Της Κατερίνας Τσουκαλά*
Σε ένα όχι και τόσο μακρινό μέλλον, οι συστοιχίες μπαταριών (powerpacks) θα μπορούσαν να είναι το κλειδί για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας που πλήττει τo πάμπλουτη κατά τα άλλα σε πηγές ανανεώσιμης ενέργειας νησί μας. Η τεχνολογία αναδιαμορφώνει, αναστατώνει και μερικές φορές ξεπερνά τις πόλεις μας.
Ως γνωστόν, οι μπαταρίες μπορούν να αποθηκεύουν ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια, ώστε να διατηρούν συνεχή παροχή ρεύματος στα κτίριά μας. Δεν είναι λοιπόν έκπληξη το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας σε ηλιόλουστες περιοχές όπως η Αριζόνα, η Χαβάη, η Καλιφόρνια και το Πουέρτο Ρίκο ανακοίνωσαν όλες σημαντικές αυξήσεις στην έρευνα και ανάπτυξη μπαταριών οικιακής χρήσης για τα επόμενα χρόνια. Και καθώς τα ακραία καιρικά φαινόμενα εντείνονται, παράκτιες πόλεις όπως το Χιούστον, η Νέα Ορλεάνη και το Σαν Χουάν, βασίζονται σε οικιακές μπαταρίες για να κρατήσουν συνεχή παροχή ρεύματος σε σπίτια, νοσοκομεία, σχολεία και πυροσβεστικούς σταθμούς.
Το όραμα και το μέλλον του Ηρακλείου ως μια ενεργειακά αυτόνομη πόλη με μπαταρίες που τροφοδοτούνται από το δίκτυο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας φαντάζει μακρινό. Άλλωστε η ΔΕΗ και το εργοστάσιο στα Λινοπεράματα εξακολουθεί να βασίζεται στη πλέον ρυπογόνα τεχνολογία παραγωγής ενέργειας με καύση λιγνίτη και δίκτυο ηλεκτροδότησης παλαιού τύπου συμβάλλοντας έτσι στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Η έκρηξη στο εργοστάσιο πριν λίγες εβδομάδες προκαλεί μεγάλη ανησυχία λίγο πριν από την έναρξη της τουριστικής σεζόν. Η σχεδόν μονοπωλιακή της θέση δεν μπορεί να την αναγκάσει να αλλάξει κατεύθυνση χωρίς να υπάρχουν τα κατάλληλα ρυθμιστικά κίνητρα από την περιφέρεια Κρήτης και μια νέα χάραξη εθνικής ενεργειακής πολιτικής..
Αλλά ας επιστρέψουμε στο όραμά μας για μια ενεργειακά αυτόνομη πόλη. Η εξάπλωση της χρήσης μπαταριών ιόντων λιθίου, που είναι η κυρίαρχη τεχνολογία, επιβαρύνεται επίσης από κάποιες σοβαρές γεωπολιτικές εξελίξεις. Καθώς και από πραγματικούς τεχνολογικούς περιορισμούς. Οι ιδιοκτήτες ηλεκτρικών αυτοκινήτων πάσχουν από “άγχος αυτονομίας”, άμεσα εξαρτώμενο από τη χιλιομετρική αποσταση που μπορεί να καλύψει μια φόρτιση της μπαταρίας. Παρόλα αυτά σημαντικοί επενδυτές, όπως ο Bill Gates, επενδύουν δισεκατομμύρια δολάρια σε νέες τεχνολογίες μπαταριών που μπορεί τελικά να αντικαταστήσουν τις επαναφορτιζόμενες μπαταρίες ιόντων λιθίου με φθηνότερες, πιο μακροχρόνιες και λιγότερo γεωπολιτικά επίφοβες εναλλακτικές λύσεις.
Υπάρχει κι άλλος ένας περιορισμός. Οι οικιακές μπαταρίες σήμερα θα μπορούσαν να αποθηκεύσουν μόνο ένα μικρό ποσοστό της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται παγκοσμίως σε οποιαδήποτε δεδομένη ημέρα. Η εγκατάσταση όμως νέων οικιακών μπαταριών στις Η.Π.Α έκαναν ρεκόρ το 2018. Η Tesla δήλωσε δημοσίως ότι σκοπεύει να διπλασιάσει την παραγωγή μπαταριών το 2019. Και παραδοσιακές μεγάλες εταιρείες ενέργειας μπαίνουν επίσης στο παιχνίδι, με τη Shell να αγοράζει τη γερμανική εταιρεία μπαταριών Sonnen νωρίτερα φέτος.
