‘Eνα παλιό… απωθημένο της βιομηχανίας του θεάματος επιστρέφει για να μας απασχολήσει ξανά και, ει δυνατόν, να μας ανοίξει νέους δρόμους οικιακής, οπτικοακουστικής αλλά και οσφρητικής απόλαυσης. Γιατί μπορεί μεν, να μπορούμε να δούμε και να ακούσουμε την οθόνη της τηλεόρασής μας, ωστόσο μια από τις αισθήσεις μας που μένει… παραπονεμένη από την όλη διαδικασία δεν παύει να είναι η όσφρησή μας. Κάποιοι θέλουν αυτό να αλλάξει και να μπουν και οι μυρωδιές στο παιχνίδι της οπτικοακουστικής μας εμπειρίας, όπως αναφέρει το BBC.
Εις εξ αυτών είναι ο Ολλανδός Φρέντερικ Ντιούρινκ, ο οποίος ναι μεν δεν είναι κοσμηματοπώλης, αλλά το επόμενο έργο του θα είναι ένα κολιέ. Αλλά όχι ένα οποιοδήποτε κολιέ: θα είναι ένα μικρό, κυβόσχημο κουτί με διαστάσεις 5 cm επί 5 cm, όπου μέσα του θα υπάρχει μια μικρή μπαταρία και ένα σύστημα έκλυσης αρωμάτων, μια «αρωματική φούσκα», όπως την ονομάζει ο ίδιος.
Ο επιχειρηματίας είναι συνιδρυτής της startup Scentronix, η οποία λειτουργεί ήδη ως μια εταιρεία «εκτύπωσης αρωμάτων», βάσει μιας ειδικής συσκευής που χρησιμοποιεί έναν αλγόριθμο για να δημιουργεί αρώματα και μυρωδιές κατά παραγγελία.
Το μεγαλεπήβολο σχέδιο του Ντιούρινκ έγκειται, όπως λέει ο ίδιος, στο να αναπτύξει την ίδια τεχνολογία σε μικρογραφία, έτσι ώστε το άρωμα αυτό να είναι κινητό και αν μπορεί να τοποθετηθεί στην συσκευή μιας τηλεόρασης, εκλύοντας αρώματα ανάλογα με το διαδραματιζόμενο επί της εικόνας θέμα.
Με το κολιέ αυτό πάντως, λέει ο Ολλανδός, θα μπορούσατε να πάτε στο σινεμά και, διαμέσου μιας εφαρμογής στο τηλέφωνό σας, να προγραμματίσετε τον κύβο εντός του κολιέ να εκλύει διακριτικά (και όχι βαριά στη μύτη) αρώματα σε κομβικές στιγμές της ταινίας.
«Το μέγεθος και η διάρκεια ζωής της μπαταρίας αποτελούν για εμάς εμπόδια μέχρι στιγμής, όπως αντίστοιχα και η ποιότητα του εκλυόμενου αρώματος», παραδέχεται ο επιχειρηματίας, προσθέτοντας ότι το επόμενο βήμα «είναι να το τελειοποιήσουμε αρκετά για να κερδίσουμε τους επενδυτές και να εξασφαλίσουμε χρηματοδότηση για περαιτέρω ανάπτυξη σε μια φορετή έκδοση».
Μια ιδέα-απωθημένο πολλών αιώνων
Ο Ντιούρινκ, φυσικά, δεν είναι ο πρώτος που κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση, της διέγερσης δηλαδή των οσφρητικών μας λειτουργιών κατά την διάρκεια θεαμάτων και εκδηλώσεων.
Ακόμη και οι Αρχαίοι Έλληνες πιστεύεται πως πειραματίστηκαν με κάτι τέτοιο. Ένα αρχαίο ποίημα αφηγείται πώς τα φτερά των περιστεριών ήταν βουτηγμένα σε αρωματικά έλαια για να σκορπούν μυρωδιές στους επισκέπτες κατά τη διάρκεια ενός γλεντιού. Καθώς τα πουλιά χτυπούσαν τα φτερά τους, το άρωμα εξαπλωνόταν στο συγκεντρωμένο πλήθος. Επίσης, τα θυμιάματα διαδραμάτιζαν εξίσου σπουδαίο ρόλο σε όλες τις τελετές των Αρχαίων Ελλήνων.
