Η επιδημία του κορωνοϊου μπορεί με τα κατάλληλα μέτρα να μην έχει παρά ελάχιστα θύματα όμως θα έχει εν δυνάμει πολύ μεγάλες επιπτώσεις στην οικονομία. Ειδικά για μία χώρα όπως η Ελλάδα όπου το 25% του ΑΕΠ της βασίζεται στον τουρισμό (45% του ΑΕΠ της Κρήτης), οι συνέπειες θα είναι ανυπολόγιστες.
Κάποιοι υπολογίζουν ότι με τον ερχομό της άνοιξης οι επιπτώσεις του ιού θα μειωθούν ή θα εξαφανιστούν. Αυτό όμως δεν το γνωρίζουμε.
Δεν μπορούμε να υπολογίσουμε την τροχιά που θα ακολουθήσει επειδή, «για να μιλήσουμε σταράτα, αγνοούμε ακόμη πολλά στοιχεία για τον κορωνοϊό αυτό», λέει ο μοριακός ιολόγος Τόμας Πίτσμαν του Center for Experimental and Clinical Infection Research στο Ανόβερο της Γερμανίας. «Το ιδιαίτερο μ’ αυτόν τον κορωνοϊό είναι ότι οι άνθρωποι βρίσκονται αντιμέτωποι μαζί του για πρώτη φορά. Από τα στοιχεία που έχουμε από την Κίνα μπορούμε να συμπεράνουμε ότι ο ιός αυτός πέρασμε μόνον μια φορά από ζώα σε ανθρώπους κι από εκεί και πέρα εξαπλώθηκε», συμπληρώνει.
Οι θερινοί μήνες μπορεί να οδηγήσουν σε μια μικρή μείωση της μετάδοσης, εκτιμά ο δρ Γκρέγκορι Γκρέι του Global Health Institute Division of Infectious Diseases του Πανεπιστημίου Duke, αλλά πιθανώς δεν θα σταματήσει πλήρως την εξάπλωση του κορωνοϊού. «Είναι δύσκολο να πει κανείς με ακρίβεια. Οι κορωνοϊοί συχνά εμφανίζουν κάμψη τους μήνες του καλοκαιριού καθώς κυκλοφορεί περισσότερος αέρας στα κτίρια, οι άνθρωποι συναθροίζονται λιγότερο και εκτίθενται περισσότερο στην υπεριώδη ακτινοβολία, που μπορεί να σκοτώσει τους ιούς».
Ωστόσο, όπως επεσήμανε, ο συγκεκριμένος κορωνοϊός «είναι ιδιαίτερα μεταδοτικός, πράγμα που σημαίνει ότι έχει έναν υψηλό βασικό αριθμό αναπαραγωγής και ουσιαστικά είναι ευάλωτο το 100% των ανθρώπων. Η αίσθησή μου είναι ότι ίσως δούμε μια επιβράδυνση σε ποσοστό 10%-20% στη μετάδοση, αλλά αμφιβάλλω κατά πόσον ο κορωνοϊός θα σταματήσει να μολύνει τους ανθρώπους στη διάρκεια του καλοκαιριού».
Αν και εφόσον επιβεβαιωθούν οι φόβοι ότι ο συγκεκριμένος ιός θα μπορεί να συνεχίζει να μολύνει και το καλοκαίρι, τότε το θέμα δεν είναι πόσοι τουρίστες θα έρθουν στην Ελλάδα αλλά αν μπορεί να υπάρξει τουρισμός εν μέσω επιδημίας.
Η οικονομική ζημιά που προκαλεί ο κορωνοϊός έχει άμεση επίπτωση στα πορτοφόλια των ανθρώπων περιορίζοντας τις δυνατότητές τους. Η πτώση του τουρισμού θεωρείται δεδομένη αφού πολλοί με μειωμένα έσοδα θα επιλέξουν να μην ταξιδέψουν. Όμως ακόμη και αυτοί που τελικά επιλέξουν να ταξιδέψουν θα έχουν μειωμένες οικονομικές δυνατότητες.
Το βέβαιο είναι ότι πως κάποια στιγμή σχεδόν αναπόφευκτα θα τεθεί το ερώτημα, τι είναι χειρότερο, οι συνέπειες μίας επιδημίας ή ο θάνατος της οικονομίας;
Το ερώτημα περίπου τέθηκε χθες στον κυβερνητικό εκπρόσωπο κ. Στέλιο Πέτσα ο οποίος απαντώντας σε ερώτηση για το αν η Ελλάδα θα δεχθεί φέτος τουρίστες, έδωσε σαφώς το στίγμα πως η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να σώσει οτιδήποτε μπορεί να σωθεί από την τουριστική σεζόν.
