Σήμερα, τη δύσκολη περίοδο του COVID-19, το ζήτημα της συμ-μεταφοράς με μέσα μαζικής μεταφοράς (όπως τα λεωφορεία), συνεπιβατισμό (carpooling, carsharing, κλπ) τίθεται σε νέα βάση κυρίως λαμβάνοντας υπόψη τις επείγουσες ανάγκες (εργασία, διατροφή, υγεία, κλπ). Στα πλαίσια αυτά υλοποιήθηκε διαδικτυακή έρευνα, το χρονικό διάστημα 24-31 Μαρτίου 2020, στους Δήμους Ρεθύμνου και Χανίων, δύο πόλεις του νησιού με ακαδημαϊκή κοινότητα (Πανεπιστήμιο Κρήτης – Πολυτεχνείο Κρήτης), σπουδαίο πολιτισμό και ισχυρή εποχικότητα. Αποσκοπούσε στη μελέτη των μέσων μετακίνησης που επιλέγουν οι πολίτες και τις τάσεις αναφορικά με τη συμ-μεταφορά (συνεπιβατισμός, λεωφορεία, ταξί) ως εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης.
Διενεργήθηκε από το Εργαστήριο Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων του Πολυτεχνείου Κρήτης, στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Horizon 2020 CIVITAS DESTINATIONS. Καταγράφτηκαν, με όσο πιο ακριβή τρόπο γίνεται, οι σημαντικές αλλαγές στις καθημερινές μετακινήσεις των κατοίκων στους Δήμους Ρεθύμνης ή Χανίων, το τελευταίο διάστημα πριν την εφαρμογή της απαγόρευσης κυκλοφορίας πολιτών (με ισχύ από 23 Μαρτίου 2020), και συγκεκριμένα την εβδομάδα 16-22 Μαρτίου.
Στο ερωτηματολόγιο απάντησαν 308 πολίτες με ικανοποιητική αντιπροσωπευτικότητα στην αναλογία φύλου και ηλικιών, επαγγελματικής δραστηριότητας, και τη σύνθεση του πληθυσμού κάθε δήμου. Οι ερευνητές θα ήθελαν να ευχαριστήσουν όλους όσους συμμετείχαν στην έρευνα. Τα αποτελέσματά της θα φανούν χρήσιμα στον μελλοντικό σχεδιασμό στρατηγικών για τη βιώσιμη κινητικότητα.
Ακολουθούν τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας. Η επιστημονική ομάδα του Πολυτεχνείου Κρήτης συνεχίζει την περαιτέρω ανάλυση και μοντελοποίηση των αποτελεσμάτων, που θα ανακοινωθούν διεθνώς.
1. Επίδραση στον όγκο των καθημερινών μετακινήσεων
Tα διαγράμματα που ακολουθούν αποτυπώνουν το βαθμό μείωσης των μετακινήσεων κατά την 3η εβδομάδα του Μάρτη. όπως τον εκτίμησαν οι συμμετέχοντες στην έρευνα, σε σύγκριση με τον όγκο των μετακινήσεων τους κατά τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο, πριν δηλαδή την εμφάνιση του κορωνοϊού στη χώρα μας.
Βλέπουμε ότι παρουσιάζεται σημαντικά μειωμένη η καθημερινή μετακίνηση των κατοίκων και στους δύο δήμους, ενώ οι κάτοικοι του Ρεθύμνου δήλωσαν μεγαλύτερο βαθμό μείωσης των μετακινήσεων τους.
• 20.5% των συμμετεχόντων από το Δήμο Ρεθύμνου δήλωσε ότι μείωσε στο 100% τις μετακινήσεις του, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για το Δήμο Ρεθύμνου είναι 23.9%
• το 90.2% ελάττωσε τις καθημερινές μετακινήσεις του κατά τουλάχιστον 50% (88.0% για το Ρέθυμνο και 90.3% για τα Χανιά)
• το 72.7% του πληθυσμού έχει μειώσει τις μετακινήσεις του κατά τουλάχιστον 75% (75.0% για το Ρέθυμνο και 69.7% για τα Χανιά)
2. Μεταβολή στη χρήση μέσων μεταφορών
Ο παρακάτω πίνακας αποτυπώνει τη σημαντική επίπτωση στη χρήση των μεταφορικών μέσων και κυρίως σε μέσα συμ-μεταφοράς λόγω των μέτρων αναστολής λειτουργίας καταστημάτων και χώρων πολιτισμού ή ψυχαγωγίας που ξεκίνησε την 16η Μαρτίου. Συγκεκριμένα συγκρίνει το ποσοστό των πολιτών που απέφυγαν να χρησιμοποιήσουν κάποιο από τα παρακάτω μέσα μεταφοράς.
• Οι πολίτες που απέφυγαν να μετακινηθούν με το αυτοκίνητο τους αυξήθηκαν κατά 10.7%, ενώ οι πολίτες που απέφυγαν να μετακινηθούν με αυτοκίνητο αλλά ως συνεπιβάτες αυξήθηκαν κατά 39.3%
• Αντίστοιχα, σημαντική ήταν η επίπτωση στα μέσα μαζικής μεταφοράς (λεωφορείο), το οποίο απέφυγαν 28.9% περισσότεροι πολίτες από αυτούς που δεν το χρησιμοποίησαν κατά το προηγούμενο δίμηνο (Ιανουάριος-Φεβρουάριος)
3. Επίδραση στο χρόνο μετακίνησης
Όπως ήταν αναμενόμενο, λόγω της μειωμένης κίνησης, παρατηρήθηκε σημαντική μείωση του απαιτούμενου χρόνου για τη μετάβαση στην εργασία τους των πολιτών που συμμετείχαν στην έρευνα τόσο στο Δήμο Χανίων όσο και στο Δήμο Χανίων. Το 70% των συμμετεχόντων από τα Χανιά και το 77.4% από το Ρέθυμνο χρειάστηκαν μόλις 15 λεπτά για τη μετάβαση τους στην εργασία κατά την εβδομάδα 16-22 Μαρτίου. Το ποσοστό αυτό ήταν 59.7% και 70.3 αντίστοιχα για το διάστημα Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου.