«50 χρόνια Αστερίξ»

Αρχαιολογικό Μουσείο Κισάμου

27 Φεβρουαρίου – 22 Απριλίου 2013

 Φτηνό κόλπο για προέλκυση κοινού ή μουσειολογικά προχωρημένη ιδέα;

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Κισάμου υπάγεται στην ΚΕ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και στεγάζεται στο κτίριο του παλαιού Ενετοτουρκικού Διοικητηρίου, το οποίο βρισκόταν μέσα στην περίμετρο του βενετσιάνικου κάστρου, που ενισχύθηκε κατά την τουρκοκρατία. Τα εκθέματα του Μουσείου προτείνονται από τους επιμελητές στον επισκέπτη για να αποκτήσει μια γενικότερη εποπτεία της ιστορίας της ευρύτερης περιοχής της Κισάμου από την προϊστορική εποχή μέχρι και την ύστερη αρχαιότητα και τα πρώτα χριστιανικά χρόνια. Η έκθεση είναι χωρισμένη σε ενότητες με βάση χρονολογικά και τοπικά κριτήρια και είναι κατανεμημένη στο ισόγειο και τον όροφο του κτιρίου. Έτσι, αλλά όχι αναγκαστικά, ο επισκέπτης γνωρίζει τις αρχαιότητες της περιοχής με χρονολογική σειρά. Επιπλέον, τα ευρήματα παρουσιάζονται κατά «ανασκαφικά σύνολα» αλλά και σε θεματικές ενότητες. Το σύνολο της έκθεσης του Μουσείου περιλαμβάνει πληροφοριακό και εποπτικό υλικό. Για πληρέστερη ενημέρωση των επισκεπτών υπάρχει στη διάθεσή τους μια ηλεκτρονική παρουσίαση με έρευνα και τεκμηρίωση γύρω από τον πλέον καταστροφικό σεισμό της αρχαιότητας, το 365 μ.Χ., που έπληξε την Κρήτη και ισοπέδωσε την Κίσαμο.

Η έκθεση όπως είναι γνωστό θα ταξιδέψει και στην πόλη των Χανίων, μετά από εννέα διαφορετικές στάσεις σε αρχαιολογικά Μουσεία της χώρας: της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας, του Άργους Ορεστικού, των Ιωαννίνων, των Δελφών, της Ηγουμενίτσας, του Βόλου, της Νικόπολης και της Άρτας.

Μόνο, λοιπόν, μερικά, κυρίως περιφερειακά αλλά ευέλικτα, μουσεία από την Ελλάδα ενέταξαν την έκθεση αυτή στον προγραμματισμό τους. Το γεγονός αυτά σημειώνει πολλά πράγματα για την πολιτική του κάθε μουσείου αλλά και για το προσωπικό του. Η τελευταία παράμετρος είναι θεωρώ και η κυριότερη για την οργάνωση και αποπεράτωση μιας τέτοιας προσπάθειας. Παράλληλα δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη ότι η περιοδική αυτή έκθεση είναι παραγωγή του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, του Γαλλικού Ινστιτούτου (πέρα από την καταγωγή των Γαλατών φίλων μας) – όσο βέβαια και των εκδόσεων «ΜΑΜΟΥΘ Comix», με αφορμή τα 50 χρόνια κυκλοφορίας της περίφημης σειράς.

