Της Βίκης Βαμιεδάκη
Θρήνος στην Κρήτη. Βαρύς φόρος αίματος στην άσφαλτο. Στα μαύρα ντύθηκε όλο το χωριό. Έκλεισαν σπίτια. Άδικος χαμός. Λευκά φέρετρα.
Τα κλισέ του δρόμου.
Αυτές οι λίγες λέξεις που τόσο συχνά γράφουν στους τίτλους των θεμάτων τους οι δημοσιογράφοι της Κρήτης, μα και οι συνάδελφοι τους σε όλη τη χώρα, όταν η είδηση είναι «μεγάλη» και περνά τα σύνορα του νησιού. Χρειάστηκε τελευταία στιγμή να διορθώσουμε αυτό το κείμενο, γιατί άλλο ένα τροχαίο δυστύχημα είχε κοστίσει τη ζωή ενός νέου 33 ετών. Στο Ρέθυμνο, στον πιο τουριστικό δρόμο του νομού.
Τα θύματα από τα τροχαία του 2022 έφτασαν τα 28, πέρυσι τέτοιο καιρό ήταν 19. Από αυτά μόλις 4 έγιναν στον «καταραμένο» Βόρειο Οδικό Άξονα, 7 μέσα σε πόλεις και 17 σε επαρχιακούς δρόμους. Το 2019 οι νεκροί ήταν 49, τόσοι ήταν και πριν από 10 χρόνια, ενώ πριν από 20 ήταν διπλάσιοι, πάνω από 100.
Η Κρήτη είναι προφανές εδώ και χρόνια, ότι βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα θανάσιμο φαινόμενο. Με μια μάστιγα, με μια πληγή που στάζει αίμα και δεν στερεύει. Φαινόμενο που αφορά τη μικρή της κοινωνία, μα και την ευρύτερη αφού το νησί είναι ο μεγαλύτερος τουριστικός προορισμός της χώρας.
Το ρεπορτάζ αυτό επιχειρεί, μέσα από τις απόψεις ανθρώπων που μίλησαν στο Magazine και ασχολούνται στην καθημερινότητα τους με το θέμα των τροχαίων ατυχημάτων και των θυμάτων τους, για διάφορους και διαφορετικούς λόγους ο καθένας, να εξηγήσει το μεγάλο «γιατί». Γιατί χάνονται και τραυματίζονται τόσοι άνθρωποι στους δρόμους της Κρήτης. Ποιος φταίει.
Ο δρόμος; Το αυτοκίνητο; Το μηχανάκι; Ο οδηγός;
Στο κείμενο αυτό δεν ρωτήσαμε παθόντες. Ούτε εμπλεκόμενους σε ατύχημα, ούτε άλλους που έχασαν δικούς τους ανθρώπους στο δρόμο. «Η κακιά στιγμή», η «μοίρα», «το γραμμένο», «η ατυχία», είναι οι φράσεις που ακούς όταν κάτι τέτοιο συμβεί. Θα έπρεπε όμως όλοι να έχουν το θάρρος να λένε αυτές τις εκφράσεις μόνο για εκείνους που δεν έφταιγαν και ενεπλάκησαν, τραυματίστηκαν ή έχασαν τη ζωή τους από κάποιον που προκάλεσε το ατύχημα.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα τελευταία χρόνια τα τροχαία μετακομίζουν από τον βόρειο οδικό άξονα (ΒΟΑΚ) του νησιού, προς την ενδοχώρα, όχι τις πόλεις, αλλά κυρίως στα χωριά. Η μείωση των τροχαίων στο ΒΟΑΚ προφανώς και οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αστυνόμευση, αφού από το Δεκέμβριο του 2019, ιδρύθηκε το νέο Τμήμα Τροχαίας Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης, με έδρα στην Επισκοπή Ρεθύμνου.
Μάλιστα πριν από λίγες ημέρες ο Γενικός Περιφερειακός Αστυνομικός Διευθυντής Κρήτης κ. Γεώργιος Λυμπινάκης σε δηλώσεις του στην ρεθεμνιώτικη εφημερίδα «Κρητική Επιθεώρηση» αναφέρθηκε στο ειδικό σχέδιο τροχονομικής αστυνόμευσης για το οποίο έχουν επιστρατευτεί και πολιτικά οχήματα, προκειμένου να εντοπίζονται σοβαρές παραβάσεις που οδηγούν συνήθως σε θανατηφόρα τροχαία στους δρόμους της Κρήτης, με την ταυτόχρονη αύξηση περιπολιών σε τουριστικές περιοχές για την πρόληψη εγκλημάτων σε βάρος των επισκεπτών. «Υπάρχει ειδικό σχέδιο τροχονομικής αστυνόμευσης, έχει μπει σε εφαρμογή μυστική αστυνόμευση με πολιτικά αυτοκίνητα γιατί σκοπός και της υπηρεσίας μας και του αρχηγείου είναι να μειωθούν τα θανατηφόρα τροχαία. Σε ότι αφορά το οδικό δίκτυο εδώ και ένα μήνα έχουν διαταχθεί πολιτικά οχήματα για τη βεβαίωση σοβαρών παραβάσεων οι οποίες δεν μπορούν να βεβαιωθούν με τα έγχρωμα οχήματα» υπογράμμισε ο κος Λυμπινάκης στην εφημερίδα.
