Άρχισε ο τρυγητός του «Λιάτικου» Σταφυλιού, μια από τις αρχαιότερες ποικιλίες σταφυλιού

Τέλη Ιουλίου έως το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου, στις παραθαλάσσιες περιοχές της Κρήτης, τρυγιέται μια από τις αρχαιότερες ποικιλίες σταφυλιού που καλλιεργείται ακόμα, κυρίως από παραδοσιακούς αμπελουργούς, το Λιάτικο σταφύλι. Αποκλειστικά κρητικό σταφύλι, το Λιάτικο, θεωρείται ως μία από τις αρχαιότερες ελληνικές ποικιλίες. 
Η καλλιέργεια της ερυθρής αυτής ποικιλίας απαντά στον 3ο αιώνα π.Χ. και αργότερα σε κείμενα του 13ου μ.Χ. αιώνα. Το Λιάτικο είναι μία γηγενής ποικιλία της Κρήτης, ωριμάζει πολύ πρώιμα, και έχει ως βασικό χαρακτηριστικό της το ασθενές κόκκινο χρώμα. Πρόκειται για ποικιλία που ωριμάζει στα μέσα Ιούλιου, από όπου παίρνει και το όνομά του, που αποτελεί σύντμηση του «Ιουλιάτικο». Υπάρχει ακόμη η εκδοχή της συγγένειας με την ιταλική ποικιλία Aleatico ή την Ελέα, ελληνική αποικία στην Ιταλία. Καλλιεργείται σε όλους τους νομούς της Κρήτης και σποραδικά στις νότιες Κυκλάδες και την Κεφαλονιά.
Από την ποικιλία Λιάτικο παράγονται κρασιά Ονομασίας Προελεύσεως Ανωτέρας Ποιότητος, τα ξηρά και γλυκά «Σητεία», και τα γλυκά «Δαφνές», καθώς και ορισμένοι τοπικοί οίνοι, σε ανάμειξη με άλλες ποικιλίες (Ηρακλειώτικος, Κρητικός, Λασηθιώτικος).

Ήταν η βασική ποικιλία για την παραγωγή του Βυζαντινού οίνου Μαλβαζία. Το Λιάτικο είναι ποικιλία με υψηλές οινοπνευματώδεις δυνατότητες, της οποίας τα έξοχα χαρακτηριστικά αναδεικνύονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, αφού ωριμάσει επαρκώς. Δίνει ερυθρά ξηρά κρασιά υψηλόβαθμα, αρωματικά, μέτριας οξύτητας, που όμως υστερούν σε χρώμα, καθώς και θαυμάσια γλυκά κρασιά.

Η παραθαλάσια περιοχή του Καβουσίου ανατολικά του κόλπου του Μεραμβέλλου, η περιοχή του Μόχλους, τα Μέσα Μουλιανά, ο Αγριλός στη Σητεία, είναι οι πρώτες περιοχές που τρυγιέται αυτή η ποικιλία.
Ο Γιώργος Αθενάκης, παραδοσιακός αμπελοκαλλιεργητής στο Καβούσι Ιεράπετρας, και ένας από αυτούς που συνεχίζουν να καλλιεργούν αυτή την ποικιλία, τρύγησε τις πρώτες μέρες του Αυγούστου το αμπέλι του. Ο τρύγος έγινε με τον παραδοσιακό τρόπο, με την διαφορά ότι τις ξύλινες κόφες αντικατέστησαν οι πλαστικές κλούβες. Τα ώριμα σταφύλια μεταφέρθηκαν στο πατητήρι, στην αποθήκη του κτήματος, και στην συνέχεια το μηχάνημα σύνθλιψης σταφυλιών και διαχωρισμού των τσάμπουρων από τις ρόγες, αντικατέστησε το παραδοσιακό πάτημα με τα πόδια.

“Αυτό το αμπέλι παράγει το ντόπιο Λιάτικο κρασί. Το φύτεψε ο πατέρας μου, που γνώριζε πολύ καλά την καλλιέργεια αυτής της ποικιλίας, πριν από είκοσι χρόνια. Ο μούστος του μετρήθηκε στους 13,5 βαθμούς. Παλιότερα τα Λιάτικα σταφύλια τα τρυγούσαν μέχρι το τέλος Ιουλίου και τα άπλωναν στον ήλιο να «λιαστούν» για μια εβδομάδα. Εγώ τα άφησα να ωριμάσουν και τα τρύγησα τώρα τις πρώτες μέρες του Αυγούστου. Για να παραχθεί καλό κρασί χρειάζονται χώροι με χαμηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος.

Ο μούστος πρέπει να αποθηκευτεί σε βαρέλια και χώρους που ψύχονται. Άλλοι αμπελοκαλλιεργητές μεταφέρουν τον μούστο σε ορεινά μέρη που οι θερμοκρασίες είναι χαμηλές αυτή την περίοδο. Πολλοί καλλιεργητές δεν παίρνουν κρασί και προτιμούν να πατήσουν τα σταφύλια, και να τα βάλουν «σύγκρασα» για να βγάλουν εξαιρετική ρακή. Το επόμενο κόψιμο σταφυλιών θα γίνει στα μέσα Σεπτεμβρίου από αμπέλια που βρίσκονται ψηλά στα 800 μέτρα υψόμετρο, στην περιοχή Τσαμάντη του ορεινού όγκου της Θρυπτής”.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ Γ. ΚΟΥΔΟΥΜΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