Πριν λίγες ημέρες είχαμε τη τύχη να δούμε τη “Δημοκρατία του Μπακλαβά” στο θρυλικό Αμφι-θέατρο της Πλάκας. Σύμφωνα με το σενάριο της παράστασης, η Σοφία (Ελληνίδα) και ο Φατίχ (Τούρκος), δύο νέοι άνθρωποι που γνωρίστηκαν και ερωτεύτηκαν ως φοιτητές στην Αγγλία, αποφασίζουν να κάνουν τη διαφορά και πηγαίνουν να ζήσουν στην ιστορική πόλη του Μεσολογγίου, όπου και ανοίγουν ένα μπακλαβατζίδικο.
Η παράσταση παίζει εύστοχα με τα στερεότυπα και τις εθνικές “νευρώσεις”, και χτίζεται γύρω από τον μπακλαβά που αποτελεί ένα από τα πολλά κοινά γνωρίσματα Ελλάδας και Τουρκίας. Κοινό γνώρισμα των δύο κρατών είναι το τελευταίο διάστημα και η ακρίβεια που τραβά την ανηφόρα, με τα πράγματα βέβαια στη γειτονική μας χώρα να δείχνουν να ξεφεύγουν από κάθε έλεγχο και τον Ταγίπ Ερντογάν να βρίσκεται σε δύσκολη θέση, με τις εκλογές να βρίσκονται στο “βάθος” (τον Ιούνιο του ’23, χωρίς να αποκλείονται όμως οι πρόωρες).
Για να καταλάβει κανείς τη διάσταση των πραγμάτων, τούρκοι καταστηματάρχες αναγκάζονται να βρουν πιο “προσιτές” πατέντες για να διαθέσουν τα προϊόντα τους.
Η δημοσιογράφος Arzu Geybulla έγραψε πως εδέσματα όπως ο μπακλαβάς, πωλούνται… άδεια. Η ίδια επικαλείται ανάρτηση του συγγραφέα και ηθοποιού Can Yılmaz.
Φυσικά, η ακρίβεια “παίζει ψηλά” σε αρκετά τουρκικά ΜΜΕ, με την εφημερίδα Soczu να έχει σήμερα και σχετικό πρωτοσέλιδο.
Όπως γράφουν τα τουρκικά ΜΜΕ, για πρώτη φορά ο μπακλαβάς κυκλοφορεί στα ζαχαροπλαστεία χωρίς στρώσεις γεμάτες με φιστίκι, καρύδι ή κρέμα. Ο οικονομολόγος Özgür Demirtaş έγραψε στο Twitter πως μια πιθανή εξήγηση για τον άδειο μπακλαβά και για το γεγονός ότι ο κόσμος τον αγοράζει, είναι πως μάλλον αρκετοί πολίτες επιλέγουν να φτιάξουν τη γέμιση στο σπίτι, μιας και ίσως τους έρχεται πιο φθηνά.
Ο άδειος μπακλαβάς πωλείται για περίπου 20 τουρκικές λίρες (λιγότερο από 1,5 δολάριο ΗΠΑ) το κιλό, ενώ ο μπακλαβάς με γέμιση φιστικιού και βούτυρο πωλείται αυτή τη στιγμή προς 200 τουρκικές λίρες, δηλαδή δέκα φορές πάνω. Κατ’ αντιστοιχία στην αγορά κυκλοφορούν και άδειες πίτες, μόνο δηλαδή με το φύλλο.
Η εφημερίδα Yeniçağ σχολίασε το γεγονός με αναφορά σε ποίημα του Ναζίμ Χικμέτ, ενώ το Tele1 έγραψε πως η ακρίβεια πλέον δείχνει τα “δόντια” της με τον πιο εμφατικό τρόπο.
Η Cumhuriyet δημοσίευσε και ανάρτηση που κάνει λόγο για τοστ χωρίς… τυρί και λοιπά υλικά.
Σημειώνεται πως το τουρκικό νόμισμα έχει απωλέσει πάνω σχεδόν από τα 2/3 της αξίας του από τα επίπεδα του 2018 και ο πληθωρισμός στη χώρα καλπάζει, στέλνοντας στα ύψη τις τιμές βασικών προϊόντων, όπως ψωμί, γάλα, αυγά, λάδι, φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Σε ορισμένα προϊόντα οι τιμές έχουν ανέβει έως και κατά 25% τους τελευταίους μήνες και ειδικά στα φρούτα και τα λαχανικά ο πληθωρισμός αγγίζει τιμές – ρεκόρ της τάξης του 33,9%. Ο ετήσιος πληθωρισμός στην Τουρκία εκτινάχθηκε στο 36% τον περασμένο μήνα και αναμένεται να κλείσει το 2022 στο 23,2%
Ο βασικός μισθός αυτή τη στιγμή δεν ξεπερνά τα 300 ευρώ το μήνα.
Ψάχνει λύση ο Ερντογάν
Θυμίζουμε πως πριν δύο ημέρες 0 οίκος Fitch υποβάθμισε την οικονομία της Τουρκία από ΒΒ- σε Β+ , που σημαίνει ότι βρίσκεται στα ίδια επίπεδα με την Ουγκάντα, την Κένυα, την Αρμενία, το Τουρκμενιστάν, τη Τζαμάικα και το Μπενίν.
