Κυριαρχία αρνητικών συναισθημάτων στους Έλληνες, προβληματισμό για την ποιότητα της δημοκρατίας στη χώρα και δυσοίωνες προβλέψεις για το μέλλον: μια μάλλον απογοητευτική εικόνα καταγράφει η νέα μελέτη της διαΝΕΟσις, η οποία ταυτόχρονα διαπιστώνει ότι οι πολίτες της χώρας θέλουν πιο ενεργή εμπλοκή της ΕΕ σε ζητήματα της καθημερινότητάς τους όπως η υγεία και η παιδεία.
Το σκοτεινό… outlook των Ελλήνων για την επικρατούσα κατάσταση καταγράφει χωρίς να αφήνει περιθώρια αμφισβήτησης η ερώτηση για το ποια συναισθήματα τους διακατέχουν σήμερα, με την ανασφάλεια να κυριαρχεί και να ακολουθούν η απογοήτευση και ο θυμός. Πιο χαμηλά βρίσκεται η αισιοδοξία, ακολουθούμενη, όμως από την ντροπή, ενώ «χαμηλά» σκορ καταγράφουν η υπερηφάνεια, η σιγουριά και η αυτοπεποίθηση.
H έρευνα σημειώνει χαρακτηριστικά ότι «η ανασφάλεια (29,1%) και η απογοήτευση (23,8%) συγκεντρώνουν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά πρώτης αναφοράς για τη συναισθηματική κατάσταση των Ελληνίδων και Ελλήνων, και ακολουθούν, σε αρκετά χαμηλότερες προτιμήσεις, η αισιοδοξία (13,7%) και ο θυμός (11,5%). Στις συνολικές αναφορές για τη συναισθηματική κατάσταση, προηγούνται τρεις αρνητικές καταστάσεις (ανασφάλεια 49,9%, απογοήτευση 44,3%, θυμός 29,7%). Mόνο μία θετική (αισιοδοξία 21,7%) βρίσκεται στην πρώτη τετράδα των αναφορών».
«Σημαντικά υψηλότερες αναφορές για την ανασφάλεια εκφράζουν οι γυναίκες, οι ηλικίες 25-39 και 55-64, οι κάτοχοι μεταπτυχιακού/διδακτορικού, οι ιδιωτικοί υπάλληλοι, οι άνεργοι, τα μεσαία εισοδήματα, αλλά και οι ψηφοφόροι της αριστεράς και όσοι επέλεξαν αποχή/άκυρο/λευκό στις εκλογές. Αυτές οι κοινωνικές ομάδες ενδεχομένως βιώνουν σε μεγαλύτερο βαθμό τις ραγδαίες αλλαγές που βρίσκονται σε εξέλιξη στην οικονομία και την αγορά εργασίας. Και ενδεχομένως υποκρύπτουν ένα μεγαλύτερο άγχος για την απόκτηση και ανανέωση των δεξιοτήτων, οι οποίες συνδέονται με την προοπτική απασχόλησης, και, κατά συνέπεια, εισοδήματος», τονίζεται.
Προβληματική είναι και η εικόνα που έχουν οι Έλληνες για την ποιότητα της δημοκρατίας στη χώρα, καθώς στο ερώτημα περί αξιολόγησης της δημοκρατίας με τη συμπλήρωση των 50 ετών από τη Μεταπολίτευση, μόλις το 27,4% θεωρεί ότι είναι ισχυρή, ενώ το 35% την θεωρεί ασθενή και το 37,2% ούτε ισχυρή ούτε ασθενή. Η έρευνα σημειώνει ότι την άποψη περί ασθενούς δημοκρατίας «συμμερίζονται κυρίως οι ηλικίες 25-39, οι απόφοιτοι πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, οι ελεύθεροι επαγγελματίες/τεχνίτες, οι άνεργοι, οι αγρότες, τα πολύ χαμηλά εισοδήματα και κοινωνικά στρώματα, οι ψηφοφόροι της αριστεράς, οι πολίτες χωρίς κομματική ταύτιση, και όσοι επέλεξαν αποχή/άκυρο/ λευκό στις εκλογές».
