Της Ζωής Γεωργούλια
Ο τίτλος «Πρόσφυγες στην Κρήτη» θα μπορούσε να αφορά την είδηση ότι άλλη μια καραβιά προσφύγων, όπως και στο παρελθόν έχει συμβεί, εντοπίστηκε να κινδυνεύει ανοιχτά των παραλίων της Κρήτης και οδηγήθηκε από το λιμενικό σε κάποιο από τα νότια χωριά της Κρήτης ή την Γαύδο. Όμως, ενώ αυτό το ενδέχομενο παραμένει πιθανό, οι παράνομοι διακινητές των ξεριζωμένων του πολέμου δεν έχουν επιλέξει την Κρήτη ως προορισμό σε αυτή τη φάση, με το θαλάσσιο δρόμο των προσφυγικών ροών να κατευθύνεται κυρίως μέχρι σήμερα στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, όσον αφορά τη χώρα μας. Έτσι, λοιπόν, προς το παρόν, ο τίτλος αναφέρεται στο σχεδιασμό που εξήγγειλε ο αναπληρωτής υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής, Γιάννης Μουζάλας, τον προηγούμενο μήνα, και αφορά τη φιλοξενία περίπου 2.000 προσφύγων σε όλη τη γεωγραφική επικράτεια της μεγαλονήσου, οι οποίοι θα μεταφερθούν από κέντρα υποδοχής ή προσωρινής φιλοξενίας από την υπόλοιπη Ελλάδα.
Την εξαγγελία ακολούθησαν σειρά συναντήσεων θεσμικών φορέων και ανακοινώσεων. Όσες από αυτές τοποθετήθηκαν καταρχήν αρνητικά προέταξαν κυρίως το μη κατατιθεμένο ή αποσαφηνισμένο σχεδιασμό εκ μέρους της κυβέρνησης, με διαβαθμίσεις βέβαια στο ύφος και το ήθος. Μνημεία φοβικού συνδρόμου μάλλον αποτελούν τοποθετήσεις όπως αυτή του προέδρου του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου Χανίων, Γιάννη Μαργαρώνη: «Θα τους προσφέρουμε κάθε είδος βοήθειας, ρούχα, τρόφιμα κ.λπ., αρκεί να μην έρθουν εδώ» ή του προέδρου της Ένωσης Ξενοδόχων Χανίων, Μανόλη Γιαννούλη: «Η φιλοξενία των Κρητικών είναι γνωστή, αλλά δεν χρειάζεται να την αποδεικνύουμε κάθε μέρα».
Η Περιφερειακή Ένωση Δήμων Κρήτης, σε ανακοίνωση που εξέδωσε κατόπιν σύσκεψης που συγκάλεσε, στα μέσα του Αυγούστου, παρουσία των δημάρχων του νησιού αλλά και βουλευτών τοποθετήθηκε μη τοποθετούμενη, λέγοντας: «Για την τελική θέση της ΠΕΔ Κρήτης, με δεδομένο ότι η πρόθεση της κυβέρνησης είναι η δημιουργία και λειτουργία μόνιμων δομών ανοιχτής διαβίωσης, είναι προαπαιτούμενο να καταθέσει η κυβέρνηση τον εθνικό της σχεδιασμό για το συγκεκριμένο ζήτημα.»
Στον αντίποδα, σε σύσκεψη που συγκάλεσε, πριν μερικές μέρες, η αντιπεριφέρεια Ρεθύμνου, με πρωτοβουλία της αντιπεριφερειάρχου, Μαρίας Λιονή, και με τη συμμετοχή των δημάρχων του νομού Ρεθύμνου, με ομόφωνη απόφαση προτάθηκε η εκμίσθωση σπιτιών με διαχειριστή την Ύπατη Αρμοστεία και όχι από μη κυβερνητικές οργανώσεις, προκειμένου να φιλοξενηθούν σε ανθρώπινες και αξιοπρεπείς συνθήκες οι πρόσφυγες, ενώ οι ίδιοι δήλωσαν διατεθειμένοι να φιλοξενήσουν οικογένειες προσφύγων, οι οποίες θα κατανεμηθούν σε τοπικά διαμερίσματα της πόλης και της ενδοχώρας, ώστε να εξασφαλιστεί η χωρίς προβλήματα ένταξη και ενσωμάτωση τους στις τοπικές κοινωνίες.
