνωρίζει ότι υπάρχει βία στα σχολεία; Ουδείς γνωρίζει ότι γονείς ασκούν βία σε καθηγητές και ενίοτε σε μαθητές, καθηγητές σε μαθητές και μαθητές σε καθηγητές; Πάντα θα πρέπει να μένουμε έκπληκτοι στα λίγα φαινόμενα που έρχονται στη δημοσιότητα;
Και διάολε, ουδείς γνωρίζει τίποτα για όλα αυτά τα περιστατικά που ανά καιρούς βγαίνουν στη δημοσιότητα. Ταινίες δεν έχουν δει; Δεν έχουν δει στις ταινίες, που όλα ωραιοποιούνται, ποιες είναι οι συνθήκες σε υποβαθμισμένα σχολεία;
Στην Φλώρινα υπήρξε πρόσφατα μια παραίτηση εκπαιδευτικού λόγω bullying! Ο ίδιος διένειμε μάλιστα και μια επιστολή στη δημοσιότητα, όπου δικαιολογεί την απόφασή του να παραιτηθεί, μη αντέχοντας άλλο τις επιθέσεις των μαθητών εναντίον του.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, αν δεν ζήσεις την υπόθεση από κοντά, δεν μπορείς να ξέρεις ούτε τα αίτια ούτε τις διαστάσεις της. Πολλά μπορεί να συμβαίνουν: μπορεί οι μαθητές να ξεπέρασαν όντως, τα όρια, μπορεί ο ίδιος ο καθηγητής να μην μπορούσε να ελέγξει την κατάσταση, μπορεί και ο διευθυντής του σχολείου να μην είχε την ικανότητα να το διευθύνει. Μπορεί ακόμα και να υπήρχαν και κλινικές περιπτώσεις ατόμων είτε από την πλευρά των μαθητών ή και του ίδιου του καθηγητή.
Η πραγματικότητα είναι όντως, πολύ σκληρή για κάποιους: υπάρχουν δάσκαλοι και καθηγητές που η ζωή τους είναι πλέον νευρωτική. Που ζουν καθημερινά, έναν εφιάλτη μέσα στις τάξεις. Υπάρχουν άνθρωποι που παίρνουν χάπια για να ελέγξουν την ισορροπία τους, προκειμένου να συνεχίσουν να διδάσκουν.
Πέρα όμως από τις ακραίες περιπτώσεις, η καθημερινότητα είναι ιδιαίτερα αγχωτική και βίαιη για τους περισσότερους: φασαρία στην τάξη, ειδικές περιπτώσεις παιδιών, ακραία περιστατικά, επιθέσεις από μαθητές και ένα διάχυτο κλίμα αγένειας και βίας. Ειδικά σε σχολεία όπως τα ΕΠΑΛ, όπου η οργάνωση είναι στοιχειώδης, τα περιστατικά είναι συνεχή και πολλαπλάσια.
Ομολογουμένως, οι καθηγητές υφίστανται bullying στο σχολικό περιβάλλον. Σπανίως όμως, ασχολούμαστε μ΄αυτούς γιατί προηγούνται πάντα οι μαθητές. Οι αιτίες όμως των δύο περιπτώσεων είναι περίπου κοινές. Γιατί και οι δύο ζουν στο ίδιο ακριβώς περιβάλλον και λειτουργούν κάτω από ένα κοινό πλαίσιο κανόνων και αρχών. Βιώνουν τις ίδιες ατέλειες του συστήματος και οι αντιδράσεις τους καθορίζονται από την ποιότητα του χαρακτήρα τους. Αδύναμοι μαθητές, ευάλωτοι στη βία, αδύναμοι καθηγητές, εύκολος στόχος στη βία…
Οι αιτίες είναι πολλές: ανικανότητα του εκπαιδευτικού πλαισίου να κάνει σαφείς τις αρχές του. Ανεπάρκεια των διευθυντών να διοικήσουν το σχολείο τους και να επιβάλουν την τάξη. Ελλειψη ρόλων στους μαθητές που μένουν παθητικά έρμαια των βίαιων εφηβικών τους ενστίκτων. Ανωριμότητα των γονέων που δεν κατανοούν τον ρόλο τους. Απαρχαιωμένη διδακτική ύλη που δεν δίνει καμία διαλεκτική δράση στην εκπαιδευτική διαδικασία. Απροθυμία του υπουργείου να εμπεδώσει ένα δημοκρατικό κλίμα στα σχολεία όπου η ευθύνη θα απαιτείται από τον διευθυντή μέχρι και τον τελευταίο μαθητή. Ατιμωρησία και υποκριτική διάθεση κατανόησης της κάθε παραβατικής συμπεριφοράς. Τέλος, διάχυτος λαϊκισμός παντού που αλλοτριώνει συνειδήσεις παιδιών και ενηλίκων.