«Αν ξεπεραστεί σχετικά γρήγορα, τότε η τουριστική σεζόν, η οποία κορυφώνεται το τρίτο τρίμηνο της χρονιάς, δεν θα έχει τόσο μεγάλες απώλειες», είπε ο κ. Πέτσας προσθέτοντας πως αν ο κορωνοϊός συνεχίσει να απειλεί σοβαρά και να δοκιμάζει τα συστήματα υγείας, «τότε θα επανασχεδιάσουμε τη στάση μας».
Το θέμα βεβαίως είναι ότι εφόσον μία τέτοια απόφαση ληφθεί πώς θα υπάρχει αποτελεσματικός έλεγχος.
Αυτή τη στιγμή τα τεστ που υπάρχουν πέρνουν ώρες μέχρι να γίνει η εξέτασή τους. Πώς λοιπόν θα ελεγχθεί η είσοδος των τουριστών; Κοιτάζοντας απολύτως πρακτικά το θέμα: Θα υπάρχει ειδικά διαμορφωμένος χώρος που θα περιμένουν για να βγουν τα αποτελέσματα του τεστ; Και πώς θα περιμένουν σε αυτο τον χώρο; Όλοι μαζί; Και αν ένας από τους τουρίστες έχει τον ιό και βγει θετικός, τι θα γίνεται με όλους τους υπόλοιπους που θα μοιράζονται μαζί τον χώρο; Θα μπαίνουν όλοι μαζί σε καραντίνα; Θα το δέχονται αυτό οι τουρίστες;
Και ας πούμε ότι αυτό το ζήτημα λύνεται και βρίσκεται κάποιος τρόπος ώστε η διαδικασία να γίνεται με ασφάλεια, λαμβάνοντας υπόψη ότι τα τεστ που υπάρχουν αυτή τη στιγμή δεν είναι απολύτως αποτελεσματικά αλλά πέφτουνε μέσα στη διάγνωση κατά 70%, μπορεί να ρισκάρει η Ελλάδα να αφήνει τουρίστες στη χώρα, όχι μόνο στην Αθήνα αλλά και σε απομονωμένα νησιά χωρίς επαρκείς ιατρικές δομές με τον κίνδυνο να μεταδώσουν τον ιό;
Αλλά ακόμα και αν μέχρι τότε έχουν δημιουργηθεί τεστ που γίνονται μέσα σε λίγα λεπτά και σε υψηλότερο ποσοστό αποτελεσματικά και ακριβή, τι μπορεί να γίνει αν κι εφόσον μέσα στο καλοκαίρι δούμε μία αύξηση των κρουσμάτων κορωνοϊού;
Μπορεί να υπάρχει τουρισμός με κατ’ οίκον περιορισμό ή με κλειστά τα κλαμπ και τα μπαρ ή την απαγόρευση χρήσης μαζικών παραλιών;
Πρακτικά, γίνεται να επιβάλλεις μέτρα περιορισμού της κίνησης και τιμωρίας όσων δεν σέβονται τους περιορισμούς σε ένα ετερογενή πληθυσμό ανθρώπων από πολλές διαφορετικές χώρες που δεν ξέρουν τη γλώσσα και οπωσδήποτε δε θέλουν να περάσουν τον χρόνο τους μέσα σε κάποιο σπίτι σε κάποια ξένη χώρα;
Βεβαίως, υπάρχει και το σενάριο εφαρμογής ακραίων μέτρων επιτήρησης όπως εφαρμόζονται σε άλλες χώρες. Με την πιθανότητα δημιουργίας τεστ που θα είναι πολύ πιο γρήγορα και πολύ πιο αποτελεσματικά και την χρησιμοποίηση μέσων επιτήρησης, κάποιου είδους τουρισμού θα μπορούσε να υπάρξει.
Όμως, ποιο θα είναι το ευρύτερο κόστος στην ίδια την έννοια της ιδιωτικότητας και των ελευθεριών που ορίζουν τη λειτουργία των κοινωνιών μας;
Είναι λοιπόν πολλά τα πρακτικά και ηθικά ζητήματα που δημιουργούνται ακόμα και αν η κυβέρνηση λάβει την απόφαση να επιτρέψει τον τουρισμό κάποιους καλοκαιρινούς μήνες, στην προσπάθεια να σώσει ότι μπορεί.
Γιατί δεν πρέπει να υποτιμάται η καταστροφή και οι συνέπειες στις ζωές των ανθρώπων μίας οικονομικής κρίσης διαρκείας. Κάποια στιγμή τα διλήμματα γίνονται υπαρκτά και στη ζυγαριά το κόστος των θανάτων από την οικονομική κρίση μπορεί να γίνει πιο μεγάλο από αυτό της επιδημίας.
Είναι δύσκολες αποφάσεις που καμία κυβέρνηση δε θα μπορούσε να λάβει εύκολα, ανεξαρτήτως πολιτικής κατεύθυνσης.
Ας ελπίσουμε ότι μέχρι τότε θα έχουν βρεθεί λύσεις και πρωτίστως κάποιο φάρμακο. Γιατί αυτή είναι η μόνη πραγματικά ελπίδα.