Του Γιώργου Σταθάκη *
Το 2019 θα είναι το έτος καμπής για τον ενεργειακό κλάδο στην Ελλάδα. Θα μπορούσε κάποιος να το αποκαλέσει και «έτος μηδέν», καθώς στις αρχές τον η χώρα θα αποκτήσει, για πρώτη φορά, μακρόπνοο ενεργειακό σχεδιασμό. Λίγο πριν από τις εορτές των Χριστουγέννων ολοκληρώθηκε η δημόσια διαβούλευση ταν Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Kλίμα (ΕΣΕΚ), πού πλέον παίρνει του δρόμο του προς τη Βουλή.
Πρόκειται για έναν σαφή οδικό χάρτη προς ένα μέλλον καθαρής ενέργειας, λαμβάνοντας υπόψη τη διαδικασία ριζικού μετασχηματισμού τον τομέα της ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο, που κινητήρια δύναμη έχει τις δυνατότητες πού προσφέρει n εξέλιξη της τεχνολογίας. Πρωτίστως όμως το ΕΣΕΚέρχεται να υποστηρίξει τις προσπάθειες της χώρας υα συμβάλει στη διεθνή μάχη για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής και των συνεπειών της. Μια μάχη στην οποία η κυβέρνηση αποδίδει προτεραιότητα, γι’ αυτό και πρωτοστάτησε στην υιοθέτηση φιλόδοξων δεσμευτικών στόχων.
Στο πλαίσιο αυτό , την επόμενη δεκαετία θα πρέπει:
• Στο σύνολο της ενέργειας που καταναλώνουμε το ένα τρίτο να προέρχεται από ΑΠΕ (και ειδικά στηνηλεκτροπαραγωγή το 56%ο, περιορίζοντας σημαντικά τον ρόλο τον λιγνίτη).
• Η ενεργειακή απόδοση σε σειρά κλάδων της οικονομίας (κτίρια, μεταφορές, τουρισμός, βιομηχανία κ.λπ.) να βελτιωθεί κατά 32,5%, με στοχευμένες παρεμβάσεις ενεργειακής εξοικονόμησης.
Στην επίτευξη των στόχων αυτών σημαντική θα είναι η συμβολή των νέων τεχνολογιών, που φέρνουν επανάσταση στου κλάδο της ενέργειας. Έξυπνα δίκτυα, δυνατότητες αποτελεσματικότερης αποθήκευσης ενέργειας, νέες δυνατότητες παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές και, κυρίως, μείωση του κόστους παραγωγής είναι κάποια από τα οφέλη πού φέρνει η πρόοδος.
Χαρακτηριστικό είναι ότι στην τελευταία δημοπρασία για τις τιμές ενίσχυσης επενδύσεων σε αιολικές και φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις το επενδυτικό ενδιαφέρον (εγχώριο αλλά και διεθνές) ήταν τόσο ισχυρό ώστε οι τιμές να υποχωρήσουν σημαντικά, αποδεικνύοντας ότι οι επενδύσεις ΑΠΕ δεν είναι μόνο περιβαλλοντικά ωφέλιμες, αλλά και οικονομικά συμφέρουσες, καθώς το κόστος τους μπορεί πλέον να συγκριθεί ευθέως με εκείνο των συμβατικών καυσίμων.
Στην αξιοποίηση δε των νέων τεχνολογιών και στο πάντρεμα της έρευνας και της καινοτομίας με την παραγωγή πρωταγωνιστικό ρόλο καλείται να παίξει τα εξαιρετικά πλούσιο σε δεξιότητες ανθρώπινο δυναμικό της οικονομίας. Στη στροφή προς την οικονομία της γνώσης στηρίζεται, άλλωστε, το νέο αναπτυξιακό πρότυπο που προωθεί η κυβέρνηση για την περίοδο μετά τα μνημόνια.
Ένας κλάδος όπου υπάρχουν σημαντικά περιθώρια παρεμβάσεων για την εξοικονό-
μηση ενέργειας αλλά και νέες διαθέσιμες τεχνολογίες είναι οι μεταφορές. Ειδικά η προώθηση της ηλεκτροκίνησης οχημάτων μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στην εξοικονόμηση ενέργειας και στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της οικονομίας αλλά και των καθημερινών δραστηριοτήτων των πολιτών. Στο ΕΣΕΚ προβλέπεται σημαντική διείσδυση της ηλεκτροκίνησης και των βιοκαυσίμων στον τομέα των μεταφορών, με το μερίδιο να ανέρχεται στο 11%υ το 2030 από 2%ο το 2016.
Για την ηλεκτροκίνηση στις οδικές μεταφορές προβλέπεται αύξηση του μεριδίου των ηλεκτρικών επιβατικών οχημάτων στα 10%ο του στόλου μέχρι το 2030. Για την υλοποίηση όλων αυτών ξεκινάμε με την ολοκλήρωση του σχετικού κανονιστικού πλαισίου και Θα ακολουθήσουν η κατασκευή των απαραίτητων υποδομών φόρτισης και η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου πλαισίου παροχής κινήτρων για την υιοθέτηση της ηλεκτροκίνησης.
Πέραν όμως των στόχων που θέλουμε να πετύχουμε και των εργαλείων που διαθέτουμε, ιδιαίτερη σημασία έχει και το υποκείμενο που αναλαμβάνει δράση. Στο πεδίο αυτό έτος τομής υπήρξε το 2018, καθώς στην αρχή τον ψηφίσαμε τον νόμο για τις Ενεργειακές Κοινότητες.
Αξιοποιώντας την εμπειρία άλλων ευρωπαϊκών κρατών, διαμορφώσαμε το θεσμικό πλαίσιο ώστε οι ίδιοι οι καταναλωτές να μπορούν να παράγουν ενέργεια μέσα από ένα απλά συνεταιριστικό σχήμα, συμβάλλοντας στη διαχείριση της κατανάλωσης ενέργειας και στη βελτίωση της αποδοτικότητας σε πολλαπλά επίπεδα. Ήδη έχουμε διαμορφώσει ένα πλέγμα κινήτρων στήριξης των Κοινοτήτων και σύντομα θα ενεργοποιήσουμε σχετικό εργαλείο ΕΣΠΑ.
Είναι βάσιμες , λοιπόν, οι προσδοκίες το 2019 να αποδειχθεί έτος ραγδαίας ανάπτυξης του Θεσμού των Ενεργειακών Κοινοτήτων, που μπορεί να συμβάλει ουσιωδώς στην αποκέντρωση της παραγωγής ενέργειας και στου εκδημοκρατισμό του ενεργειακού σχεδιασμού
Το ΕΣΕΚ έρχεται να υποστηρίξει τις προσπάθειες της χώρας να συμβάλει στη διεθνή μάχη για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής και των συνεπειών της. Μια μάχη στην οποία η κυβέρνηση αποδίδει προτεραιότητα, γι’ αυτό και πρωτοστάτησε στην υιοθέτηση φιλόδοξων δεσμευτικών στόχων
* Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Δημοσιεύτηκε στα «Ιδεογράμματα» της Νέας Σελίδας το Σάββατο 6/01/2019