Αντιμέτωποι με τη βία που σαρώνει την περιοχή, είναι εύκολο να παραβλέψουμε τα πράγματα που μοιράζονται οι Εβραίοι και οι Παλαιστίνιοι: μια βαθιά προσήλωση στο ίδιο κομμάτι αμφισβητούμενης γης, μια κοινή όρεξη για χούμους, μια κοινή παράδοση και, όπως δείχνουν οι επιστημονικές έρευνες, μια κοινή γενετική καταγωγή.
Αρκετές σημαντικές μελέτες που δημοσιεύθηκαν τα τελευταία πέντε χρόνια πιστοποιούν αυτούς τους αρχαίους κληρονομικούς δεσμούς. Στην πρώτη γραμμή αυτών των προσπαθειών βρίσκονται δύο ερευνητές: Ο Harry Ostrer, καθηγητής παιδιατρικής και παθολογίας στο Albert Einstein College of Medicine στο Bronx της Νέας Υόρκης, και ο Karl Skorecki, διευθυντής ιατρικής και ερευνητικής ανάπτυξης στο Rambam Health Care Campus στη Χάιφα. Τον Ιούνιο του 2010, και μέσα σε δύο ημέρες ο ένας από τον άλλον, οι δύο επιστήμονες και οι ερευνητικές τους ομάδες δημοσίευσαν εκτεταμένες αναλύσεις για τη γενετική προέλευση του εβραϊκού λαού και την καταγωγή του από την Εγγύς Ανατολή.
“Οι πλησιέστεροι γενετικοί γείτονες των περισσότερων εβραϊκών ομάδων ήταν οι Παλαιστίνιοι, οι Ισραηλινοί Βεδουίνοι και οι Δρούζοι, εκτός από τους Νοτιοευρωπαίους, συμπεριλαμβανομένων των Κυπρίων”, όπως έγραψαν οι Ostrer και Skorecki σε μια ανασκόπηση των ευρημάτων τους που συνέγραψαν στο περιοδικό Human Genetics τον Οκτώβριο του 2012.
“Ο Karl και εγώ είμαστε καλοί φίλοι”, δήλωσε ο Ostrer στη Haaretz τηλεφωνικά από τη Νέα Υόρκη. “Χρησιμοποιήσαμε κάπως διαφορετικές αναλυτικές μεθόδους – δεν υπάρχει καμία αξίωση για ανωτερότητα ή για τη μία πλευρά έναντι της άλλης”. Στα αποτελέσματά τους, επίσης, “υπήρχε πραγματικά πολύ μικρή διαφορά”.
Η έρευνα του Ostrer με θέμα “Τα παιδιά του Αβραάμ στην εποχή του γονιδιώματος”, που δημοσιεύθηκε στο The American Journal of Human Genetics, πήρε δείγμα 652.000 γονιδιακών παραλλαγών από καθένα από 237 μη συγγενικά άτομα από επτά εβραϊκούς πληθυσμούς: Ιρανούς, Ιρακινούς, Σύριους, Ιταλούς, Τούρκους, Έλληνες και Ασκενάζι. Οι αλληλουχίες αυτές συγκρίθηκαν στη συνέχεια με δείγματα αναφοράς από μη Εβραίους που αντλήθηκαν από το The Human Genome Diversity Project, μια παγκόσμια βάση δεδομένων γενετικών πληροφοριών που συγκεντρώθηκαν από πληθυσμούς σε όλο τον κόσμο.
Κάθε ένας από τους εβραϊκούς πληθυσμούς, διαπίστωσαν, “σχημάτισε τη δική του ξεχωριστή συστάδα”, υποδεικνύοντας την κοινή καταγωγή τους και τη “σχετική γενετική απομόνωση”.
Η ομάδα του Ostrer εντόπισε επίσης δύο μεγάλες ομάδες Εβραίων: Εβραίοι της Μέσης Ανατολής (Ιρανοί και Ιρακινοί) και Ευρωπαίοι/Συριανοί Εβραίοι. Η διάσπαση μεταξύ αυτών των δύο ομάδων Εβραίων συνέβη πριν από περίπου 2.500 χρόνια.
Ξαδέλφια με τους Δρούζους και τους Γάλλους
Και οι δύο ομάδες Εβραίων μοιράζονταν κοινές καταβολές με τους σύγχρονους πληθυσμούς της Μέσης Ανατολής και της Νότιας Ευρώπης. Οι πλησιέστεροι γενετικοί συγγενείς των Εβραίων της Μέσης Ανατολής είναι οι Δρούζοι, οι Βεδουΐνοι και οι Παλαιστίνιοι. Οι στενότεροι γενετικοί συγγενείς της ευρωπαϊκής ομάδας των Εβραίων είναι οι Βορειοϊταλοί, ακολουθούμενοι από τους Σαρδηνούς και τους Γάλλους.