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΑΦΙΕΡΩΣΕΙ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ
Ο Γιάννης Λιονάκης ασχολείται όλη του τη ζωή με αυτό το θέμα. Μεγαλωμένος σε δύσκολες περιοχές και εποχές, από τα Χανιά μέχρι το Ηράκλειο που ζει, διετέλεσε για 30 χρόνια περιφερειακός διευθυντής της ΕΠΛΑ. Δεν υπάρχει δρόμος στην Κρήτη που δεν έχει οδηγήσει, ούτε περιστατικό παράξενο που δεν έχει αντιμετωπίσει. Ένα τραγικό δυστύχημα φιλικού του προσώπου το 2004, τον οδήγησε στο να ιδρύσει έναν εθελοντικό σύλλογο Πρόληψης Τροχαίων Ατυχημάτων. Τότε στο Ηράκλειο, μια μητέρα με τα δυο της πολύ μικρά παιδιά στο αυτοκίνητο, είχε εμπλακεί σε ένα μικρό-ατύχημα, και σταμάτησε στην άκρη του δρόμου για να το συζητήσει με τον άλλο εμπλεκόμενο οδηγό. Λίγο ζαλισμένη κάθισε κάτω, για να έρθει απότομα, με μεγάλη ταχύτητα κάποιος μεθυσμένος, να την παρασύρει και να την σκοτώσει με το αυτοκίνητο του.
Σήμερα ο Λιονάκης ασχολείται ακόμη με τις ασφάλειες, αλλά και την δημοσιογραφία που την αγαπά πολλά χρόνια. Ταξίδεψε στο εξωτερικό, έλαβε πιστοποιήσεις και έχει τη δική του εκπομπή σε τοπικό ραδιόφωνο για την οδική ασφάλεια, ενώ έχει κάνει πάνω από 1.000 ομιλίες σε σχολεία και όπου τον καλούν, για αυτό το θέμα.
Έχουμε φτάσει στο σημείο να φτιάχνουμε πεντάστερο ξενοδοχείο αλλά να μην μπορεί να φτάσει το πούλμαν για να αφήσει τους τουρίστες.- Γιάννης Λιονάκης
Γιάννης Λιονάκης: «Από το 1983 έβλεπα ότι πολλά άρχισαν τα αλλάζουν στα κυκλοφοριακά δρώμενα της Κρήτης. Τότε το νησί είχε μόλις 52.000 οχήματα και με συγκεκριμένες υποδομές σε δρόμους. Από τότε μέχρι σήμερα τα οχήματα έγιναν 453.000 και το μόνο που έχει αλλάξει στους ίδιους εκείνους δρόμους είναι 47 χμλ. στα οποία προστέθηκε διαχωριστικό στηθαίο. Ο υπόλοιπος δρόμος είναι κατοχικός, έγινε με σκαλίδες που λέει ο λόγος. Όταν το 2004 έγινε αυτό το ατύχημα θεώρησα ότι το κακό έχει παραγίνει, μάλιστα εκείνη την περίοδο η Κρήτη είχε κατά μέσο 100 νεκρούς στο δρόμο, κάποιες χρονιές και 125. Αποφασίσαμε να φτιάξουμε το Σύλλογο, που υπάρχει μέχρι και σήμερα, δυστυχώς όμως πολλά μέλη έχουν αποχωρήσει, από τα 180 που ξεκινήσαμε. Είχα και έχω μία συνεχή ενασχόληση με το συγκεκριμένο ζήτημα και είμαι πλέον ίσως ο παλαιότερος στην Ελλάδα που ασχολείται με αυτά τα θέματα.
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΝΤΡΟΠΗΣ
Γιάννης Λιονάκης: «Ο βόρειος οδικός άξονας, ένας δρόμος 313 χιλιομέτρων, είναι ένας πεθαμένος δρόμος, είναι η ντροπή της Κρήτης και στον οποίο δυστυχώς η έλλειψη του ψηφοθηρικού ενδιαφέροντος συντηρεί αυτή την κατάσταση.
Εμείς οι κρητικοί ζαλισμένοι από πολλά, από τον τουρισμό, τα ποτά, την καλή ζωή, αλλά και τις επιδοτήσεις, ασχολούμαστε με άλλα πράγματα πέρα από αυτό που αφορά το γενικό μας καλό. Έχουμε φτάσει στο σημείο να φτιάχνουμε πεντάστερο ξενοδοχείο αλλά να μην μπορεί να φτάσει το πούλμαν για να αφήσει τους τουρίστες. Ξέρουμε όλοι πολύ καλά πως αναπτύχθηκε η ξενοδοχειακή αγορά στη βόρεια Κρήτη. Θελήσαμε και θέλουμε να φτιάξουμε ένα πολύ καλό τουριστικό προϊόν χωρίς να σκεφτούμε ένα πολύ σημαντικό στοιχείο, που είναι οι μεταφορές και ειδικά οι οδικές μεταφορές. Κανείς δεν έχει σκεφτεί ότι για να πάει ένα πούλμαν από την Ελούντα στο φαράγγι Σαμαριάς, θα πρέπει να ξεκινήσει τη νύχτα, γιατί χρειάζεται πέντε ώρες. Δεν υπάρχει πρόβλεψη για τους ηλικιωμένους επισκέπτες μας, οι οποίοι πρέπει να σταματάνε στο δρόμο συχνά για να κάνουν χρήση τουαλέτας. Δεν έχουμε φτιάξει ένα πάρκινγκ για να μπορεί να ξεκουραστεί κάποιος, ή να σταματήσει γιατί κάτι συνέβη. Δεν ασχολήθηκε κάνεις με αυτό το κομμάτι.
Είναι αστείο το γεγονός του ότι για διάφορους λόγους αυτός ο δρόμος, ο ΒΟΑΚ, χαρακτηρίζεται ως αυτοκινητόδρομος, λες και μιλάμε για την Εγνατία ή την Ιόνια οδό. Δρόμος χωρίς ασφάλεια, σήμανση, με 110 στύλους από τα Χανιά μέχρι το Ηράκλειο, που είχα μετρήσει να ανάβουν οι 33 ένα βράδυ. Σκεφτείτε τους ξένους μας επισκέπτες τι αντιμετωπίζουν.
ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ «ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ»
Γιάννης Λιονάκης: «Δυστυχώς ως Κρητικοί δεν έχουμε ασχοληθεί σοβαρά με αυτό το θέμα. Όταν σκοτώνεται κάποιος, λέμε «δε βαριέσαι, κακή μοίρα, κακή τύχη». Έχουμε φτάσει σημείο να έχουμε εξοικειωθεί με τον τροχαίο θάνατο στην Κρήτη. Είμαστε ανάμεσα στις πέντε χειρότερες περιφέρειες στην Ευρώπη, όσον αφορά στα τροχαία. Εδώ έχουμε και μια άλλη ιδιαιτερότητα που πρέπει να που πρέπει να αναδειχθεί για τον κρητικό οδηγό. Ο Κρητικός οδηγός ίσως ξέρει να κρατάει το τιμόνι, αλλά είμαστε από τις λίγες περιοχές που η μάθηση αυτή έρχεται ακόμα από το δημοτικό. Έχω πραγματοποιήσει μέχρι σήμερα πάνω από 1.180 ομιλίες σε σχολεία και εκδηλώσεις.
Πηγαίνω σε δημοτικά και τα παιδάκια της πέμπτης και της έκτης οδηγούν τρακτέρ και αγροτικά…- Γιάννης Λιονάκης
Στην ορεινή Κρήτη, μπορεί να δεις αυτοκίνητα τη νύχτα, στην ανηφόρα να κινούνται χωρίς οδηγό, αλλά αν κοιτάξεις μπορεί να βρεις μέσα ένα πιτσιρίκι 12 χρονών. Αυτό που καμαρώνει ο κρητικός γονιός, πολλές φορές με το κουμπούρι (σ.σ.όπλο), τη ρακή, χωρίς παιδικά καθίσματα, χωρίς ζώνες και με το χέρι απέξω από το παράθυρο, αυτό είναι καλλιέργεια, είναι σπορά. Αυτή η εικόνα δημιουργεί στο παιδί, διαφορετικές πεποιθήσεις και γνώσεις, αλλά βέβαια και αξίες αργότερα.
Σε έρευνα που είχαμε κάνει με έναν ιατροδικαστή το 2013, το 47% των εμπλεκομένων σε τροχαία με τραυματισμούς ή θανάτους, είχε καταναλώσει υπερβολική ποσότητα αλκοόλ. Είμαστε από τους σπάνιους λαούς της υφηλίου εμείς οι Κρητικοί, που έχουμε την πεποίθηση ότι πίνοντας, οδηγούμε καλύτερα από όταν είμαστε νηφάλιοι και ωραίοι.
Έχουμε επίσης και μια ιδιότυπη μαγκιά. Ένας αμερικανός καθηγητής κοινωνιολόγος, από το πανεπιστήμιο της Γιούτα, έκανε μια έρευνα και μου ζήτησε να χαρακτηρίσω με μια κουβέντα τον κρητικό οδηγό. Τότε είπα τη λέξη: επιθετικότητα.
Επιθετικότητα στην οδήγηση που ουσιαστικά αναφέρεται στην παραβίαση της προτεραιότητας και της προσωπικότητας του άλλου. Θέλεις να είσαι ο πρώτος στη διασταύρωση, στο δρόμο. Σε ενδιαφέρει να φτάσεις πρώτος παντού και να είσαι πρώτος παντού.
Η ΑΣΤΥΝΟΜΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΠΕΤΑΝΙΛΙΚΙ ΣΤΟ ΤΙΜΟΝΙ
Γιάννης Λιονάκης: «Στην Κρήτη, έχουμε ένα πολύ υψηλό βαθμό ανασφάλιστων αυτοκινήτων, μεγάλο αριθμό παραχωρήσεων του αυτοκινήτου από την οικογένεια στα παιδιά που δεν έχουν δίπλωμα, ή είναι «φρέσκα» και δεν ξέρουν να οδηγούν ακόμα. Εκτιμάται ότι ένα ποσοστό 18% οδηγών από την ενδοχώρα, δεν έχει πάει ποτέ σε δάσκαλο, δεν έχει δίπλωμα, κι όμως τολμά ακόμα και να πηγαίνει στις πόλεις. Όλα αυτά φέρνουν μια τραγικότητα στους δρόμους. Η οδήγηση έχει να κάνει κατά μια έννοια με αυτό που λέμε «η κοινωνία της κυκλοφορίας», η οποία θέλει κανόνες, που αν δεν τους τηρείς έχεις προβλήματα. Τα παιδιά που σκοτώθηκαν προχθές στα Χανιά, είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Το αυτοκίνητο το είχε παραχωρήσει η μητέρα στο γιο, που δεν είχε δίπλωμα και ήταν ανασφάλιστο. Όταν αυτό το παιδί οδηγούσε όλοι σκεφτόντουσαν πότε θα συμβεί το κακό…
Είμαστε από τους σπάνιους λαούς της υφηλίου εμείς οι Κρητικοί, που έχουμε την πεποίθηση ότι πίνοντας, οδηγούμε καλύτερα από όταν είμαστε νηφάλιοι και ωραίοι.-Γιάννης Λιονάκης
Η αστυνόμευση θα μπορούσε να είναι εντονότερη, αλλά το ζήτημα είναι το «καπετανιλίκι» στο τιμόνι. Παντού στον κόσμο γίνονται περίεργα πράγματα στους δρόμους, αλλά αυτά που γίνονται στην Κρήτη δεν έχουν προηγούμενο. Αυτός είναι ο κρητικός μάγκας και δυστυχώς το βλέπουμε και σε νεαρά παιδιά με τα αυτοκίνητα 4×4, τα φιμέ τζάμια, κ.α. Αυτοί οι άνθρωποι, πρέπει να «λειανθούν», να γίνουν πιο «στρογγυλοί», να κοινωνικοποιηθούν.