Το σημαντικότερο όμως είναι η αναχρονιστική προσπάθεια της πολιτείας να επιμένει στην αυθεντία του δασκάλου. Να συνεχίζει να τον προβάλει ως μοναδικότητα, στοχοποιώντας τον. Και αυτό, προκειμένου να απορροφήσει την οργή μαθητών και γονέων για την ανεπάρκεια του συστήματος. Ο καθηγητής είναι ο εύκολος στόχος, ο ανθρώπινος παράγοντας που μπορούν να ξεσπάσουν όλοι. Από την ίδια την πολιτική ηγεσία, μέχρι και τον πιο βάρβαρο μαθητή που αναζητά κάποιο σύμβολο εξουσίας να εκτονωθεί.
Από την άλλη, είναι η επιλογή των ανθρώπων που γίνονται δάσκαλοι. Δεν μπορεί να βασίζεται κανείς μόνο στο γνωστικό αντικείμενο. Δεν στέλνεις «χορεύτριες» να μπουν άοπλες στην «αρένα» της εφηβικής «βαρβαρότητας». Εδώ χρειάζεσαι ανθρώπους με προσωπικότητα, με αντιστάσεις, με αυτοέλεγχο και κύρος. Αλλά κυρίως, έχεις ανάγκη από ανθρώπους ευέλικτους, ηγέτες, διπλωμάτες, με χιούμορ και διάθεση παιδαγωγικής αρμονίας.
Οι μαθητές δεν είναι αυτοί που ήταν τις προηγούμενες δεκαετίες, ούτε και οι γονείς, οι οποίοι έχουν επιβάλει νέους κανόνες συμπεριφοράς ‒μια νέα μορφή βίας‒ κι έχουν αποκτήσει αυθαίρετα δικαιώματα, ενώ ο ρόλος του εκπαιδευτικού υποβαθμίζεται εντελώς.
Οι συνθήκες στις οποίες πρέπει να δουλέψει ένας εκπαιδευτικός το 2019 είναι πολύ δύσκολες και δυσκολεύουν όλο και περισσότερο όσο περνάει ο καιρός. «Οι σκηνές που βλέπαμε σε αμερικανικές ταινίες και έμοιαζαν πολύ ακραίες και μακρινές δεν απέχουν πολύ από την ελληνική πραγματικότητα» λέει ο Ν.Σ., δάσκαλος σε σχολείο της δυτικής Αττικής.
«Σήμερα, όταν μιλάμε για παραβατική συμπεριφορά μαθητών, δεν εννοούμε μόνο τους μαθητές των γυμνασίων και των λυκείων, που μπορείς να πεις ότι είναι έρμαια των εφηβικών ενστίκτων τους. Στα δημοτικά η κατάσταση έχει ξεφύγει τα τελευταία χρόνια και η ζωή των δασκάλων έχει γίνει ανυπόφορη. Ξέρω δασκάλους που έχουν γίνει νευρωτικοί και αναγκάζονται να πάρουν χάπια για να αντέξουν την πίεση που είναι σίγουρο ότι θα υποστούν.