Όπως έχει αρκετές φορές επισημανθεί και από αυτές εδώ τις σελίδες, αλλά κυρίως όπως έχει επιβεβαιωθεί από διαχρονική εμπειρία σε πανευρωπαϊκό επιπεδο, αφού η γηραιά ήπειρος έχει αρκετές φορές κληθεί να διαχειριστεί μεταναστευτικές ροές προερχόμενες εντός και εκτός των συνόρων της, ο σχεδιασμός δεν μπορεί παρά να στοχεύει στην ενσωμάτωση των ανθρώπων στις κοινωνίες για να είναι αποτελεσματικός. Όσοι, λοιπόν, κραδαίνουν τον ελλιπή σχεδιασμό ή την ανεπαρκή κατεύθυνσή του από την πλευρά της κυβέρνησης ως αντεπιχείρημα στη φιλοξενία προσφύγων στην Κρήτη, ας αναλάβουν τη θεσμική και ατομική ευθύνη που τους αναλογεί στη συμβολή για τη βελτίωση του σχεδιασμού. Διαφορετικά κινδυνεύει το αντεπιχείρημά τους να απογυμνωθεί και να απομείνει ως άλλοθι που επιχειρεί να κρύψει, στην καλύτερη περίπτωση, ατεκμηρίωτη αντίθεση.
Έχεις συμμετάσχει σε συναντήσεις με τον κυβερνητικό αρμόδιο και θα ήθελα να μας δώσεις μια όσο το δυνατόν σαφέστερη εικόνα του τι αφορά ο σχεδιασμός του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής.
Καταρχάς πρόκειται, όπως είπες κι εσύ, για ένα σχεδιασμό, για μια πρόταση η οποία τέθηκε ακριβώς για να εξειδικευθεί και η οποία προφανώς εντάσσεται στο πλαίσιο του συνολικού εθνικού σχεδιασμού, στη λογική να αποσυμφορηθούν τα κέντρα πρώτης υποδοχής και να δεχθούν αναλογικά ένα μέρος της ευθύνης και περιοχές που δεν δέχτηκαν τα πρώτα κύματα των προσφυγικών ροών. Στις αρχές της επόμενης εβδομάδας έχει προγραμματιστεί επίσκεψη των βουλευτών της Κρήτης στον υπουργό Μουζάλα, στην οποία θα μας εκτεθεί ο συνολικός σχεδιασμός και θα δούμε τις λεπτομέρειες, με στόχο την πληρέστερη ενημέρωση, πράγμα που αποτελεί και αίτημα της ΠΕΔ Κρήτης, η οποία συναντήθηκε και συζήτησε για το θέμα. Το καίριο θέμα είναι αν ο σχεδιασμός προβλέπει, όπως διαφάνηκε εν αρχή, τη δημιουργία τεσσάρων ή πέντε μεγάλων κέντρων φιλοξενίας ή αν μπορεί να διασπαρεί ο πληθυσμός αυτός σε όλο το νησί, ώστε να υπάρξει μεγαλύτερη ενσωμάτωση και με καλύτερους όρους.
Πέραν του κυβερνητικού σχεδιασμού, ο ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα και εσύ ως βουλευτής, τι προτεραιότητες βάζεις σε αυτόν το σχεδιασμό;
Στο θέμα του σχεδιασμού, επειδή διαφαίνεται ότι πιθανότατα δεν είναι ακόμα πλήρης, ζητήσαμε τη συνάντηση για να πληροφορηθούμε, διότι όσα περισσότερα γνωρίζουμε τόσο καλύτερα θα προσεγγίσουμε την ανάγκη που αντικειμενικά υπάρχει και θα συνδράμουμε και εμείς ως περιφέρεια στο πανεθνικό αυτό πρόβλημα. Παράλληλα, ακριβώς γνωρίζοντας καλύτερα το σχεδιασμό θα μπορέσουμε να οργανώσουμε επαρκέστερα την αλληλεγγύη μας. Δεν φτάνουν μόνο οι κρατικές δομές ή οι ΜΚΟ, χρειάζονται κυρίως οι τοπικές κοινωνίες να επιδείξουν την αλληλεγγύη τους και είμαι σίγουρος ότι θα το κάνουν. Ήδη η δημοτική κίνηση Πρωτοβουλία Πολιτών, που στηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ στο δήμο Χανίων, γνωρίζω ότι κινείται για την κατάθεση ολοκληρωμένης πρότασης με στόχο τη βελτίωση του σχεδιασμού, καθώς και το Κοινωνικό Στέκι – Στέκι Μεταναστών Χανίων. Άλλωστε έχουμε αποδείξει ότι και χωρίς κρατική προτροπή ή παρέμβαση η τοπική κοινωνία έχει επιτυχώς διαχειριστεί μεγάλους αριθμούς προσφύγων που πέρασαν από τον τόπο μας, στο πρόσφατο παρελθόν.
