Άρθρο Γ. Βαρουφάκη: Πώς η τεχνολογική επιτυχία της κινεζικής Deepseek απειλεί να αλλάξει την πολιτική οικονομία της Δύσης

*Το άρθρο μου για την DeepSeek γράφτηκε πριν τη χθεσινή πτώση των χρηματιστηρίων

Η Deepseek, κινεζική εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ), αυτή την εβδομάδα άλλαξε το παγκόσμιο σκηνικό της ΤΝ. Είναι η απάντηση της Κίνας στο ChatGPT της OpenAI. Τα μοντέλα της αποδίδουν όσο καλά και τα αντίστοιχα αμερικάνικα. Η διαφορά είναι ότι η Deepseek προσφέρεται δωρεάν! Η εταιρεία κερδίζει χρήματα πουλώντας υπηρεσίες σε προγραμματιστές – όχι στο κοινό – στο ένα εικοστό της τιμής που χρεώνει η OpenAI!

Πρόκειται για μετάβαση από τις ιδιόκτητες τεχνολογίες σε τεχνολογία ανοικτού κώδικα. Αυτό θα ρίξει αφάνταστα την κεφαλαιοποίηση της αμερικανικής Big Tech. Πως συνέβη αυτό; Πως ένα ιδιωτικό εμπόρευμα ξαφνικά προσφέρεται δωρεάν;

Κατ’ αρχάς, η τεχνητή νοημοσύνη δεν ήταν ποτέ μια ιδιόκτητη τεχνολογία. Η υποκείμενη τεχνολογία ήταν πάντα ανοικτού κώδικα. Αυτό που κατέστησε την ΤΝ ημι-ιδιωτική ήταν ο τρόπος που τα μοντέλα αυτά «εκπαιδεύονταν» κάνοντας χρήση τεράστιων όγκων ιδιωτικών (συχνότατα κλεμμένων από εμάς δεδομένων). Ένα υπόμνημα της Google που διέρρευσε το 2017 που συζητήθηκε ευρέως στον κλάδο εκείνη την εποχή, αλλά και διαψεύστηκε ευρέως, ανέφερε:

«Ένα LLM ανοιχτού κώδικα που εκπαιδεύτηκε για μερικά εκατομμύρια δολάρια ξεπερνά τώρα την αποτελεσματικότητα των ιδιόκτητων μοντέλων… δεν υπάρχει τείχος προστασίας ούτε για την OpenAI».

Το παιχνίδι άλλαξε η Deepseek περνώντας τα πάντα (και τα αποτελέσματα της εκπαίδευσης των μοντέλων) σε ανοικτό κώδικα. Ήδη, μέσα σε μερικές μέρες, προγραμματιστές ανά τον κόσμο άρχισαν να χτίζουν τα δικά τους μοντέλα πάνω σε εκείνο της Deepseek.

Πρόκειται για πραγματική απειλή για τους παρόχους εξειδικευμένων υπηρεσιών ΤΝ της αμερικανικής Big Tech. Εφαρμογές τύπου Deepseek μπορούν να παράγουν δωρεάν μεταφράσεις υψηλής ποιότητας και θα εισβάλουν στις εταιρείες που ειδικεύονται σε εξειδικευμένες μεταφραστικές υπηρεσίες, όπως η γερμανική Deepl. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς θα αντιδράσει ο Τραμπ σε αυτή την απειλή, δεδομένου μάλιστα ότι ο Ίλον Μασκ έχει καταφερθεί εναντίον της εμπορευματοποίησης του ΑΙ.

Η έλλειψη προστατευτικού τείχους για την αμερικανική Big Tech αλλάζει τα δεδομένα και στα χρηματιστήρια. Εταιρείες παραγωγής «σκληρού υλικού», όπως η Nvidia που παράγει τα μικροτσίπ, δεν θα πληγούν. Οι εταιρείες όμως που βασίζονται στην εμπορευματοποίηση του λογισμικού αντιμετωπίζουν Αρμαγεδδώνα.

Για την υπόλοιπη οικονομία, αυτές οι αλλαγές θα είναι σημαδιακές. Η ΤΝ φαίνεται να γίνεται ευκολότερα προσβάσιμη – κάτι που βοηθά τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις αλλά όχι αναγκαστικά την απασχόληση, καθώς η επέκταση της ΤΝ μπορεί κάλλιστα να επιταχύνει την μείωση θέσεων εργασίας. Επί πλέον, η μεγαλύτερη διάχυση της ΤΝ θα αυξήσει την ζήτηση για ηλεκτρικό ρεύμα.

Σε μια Ευρώπη παραδομένη στο καρτέλ ηλεκτρικής ενέργειας, η αύξηση των τιμών του ρεύματος πλήττει ακόμα περισσότερο τα λαϊκά εισοδήματα και αναδεικνύει πιο έντονα την ανάγκη απο-εμπορευματοποίησης και κοινωνικοποίησης όχι μόνο της ΤΝ αλλά και της παραγωγής & διανομής του ηλεκτρικού ρεύματος.