Ένα γράμμα του Μανώλη Γλέζου

Του Νίκου Σαραντάκου

73 χρόνια από τότε που ο Μανώλης Γλέζος και ο Λάκης Σάντας κατέβασαν τη σβάστικα από την Ακρόπολη, ο ελληνικός λαός αποθεώνει τον Γλέζο στέλνοντάς τον με απίστευτο αριθμό σταυρών στην Ευρωβουλή. Στο μεσοδιάστημα, το κράτος τον έχει συχνά «αποθεώσει» με τον δικό του τρόπο, όπως αποκαλύπτει ένα γράμμα του από το 1946, το οποίο δημοσιεύουμε.
Σε λίγες ώρες συμπληρώνονται 73 χρόνια από τότε που ο Μανώλης Γλέζος και ο Λάκης Σάντας κατέβασαν τη σημαία με τη σβάστικα από την Ακρόπολη, και ο ιστότοπος του Υπουργείου Εσωτερικών όπου καταχωρούνται με βασανιστικά αργούς ρυθμούς τα αποτελέσματα της καταμέτρησης των σταυρών στις πρόσφατες ευρωεκλογές μάς πληροφορεί ότι, με καταμετρημένο το 70% των ψηφοδελτίων, 339.000 πολίτες έβαλαν σταυρό στον Γλέζο, πράγμα που σημαίνει ότι στο σύνολο των ψήφων ο Γλέζος θα συγκεντρώσει σχεδόν μισό εκατομμύριο σταυρούς προτίμησης – δικαιωματική αποθέωση.

Αποθέωση και αναγνώριση της προσφοράς, που όμως συνοδεύεται από πικρόχολα σχόλια για τον γέροντα που δεν μπορεί να μπει στο αεροπλάνο (και τα λένε αυτοί που δεν μπορούν να σηκωθούν από τον καναπέ) ή από ύπουλα ψέματα, ότι τάχα ο Γλέζος «κατέβασε μια σημαία όταν ήταν είκοσι χρονών και από τότε εξαργυρώνει τη δόξα του», λες και δεν πέρασε ο Γλέζος από διώξεις και φυλακίσεις, εξορίες και θανατικές καταδίκες, χρόνια και χρόνια.

Κατά σύμπτωση, πριν από λίγο έψαχνα στα φύλλα του Ριζοσπάστη του Ιουνίου 1946 για να βρω ένα άρθρο του Γιώργου Κοτζιούλα, που μου το είχε ζητήσει μια φίλη ερευνήτρια, όταν έπεσα πάνω σ’ ένα σύντομο γράμμα του Μανώλη Γλέζου στον Ριζοσπάστη που το δημοσιεύω εδώ. Ήταν η εποχή που βασίλευε η τρομοκρατία κράτους και παρακρατικών συμμοριών στην ύπαιθρο, σε θλιβερή αντίθεση με όσα συνέβαιναν στην Ευρώπη, όπου δεν είχε ακόμα κυριαρχήσει ο ψυχρός πόλεμος. Κατά σύμπτωση, στην ίδια σελίδα με το γράμμα του Γλέζου υπάρχει ρεπορτάζ για το σχηματισμό της νέας γαλλικής κυβέρνησης με αντιπρόεδρο τον Μορίς Τορέζ, γραμματέα του ΚΚ Γαλλίας και συμμετοχή αρκετών κομμουνιστών.

Παραθέτω λοιπόν το γράμμα του Γλέζου όπως δημοσιεύτηκε στον Ριζοσπάστη της 25.6.1946, διορθώνοντας και κάποια τυπογραφικά λάθη του πρωτοτύπου:

Ο ΗΡΩΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ

Ένα γράμμα του Γλέζου

Πήραμε το παρακάτω γράμμα:

Σύρα 23-6-46
Αγαπητέ «Ριζοσπάστη»

Στις 21/6 βρισκόμουν στο χωριό Πολώνια και περίμενα το καΐκι για να πάω στη Σύρα. Απόσπασμα χωροφυλακής με συνέλαβε, με κτύπησε όταν αρνήθηκα να δώσω την κομματική μου ταυτότητα και με οδήγησε στο χωριό Πλάκα (3 ώρες μακριά). Στο κρατητήριο μπήκε 3 φορές ο βασανιστής Δαγκλής Περαντωνάκης και με βασάνισε (μου άνοιξε το κεφάλι κτλ.) Ο διοικητής που ήλθε την άλλη μέρα μού είπε ότι επρόκειτο για… παρεξήγηση!

Είναι η 8η φορά που με πιάνει εντελώς αναίτια η αστυνομία και ανακαλύπτει αργότερα την «παρεξήγηση». Δηλώνω ρητά ότι αν ξανασυμβεί αυτό θα αντισταθώ και ας με σκοτώσουν.

Με σ. χαιρετισμούς
ΜΑΝΩΛΗΣ ΓΛΕΖΟΣ

Το σκαναρισμένο φύλλο της εφημερίδας δεν είναι πολύ καθαρό κι έτσι δεν φαίνεται καλά το επώνυμο του βασανιστή, ενώ έχω την υποψία ότι και το όνομά του (Δαγκλής) είναι προϊόν παρανάγνωσης, δηλαδή ο τυπογράφος του Ριζοσπάστη ίσως δεν διάβασε καλά το χειρόγραφο του Γλέζου (τότε ο κόσμος έγραφε με το χέρι) και αντί για «Μανώλης», που είναι συχνότατο όνομα στις Κυκλάδες και την Κρήτη, διάβασε «Δαγκλής» – άλλωστε το όνομα του χωριού Πολώνια το διάβασε «Λολώκα».

Αλλά αυτό μικρή σημασία έχει· βλέπουμε όμως ότι ο Γλέζος πολύ γρήγορα άρχισε να εξαργυρώνει τη δόξα της σημαίας, με κυνηγητά, συλλήψεις και ανοιγμένα κεφάλια. Και δεν σταμάτησε να την εξαργυρώνει –θα θυμάστε ότι τον ψέκασαν με χημικές ουσίες πριν από 3-4 χρόνια. Αλλά και τότε, για «παρεξήγηση» επρόκειτο!