Ωστόσο, θα ήθελα να επισημάνω ότι υπάρχουν δύο κίνδυνοι: η κουτοπονηριά και ο λαϊκισμός. Αν εστιάσουμε στο νομό Χανίων, δυστυχώς από μια μερίδα δημάρχων έχει επιδειχθεί ένας λαϊκισμός, ο οποίος επιθυμεί να ακουμπήσει στο ανεπεξέργαστο αίσθημα του μέσου πολίτη, στο φόβο. Σε αυτό απαντήσαμε σθεναρά στη σύσκεψη που κάναμε. Όσον αφορά την ΠΕΔ Κρήτης επέδειξε μια κουτοπονηριά, αφού δεν τοποθετήθηκε ευθαρσώς, παρά το γενικό θετικό πρόσημο που είχε η αντίδραση των δημάρχων στην πρόταση Μουζάλα, γεγονός που δεν την τιμά ιδιαίτερα. Γι’ αυτό ακριβώς και εμείς ως βουλευτές ζητήσαμε εξειδίκευση ώστε να την θέσουμε προ των ευθυνών της.
Είναι σημαντικό ότι προτάσεις το ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης σε αυτήν την προσπάθεια, ο οποίος, φαίνεται πλέον καθαρά, ότι είναι κομβικός, και απαιτείται πολιτική βούληση για να τον εκπληρώσει.
Σαφώς και είναι θέμα πολιτικής βούλησης και νοοτροπίας και, όπως ήδη επισήμανα, και λαϊκίστικου τρόπου αντιμετώπισης της κατάστασης. Όπως η στάση, την οποία είδαμε ήδη στο νομό μας από δήμαρχο, που λέει ότι δέχομαι πιέσεις από ανεπεξέργαστα φοβικά σύνδρομα πολιτών και κάνω πίσω, αντί να αναλάβω το ρόλο να εξηγήσω στους πολίτες ότι ουδόλως πρόκειται για το τέλος της Κρήτης ή το τέλος του τουρισμού, αλλά για ενσωμάτωση στις τοπικές κοινωνίες και ξαναζωντάνεμά τους. Αυτός είναι ο δικός μας ρόλος.
Ειδικά για την τοποθέτηση που προέκυψε από τη συνάντηση που έγινε τις προηγούμενες μέρες των δημάρχων του νομού Ρεθύμνου, με πρωτοβουλία της αντιπεριφέρειας Ρεθύμνου, και προτάσσει την ανεύρεση σπιτιών για φιλοξενία προσφύγων και όχι τη δημιουργία μεγάλων κέντρων φιλοξενίας, φαίνεται η μέχρι τώρα κατεύθυνη, και πανευρωπαϊκά, να μην είναι αυτή. Όμως αυτό είναι το ευκτέο και πραγματικά ελπίζω να το καταφέρουμε.
Μέχρι τώρα, οι οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ ανά την Κρήτη φαίνεται να τηρούν σιωπηρή στάση απέναντι σε αυτό το ζήτημα, τη στιγμή μάλιστα που συμβαίνει χορός ανακοινώσεων από φορείς και κινήματα των νομών του νησιού. Ως μέλος του ΣΥΡΙΖΑ, πού το αποδίδεις αυτό;
Δεν νομίζω ότι είναι θέμα ιδεολογικό αλλά οργανωτικό. Το αποδίδω στη γενικότερη αφωνία -και χρησιμοποιώ τη λέξη με όλο της το βάρος- του ΣΥΡΙΖΑ το διάστημα αυτό, η οποία ελπίζω να ανατραπεί και να διορθωθεί μετά το συνέδριο, διαφορετικά…
