Με διατάξεις που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών για τον Αιγιαλό παρέχεται η δυνατότητα στους κατόχους άδειας ηλεκτροπαραγωγής στα μη διασυνδεδεμένα νησιά και την Κρήτη – δηλαδή στη ΔΕΗ – αφενός να λειτουργούν υφιστάμενες ή και να μεταφέρουν νέες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με συμβατικά καύσιμα.
Καθοριστικό ρόλο στην εφαρμογή του σχεδίου έχουν εκτός από τη ΔΕΗ, ο Διαχειριστής των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών (ΜΔΝ), δηλαδή ο ΔΕΔΔΗΕ, και η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων.Ηλεκτρική ενέργεια:
Μπλακ άουτ
Πρόκειται ουσιαστικά για ένα έκτακτο σχέδιο που τίθεται σε εφαρμογή μέχρι την ολοκλήρωση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων που τρέχει ο ΑΔΜΗΕ για τα νησιά τα οποία δεν ηλεκτροδοτούνται από το ηπειρωτικό σύστημα και διαθέτουν αυτόνομους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής και δίκτυα διανομής ρεύματος.
Οι ανάγκες για την ενίσχυση της επάρκειας των νησιών είναι μεγάλες και ιδίως τους θερινούς μήνες, οπότε και αυξάνεται η κατανάλωση ρεύματος λόγω της μεγάλης τουριστικής κίνησης.
Η κυβέρνηση μέσα από τις διατάξεις που φέρνει στη Βουλή επιδιώκει να αποφύγει τα χειρότερα ακόμη και μπλακ άουτ στα νησιά.
Μεταξύ άλλων στο άρθρο 46 του νομοσχεδίου αναφέρεται: «Για τη διασφάλιση του απρόσκοπτου ενεργειακού εφοδιασμού των της διασύνδεση Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών (Μ.Δ.Ν.), κατά τη μεταβατική περίοδο από 1ης Μαρτίου 2024 έως την ολοκλήρωση της διασύνδεσής της, η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (Ρ.Α.Α.Ε.Υ.), με απόφασή της, κατόπιν εισήγησης του Διαχειριστή Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών, χορηγεί άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικά καύσιμα σε παραγωγό που, κατά την 1η Μαρτίου 2024, έχει υφιστάμενους λειτουργούντες σταθμούς παραγωγής από συμβατικά καύσιμα στα Μ.Δ.Ν., για όση ισχύ καθορίσει η Ρ.Α.Α.Ε.Υ. ως αναγκαία, ώστε να καλυφτούν οι ανάγκες πρόσθετου δυναμικού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Το δυναμικό που εγκαθίσταται στην περίπτωση αυτή μπορεί να αποτελεί είτε επέκταση του υφιστάμενου δυναμικού παραγωγής, είτε νέο δυναμικό παραγωγής με συμβατικές μονάδες».
Οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις
Ο ΑΔΜΗΕ τρέχει αυτήν την περίοδο και θα υλοποιεί μέχρι και το 2028 τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις νησιών του Αιγαίου με το ηπειρωτικό σύστημα μεταφοράς της χώρας.
Στην παρούσα φάση τρέχει τα έργα των Δυτικών Κυκλάδων και της Κρήτης και έπονται κι εκείνα στα Δωδεκάνησα.
«H εισήγηση της παρ. 1 του Διαχειριστή Μ.Δ.Ν. προς τη Ρ.Α.Α.Ε.Υ. περιλαμβάνει πλάνο έγκαιρου και απρόσκοπτου ενεργειακού εφοδιασμού του κάθε ηλεκτρικού συστήματος Μ.Δ.Ν., καταγραφή των εκτιμώμενων έκτακτων αναγκών της περιόδου τουλάχιστον έως και το έτος 2028, δυνάμενη να επικαιροποιηθεί ανάλογα με την πρόοδο των διασυνδέσεων, συνυπολογίζοντας τυχόν αποσύρσεις υφιστάμενου δυναμικού, καθώς και τεκμηρίωση της βέλτιστης λύσης από οικονομική και τεχνική άποψη για κάθε ηλεκτρικό σύστημα Μ.Δ.Ν.», τονίζεται σε άλλη παράγραφο προσδιορίζοντας χρονικά την εφαρμογή του έκτακτου σχεδίου αλλά και την ολοκλήρωση των έργων.
Με άλλες διατάξεις των συγκεκριμένων άρθρων προβλέπεται και η αποζημίωση του ηλεκτροπαραγωγού που κατέχει τις άδειες ηλεκτροπαραγωγής στα μη διασυνδεδεμένα νησιά.
Σημειώνεται πως αυτές ανήκουν στη ΔΕΗ, η οποία προγραμμάτιζε στα επόμενα χρόνια την απόσυρση των συγκεκριμένων μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με ντίζελ.
Η Κρήτη
Με τα άρθρα 47 έως 50 στο νομοσχέδιο για τον Αιγιαλό προβλέπεται η εφαρμογή έκτακτου σχεδίου και για την Κρήτη.
Για το νησί βρίσκονται σε εξέλιξη τα μεγάλα έργα ηλεκτρικής διασύνδεσης του νησιού με την Αττική. Πρόκειται για το υποβρύχιο καλώδιο και τους σταθμούς μετατροπής ισχύος, επενδύσεις της τάξης του 1 δισ. ευρώ, οι οποίες αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί στο τέλος του 2025.
