Έκθεση – ράπισμα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την Ελλάδα: Επαναπροωθήσεις, υποκλοπές, αστυνομική βία, ανελευθερία έκφρασης και κυβερνητική διαφθορά

Σοβαρές υποθέσεις παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων και όχι μόνο διαπιστώνει η ετήσια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας. Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών στην έκθεσή του για το 2023 εκθέτει την κυβέρνηση Μητσοτάκη αφού γίνεται εκτενής αναφορά στους βασανισμούς, στις κλοπές και στις επαναπροωθήσεις σε βάρος προσφύγων και μεταναστών, στην υπέρμετρη αστυνομική βία με στόχευση μελών φυλετικών και εθνικών μειονοτήτων, σε εγκλήματα που αφορούν σε βία ή απειλές κατά της LGBTQI+ κοινότητας, στις παράνομες παρακολουθήσεις με κακόβουλο λογισμικό σε βάρος πολιτικών, δημοσιογράφων, πολιτών κ.α., στις καταγγελίες για ανελευθερία του Τύπου και στην κυβερνητική διαφθορά.

Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών στην έκθεσή του για το 2023 επισημαίνει ότι η αμερικανική κυβέρνηση προχώρησε σε ενέργειες για να ερευνήσει και να τιμωρήσει αξιωματούχους που προχώρησαν σε πράξεις παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τονίζοντας επίσης ότι υπάρχουν καταγγελίες τόσο από μη κυβερνητικές οργανώσεις όσο και από διεθνείς για την αποτυχία της κυβέρνησης να ρίξει φως στις καταγγελίες για παράνομες επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών αλλά και τις καταγγελίες για κακοποίηση μεταναστών, όχι μόνο σε επιχειρήσεις επαναπροώθησης αλλά και σε προαναχωρητικά κέντρα και κέντρα κράτησης.

Στο εισαγωγικό κείμενο της έκθεσης τονίζεται ότι υπάρχουν αξιόπιστες αναφορές για «σκληρή, απάνθρωπη ή υποτιμητική μεταχείριση ή τιμωρία κρατουμένων, μεταναστών και αιτούντων άσυλο από της αρχές», για «εγκλήματα που αφορούν τη στόχευση μελών φυλετικών ή εθνικών μειονοτήτων», για «εγκλήματα που αφορούν σε βία ή απειλές βίας κατά λεσβιών, γκέι, διεμφυλικών, τρανς, queer ή intersex ατόμων». Στις 46 σελίδες της έκθεσης ακόμη, γίνεται εκτενής αναφορά σε σε πολλές υποθέσεις διαφθοράς, αλλά και στο μεγάλο σκάνδαλο των υποκλοπών και του Predator.

Βασανισμοί, κλοπές, και επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών από τις Αρχές 

Όπως αναφέρεται στην έκθεση, οι ΜΚΟ υποστηρίζουν ότι παρά τις εκθέσεις των Ηνωμένων Εθνών και της ΕΕ, και την Ενδιάμεση Έκθεση του Ιανουαρίου 2023 για τον Μηχανισμό Καταγραφής των Άτυπων Αναγκαστικών Επιστροφών υπό την Εθνική Επιτροπή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η χώρα δεν είχε ερευνήσει αποτελεσματικά τις καταγγελίες για βίαιες επαναπροωθήσεις. Ακόμη, οι ΜΚΟ υπογραμμίζουν την ανάγκη δημιουργίας μίας ανεξάρτητης αρχής για τη διερεύνηση καταγγελιών βίας και άλλων παραβιάσεων, αλλά η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι οι υπάρχουσες διασφαλίσεις είναι επαρκείς, συμπεριλαμβανουμένου του δικαστικού συστήματος, της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας και της Ειδικής Επιτροπής για τη Συμμόρφωση στα Θεμελιώδη Δικαιώματα του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, αμφιβητώντας την ανάγκη ύπαρξης πρόσθετου φορέα διερεύνησης.

Στην έκθεση ακόμη σημειώνονται οι καταγγελίες τόσο από ΜΚΟ όσο και από διεθνείς οργανισμούς, οι οποίες αναφέρουν ότι οι αρχές ξυλοκόπησαν μετανάστες και αιτούντες άσυλο και τους απέσπασαν τα προσωπικά τους έγγραφα, προσωπικά αντικείμενα και χρήματα. Ακόμη συμπεριλαμβάνονται οι καταγγελίες ότι οι αρχές άφησαν μετανάστες και αιτούντες άσυλο εγκλωβισμένους στο Αιγαίο ή στη χερσαία συνοριακή περιοχή του Έβρου χωρίς πρόσβαση σε τροφή, νερό ή ιατρική περίθαλψη.

Σε άλλο σημείο αναφέρεται σε ρεπορτάζ τις El Pais που ανέλυσε 374 περιστατικά στα σύνορα του Έβρου στα οποία εμπλέκονται οι αρχές και αφορούσαν περισσότερα από 20.000 άτομα που αναγκάστηκαν σε επαναπροώθηση αμέσως μετά την άφιξή τους. Στο άρθρο αναφέρεται ότι οι αστυνομικές δυνάμεις έχουν κατασχέσει περισσότερα από 2 εκατομμύρια ευρώ, κινητά τηλέφωνα και άλλα τιμαλφή. Το άρθρο ανέφερε επίσης ότι το 92 τοις εκατό των ατόμων που επαναπροωθήθηκαν το 2022 ανέφεραν ότι ήταν θύματα κλοπής.

