Άρθρο Εμμ. Λέκκα: Η χειραγώγηση του κοινού δια μέσου των προγνώσεων του καιρού

Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα στο νησί μας είναι και ο καιρός. Οι φυσικές ομορφιές της Κρήτης, με τα δεκάδες προσβάσιμα φαράγγια, τις αμμώδεις μαγευτικές παραλίες, τα πανέμορφα φυσικά τοπία με τα διάσπαρτα χωριουδάκια, δεν θα είχαν τόση μεγάλη προβολή εάν και οι καιρικές συνθήκες δεν ευνοούσαν την επισκεψιμότητα τους. Μεγάλο όμως ενδιαφέρον για τον καιρό έχουν και οι μόνιμοι κάτοικοι της Κρήτης καθώς επηρεάζει την καθημερινότητα τους. Ακόμη όμως μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο καιρός σε διάφορους επιχειρηματικούς τομείς όπως είναι οι Αγρότες και γενικά όσοι επαγγέλλονται με δραστηριότητες της υπαίθρου, καθώς επίσης και σε όλους εκείνους που ασχολούνται με τον Τουρισμό, είτε ανήκουν στο χώρο των τουριστικών καταλυμάτων είτε στο χώρο της εστίασης.

Η πρόγνωση του καιρού, στηριγμένη στην παρατήρηση, ξεκίνησε από την Αρχαία Ελλάδα με σκοπό να εξυπηρετήσει τις ανάγκες ενημέρωσης των πολιτών στην καθημερινότητα τους. Εξυπηρέτησε με τον καλύτερο τρόπο και τις λειτουργίες του Δημοκρατικού πολιτεύματος, αφού οι Λαϊκές συνελεύσεις για τη λήψη αποφάσεων πραγματοποιούνταν σε υπαίθριους  χώρους οι οποίοι ήσαν ευάλωτοι στις όποιες καιρικές συνθήκες. Οι πρωτοπόρες προγνώσεις εκείνης της εποχής, τα «Παραπήγματα»,  γράφονταν σε πέτρα ή περγαμηνή και κυκλοφορούσαν στην αγορά, ενημερώνοντας τους πολίτες με τις μετεωρολογικές και αστρονομικές προβλέψεις .

Στις μέρες μας, το ενδιαφέρον για τον καιρό έχει επεκταθεί σε παγκόσμια κλίμακα, ιδιαίτερα λόγω των αυξημένων μετακινήσεων, για επαγγελματικούς και ιδιαίτερα για σκοπούς αναψυχής, από πόλη σε πόλη, από χώρα σε χώρα , από Ήπειρο σε Ήπειρο. Ο καθένας μας θέλει να γνωρίζει τις επικρατούσες συνθήκες του τόπου που επιθυμεί να επισκεφθεί προκειμένου να μεριμνήσει για το ντύσιμο του αλλά και να γνωρίζει την ευκολία της προσβασιμότητας του σε υπαίθριους προορισμούς,  όπως είναι οι παραλίες ή οι κάθε μορφής ορεινές διαδρομές. Από ταυτό το γεγονός και μόνο γίνεται αντιληπτό πόση μεγάλη αξία έχει η πρόγνωση του καιρού που οδήγησε με τη σειρά της στην ανάπτυξη ενός μεγάλου αριθμού Ιστοσελίδων όπου μέσω του διαδικτύου δίνουν προγνωστικές πληροφορίες για κάθε σημείο του πλανήτη. Αντικειμενικά, οι Ιστοσελίδες αυτές στο σύνολο τους, αξιοποιώντας προγνωστικά στοιχεία από διαφορετικά προγνωστικά μοντέλα, προσδοκούν να παρουσιάζουν  αξιόπιστες προγνώσεις προκειμένου να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του κοινού και να εξασφαλίσουν τη μεγαλύτερη δυνατή επισκεψιμότητα.