Σε μια μελέτη του 2012, ο Ostrer προσδιόρισε τους Εβραίους της Βόρειας Αφρικής ως μια τρίτη μεγάλη ομάδα. Στη μελέτη του Skorecki σχετικά με τη δομή του γονιδιώματος του εβραϊκού λαού, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature, ο ίδιος και οι συνάδελφοί του ερευνητές πήραν δείγματα δεκάδων χιλιάδων γενετικών παραλλαγών από τα γονιδιώματα 121 ατόμων που προέρχονταν από 14 εβραϊκές κοινότητες της διασποράς και συνέκριναν τις παραλλαγές αυτές με δείγματα που ελήφθησαν από 1.166 άτομα από 69 μη εβραϊκούς πληθυσμούς του Παλαιού Κόσμου.
Διαπίστωσαν ότι οι Εβραίοι από τον Καύκασο (Αζερμπαϊτζάν και Γεωργία), τη Μέση Ανατολή (Ιράν και Ιράκ), τη Βόρεια Αφρική (Μαρόκο) και τις κοινότητες Σεφαρντί και Ασκενάζι, καθώς και οι Σαμαρείτες, σχηματίζουν μια “στενή συστάδα” που επικαλύπτεται με τους Ισραηλινούς Δρούζους.
Αυτό, γράφουν οι συγγραφείς, “συνάδει με μια προγονική λεβαντίνικη συμβολή σε μεγάλο μέρος του σύγχρονου Εβραϊσμού”.
Επιπλέον, ένα “συμπαγές σύμπλεγμα” Εβραίων της Υεμένης “επικαλύπτεται κυρίως με Βεδουίνους αλλά και με Σαουδάραβες ιδιώτες”. Οι Εβραίοι της Αιθιοπίας και της Ινδίας σχετίζονται στενότερα με τους δικούς τους γειτονικούς, πληθυσμούς υποδοχής.
Καταγωγή των Ευρωπαίων Εβραίων από τη Μέση Ανατολή
Περαιτέρω αποδείξεις για την καταγωγή των Εβραίων Ashjenazi από τη Μέση Ανατολή προέκυψαν από μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2014: Στην εν λόγω έρευνα, η οποία δημοσιεύθηκε στο Nature Communications, μια ομάδα με επικεφαλής τον Shai Carmi του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ αλληλούχισε τα πλήρη γονιδιώματα 128 ατόμων εβραϊκής καταγωγής Ασκενάζι. Η ανάλυσή τους αποκάλυψε ότι ο εβραϊκός πληθυσμός των Ασκενάζι είναι “ένα ομοιόμορφο μείγμα” ευρωπαϊκών και μεσανατολικών προγονικών πληθυσμών – γεγονός που υποδηλώνει, όπως γράφει ο Carmi στον ιστότοπο της κοινοπραξίας The Ashkenazi Genome Consortium (TAGC), “μια διαδικασία μεροληπτική ως προς το φύλο, όπου, ας πούμε, οι Εβραίοι άνδρες της Μέσης Ανατολής παντρεύονταν Ευρωπαίες μη Εβραίες γυναίκες”.
Είναι αυτοί οι γενετικοί δεσμοί μεταξύ Εβραίων, Παλαιστινίων, Βεδουίνων και Δρούζων σημαντικοί στο σύγχρονο πλαίσιο; “Δεν έχει σημασία για μένα προσωπικά”, λέει ο Skorecki, “αφού πιστεύω ότι η παγκόσμια ανθρώπινη ταυτότητα υπερισχύει όλων των άλλων εκτιμήσεων”.
“Θέλουμε να ξέρουμε ποιοι είμαστε και από πού προερχόμαστε”, συνοψίζει ο Ostrer, ο οποίος μελετά τώρα τους κινδύνους καρκίνου στους πληθυσμούς των Εβραίων Ασκενάζι και των Δρούζων του Βορείου Ισραήλ. Ακόμα κι έτσι, η κοινή καταγωγή δεν συνεπάγεται απαραίτητα έναν ιδιαίτερο δεσμό. Όπως σημειώνει ο Ostrer, επικαλούμενος τη βιβλική ιστορία του Κάιν και του Άβελ, “το γεγονός ότι οι άνθρωποι είναι συγγενείς μεταξύ τους δεν εμποδίζει την ανάπτυξη ακραίας εχθρότητας μεταξύ τους”.