Οι λόγοι της ακύρωσης του έργου έχουν να κάνουν τόσο με την παραβίαση των όρων του ειδικού Χωροταξικού για τις ΑΠΕ (και ειδικότερα για τις αποστάσεις από χώρους αρχαιολογικού ενδιαφέροντος) αλλά και με την ελλιπέστατη εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων ως προς την προστασία της ορνιθοπανίδας, που περιελάμβανε η μελέτη του έργου.
Με αυτά τα δεδομένα το Συμβούλιο της Επικρατείας έκανε δεκτή την αίτηση ακύρωσης της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων για το συγκεκριμένο υποέργο, διατάσσοντας επί της ουσίας να μην προχωρήσει το «υποέργο 1» για το «Υβριδικό Αμαρίου», δηλαδή να μην τοποθετηθούν οι ανεμογεννήτριες στη Σητεία. Στην ουσία τίθεται όλο το έργο υπό αίρεση καθώς ο σχεδιασμός προέβλεπε ότι από τις ανεμογεννήτριες στη Σητεία θα δίνεται στο ηλεκτρικό σύστημα το ρεύμα που θα απαιτείται για τη λειτουργία του «υποέργου 2», δηλαδή του υδροηλεκτρικού έργου στο φράγμα Ποταμών στο Αμάρι Ρεθύμνου.
Αναλυτικά, στην περίληψη της απόφασης που δόθηκε στη δημοσιότητα αναφέρονται τα εξής:
ΣτΕ 1378-2022 [Μη νόμιμη ΑΕΠΟ για ΑΣΠΗΕ, Τμήμα Υβριδικού Σταθμού Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας στο Λασίθι]
Εφόσον,
α) η Μ.Π.Ε. του έργου εκλαμβάνει ως ελάχιστη απαιτούμενη απόσταση των Α/Γ των αιολικών πάρκων από κηρυγμένα πολιτιστικά μνημεία τα 500 μ. αντί των 784 μ.,
β) η Μ.Π.Ε. δεν προσδιορίζει την ακριβή θέση των ως άνω κηρυγμένων πολιτιστικών μνημείων (μινωικό σπήλαιο, μινωικός οικισμός και μινωική οικία) και την ακριβή απόσταση αυτών από τα αιολικά πάρκα,
γ) στο έγγραφο της ΔΙΠΑ προς το Δικαστήριο σε συνδυασμό με τον Χάρτη 6α της Μ.Π.Ε. καταγράφονται αποστάσεις τεσσάρων ανεμογεννητριών από τα εν λόγω αρχαία μνημεία, οι οποίες είναι μικρότερες από τα 784 μ. και
δ) η Μ.Π.Ε., δεν περιλαμβάνει διαπίστωση περί μη ορατότητας της ατράκτου των ως άνω ανεμογεννητριών από τα εν λόγω πολιτιστικά μνημεία, η οποία θα δικαιολογούσε την μη τήρηση των αποστάσεων του Ειδικού Πλαισίου, η προσβαλλόμενη απόφαση αιτιολογείται πλημμελώς ως προς την τήρηση των ανωτέρω ρυθμίσεων του Ειδικού Πλαισίου των ΑΠΕ, κατά τα βασίμως προσβαλλόμενα με την αίτηση ακυρώσεως και πρέπει, κατά το μέρος που αφορά το Υποέργο 1, να ακυρωθεί.
