Στον απόηχο των εκδηλώσεων για τα 100 χρόνια της Ένωσης της Κρήτης με την μητέρα Ελλάδα

Αρκετές φορές κατά το παρελθόν είχα περάσει ανεβαίνοντας ή επιστρέφοντας από τον (τουριστικό) Ομαλό από την συγκεκριμένη τοποθεσία λίγο πριν την κοινότητα που όπως φαίνεται και από τη φωτογραφία, υπάρχουν κάμποσα αυτοφυή πεύκα – κουκουναριές, όμως δεν είχα επισκεφθεί δυστυχώς ουδέποτε το συγκεκριμένο χώρο, και είναι γνωστός στους κατοίκους των Λάκκων ως «Πύργος Αχλαδοπούλας ή Πυργιάλι», αλλά είναι πλέον γνωστός ως τα «Μαντακιανά μνήματα». Δηλαδή εκεί είναι η τελευταία κατοικία όπου τιμής ένεκεν ετάφη ο οπλαρχηγός ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΜΑΝΤΑΚΑΣ 1817-1916, καταγόμενος από τους Λάκκους καθώς και μέλη της οικογένειάς του.

Ο Αναγνώστης, που υπήρξε πρώτος αγωνιστής, και αρχηγός της επαρχίας Κυδωνίας, πήρε μέρος σε όλες τις επαναστάσεις που έγιναν τον δέκατο ένατο αιώνα. Το έτος 1913 που υπογράφτηκε στο Λονδίνο η συνθήκη της Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα, ο Α. ΜΑΝΤΑΚΑΣ, ύστερα από προτροπή του Ελ Βενιζέλου ύψωσε την Ελληνική σημαία στο Φιρκά την 1-12-1913 σαν επιστέγασμα των πολύχρονων και πολλών θυσιών, και παρασημοροφήθηκε παράλληλα από τον Βασιλιά Κωνσταντίνο και τον Ελυθέριο Βενιζέλο με παράσημο στην τελετή του Φιρκά.

Επίσης στο ίδιο σημείο είναι θαμμένος ο αδελφός του Αναγνώστη, Νικόλαος Μάντακας, που υπήρξε και αυτός σπουδαίος αγωνιστής, και μεσολαβητής μεταξύ Τούρκων και Λακκιωτών, και του απονεμήθηκε ο τίτλος του Προέδρου της Επιτροπής αγωνιστών του ν. Χανίων.

Τέλος στο ίδιο σημείο, είναι θαμμένος και ο τρίτος αδελφός Μάρκος Μάντακας, που πολέμησε στους Βαλκανικούς πολέμους, στην Ήπειρο το 1912-13 μαζί με άλλους εθελοντές από την Κρήτη.

Το αποφάσισα λοιπόν αυτές τις μέρες, με αφορμή τις εορταστικές εκδηλώσεις, να επισκεφθώ τον συγκεκριμένο χώρο, και να αποτίσω κι εγώ με την σειρά μου, τον απαιτούμενο φόρον τιμής, και από την δική μου οπτική πλευρά και γωνία και με το σκεπτικό ότι, ο χώρος αυτός δεν συνπεριλήφθηκε παντελώς εις τις ποίκιλλες εορταστικές εκδηλώσεις που ετελέσθηκαν στο πέρασμα όλου αυτού του χρόνου (2013), με αφορμή την εκατονταετία από τους διοργανωτές και το Ίδρυμα «Ελευθέριος Βενιζέλος».