Προειδοποιεί, μάλιστα, ότι η τουρκική οικονομία θα πρέπει το 2022 να αποπληρώσει όλα τα δάνεια ύψους 160 δισ. δολαρίων και ότι δεν εμπιστεύεται το νέο οικονομικό μοντέλο της χώρας.
Τον Ιανουάριο η κεντρική τράπεζα διέκοψε τον επιθετικό κύκλο μείωσης των επιτοκίων, μετά από μείωση κατά 500 μονάδες βάσης σε τέσσερις διαδοχικούς μήνες. Οι απότομες μειώσεις των επιτοκίων στα τέλη του 2021 πυροδότησαν μια άνευ προηγουμένου υποτίμηση της λίρας, η οποία έχασε έως και το ήμισυ της αξίας της σε τρεις μήνες προτού σταθεροποιηθεί μετά την εισαγωγή έκτακτων μέτρων από την κυβέρνηση τον Δεκέμβριο.
Από τη δική του πλευρά, ο υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας, Νουρεντίν Νεμπάτι, αποκάλυψε το νέο οικονομικό πακέτο της Τουρκίας, αναφέροντας πως η χώρα στοχεύει να μειώσει τον πληθωρισμό αυξάνοντας την παραγωγή και τις εξαγωγές. Παράλληλα, κάλεσε τον κόσμο να… βγάλει το χρυσάφι από τα στρώματα. Ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, ανακοίνωσε επίσης μείωση κατά 7 ποσοστιαίες μονάδες στους φόρους που προστέθηκαν στις βασικές προμήθειες τροφίμων καθώς η χώρα αντιμετωπίζει ανεξέλεγκτο πληθωρισμό.
Ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι ο φόρος προστιθέμενης αξίας θα μειωθεί στο 1% από 8% στις αγορές τροφίμων, με την απόφαση να έχει τεθεί σε εφαρμογή από τη Δευτέρα. Ο Ερντογάν είπε ότι, εκτός από τη φορολογική έκπτωση, η κυβέρνηση “αναμένει” από τις εταιρείες τροφίμων να μειώσουν τις τιμές τους κατά 7%.
Παράλληλα ωστόσο, ο φόρος στο αλκοόλ έχει ανέβει κατά 50% με τη τουρκική λίρα να μη μπορεί να σταθεροποιηθεί. Ως αποτέλεσμα, τα μπαρ και τα καφέ πλήττονται περισσότερο με κάποιους να βλέπουν σε όλο αυτό και μια “ιδεολογική εμμονή” του Ερντογάν, ο οποίος έχει κατ’ επανάληψη προτρέψει τον κόσμο να πίνει αριάνι (κρύο ρόφημα γιαουρτιού με κρύο νερό) αντί για αλκοόλ.
Οι τούρκοι εστιάτορες από την πλευρά τους ετοιμάζουν “καπέλο” θερμάστρας στις τιμές προϊόντων που σερβίρονται σε εξωτερικούς χώρους, μιας και διαφορετικά δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα.
Μέσα σε όλο αυτό το κλίμα αναμένεται να πολλαπλασιαστούν οι αντιδράσεις, με πολίτες ήδη να καίνε δημοσίως τους λογαριασμούς του ρεύματος στις μεγάλες πόλεις όπως η Κωνσταντινούπολη, σε ένα νέο κίνημα “δεν πληρώνω” που διαμορφώνεται στη χώρα. “Μέχρι ο Ερντογάν να αποσύρει τις αυξήσεις στο ρεύμα που έχει αποφασίσει στις 31 Δεκεμβρίου εγώ από σήμερα και στο εξής δεν θα πληρώσω κανένα λογαριασμό ρεύματος”, διαμηνύει ενδεικτικά ο ηγέτης της αξιωματικής αντιπολίτευσης των Κεμαλιστών (CHP) Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Αλλά και ο Εκρέμ Ιμάμογλου εκμεταλλεύεται το “μομέντουμ” με διαρκείς δηλώσεις του για την ακρίβεια, αναφέροντας πως οι αιτήσεις για τα επιδόματα στήριξης στη Κωνσταντινούπολη έχουν τριπλασιαστεί τους τελευταίους μήνες.
Η Αρχή Ρύθμισης της Αγοράς Ενέργειας ανέφερε άλλωστε στις αρχές του τρέχοντος έτους, πως οι τιμές του ηλεκτρισμού ανέβηκαν περίπου 50% για τα χαμηλότερης ζήτησης νοικοκυριά για το 2022, ενώ αυξήθηκαν περισσότερο από 100% για υψηλής ζήτησης εμπορικούς χρήστες.
Οι τιμές του φυσικού αερίου αυξήθηκαν κατά 25% για οικιακή χρήση και κατά 50% για βιομηχανική χρήση τον Ιανουάριο. Η αύξηση της τιμής είναι 15% για βιομηχανική χρήση παραγωγής ηλεκτρισμού.