Για εμάς στην Κρήτη, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το παράδειγμα του Πουέρτο Ρίκο, η σύμπραξη δηλαδή των κυβερνητικών και δημoσίων φορέων με την TESLA. Η εταιρεία αποκατέστησε μεγάλο μέρος της ενεργειακής υποδομής του νησιού μετά τον τυφώνα Μαρία το 2017 που άφησε 51.000 κατοίκους χωρίς ρεύμα σε ένα πληθυσμό 1,4 εκ.. Ο ρόλος που διαδραμάτισε η Tesla σε αυτή την προσπάθεια ανάκαμψης του νησιού υπήρξε ιδιαίτερα σημαντικός.
Ο διευθύνων σύμβουλος Elon Musk αποκάλυψε ότι η εταιρεία αυτή τη στιγμή εργάζεται σε ένα εντυπωσιακό αριθμό 11.000 έργων αποθήκευσης ενέργειας στο νησί καθώς έπειτα από πρόσκληση του κυβερνήτη του Πουέρτο Ρίκο Ricardo Rossello, ο ίδιος ανέλαβε την αποκατάσταση της παροχής ενέργειας στο νησί μέσω ενός συνδυασμού ηλιακών συλλεκτών και μπαταριών, παρακάμπτοντας έτσι τη διαλυμένη υποδομή δικτύου ηλεκτροδότησης και καθιστώντας έτσι την αποκατάσταση ηλεκτροδότησης στο νησί ως το πλέον εμβληματικό έργο της εταιρείας.
Η Tesla έχει στείλει περισσότερες από 1.000 μπαταρίες στο νησί, οι οποίες σήμερα παρέχουν ισχύ σε 662 τοποθεσίες για να βοηθήσουν νευραλγικούς τομείς όπως νοσοκομεία, αντλίες νερού, σταθμούς καθαρισμού αποχέτευσης, κοινοτικούς χώρους και οίκους ευγηρίας. Τα ενεργειακά πακέτα (powerpacks), οι μπαταρίες δηλαδή που συνδέονται με τις υφιστάμενες ηλιακές συστοιχίες, προσφέρουν 550 κιλοβατώρες ισχύος το κάθε ένα.
Τα στατιστικά στοιχεία των έργων αυτών είναι εντυπωσιακά. Ο χρήστης του Twitter Israel Melendez μοιράστηκε τις εικόνες της εγκατάστασής του, το οποίο χρησιμοποιεί 55 τυποποιημένους πίνακες των 220 watt για να σχηματίσει μια συστοιχία 12 κιλοβατώρων, συνδυασμένη με τρεις μπαταρίες Powerwall 2 που αποθηκεύουν περίπου 14 κιλοβατώρες το καθένα. Σε μια ημέρα η οροφή του δημιούργησε 68 κιλοβατώρες, αρκετή για να στείλει 42 κιλοβατώρες πλεονασματικής ενέργειας πίσω στο δίκτυο.
Η πρόσφατα εκλεγμένη κυβέρνηση της Νότιας Αυστραλίας επιβεβαίωσε τα σχέδια για τη χρήση των Tesla Powerwalls για την κατασκευή του μεγαλύτερου «εικονικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής» στον κόσμο, παρέχοντας ενέργεια για 50.000 κατοικίες στο ευρύτερο δίκτυο. Επιπροσθέτως δε, το site σύγκρισης τιμών EnergySage ανέφερε ένα δραματικό άλμα στο ενδιαφέρον των καταναλωτών για οικιακές μπαταρίες από το Τέξας, τη Λουιζιάνα και τη Φλώριδα, μετά από αλλεπάλληλα χτυπήματα τυφώνων και φυσικών καταστροφών.
Εν κατακλείδι, η δημιουργία υποδομών ενεργειακής αυτονομίας δεν είναι μόνο μια ύστατη λύση διασφάλισης ενεργειακής ασφάλειας σε επείγουσες περιπτώσεις φυσικών καταστροφών. Είναι κατά τη γνώμη μου η μεγαλύτερη αναπτυξιακή ευκαιρία για την Κρήτη όσον αφορά την απεμπλοκή της από την ενεργειακή φτώχεια που μαστίζει τη χώρα εδώ και δεκαετίες και τη δημιουργία υψηλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας μέσω της συμπαραγωγής οικιακών μπαταριών και της ανάπτυξης τεχνογνωσίας που θα επιφέρει η μεταστροφή στην πράσινη οικονομία.
*Η Κατερίνα Τσουκαλά είναι διεθνολόγος – αμυντικός αναλυτής, υπεύθυνη προβολής του Πράσινου Κόμματος του Καναδά και υποψήφια δημοτική σύμβουλος με τον συνδυασμό “Ηράκλειο 3.7.5.” του Γιάννη Κουράκη