Δυστυχώς όμως, σε αυτό το ανταγωνιστικό πεδίο δεν λείπουν και εκείνοι οι οποίοι, στην προσπάθεια τους να κερδίσουν μεγάλη επισκεψιμότητα διαδίδουν προγνώσεις ή και εκτιμήσεις του καιρού οι οποίες πολλές φορές είναι σε βάθος χρόνου και προσδοκούν μέσα από το στοιχείο του εντυπωσιασμού να προκαλέσουν, έστω και προσωρινή, μεγάλη επισκεψιμότητα.  Συνήθως οι προγνώσεις αυτές περιέχουν δεδομένα ακραίας προγνωστικής εικόνας του καιρού για κάποιες περιοχές . Τρανταχτό πρόσφατο παράδειγμα αυτό που έγινε στον τόπο μας. Μακροπρόθεσμες προγνώσεις από τα μέσα Μαρτίου προμήνυαν για την περίοδο του Πάσχα ότι ο καιρός θα ήταν ιδιαιτέρως  ψυχρός συνοδευόμενος από καιρικά φαινόμενα, έως και χιόνια σε χαμηλά υψόμετρα. Ακόμη όμως και πιο κοντινές προβλέψεις διέδιδαν έντονα καιρικά φαινόμενα για την επόμενη ημέρα του Πάσχα, προκαλώντας προφανώς μία ανησυχία στους ντόπιους αλλά και στους ταξιδιώτες πολλών περιοχών. Η πραγματική όμως εικόνα του καιρού διέψευσε με τον πιο θεαματικό τρόπο όλες αυτές τις Κασσάνδρες της κινδυνολογίας.

 Αναλογίζεται όμως κανείς πόσο κακό μπορεί να κάνουν αυτές οι ανεύθυνες και κακόβουλες προβολές στις τοπικές κοινωνίες αλλά και στον τουρισμό ?

 Οι αναγγελίες αρνητικών ειδήσεων για την μελλοντική εικόνα του καιρού προδιαθέτουν αρνητικά και στην επιθυμία ενός ταξιδιώτη να επισκεφθεί ένα συγκεκριμένο τόπο. Εντέχνως, θα μπορούσε να λειτουργήσει και αποτρεπτικά για την επισκεψιμότητα κάποιων προορισμών ευνοώντας με τον τρόπο αυτό τις θεμιτές μετακινήσεις των τουριστικών ρευμάτων. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι στην γειτονική μας χώρα, την Ιταλία, προέκυψε καταδικαστική απόφαση κατά συγκεκριμένου ιστότοπου, όπου χειραγωγούσε τις τουριστικές μετακινήσεις λειτουργώντας αποτρεπτικά για κάποιους προορισμούς και ευνοώντας κάποιους άλλους. Υπάρχουν χώρες στις οποίες το σύνολο των καιρικών και περιβαλλοντικών στοιχείων τους προβάλλονται ως το μεγάλο πλεονέκτημα τους στην προσέλκυση των τουριστικών ρευμάτων, μάλιστα πολλές φορές τα παραποιούν στην προσπάθεια τους να παρουσιάσουν μία εικόνα ιδανικού τουριστικού προορισμού. Ηλιοφάνεια, θερμοκρασίες, ένταση ανέμων, θερμοκρασίες θάλασσας, ύψος κυματισμού, καθαρότητα της ατμόσφαιρας και της θάλασσας, αποτελούν ισχυρά κριτήρια για την προσέλκυση κάθε είδους ταξιδιωτών. Στην Ελλάδα, αλλά και στην Κρήτη μας, όλα αυτά είναι δεδομένα και πολλές φορές εμείς οι ίδιοι παραμελούμε τη μεγάλη αξία τους, επιτρέποντας σε κάθε μορφής συμφεροντολογικές  πρακτικές να λειτουργούν κακόβουλα για τον τόπο μας.

Ο μελλοντικός καιρός δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποτελεί είδηση, η πρόγνωση του καιρού είναι καθημερινή ενημέρωση η οποία,  πέρα από τις αβεβαιότητες της,  θα πρέπει να είναι αντικειμενική και να εξυπηρετεί στο μέγιστο βαθμό τις ανάγκες κάθε ενδιαφερόμενου. Καλό θα είναι λοιπόν όλοι οι οργανωμένοι φορείς, σε κάθε τόπο, να αντιδράσουν σε όλες αυτές τις κακόβουλες προβολές αρνητικού εντυπωσιασμού, σε θέματα του καιρού,  προτού το φαινόμενο αυτό λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις και μόνο αρνητικές επιπτώσεις θα έχει για τη χώρα μας.

Λέκκας Εμμανουήλ

Μετεωρολόγος, MSc