Αυτό μπορεί να γίνει πάρα πολύ απλά, μιλώντας στους γονείς, θέλει εκπαίδευση, να μαθαίνουν οδική αγωγή τα παιδιά στο σχολείο.
Έχουμε χρέος να αναδείξουμε αυτό το ζήτημα και δεν μπορεί εμείς οι Κρητικοί να ανεβαίνουμε στην Αθήνα, γεμίζοντας ολόκληρα καράβια, για θέματα όπως τα κρασοστάφυλα και τα λάδια – που καλώς το κάνουν – όμως να μην αγωνιζόμαστε που σκοτώνονται τα παιδιά μας, είναι αδιανόητο».
ΚΑΝΕΝΑ ΤΡΟΧΑΙΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΥΧΑΙΟ
Γιάννης Λιονάκης: «Κανένα τροχαίο δεν είναι τυχαίο, όλα είναι λάθη και παραλείψεις, διότι κάποιος κάτι δεν έκανε καλά. Και όταν δεν έχεις και τις υποδομές να προστατέψουν τα λάθη σου, κάτι πρέπει να κάνεις. Να μιλήσουμε με τους γονείς, με τα παιδιά τους, να φτιάξεις πάρκα κυκλοφοριακής αγωγής. Είχαμε κάποια αλλά σήμερα έχουν γίνει βοσκότοποι.
Το κράνος, το παιδικό κάθισμα, το στηθαίο ασφαλείας και τα λάστιχα των αυτοκινήτων έχουν συγκεκριμένη διάρκεια ζωής και κάποια στιγμή γερνάνε και πεθαίνουν, τα αυτοκίνητα θέλουν συντήρηση και φροντίδα.
Πρέπει να δούμε σοβαρά και το θέμα με τα δίκυκλα, αφού είμαστε η τρίτη περιφέρεια στην Ευρώπη μετά από την Ίμπιζα και τη νότια Ιταλία που έχουμε την μεγαλύτερη αναλόγια χρήσης δικύκλων στην Ευρώπη. Με χαρά βλέπω στο Ηράκλειο μετά από πολλές προσπάθειες και με τη βοήθεια του νέου διοικητή της τροχαίας, να γίνεται σχεδόν καθολική χρήση του κράνους.
Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΗΣ ΜΕΘ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
Ο καθηγητής Εντατικής Ιατρικής και Πνευμονολογίας κ. Δημήτρης Γεωργόπουλος, είναι ο διευθυντής της ΜΕΘ στο ΠΑΓΝΗ, στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο Ηρακλείου, το μεγαλύτερο της Κρήτης.
Είναι δύσκολο ακόμη και να φανταστεί κανείς τι αντιμετωπίζει καθημερινά στη δουλειά του, ο ίδιος μιλά μάλλον με μια «ψύχραιμη οργή» για αυτά που συμβαίνουν.
Καθ. Δημήτρης Γεωργόπουλος: «Δυστυχώς έχουμε μεγάλο αριθμό ασθενών από τροχαία ατυχήματα στο νοσοκομείο και το κυριότερο είναι ότι είναι σχετικά νέοι έως πολύ νέοι. Ένα μεγάλο πρόβλημα με αυτούς τους ανθρώπους είναι ότι ακόμα κι αν ζήσουν, στο σπίτι τους ή στην εντατική, θα επιβαρύνουν για πολλά χρόνια και τις οικογένειες τους και το σύστημα υγείας. Άρα αυτό που συνέβη, δεν είναι μια στιγμή και για κάποιο λόγο κατάφεραν να επιζήσουν. Συνήθως ακολουθούν κι άλλα προβλήματα κυρίως αν έχουν υποστεί κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις».
ΓΙΑΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΤΟΣΑ ΠΟΛΛΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
Καθ. Δημήτρης Γεωργόπουλος: «Αν με ρωτάτε γιατί υπάρχει αυτό το πρόβλημα στην Κρήτη, απαντώ ότι όλα ξεκινούν από το σχολείο, την οικογένεια και αυτό που στην Κρήτη θεωρείται «μαγκιά». Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας κάνει ότι θέλει στο δρόμο, δεν υπακούει σε κανόνες και βέβαια η πολιτεία έχει τεράστια ευθύνη. Προσωπικά δεν μπορώ να καταλάβω πως ο Διοικητής της τροχαίας κοιμάται το βράδυ ήσυχος. Εξηγώ με ποια έννοια το λέω. Διότι δεν κάνουν τίποτα για να ελέγξουν και να τιμωρήσουν. Στην Κρήτη είναι κοινό μυστικό ότι ελάχιστοι φοράνε κράνος και κανείς δεν τους λέει τίποτα ή ακόμα κι αν τους πουν δεν γίνεται κάτι. Θα μπορούσε να γίνει κάτι πολύ απλό, όπως για παράδειγμα μέσα στις πόλεις που είναι πολύ εύκολο να ρυθμιστεί η κυκλοφορία και να στέλνονται οι κλήσεις το σπίτι όπως γίνεται σε όλο τον κόσμο. Δηλαδή να καταγράφεται με μία κάμερα η παράβαση και να σου έρχεται η κλήση στο σπίτι σου. Υπάρχουν πολλές λύσεις, απλά δεν ξέρω για ποιο λόγο δεν εφαρμόζονται και φυσικά υπάρχει και η μάστιγα του να σβήνουμε τις κλήσεις. Εγώ έχω πάρει αρκετές, και επειδή είμαι κάπως επώνυμος θα ήταν πολύ εύκολο να τις σβήσω, πράγμα που δεν έχω κάνει ποτέ. Μου είναι δύσκολο να καταλάβω πως κινείται το σύστημα.