Στην πιο πρόσφατη ιστορία, ένας ιδιοκτήτης κινηματογράφου το 1916 στις ΗΠΑ, είχε επιχειρήσει να γεμίσει στο χώρο αρώματα κατά τη διάρκεια μετάδοσης ποδοσφαιρικών αγώνων προκειμένου για να πετύχει τη μέγιστη απόλαυση των θεατών. Απέτυχε!
Το 1939 ένα νέο εγχείρημα επιχείρησε να διεγείρει την όσφρηση με το να τοποθετεί μικρές πίπες στις καρέκλες του κοινού από τις οποίες αναδύονταν μυρωδιές. Από τότε κυριάρχησε διεθνώς ο όρος Scentovision (Θέαμα και αρώματα δηλαδή). Ανάλογες και πιο εξελιγμένες τεχνολογικά προσπάθειες επαναλήφθηκαν πολλές φορές μέχρι τις ημέρες μας, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία καθώς η τεχνολογία δεν το επέτρεπε ακόμη. Πλέον όμως περπατάμε στην 3η δεκαετία του 21ου αιώνα και αν μπορούν ρομπότ να διενεργούν από μόνα τους χειρουργικές επεμβάσεις, για ποιο λόγο να είναι απαγορευτικό ένα τέτοιο σενάριο;
Και παρά το γεγονός ότι η μυρωδιά παραμένει το μοναδικό στοιχείο που σχεδόν αδύνατο να αναπαραχθεί, ο Ντιούρινκ είναι αποφασισμένος να ξεπεράσει… το τελευταίο σύνορο της οικιακής απόλαυσης.
Τα επιμέρους προβλήματα
Για να το καταφέρει αυτό, ωστόσο, θα πρέπει να υπερνικήσει τέσσερις μεγάλες προκλήσεις, με βασικότερη την κατανόηση της ίδιας της αίσθησης της όσφρησης, που βασίζεται σε περίπου 1.000 διαφορετικά γονίδια.
Επίσης, η αναδημιουργία μυρωδιών και αρωμάτων τεχνητά είναι εξαιρετικά δύσκολη, καθώς το μεγαλύτερο μέρος των συνταγών και των σχετικών πατεντών φυλάσσεται σαν επτασφράγιστο μυστικό από τις πολυεθνικές στις οποίες ανήκουν.
«Δεν έχουμε βάσεις δεδομένων για να τα καταλάβουμε και να τα κατανοήσουμε», λέει η Ολίβια Τζέζλερ, ιδρύτρια του Future of Smell, μιας εταιρείας συμβούλων που αναπτύσσει αρώματα για λογαριασμό του World Economic Forum, των Victoria’s Secret και του οίκου Dior. «Η έρευνα όλων των γνωστών αρωμάτων στεγάζεται μέσα στα εργαστήρια πέντε μεγάλων εταιρειών σε όλο τον κόσμο», προσθέτει με νόημα.
Ένα τρίτο ζήτημα είναι αυτό της… προσωπικής αηδίας, καθώς κάποιοι άνθρωποι είναι πιο ευαίσθητοι σε συγκεκριμένες οσμές, γεγονός που οφείλεται στα γονίδιά μας. Αυτό με την σειρά του καθιστά δύσκολο στο να βρεθεί η σωστή ποσότητα αρώματος που πρέπει να απελευθερωθεί χωρίς κάποιοι να την βρουν «υπερβολική» ή «πολύ βαριά για την μύτη τους».
Και το τελευταίο πρόβλημα έγκειται στο δυσθεώρητο κόστος κατασκευής αλλά και διανομής, που θα χρειαζόταν πρακτικά για να εξοπλιστούν μελλοντικά για παράδειγμα, οθόνες κινηματογράφου με σχετικό σύστημα που θα απελευθερώνει οσμές στην προβολή μιας ταινίας.
Και μπορεί, μεν, η βιομηχανία του θεάματος να έχει ήδη καταφέρει πάρα πολλά, όπως λόγου χάρη, τις συναυλίες τεθνεώτων μουσικών με την χρήση ολογραμμάτων, αλλά το απωθημένο παραμένει ένα: η διέγερση της όσφρησης των θεατών.
Κι αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα που ενδεχομένως να πρέπει να κερδηθεί στο εγγύς μέλλον.