Στην εφαρμογή του σχεδίου κομβικό ρόλο έχουν επίσης όχι μόνο η ΔΕΗ αλλά και ο ΑΔΜΗΕ, σύμφωνα με σχετικές διατάξεις, οι οποίες θέτουν σε εφαρμογή το σχέδιο από την 1η Ιουλίου του 2024 μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου του 2025: «Για τη διασφάλιση του απρόσκοπτου ενεργειακού εφοδιασμού της νήσου Κρήτης από την 1η Ιουλίου 2024 έως την πλήρη διασύνδεση με το Ηπειρωτικό Σύστημα, η οποία καθορίζεται σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 108Γ, και κατόπιν εισήγησης του Διαχειριστή του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (Δ.Ε.Σ.Μ.Η.Ε. Α.Ε.) η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (Ρ.Α.Α.Ε.Υ.) με απόφασή της χορηγεί άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας έως την 31η Δεκεμβρίου 2025, σ’ όσους κατέχουν κατά την 1η Μαρτίου 2024, άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικά καύσιμα στο ως άνω νησί. Στην περίπτωση αυτή το δυναμικό παραγωγής που θα εγκατασταθεί μπορεί να αποτελεί είτε επέκταση του υφιστάμενου δυναμικού, είτε νέο δυναμικό παραγωγής με συμβατικές μονάδες».
Σημειώνεται ότι για την Κρήτη το 2024 εκτιμάται έλλειμμα ισχύος 190 MW και πάνω από 200 MW το 2025.
Πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος
Με βάση τις νομοθετικές ρυθμίσεις ο ΑΔΜΗΕ θα απευθύνει πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος στους κατόχους άδειας ηλεκτροπαραγωγής στην Κρήτη προκειμένου να συμμετάσχουν στην κάλυψη του αναγκαίου πρόσθετου δυναμικού:
«Ο Δ.Ε.Σ.Μ.Η.Ε. Α.Ε. απευθύνει εγγράφως προς τους κατόχους άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικά καύσιμα στη νήσο Κρήτη πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Η πρόσκληση περιλαμβάνει τουλάχιστον:
α) την απαιτούμενη ισχύ του πρόσθετου δυναμικού παραγωγής,
β) τα σημεία του ηλεκτρικού συστήματος, στα οποία είναι δυνατή η σύνδεσή του, και
γ) τις βασικές τεχνικές και λειτουργικές απαιτήσεις του πρόσθετου δυναμικού παραγωγής.
Κριτήριο για την επιλογή του κατόχου άδειας παραγωγής αποτελεί η κατά το δυνατόν ελαχιστοποίηση του συνολικού κόστους, αν πληρούνται οι βασικές τεχνικές και λειτουργικές απαιτήσεις που έχουν τεθεί από τον Δ.Ε.Σ.Μ.Η.Ε. Α.Ε.. Τυχόν ενέργειες του Δ.Ε.Σ.Μ.Η.Ε. Α.Ε., που έχουν ήδη λάβει χώρα, πριν από τη θέση σε ισχύ του παρόντος, και ικανοποιούν τις απαιτήσεις του παρόντος, θεωρούνται έγκυρες και λαμβάνονται υπόψη κατά την εισήγηση του Δ.Ε.Σ.Μ.Η.Ε. Α.Ε..
Εφόσον δεν υποβληθούν προτάσεις που πληρούν τα κριτήρια της πρόσκλησης που έχει θέσει ο Δ.Ε.Σ.Μ.Η.Ε. Α.Ε., η σύμβαση της παρ. 5 συνάπτεται με παραγωγό που, κατά την 1η Μαρτίου 2024, έχει υφιστάμενους λειτουργούντες σταθμούς παραγωγής από συμβατικά καύσιμα στη νήσο Κρήτη. Στην περίπτωση αυτή το προς αποζημίωση κόστος του δυναμικού παραγωγής καθορίζεται από τη Ρ.Α.Α.Ε.Υ., σύμφωνα με την παρ. 6, κατόπιν σχετικής εισήγησης του Δ.Ε.Σ.Μ.Η.Ε. Α.Ε.», αναφέρεται στο άρθρο 47, το οποίο περιγράφει και τον τρόπο αποζημίωσης του ηλεκτροπαραγωγού.
Μεταφορά μονάδων
Για τη διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας της Κρήτης μέχρι την ολοκλήρωση της πλήρους διασύνδεσής της, προβλέπεται, με το άρθρο 49, η μεταφορά, εγκατάσταση και λειτουργία, όχι μόνο των υφιστάμενων αλλά και προστιθέμενων μονάδων, καθώς και ηλεκτροπαραγωγών ζευγών που είχαν εγκατασταθεί για την κάλυψη εκτάκτων αναγκών, κατ’ απαίτηση του αρμοδίου διαχειριστή.
Επιπλέον η ρύθμιση αυτή καλύπτει τη μεταφορά και εγκατάσταση νέων μονάδων παραγωγής στα Μ.Δ.Ν. για την εξασφάλιση της ύπαρξης του απαιτούμενου ενεργειακού δυναμικού παραγωγής για την κάλυψη των αναγκών τους, έως τη διασύνδεση εκάστου ηλεκτρικού συστήματος με το ηπειρωτικό σύστημα.