Επίσης, τονίζεται ότι η δυσαρέσκεια για τη δημοκρατία στην Ελλάδα (σε επίπεδα 62%) επιβεβαιώνεται και στη μέτρηση από το Τακτικό Ευρωβαρόμετρο 100 (Φθινόπωρο 2023), σε σύγκριση με τον μέσο όρο δυσαρέσκειας των πολιτών με τη δημοκρατία στη χώρα τους (44%), αλλά και τη δυσαρέσκεια των Ελλήνων με τη δημοκρατία στην ΕΕ (52%, έναντι 41% -μέσος όρος στην ΕΕ).
Όσον αφορά στις απαντήσεις των πολιτών σχετικά με το πώς φαντάζονται ότι θα είναι η Ελλάδα σε δέκα χρόνια από σήμερα, η έρευνα σχολιάζει ότι «είναι θετική η εκτίμηση για την ενίσχυση της διεθνούς επιρροής της χώρας (42% συμφωνούν απόλυτα/μάλλον συμφωνούν, με τους πλέον ένθερμους υποστηρικτές να ανήκουν στις ομάδες των ηλικιών άνω των 65, της ανώτερης κοινωνικής τάξης και των κεντροδεξιών ψηφοφόρων). Το δεδομένο αυτό πρέπει να εκτιμηθεί ως απόρροια της συνειδητοποίησης της κατάρρευσης της διεθνούς πιστοληπτικής αξιοπιστίας της χώρας από το 2009, της συσσώρευσης αρνητικής δημοσιότητας σχετικά με την οικονομική κατάσταση, την αποσπασματική εφαρμογή των στόχων της δημοσιονομικής προσαρμογής και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, και της πολιτικής κρίσης, ιδιαίτερα κατά το διάστημα 2011-2015».
«Οι εξελίξεις αυτές καταρράκωσαν το brand name “Ελλάδα”. Δημιούργησαν, δηλαδή, την εικόνα μιας χώρας που συνιστά απειλή για τη σταθερότητα της Ευρωζώνης, δεν μπορεί να τηρήσει τα συμφωνηθέντα με τους εταίρους της στην ΕΕ, και ταλανίζεται από τις χρόνιες αδυναμίες του κράτους και της οικονομίας, αλλά και των αντιστάσεων στις αλλαγές που ενδημούν στην κοινωνία», επισημαίνεται.
Τέλος, όπως προαναφέρθηκε, οι Έλληνες θέλουν μεγαλύτερη επιρροή της ΕΕ στην καθημερινότητά τους, με τη μελέτη να τονίζει ότι «η αποτίμηση της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα είναι σαφέστατα θετική (64,8% θετική και μάλλον θετική). Αρνητική άποψη έχουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες/τεχνίτες, οι άνεργοι, τα άτομα πολύ χαμηλού εισοδήματος και οι ψηφοφόροι του ΚΚΕ. Σύμφωνα με τα στοιχεία σειράς ετών –από τα προηγούμενα κύματα της έρευνας– παραμένει σταθερή η θετική αποτίμηση στα επίπεδα πέριξ του 60% από το 2015. Αυτό επιβεβαιώνει την παραδοχή ότι η ΕΕ λειτουργεί ως ασφαλιστική δικλείδα για την ενίσχυση της αποδοτικότητας του πολιτικού συστήματος. Για τον λόγο αυτό, στην ίδια μέτρηση προκρίνεται η πιο ενισχυμένη ευρωπαϊκή πολιτική σε ορισμένα από τα πεδία που ιεραρχούνται υψηλά για τη βιωσιμότητα του κράτους, όπως η υγεία, το περιβάλλον, η άμυνα, η παιδεία, η οικονομία, η μετανάστευση και η εξωτερική πολιτική».