Αν με ρωτάτε γιατί υπάρχει αυτό το πρόβλημα στην Κρήτη, απαντώ ότι όλα ξεκινούν από το σχολείο, την οικογένεια και αυτό που στην Κρήτη θεωρείται «μαγκιά».-Καθ. Δημήτρης Γεωργόπουλος
Θεωρώ ότι χρειάζεται θέληση, ούτε καν πολιτική βούληση, αλλά κυρίως από τοπικούς και άλλους θεσμικούς παράγοντες, ώστε να δοθούν λύσεις. Το ότι δεν έχουμε δρόμους το γνωρίζουμε, αλλά όταν δεν έχεις αυτοκινητόδρομους δεν οδηγείς σαν να είσαι σε αυτοκινητόδρομο. Πιστεύετε αλήθεια, ότι φταίει ο δρόμος; Ο δρόμος δε φταίει, είναι αυτός που έχουμε. Σας πληροφορώ ότι υπάρχουν τέτοιοι δρόμοι σε όλη τη χώρα και δεν γίνονται τα ατυχήματα που γίνονται στην Κρήτη. Και βεβαίως τα περισσότερα ατυχήματα δε συμβαίνουν στο βόρειο οδικό άξονα, γίνονται σε άλλους δρόμους της ενδοχώρας».
ΝΕΟΙ, ΑΛΚΟΟΛ ΚΑΙ ΟΔΗΓΗΣΗ
Καθ. Δημήτρης Γεωργόπουλος: «Ειδικά με τα δίκυκλα οι περισσότεροι που εμπλέκονται σε ατυχήματα είναι νέοι και δυστυχώς πολύ μικρά παιδιά χωρίς δίπλωμα. Έχω ασθενείς αυτή τη στιγμή που οδηγούσαν χωρίς δίπλωμα. Δε βλέπω να διορθώνεται αυτό το πρόβλημα διότι δεν υπάρχει βούληση να διορθωθεί. Έχουμε σήμερα ασθενείς μετά από ατύχημα στο δρόμο και πολλοί από αυτούς είχαν αλκοόλ στο αίμα τους. Είναι θέμα εκπαίδευσης. Προσωπικά εγώ ο ίδιος έχω εκπαιδεύσει έτσι τα παιδιά μου ώστε όταν πιουν δεν υπάρχει καμία περίπτωση να οδηγήσουν. Δεν θα μπουν στο αυτοκίνητο αν δεν βάλουν ζώνη, έτσι έμαθαν έτσι συνεχίζουν.
Αρκετοί είναι αυτοί που καταλήγουν στο νοσοκομείο διότι δεν φόραγαν ζώνη, είχαν πιει και πολλοί είναι αυτοί που δε φόραγαν κράνος. Πράγματα που έχουν λυθεί σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες εκτός από μας. Και αυτό είναι λυπηρό».
Η ΚΡΗΤΙΚΗ ΜΑΓΚΙΑ
Καθ. Δημήτρης Γεωργόπουλος: «Επιπλέον, στην Κρήτη κάποιοι θεωρούν μαγκιά να πάρεις το αυτοκίνητο σου να βγεις στο δρόμο και να κάνεις διάφορα πράγματα. Προχθές σκοτώθηκε μία γυναίκα γιατί ήταν στην καρότσα ενός αυτοκινήτου. Αλήθεια, που συμβαίνουν αυτά τα πράγματα; Πουθενά παρά μόνο εδώ.
Κάποτε ένας γερμανός τουρίστας που οδηγούσε στο βόρειο οδικό άξονα έκανε αναστροφή σε διπλή γραμμή – αυτό στην Γερμανία δεν επρόκειτο να το κάνει ποτέ γιατί οι συνέπειες είναι πολύ αυστηρές.-Καθ. Δημήτρης Γεωργόπουλος
Σε μεγάλη πλειονότητα, οι Κρητικοί έχουμε παραβατική συμπεριφορά στο δρόμο. Μεγαλώνουμε με την νοοτροπία να πάρουμε αυτοκίνητο και να δείξουμε ότι ξέρουμε να οδηγούμε. Κάποτε ένας γερμανός τουρίστας που οδηγούσε στο βόρειο οδικό άξονα έκανε αναστροφή σε διπλή γραμμή – αυτό στην Γερμανία δεν επρόκειτο να το κάνει ποτέ γιατί οι συνέπειες είναι πολύ αυστηρές. Εδώ μέσα σε πέντε μέρες που ήταν, αισθάνθηκε ότι κάνει ο καθένας ότι θέλει και έκανε κι αυτός το ίδιο. Βέβαια έχασε τη ζωή στο δρόμο. Υπάρχουν πολλές Κρητικές οικογένειες που μεγαλώνουν τα παιδιά τους με ένα ιδιαίτερο τρόπο, ειδικά τα αγόρια, λέγοντας τους ότι μπορούν να κάνουν ότι θέλουν επειδή είναι άνδρες».
Ο ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ ΚΑΤΑΓΓΕΛΕΙ ΠΑΘΟΓΕΝΙΕΣ
Ο Κώστας Συλιγάρδος είναι ένας κρητικός δημοσιογράφος που αγαπά να αποκαλύπτει. Την αλήθεια, τα κακώς κείμενα, αλλά και να επιβραβεύει μέσα από τη ραδιοφωνική του εκπομπή στο Ράδιο Κρήτη και στα γραπτά του, ότι καλό. Τα λόγια του δεν τα μασάει.