Σημειώνεται, δε, πως οι περιπέτειες του Αστερίξ, που μαζί με τον αχώριστο φίλο του Οβελίξ και τους κατοίκους του γαλατικού χωριού αντιστέκονται στους Ρωμαίους περί το 50 π.Χ., ξεκίνησαν το 1959, από τους Ρενέ Γκοσινί (René Goscinny, 1926-1977), ως κειμενογράφο και Αλμπέρ Ουντερζό (Albert Uderzo, 1927-), ως εικονογράφο. Έκτοτε το κόμικ έχει μεταφραστεί σε 107 γλώσσες και διαλέκτους, μεταξύ των οποίων η κρητική, η κυπριακή και η ποντιακή, καθώς και στα αρχαία ελληνικά και λατινικά. Οι Γαλάτες ήρωες έχουν πρωταγωνιστήσει σε 11 ταινίες (από τις οποίες οι οκτώ είναι κινούμενα σχέδια). Μάλιστα, η τελευταία ταινία με τίτλο «Ο Αστερίξ στους Ολυμπιακούς Αγώνες» (2008) και πρωταγωνιστές τους Ζεράρ Ντεπαρντιέ, Κλόβις Κορνιγιάκ και Αλέν Ντελόν, εκτυλίσσεται στην αρχαία Ολυμπία.

Μουσειολογικά τουλάχιστον θεωρείται τολμηρό, περίπλοκο και αρκετά παρακινδυνευμένο εγχείρημα, το πάντρεμα δηλαδή, δύο διαφορετικών εκθέσεων. Διαφορετικών τόσο στο νοηματικό όσο και στο αρχιτεκτονικό κομμάτι της μιας μουσειολογικής μελέτης. Και αυτή είναι η μαγεία! Να ρέουν ταυτόχρονα στον ίδιο χώρο δύο παντελώς διαφορετικές μουσικολογικές πορείες. Να παρουσιάζονται στο κοινό δυο διαφορετικές αφηγήσεις. Και με αυτό τον τρόπο δημιουργείται μια τρίτη διαδρομή – αφήγηση από το «πάντρεμα» τον δυο προηγούμενων και τη συνομιλία των εκθεμάτων της κάθε μίας αυτόνομης, κατά τα άλλα, έκθεσης.  Έτσι, ο επισκέπτης, τουλάχιστον θεωρητικά, παρακολουθεί να ξετυλίγονται μπροστά στη ουσία τρεις εκθέσεις ταυτόχρονα! Η «αρχαιολογική», η «ιστορία του κόμικς» και η «έκθεση συνομιλία» των δυο προηγούμενων. Παραδείγματα της τρίτης αυτής «έκθεσης» έχουν ήδη διαρρεύσει στον τύπο:

«Μα τον Τουτατή, τόσοι ταύροι κι ούτε ένα αγριογούρουνο;» αναρωτιέται ο Οβελίξ, κοιτώντας τα πήλινα ομοιώματα ταύρων που βρέθηκαν στο ιερό του Ποσειδώνα στα Τσισκιανά Σελίνου, στον νομό Χανίων.

«Λες ένα απ’ αυτά να είναι το κεφάλι του Αδριανού που συνάντησα στο μουσείο Κισάμου;» απορεί ο Αστερίξ ανάμεσα σε δύο πορτραίτα του Ρωμαίου αυτοκράτορα, όλα εκθέματα του κρητικού μουσείου.

Τα παιδιά μάλιστα, της Ε΄ Δημοτικού, εκτός των άλλων, ξέρουν καλά τις περιπέτειες του Αστερίξ, του Οβελίξ και των φίλων τους όταν μια φορά αντιμετώπισαν ένα «Στρατό… για κλάματα»!

Όσο για την απάντηση στο ερώτημα του πρώτου σκέλους της αρχικής ερώτησης μου, Φτηνό κόλπο για προέλκυση κοινού ή μουσειολογικά προχωρημένη ιδέα;, νομίζω ότι τώρα μπορείτε και εσείς να την ανιχνεύσετε. Πάω, από ότι καταλάβατε, θετικά προσκείμενος στο έξυπνο αυτό εγχείρημα και πάντρεμα των δύο αυτών «χώρων», της αρχαιολογίας και της κουλτούρας των κόμικς. Όσοι πιστοί, προσέλθετε! Περιμένω και τα δικά σχόλια σας!

Πηγές: «Οδυσσεύς», Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού 2012, και Newsroom ΔΟΛ, Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων της Ε΄ Δημοτικού http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSDIM-E111/322/2167,7917/

"google ad"