Γίνεται ακόμη αναφορά για την έκθεση του Δικτύου Παρακολούθησης της βίας στα Σύνορα, μια κοινοπραξία 12 ΜΚΟ σε όλη την Ευρώπη, η οποία παρουσίασε τον Φεβρουάριο ευρήματα βασισμένα σε συνεντεύξεις 50 κρατουμένων σε ελληνικά προαναχωρητικά κέντρα. Το 65% υποστήριξε ότι βίωσε ή έγινε μάρτυρας βίας από τις Αρχές. Το 25% υποστήριξε ότι οι Αρχές χρησιμοποίησαν σωματική βία, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης τέιζερ, ως μορφή εξαναγκασμού ή τιμωρίας.

Σε άλλο σημείο αναφέρεται ο υπερπληθυσμός των φυλακών και των κέντρων κράτησης αλλά και οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης με τις εγκαταστάσεις να στερούνται υγιεινής και υγειονομικής περίθαλψης. Τον Αύγουστο, η Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας δημοσίευσε μια έκθεση με βάση την επίσκεψή της τον Νοέμβριο του 2022 στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Κρατουμένων Κορυδαλλού. Η έκθεση σημείωσε «υπερπληθυσμένα και ερειπωμένα» δωμάτια χωρίς «πραγματικές υπηρεσίες εργοθεραπείας» και ανεπαρκές ιατρικό προσωπικό για τους 170 ασθενείς. Για την περίοδο 2022-2023, η κυβέρνηση εφάρμοσε ένα ειδικό πρόγραμμα, αξίας 24 εκατομμυρίων ευρώ (25,9 εκατομμύρια δολάρια) και στόχευσης 7.000 δικαιούχων, για την ενίσχυση της μελλοντικής επανένταξης των κρατουμένων» σημειώνεται στην έκθεση.

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επισημαίνει ότι ακόμη και τα κυβερνητικά στοιχεία δείχνουν πως ο πληθυσμός των φυλακών υπερέβη των δυνατοτήτων τους, τονίζει πως τα βίαια επεισόδια αυξάνονται και υπογραμμίζει ότι μετανάστες και αιτούντες άσυλο που κρατούνται από την ΕΛ.ΑΣ. και το Λιμενικό κάνουν λόγο για άθλιες ή εξευτελιστικές συνθήκες κράτησης.

Ναυάγιο της Πύλου

Σύμφωνα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, «υπήρξαν αναφορές για σωματική κακοποίηση και βία από μέλη της Ελληνικής Αστυνομίας και του Λιμενικού Σώματος σε βάρος μεταναστών και αιτούντων άσυλο κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων επαναπροώθησης. Στην ενδιάμεση έκθεσή του τον Ιανουάριο, ο Μηχανισμός Καταγραφής Περιστατικών Άτυπων Αναγκαστικών Επιστροφών, ένα όργανο που συγκλήθηκε υπό την Εθνική Επιτροπή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και αποτελείται από πολλές ΜΚΟ υπό την επίβλεψη της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, κατέγραψε 50 τέτοια περιστατικά μεταξύ Απριλίου 2020 και Οκτωβρίου 2022, επηρεάζοντας περίπου 2.157 τα άτομα. Από τις 58 μαρτυρίες, οι 51 καταγγέλλονταν βία κατά τη διάρκεια της σωματικής απομάκρυνσης, είτε εναντίον του ατόμου που κατέθεσε είτε εναντίον άλλων προσώπων της ομάδας που υποβλήθηκαν σε απωθήσεις. Οι κατηγορίες περιελάμβαναν σωματική και λεκτική κακοποίηση και απειλές, σεξουαλική κακοποίηση και κατάσχεση προσωπικών αντικειμένων.

Όπως αναφέρεται στην έκθεση, ορισμένοι τοπικοί και διεθνείς οργανισμοί ισχυρίστηκαν, βάσει μαρτυριών επιζώντων, ότι η βύθιση του αλιευτικού σκάφους Adriana στις 14 Ιουνίου (σ.σ. ναυάγιο στην Πύλο) ήταν το αποτέλεσμα των προσπαθειών της ακτοφυλακής να απομακρύνει το σκάφος από τα χωρικά ύδατα της χώρας. Οι δικαστικές αρχές ξεκίνησαν έρευνα για τη βύθιση, κατά την οποία υπολογίζεται ότι 600 μετανάστες και αιτούντες άσυλο πέθαναν αφού εγκληματίες λαθρέμποροι τους έβαλαν σε επισφαλή κατάσταση. Η κυβέρνηση ανέφερε ότι το σκάφος βρισκόταν σε διεθνή ύδατα τη στιγμή του συμβάντος. Στις 26 Ιουλίου, ο Διαμεσολαβητής της ΕΕ ξεκίνησε έρευνα και ζήτησε πρόσβαση στα αρχεία του FRONTEX (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία για τη Διαχείριση της Επιχειρησιακής Συνεργασίας στα Εξωτερικά Σύνορα) σχετικά με το ναυάγιο Adriana. Τον Σεπτέμβριο, 40 επιζώντες από το ναυάγιο της Adriana υπέβαλαν μήνυση στο Ναυτοδικείο Πειραιά. Στις 10 Νοεμβρίου, ο Συνήγορος του Πολίτη Ανδρέας Ποττάκης ξεκίνησε μια ανεξάρτητη έρευνα για το ναυάγιο αφού η ηγεσία του Λιμενικού Σώματος αρνήθηκε τα γραπτά του αιτήματα να διεξαγάγει ενδελεχή εσωτερική έρευνα.