Για να φθάσει κάποιος στο συγκεκριμένο χώρο θα πρέπει να περπατήσει και σε απόσταση περίπου 100 μέτρων από μία περίφραξη όπου υπάρχουν αρκετά πρόβατα τα οποία ανήκουν στον κ. Εμμ. Κααζαλάκη, κάτοικο Λάκκων και ο οποίος μου ανέφερε κάποια σημαντικά συμπληρωματικά στοιχεία τα οποία θα αναφέρω. Ο χώρος όπου υπάρχουν οι τάφοι της οικογενείας του ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ περιφράχθηκε με καλή περίφραξη, και μία βαριά σιδηρόπορτα με τσιμεντένιες κολώνες – αντάξια του χώρου – ένθεν και ένθεν με μέριμνα – ευγενική φροντίδα και πρωτοβουλία του συνταξιούχου διεθυντού της Υγειονομικής Υπηρεσίας Χανίων ΙΩΑΝΝΟΥ Ν. ΜΑΝΤΑΚΑ και με οικονομική συμμετοχή κα άλλων απογόνων της ιστορικής οικογένειας. Ο ίδιος είναι επίσης και συγγραφέας ιστορικών βιβλίων σχετιζόμενα με την ιδιαίτερη πατρίδα του και ιδρυτής του Πολεμικού Μουσείου Χανίων, το οποίο το τελευταίο χρονικό διάστημα παραμένει κλειστό! (Διατί άραγε), και έχει επιμεληθεί και τις σχετικές πινακίδες που υπάρχουν δεξιά και αριστερά της πόρτας. Γράφει στην αριστερή πλευρά: «ΤΟΥΤΟΣ Ο ΤΟΠΟΣ ΘΑ ΘΥΜΙΖΕΙ ΣΤΟΥΣ ΕΠΕΡΧΟΜΕΝΟΥ, ΟΤΙ Η ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΔΕΝ ΧΑΡΙΣΤΗΚΕ, ΑΛΛΑ ΚΕΡΔΗΘΗΚΕ ΜΕ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΕΣ ΘΥΣΙΕΣ ΖΗΛΟ ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΟ ΑΠΑΡΑΜΙΛΛΟΝ, ΜΑ ΚΑΙ ΑΙΜΑ ΚΡΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΑΝΕΛΛΗΝΩΝ»!

Ενδιαφερόμενος να μάθω περισσότερα για το καθεστώς που διέπει τον περιφραγμένο αυτόν χώρο, έμαθα συμπληρωματικώς ότι ο χώρος αυτός ο οποίος ανήκε στην κοινότητα Λάκκων, και καθ’ επέκτασην στον δήμο Μουσούρων, έχει χαρακτηριστεί (νομικά) ως ιστορικός (βλέπε υπουργική απόφαση αριθμ. Γ 2254/36035 με ημερομηνία 20/8/1985 και έχει δημοσιευτεί στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβέρνησης (ΦΕΚ) της 8/10/1985).

Όταν φτάσεις μέχρις εκεί, ο τόπος είναι υπέροχος με ωραία θέα προς τα κάτω χωριά (Φουρνές – Αλικιανού)! Τύμβος ιδιαίτερος δεν υπάρχει καθόλου, ούτε καν μια επιγραφή με το όνομα του ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ ΜΑΝΤΑΚΑ, αλλά μόνον ένας σωρός από πέτρες στο ψηλότερο σημείο λόφου (καθ’ υπόδειξην του Εμμ. Καζαλάκη), εις τα σημεία ταφής των αδελφών Μάντακα.

Αντιθέτως υπάρχει παραπλήσια ένας τάφος απογόνου (προφανώς) της οικογενείας, με το όνομα «Αλέξανδρος Στυλ. Μάντακας», υποστράτηγος χωροφυλακής 1888 – 1953, ένας τάφος του οποίου έχει σπάσει ο σταυρός, καθώς και τα μάρμαρα, πιθανώς από πτώση κεραυνού!

Τελειώνοντας ήθελα να αναφέρω ότι στο σημείον ταφής του Αναγνώστη Μάντακα πρέπει να τεθεί η σχετική επιγραφή αλλά ευτυχώς στην κεντρική πλατεία της Μητροπόλεως Χανίων, υπάρχει ο φιλοτεχνημένος σχετικόας ανδριάντας του (έργο του γλύπτη Βασιλείου Ν. Κάρλο.

 Γιώργος Μ. Δρακωνάκης