Κώστας Συλιγάρδος: «Θεωρώ ότι υπάρχουν κάποιες παθογένειες που σχετίζονται με τον τρόπο απόκτησης των διπλωμάτων οδήγησης σε πολλές περιοχές της Κρήτης και κυρίως στο Ρέθυμνο. Και είναι περίεργος αυτός ο τρόπος διότι χωρίς να κάνεις κάτι, σου φέρνουν το δίπλωμα στο σπίτι σου. Και αυτό γίνεται σήμερα.
Στο νησί αναπτύσσεται μία λάθος οδηγική φιλοσοφία που ξεκινά από την κακή ιδιοσυγκρασία κάποιων ανθρώπων της υπαίθρου της Κρήτης, οι οποίοι επιμένουν να βάζουν τα παιδάκια τους να οδηγούν από 12 -13 χρονών. Αυτό το παιδί όταν θα πάει να πάρει δίπλωμα, θα έχει πρόβλημα καθώς είναι ένα παιδί που έχει μπολιαστεί με λάθος οδηγικές αντιλήψεις. Αυτό είναι ας πούμε μια «συνήθεια – μαγκιά». Και αυτές είναι δύο πολύ σοβαρές παθογένειες οι οποίες δυστυχώς οδηγούν σε κακή οδηγική συμπεριφορά.
Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΟΔΗΓΙΚΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ
Κώστας Συλιγάρδος: «Το τρίτο θέμα που αντιμετωπίζουμε στην Κρήτη, είναι η γενικότερη έλλειψη οδικής κουλτούρας, η οποία δημιουργεί μία αδιαφορία στο πως συμπεριφέρεται ο άλλος στο δρόμο. Όταν δεν πας να αλλάξεις τα λάστιχα του αυτοκινήτου σου, όταν περνάς από το ΚΤΕΟ χωρίς έλεγχο, τότε ξεκινάει το άλλο μεγάλο κακό. Όλα αυτά είναι παράγοντες σοβαρών περιπτώσεων ατυχημάτων και αν θέλουμε το φαινόμενο να το βάλουμε κάτω από μία ταμπέλα, να του δώσουμε ένα τίτλο, θα έλεγα ότι δεν υπάρχει οδηγική κουλτούρα και οδηγική αντίληψη.
Σε αυτά που λέμε, βάζω το παιδί που οδηγεί από 12 – 13 χρονών και δεν μαθαίνει ότι πρέπει να αλλάζει λάστιχα και ότι πρέπει να περάσει από το ΚΤΕΟ με νόμιμο τρόπο, για να ελέγξει πως αυτό αντιδρά σε ακραίες συνθήκες. Και φυσικά σε κάποιες περιπτώσεις, δεν πάει ποτέ στο δάσκαλο, του στέλνουν το δίπλωμα στο σπίτι και βεβαίως το «πίνω και οδηγώ».
ΔΕΝ ΦΤΑΙΕΙ Ο ΔΡΟΜΟΣ
Κώστας Συλιγάρδος: «Διαφωνώ με τους πολλούς που λένε ότι φταίει ο δρόμος. Ο δρόμος όπως και αν είναι αν οδηγείς σωστά δεν θα σε σκοτώσει. Μπορεί να σε ταλαιπωρήσει, μπορεί να σε καθυστερήσει, αλλά δεν θα σε σκοτώσει. Όταν πηγαίνεις σαν τρελός σε ένα κακό δρόμο θα σκοτωθείς, αλλά επίσης όταν πηγαίνεις σε ένα καλό δρόμο σαν τρελός θα σκοτωθείς.
Οι έλεγχοι που γίνονται είναι δειγματοληπτικοί και δεν μπορεί να πει κάποιος ότι η αστυνομία δεν κάνει τη δουλειά της. Και πρόστιμα δίνουν και ελέγχους κάνουν και υπάρχει αστυνομία την βόρειο οδικό άξονα, όλα αυτά δουλεύουν αλλά δε φτάνει και δεν μπορεί ο κάθε οδηγός να έχει ένα τροχονόμο.
Αυτή η οδηγική συμπεριφορά μπερδεύει τους τουρίστες, έλληνες και ξένους, διότι εκτός του ότι οι δρόμοι είναι προβληματικοί, με ελλιπή σήμανση, κ.α., δεν μπορούν να καταλάβουν τον τρόπο με τον οποίο οδηγεί ένας ντόπιος. Τα ατυχήματα γίνονται διότι κάποιο όχημα εκτρέπεται από την πορεία του, περνά στο αντίθετο ρεύμα, κλπ. Δεν βλέπω να διορθώνεται τίποτα. Και βέβαια άμα πεις σε κάποιον Κρητικό, ότι δεν ξέρει να οδηγεί, σε κοιτάει στραβά».
ΤΑ ΤΡΙΑ ΟΜΙΚΡΟΝ
Ο διευθυντής της Γναθοχειρουργικής Κλινικής του Βενιζελείου νοσοκομείου στο Ηράκλειο κ. Γιώργος Μαστοράκης σε δύο χρόνια θα σταματήσει να «διορθώνει» πρόσωπα που δεν φορούν κράνος. Στα μαγικά του χέρια φτάνουν εκείνοι που «σπάνε τα μούτρα» τους κυριολεκτικά στους δρόμους, κάθε μέρα. Με αυτοκίνητα, μηχανάκια, ποδήλατα και πλέον πατίνια. Παλαιότερα και κάποιους που έπεφταν από τα ζώα τους. Σε δυο χρόνια θα πάρει σύνταξη και μάλλον θα ασχοληθεί με τη μουσική του, αφού είναι σολίστ κλασικής κιθάρας, που όπως λέει ο ίδιος, «η δουλειά μου, το τραύμα στο πρόσωπο και ειδικά η χειρουργική στο κεφάλι και στο πρόσωπο είναι πολύ λεπτή δουλειά σαν τη μουσική».