Υπάρχει μια δικομανία εκ μέρους των γονέων και τα παιδιά σε απειλούν συνεχώς “θα το πω στη μαμά μου και θα σου δείξει”. Ο εκπαιδευτικός δεν θεωρείται επιστήμονας, ειδικά στο δημοτικό. Την παιδαγωγική δεν τη θεωρούν επιστήμη. Λένε στο παιδί “τι σου είπε τώρα ο δάσκαλος ο παπάρας, θα σου πω εγώ που ξέρω πιο πολλά”.
«Tα σημερινά παιδιά είναι τα παιδιά εκείνων των γονιών που έχουν υπερεπενδύσει σ’ εκείνα ως αντικείμενα λατρείας» λέει η Σ.Ν., παιδοψυχολόγος που εργάζεται σε ιδιωτικό σχολείο της Αθήνας.
«Στην πλειοψηφία τους είναι παιδιά χωρίς αδέρφια, μοναδικά και μοναχικά, θα προσθέσω εγώ, που οι γονείς δεν τους επιτρέπουν κανένα έλλειμμα και τα βαφτίζουν με όλη την ορολογία του DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) που κυκλοφορεί αθρόα στο Ίντερνετ: χαρισματικά, ίντιγκο, αυτιστικά, δυσλεκτικά, υπερκινητικά, με μαθησιακές δυσκολίες, και η λίστα δεν σταματάει.
Είναι τα παιδιά μιας εποχής όπου όλοι κατέχουν τη γνώση, όλοι έχουν άποψη για όλα, οι αυθεντίες έχουν πεθάνει και κυριαρχούν οι αυτιστικές απολαύσεις. Αυτά τα παιδιά είναι οι μαθητές που υποδεχόμαστε στο σχολείο.
Σε αυτό το σχολείο ο εκπαιδευτικός δεν είναι πια ο φορέας της γνώσης. Η πρόσβαση στη γνώση υπάρχει εύκολα και παντού. Ο εκπαιδευτικός δεν είναι πια ο εξουσιοδοτημένος παιδαγωγός.
Οι γονείς, στην πλειοψηφία τους έχουν υψηλή μόρφωση, ξέρουν οι ίδιοι το καλύτερο για το παιδί τους σε όλα τα επίπεδα. Για τη μόρφωσή τους, την ψυχολογία τους, τη διατροφή τους, την υγεία τους, για όλα… Ποια η θέση του σύγχρονου εκπαιδευτικού; Η πραγματικότητα δείχνει μια θέση υψηλόβαθμης νταντάς που καλείται συνεχώς να αποδεικνύει την αξία της και να απολογείται για τυχόν λάθη της». «Στα δημοτικά είναι πολύ πιο μεγάλη η καταπίεση του εκπαιδευτικού, γιατί δεν έχεις τρόπους να αντιδράσεις» λέει η Σ.Σ., δασκάλα Ειδικής Αγωγής σε σχολεία του κέντρου της Αθήνας.
«Η τιμωρία δεν προβλέπεται από τον νόμο. Δεν μπορείς να βγάλεις έξω από την τάξη ένα παιδί σε αυτή την ηλικία, γιατί είναι μεγάλη η ευθύνη. Είναι πολύ δύσκολη η θέση σου γιατί έχεις και τον φόβο της καταγγελίας του γονέα να σε συνοδεύει σε κάθε σου κίνηση κι αυτό σε ευνουχίζει ως εκπαιδευτικό.