Το Δίκτυο Καταγραφής Ρατσιστικής Βίας (RVRN) ανέφερε περιστατικά κακοποίησης με βάση την εθνικότητα, τη θρησκεία ή το χρώμα του δέρματος, καθώς και κακοποίηση ακτιβιστών για τα ανθρώπινα δικαιώματα λόγω της συμμετοχής τους στην παροχή βοήθειας σε ομάδες μεταναστών».

Υποκλοπές

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κατέγραψε και την έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου η οποία ανέφερε ότι η χώρα χρησιμοποίησε κατασκοπευτικό λογισμικό εναντίον δημοσιογράφων, πολιτικών και επιχειρηματιών, αλλά και εξήγαγε το spyware σε χώρες με κακές επιδόσεις στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Γίνεται εκτενής αναφορά στην υπόθεση της Άρτεμις Σίφορντ, πρώην υπαλλήλου της Meta, η οποία έπεσε θύμα του Predator. «Τον Ιούλιο η Αρχή Προστασίας Δεδομένων παρουσίασε στοιχεία που υποδηλώνουν ότι το 2022 τουλάχιστον 92 Έλληνες πολίτες έπεσαν θύματα προσπάθειας να στοχευθούν με το Predator, με την Αρχή να δηλώνει πως δεν έχει στοιχεία που να δείχνουν την προέλευση αυτών των προσπαθειών» σημειώνει η έκθεση προσθέτοντας ότι η έρευνα είναι σε εξέλιξη.

Ελευθερία του Τύπου

Σχετικά με το δικαίωμα στην Ελευθερία του Τύπου, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναφέρει ότι το ελληνικό σύνταγμα και ο νόμος προβλέπουν την ελευθερία της έκφρασης και «η κυβέρνηση σεβάστηκε αυτό το δικαίωμα». Στη συνέχεια ωστόσο σημειώνει ότι τόσο εγχώρια όσο διεθνή πρακτορεία ειδήσεων, αναφέρουν ότι οι δημοσιογράφοι και τα ΜΜΕ αντιμετωπίζουν πιέσεις προκειμένου να μην ασκούν κριτική και για να αποκρύπτουν σκάνδαλα.

Κυβερνητική διαφθορά

Όπως αναφέρεται στην έκθεση: «Ο νόμος προβλέπει ποινικές κυρώσεις για αξιωματούχους που καταδικάστηκαν για διαφθορά και η κυβέρνηση γενικά εφάρμοσε αποτελεσματικά τον νόμο. Υπήρχαν κάποιες αναφορές για κυβερνητική διαφθορά. Η Εθνική Αρχή Διαφάνειας επέβλεψε την εφαρμογή ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς για την περίοδο 2022-2025, διεξήγαγε έρευνες και παρακολούθησε την εφαρμογή των διατάξεων σχετικά με τις δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων και τις δραστηριότητες λόμπινγκ. Στη Γενική Διεύθυνση της Μονάδας Οικονομικού και Οικονομικού Εγκλήματος του Υπουργείου Οικονομικών ανατέθηκαν υποθέσεις απάτης και διαφθοράς. Η Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων διερεύνησε τη διαφθορά εντός της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων. Η Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων για τα όργανα επιβολής του νόμου διερεύνησε εγκλήματα, συμπεριλαμβανομένης της διαφθοράς, που διαπράχθηκαν από τις αρχές επιβολής του νόμου. Το Ελεγκτικό Συνέδριο ήταν το ανώτατο οικονομικό δικαστήριο και όργανο ελέγχου όσον αφορά τη χρήση των δημοσίων πόρων.

Οι πιο αξιοσημείωτες υποθέσεις διαφθοράς κατά τη διάρκεια του έτους αφορούσαν την αστυνομία. Στις 29 Ιανουαρίου, ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ντογιάκος διέταξε τη διεξαγωγή προανάκρισης για δημοσίευμα Τύπου που καταγγέλλονταν διασυνδέσεις μεταξύ υψηλόβαθμων αστυνομικών και αρχηγών εγκληματικών συμμοριών. Στις 29 Μαΐου, οι αρχές συνέλαβαν πέντε αξιωματικούς της συνοριακής αστυνομίας με κατηγορίες για συμμετοχή σε δίκτυο λαθρεμπορίας που έφερνε μετανάστες από την Τουρκία».

thepressproject.gr

"google ad"