Τα εξεταζόμενα αιολικά πάρκα βρίσκονται σε μικρή απόσταση από σημαντική περιοχή για πουλιά, και συγκεκριμένα,
α) η πλησιέστερη Α/Γ του Α/Π «Φρούδια – Λυγιάς – Πλατύβολο» χωροθετείται, σε απόσταση 400 περίπου μέτρων, από τη Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά της Ευρώπης, με ονομασία «Όρη Ζάκρου» και κωδικό GR 194 και
β) στην περίπτωση του Α/Π «Τρούλα – Χαλκιάς – Κορφή» έχει καταγραφεί από τις εργασίες πεδίου της ΠΟΜ μεγάλος αριθμός ατόμων Όρνιου στην άμεση περιοχή μελέτης (164 άτομα σε 34 παρατηρήσεις), η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων του επίμαχου έργου έπρεπε να προβεί σε δέουσα εκτίμηση και αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την κατασκευή και λειτουργία των αιολικών πάρκων στην ορνιθοπανίδα. Η εκτίμηση και αξιολόγηση αυτή θα έπρεπε να εναρμονίζεται προς τις απαιτήσεις πληρότητας και ακρίβειας της κοινοτικής νομοθεσίας και νομολογίας και της εθνικής νομοθεσίας, ώστε να αίρεται κάθε εύλογη αμφιβολία, από επιστημονικής απόψεως, όσον αφορά τις επιπτώσεις των σχεδιαζόμενων έργων. Σημαντικό στοιχείο των απαιτήσεων αυτών είναι η ορνιθολογική πληροφορία προερχόμενη, προεχόντως, από την έρευνα πεδίου.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι μελετητές του έργου επέλεξαν να μην συντάξουν ιδιαίτερο τεύχος μελέτης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης για τις επιπτώσεις των Α/Π στην ορνιθοπανίδα, αλλά να εντάξουν την καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης την εκτίμηση και αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων επί της ορνιθοπανίδας καθώς και τα μέτρα αντιμετώπισης των επιπτώσεων αυτών εντός των οικείων κεφαλαίων της Μ.Π.Ε. Αυτό από μόνο του δεν συνιστά παράλειψη δέουσας εκτίμησης και αξιολόγησης των επιπτώσεων αυτών (πρβλ. ΣτΕ 1804/2018, 964/2018). Εντούτοις, η εκτίμηση των μελετητών στηρίχθηκε σε έρευνες πεδίου δύο (2) ημερών, οι οποίες έγιναν στο πλαίσιο της Μ.Π.Ε. το έτος 2015, συμπληρούμενες από έρευνες συνολικά έξι (6) ημερών, οι οποίες έγιναν σε προγενέστερο χρόνο (έτος 2011) στο πλαίσιο Προκαταρτικών Ορνιθολογικών Μελετών που αφορούσαν τα σχεδιαζόμενα τότε Α/Π (3 συν 3 ημέρες). Οι έρευνες αυτές, των συνολικά οκτώ ημερών, με απόσταση τεσσάρων ετών μεταξύ των, υπολείπονται των προδιαγραφών του Παραρτήματος 3.2 της απόφασης 170225/2014, σύμφωνα με τις οποίες η ερευνά πεδίου πρέπει να καλύπτει τις οικολογικές απαιτήσεις χρονικού διαστήματος ενός ετήσιου κύκλου, η χρονική δε διάρκεια των εργασιών πεδίου ορίζεται, καταρχήν, από 20 έως και 60 ημέρες, ανάλογα με τα υπό διερεύνηση είδη.
Εξάλλου, η περιορισμένη και αποσπασματική, κατά τα ανωτέρω, έρευνα πεδίου δεν υποκαθίσταται ούτε συμπληρώνεται από επίκαιρα, επαρκή, τεκμηριωμένα, αξιόπιστα και αξιοποιήσιμα στοιχεία και καταγραφές για την περιοχή έρευνας πεδίου προερχόμενα από μελέτες δημόσιων φορέων, οι οποίες έγιναν σε ανύποπτο χρόνο και δεν σχετίζονταν με το μελετώμενο έργο, κατά τα προβλεπόμενα στο ίδιο Παράρτημα. Οι ανωτέρω έρευνες στηρίζουν την βασική διαπίστωση της Μ.Π.Ε., ως προς τα τέσσερα βασικά είδη Χρυσαετός, Γυπαετός, Όρνιο και Πετρίτης, ότι δεν παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια των ερευνών πεδίου στην άμεση περιοχή των έργων, πλην της περίπτωσης του Όρνιου, το οποίο είχε παρατηρηθεί κατά τις έρευνες πεδίου των ΠΟΜ.
Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, οι εν λόγω έρευνες και οι βασικές ορνιθολογικές πληροφορίες που προέρχονται από αυτές δημιουργούν σοβαρές αμφιβολίες για την επάρκεια και πληρότητα, της εκτίμησης των επιπτώσεων του Υποέργου 1 στη γειτνιάζουσα Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά GR 194 και στα είδη της ορνιθοπανίδας της περιοχής και για την επάρκεια των λύσεων που προτείνει η Μ.Π.Ε. για την αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων επί των ειδών αυτών. Συνεπώς, στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν υπήρξε δέουσα εκτίμηση και αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των αιολικών πάρκων επί της ορνιθοπανίδας.
Ως εκ τούτου, ο ως άνω λόγος ακυρώσεως πρέπει να γίνει δεκτός και να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη Α.Ε.Π.Ο. καθ’ ό μέρος αφορά το Υποέργο 1.
Πρόεδρος: Π. Καρλή
Εισηγητής: Χρ. Παπανικολάου
* Το πλήρες κείμενο της απόφασης θα αναρτηθεί αμέσως μετά την καθαρογραφή του από το Δικαστήριο.