Δεν μπορείς να μιλήσεις άσχημα σε ένα παιδί μπροστά σε άλλους, να το μαλώσεις, το πολύ-πολύ να το κάνεις να χάσει δέκα λεπτά από το διάλειμμά του. Για τη δασκάλα των καλλιτεχνικών και των ξένων γλωσσών η κατάσταση είναι πολύ πιο δύσκολη, επειδή μπαίνει στην τάξη πολύ λίγες ώρες την εβδομάδα, δεν προλαβαίνει να χτίσει σχέσεις με τα παιδιά κι αυτό το εκμεταλλεύονται.
Το κακό με την υποκρισία είναι ότι δεν αγαπάει ούτε την ουσία ούτε την αληθινή απεικόνιση των συσχετισμών στα σχολεία. Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές περιμένουν με αγωνία να συνταξιοδοτηθούν, αποκαμωμένοι από την προσπάθεια να ισορροπήσουν μέσα στην άγρια κοινωνία των μαθητών. Οχι να ξεκουραστούν από τη προσφορά τους. Λίγοι, ελάχιστοι είναι αυτοί που θέλουν να συνεχίσουν έχοντας μέσα τους, την ικανοποίηση της αυτοπραγμάτωσης.
Τι αναφέρει έρευνα από το «Χαμόγελο του Παιδιού»
Σύμφωνα με έρευνα από το «Χαμόγελο του Παιδιού» για την ενδοσχολική βία σε έξι χώρες η Ελλάδα έρχεται τέταρτη σε ποσοστά σχολικού εκφοβισμού με 31,98% με πρώτη Λιθουανία 51,26 και τελευταία την Ιταλία με 15%. Βασική πηγή για την άντληση στοιχείων σχετικά με τον σχολικό εκφοβισμό αποτελούν οι μεγάλες έρευνες που πραγματοποιεί μεταξύ χιλιάδων μαθητών κάθε τέσσερα χρόνια το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής. Τα πλέον πρόσφατα στοιχεία προέρχονται από την τελευταία έρευνα που είχε καταγραφεί πως το 7,5% των εφήβων (αγόρια 10,7%, κορίτσια 4,4%) συμμετείχε σε εκφοβισμό άλλων παιδιών στο σχολείο. Το μπούλινγκ ξεκινούσε ήδη από το δημοτικό (4% ως θύτες στην ηλικία των 11 ετών), έφτανε στο 9,6% στην ηλικία των 13 ετών και υποχωρούσε λίγο στο 8,8% στα 15 έτη. Αντίστοιχα, το 6,4% των εφήβων είχε δηλώσει πως υπέστη μπούλινγκ, το 5,6% ήδη από το δημοτικό.
Σύμφωνα με ερευνητικά στοιχεία του Παρατηρητηρίου από παλαιότερο πανελλαδικό δείγμα στην ερώτηση «έχεις ασκήσει βία;», το 34,01% απαντά θετικά και το 65,69% αρνητικά Την ίδια στιγμή, το 32% αξιολογεί τις σχέσεις μεταξύ συμμαθητών καλές, το 34,69% απαντά ότι έχει πέσει θύμα εκφοβισμού, ενώ το 65,11% απαντά αρνητικά. Ως προς τον τόπο του επεισοδίου, το 56% απαντάει ότι το περιστατικό βίας συνέβη στο προαύλιο του σχολείου, το 18% εκτός σχολείου κατά τη διάρκεια περιπάτου ή εκδρομής, το 13% σε άλλο σημείο, το 9% στην αίθουσα διδασκαλίας και από 2% απαντούν στο εργαστήριο και στο γραφείο των καθηγητών.
Oι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι τα παιδιά αυτά χρειάζονται ειδική στήριξη ώστε σε τέτοιες περιπτώσεις να έχουν κοντά τους ανθρώπους που να γνωρίζουν πως θα το χειριστούν. Και τονίζουν ότι εκτός από την με την ασφάλεια του ίδιου του παιδιού, πρέπει να εστιάσουμε και στην ασφάλεια των συμμαθητών και των εκπαιδευτικών.
Με πληροφορίες από lifo.gr, protagon.gr