Το θέμα των τροχαίων στην Κρήτη και το γνωρίζει καλά και το έχει φιλοσοφήσει.
Γιώργος Μαστοράκης: «Όλο αυτό το θέμα των τροχαίων στην Κρήτη θα το περιέγραφα με δύο λέξεις: Αντικοινωνική συμπεριφορά. Τίποτα άλλο. Ο ΄Έλληνας και δη ο Κρητικός προτιμάει να θυσιάσει τη ζωή του παρά την προτεραιότητα του. Για να συμβεί ένα ατύχημα τροχαίο χρειάζονται τρεις παράγοντες. Ο ένας είναι ο οδηγός, ο δεύτερος είναι το όχημα και ο τρίτος είναι η οδός. Τα τρία όμικρον, που όταν δε συνεργαστούν καλά, έχουμε ατύχημα. Ο δρόμος είναι το δεδομένο, δεν μπορούμε να τον αλλάξουμε, να τον κάνουμε καλύτερο. Πρέπει να έχουμε ένα καλό όχημα να ανταποκρίνεται στο γκάζι και στα φρένα και τελευταίο και σημαντικότερο είναι οδηγός. Όταν υπάρχει μία ταμπέλα που λέει 60 χλμ, εκείνος που την τοποθέτησε, όταν τοποθέτησε με τα δεδομένα της εποχής, είχε μετρήσει ότι αν πάρεις τροφή με μεγαλύτερη ταχύτητα θα βγεις έξω από το δρόμο».
ΤΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ «ΠΡΟΣΕΧΟΥΝ ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ»
Γιώργος Μαστοράκης: «Τα τελευταία χρόνια έχουμε μία ιδιομορφία στα ατυχήματα και στα τραύματά του προσώπου, αυτά που βλέπω εγώ στο νοσοκομείο. Έχουν μειωθεί όσο και σας φαίνεται περίεργο σε ό,τι αφορά την γναθοπροσωπική περιοχή. Και αυτό συμβαίνει διότι είναι πολύ καλύτερα τα αυτοκίνητα, δηλαδή είναι λιγότερο «σκληρά». Το σύγχρονο αυτοκίνητο είναι σαν ζυμάρι και όχι σαν πέτρα όπως παλαιότερα. Την τελευταία εικοσαετία τα σύγχρονα αυτοκίνητα τα έχουν ζώνες και αερόσακους. Το δικό μου πρώτο αυτοκίνητο δεν είχε ούτε δεξιό καθρέφτη. Υπάρχουν τα φρένα ABS, που είναι μεγάλη επανάσταση στην παθητική ασφάλεια, όπως επίσης και ο κλιματισμός είναι μέρος της παθητικής ασφάλειας. Τα αυτοκίνητα σήμερα είναι προγραμματισμένα να τσαλακώνονται για να μην πληγώνουν. Γι’ αυτό το λόγο, αυτό που συμβαίνει τα τελευταία χρόνια είναι λιγότερα τέτοια ατυχήματα, ο κόσμος τραυματίζεται λιγότερο.
Ο Έλληνας και δη ο Κρητικός προτιμάει να θυσιάσει τη ζωή του παρά την προτεραιότητα του.- Γιώργος Μαστοράκης
Προσωπικά έχω εξειδικευτεί στο τραύμα στο πρόσωπο, τόσα χρόνια όχι μόνο από τα αυτοκίνητα αλλά και από τα πυροβόλα όπλα εδώ στην Κρήτη που ζούμε. Ανησυχώ όμως ιδιαίτερα, διότι έχω μείνει πια μόνος μου στην κλινική και αποχωρώ σε δύο χρόνια και μοιάζει πραγματικά αδύνατον να βρούμε κάποιον γναθοχειρουργό να έρθει. Είναι μια δύσκολη ειδικότητα, που δεν έχει καθόλου αναμονή, αντίθετα υπάρχουν περισσότερες θέσεις από ότι οι ιατροί.
ΤΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΜΕ ΜΗΧΑΝΑΚΙΑ ΕΙΝΑΙ ΔΙΠΛΑΣΙΑ
Γιώργος Μαστοράκης: «Η αναλογία των ατυχημάτων ανάμεσα στα δίκυκλα και τα αυτοκίνητα είναι σχεδόν δύο προς ένα. Πρέπει να είναι δίπλα τα ατυχήματα με τα μηχανάκια, όπως είχε δείξει και μια έρευνα που είχαμε κάνει σε πάνω από 1.000 κατάγματα προσώπου. Δυστυχώς σχεδόν κανείς από αυτούς που φτάνουν στην κλινική μου δεν φορούσε κράνος. Το κράνος όταν το φοράς πρέπει να είναι full face και να είναι δεμένο. Δεν το φοράμε σαν καπέλο. Είναι το μόνο που σε προστατεύει και είναι το πρώτο πράγμα που θα σου φύγει από το κεφάλι αν δεν το έχεις δέσει. Εκείνο που λέω καμιά φορά είναι ότι ο μοτοσικλετιστής το μόνο μέλος του σώματος του που προστατεύεται και δεν υφίσταται καμία κάκωση είναι αριστερός αγκώνας. Διότι εκεί κρεμάει το κράνος.
Θεωρώ ότι κανένα από αυτά τα περιστατικά του τελευταίου χρόνου που έφτασαν στο νοσοκομείο, δεν θα ερχόταν αν φορούσε κράνος. Και δεν μιλώ φυσικά για τις περιπτώσεις που κάποιος έχει χτυπήσει στη σπονδυλική στήλη ή αλλού, αλλά για τη δική μου ειδικότητα».
ΠΟΔΗΛΑΤΑ, ΠΑΤΙΝΙΑ ΚΑΙ ΓΟΥΡΟΥΝΕΣ
Γιώργος Μαστοράκης: «Έχουμε πολλά περιστατικά με ποδήλατα, τα οποία θεωρούνται τροχαία, όπως και τα ατυχήματα με ηλεκτρικά πατίνια. Το πατίνι φαίνεται εύκολο όμως οι ελληνικοί δρόμοι είναι γεμάτοι λακκούβες και οι ρόδες του πατινιού αν πέσουν μέσα εγκλωβίζονται. Έχουμε και τουρίστες κυρίως Βρετανούς και γενικά όσους έχουν το τιμόνι δεξιά που πολλές φορές δυσκολεύονται στην οδήγηση και μάλιστα μπαίνουν και στο αντίθετο ρεύμα. Μέχρι να πεθάνω θα φωνάζω ότι πρέπει να καταργηθεί η χρήση της γουρούνας. Αυτά τα οχήματα δεν κατασκευάστηκαν για άσφαλτο αλλά για άμμο. Οι τουρίστες τα νοικιάζουν και κυκλοφορούν μάλιστα χωρίς κατάλληλα ρούχα για να κάνουν ηλιοθεραπεία. Τα ατυχήματα είναι πολλά».
ΤΟΥΡΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΤΡΟΧΑΙΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ
Η κα. Πέπη Μπιρλιράκη είναι ξενοδόχος δεύτερης γενιάς και Αντιδήμαρχος Ρεθύμνης πολλά χρόνια. Είναι γνωστό ότι παλεύει να διορθώσει πολλά κακώς κείμενα στον τόπο της και ανησυχεί για εκείνα που καθώς περνούν τα χρόνια δεν διορθώνονται.
Πέπη Μπιρλιράκη: «Από τη δεκαετία του 1980, ως ξενοδόχος, είχα να αντιμετωπίσω όλους τους περιηγητές δημοσιογράφους τουριστικών οδηγών, οι οποίοι, εκτός από τις ομορφιές του νησιού μας, έμεναν δυσάρεστα έκπληκτοι από την οδική συμπεριφορά των ντόπιων και αυτό ήταν ένα από τα λίγα αρνητικά που παρέθεταν στις περιγραφές τους. Λίγα χρόνια μετά, ως Αντιδήμαρχος Τουρισμού, και ύστερα από πολλή δουλειά από όλους μας στο Δήμο, στις υποδομές και στην εκπαίδευση των πολιτών, δηλώνω περήφανη ως Ρεθυμνιώτισα για τον Δήμο Ρεθύμνης, ο οποίος διακρίθηκε με το 1ο Βραβείο Αστικής Οδικής Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από την Ευρώπη (First Award for Urban Road Safety of European Committee on the field: Sustainable Urban Mobility Awards) για την αστική οδική ασφάλεια που παρέχει».
ΜΟΙΡΑΙΕΣ ΟΙ ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΓΙΑ ΚΑΠΟΙΟΥΣ
Πέπη Μπιρλιράκη: «Λόγω των τελευταίων συνθηκών και τους όρους υγιεινής, οι επισκέπτες μας επιλέγουν στην συντριπτική τους πλειοψηφία να οδηγήσουν οι ίδιοι προς τα μέρη του νησιού μας που θέλουν να επισκεφτούν. Έτσι, δυστυχώς, έρχονται σε επαφή με τη δύσκολη πραγματικότητα των επαρχιακών δρόμων της Κρήτης, και ακόμα περισσότερο με τη μοναδικά δύσκολη συμπεριφορά των ντόπιων οδηγών, με αποτέλεσμα, πολλές φορές οι διακοπές να αποβαίνουν μοιραίες για όσους δεν προσαρμόζονται στην οδική συνθήκη του νησιού μας.
Στην εκδήλωση της Μεγάλης Παρασκευής που οργανώνεται κάθε χρόνο μπροστά στο Δημαρχείο του Ρεθύμνου –όπου μαζευόμαστε και γράφουμε σε ένα χαρτάκι ο καθένας τους δικούς του νεκρούς από τροχαία δυστυχήματα ανάβοντας ένα κερί στη μνήμη τους –η λίστα αυξάνεται διαρκώς, με αποτέλεσμα, η συγκίνηση, ο πόνος και ο προβληματισμός να είναι έκδηλα:
Αναρωτιόμαστε πότε θα σταματήσει η λάθος νοοτροπία και συμπεριφορά σχετικά με την οδήγηση και πότε θα πάρουμε στα σοβαρά τον ρόλο μας ως οδηγοί σε σχέση τόσο με την προσωπική μας ασφάλεια όσο και με την ασφάλεια εκείνων που κυκλοφορούν απέναντι και γύρω μας.
Στην εκδήλωση της Μεγάλης Παρασκευής που οργανώνεται κάθε χρόνο μπροστά στο Δημαρχείο του Ρεθύμνου –όπου μαζευόμαστε και γράφουμε σε ένα χαρτάκι ο καθένας τους δικούς του νεκρούς από τροχαία δυστυχήματα.
Μοναδικές λύσεις είναι η ενημέρωση, η ουσιαστική ανάπτυξη παιδείας οδικής ασφάλειας από τις μικρές ηλικίες, η βελτίωση των υποδομών και η εφαρμογή των νόμων. Ζώνη, κράνος, ΚΟΚ, όχι αλκοόλ, όριο ταχύτητας, είναι λέξεις που έχουν την αξία της ανθρώπινης ζωής και που πρέπει να γίνουν πράξη και συνείδηση σε κάθε οδηγό, ανεξαρτήτως περιοχής, συνθηκών και απόστασης».