Αλληλεγγύη και Φιλανθρωπία*

Γράφει ο Ειρηναίος Μαράκης

Η αλληλεγγύη και η φιλανθρωπία, που συχνά ταυτίζονται και ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία της κρίσης του κεφαλαίου και της αγοράς, δεν μιλάνε για το ίδιο πράγμα και για την ίδια κατάσταση. Αλλά και πέρα από τις όποιες λεξικογραφικές ερμηνείες τους (που όμως δεν διαφέρουν παρά μόνο στην διατύπωση), ούτε ιδεολογικά ή θεωρητικά αν θέλετε, ούτε όμως και πρακτικά, σχετικά με τα προβλήματα της καθημερινής ζωής, ταυτίζονται οι όροι. Το πρώτο αποδεικνύεται, εύκολα, με τις εξηγήσεις που παραθέτουμε στη συνέχεια, το δεύτερο αναδεικνύεται καθημερινά μέσα στην πραγματική ζωή και με αφορμή ακόμα τα γεγονότα των τελευταίων ετών.

Ορισμοί

Διαβάζουμε σχετικά (στο Τέλειο Λεξικό της Δημοτικής Γλώσσας, Επιτροπής Φιλολόγων (μονοτονικό), εκδόσεις Άτλας) για τους δύο ορισμούς και τις παράγωγες τους λέξεις ότι:

αλληλεγγύη η (ουσ.). συναίσθηση αμοιβαίων υποχρεώσεων και δικαιωμάτων, αλληλοβοήθεια

αλληλέγγυος -η -ο (επ.). που αισθάνεται αλληλεγγύη

φιλανθρωπία η (ουσ.). η αγάπη προς τους άλλους ανθρώπους || αγαθοεργή πράξη

φιλάνθρωπος ο (ουσ.). που αγαπά τους ανθρώπους || που κάνει αγαθοεργές πράξεις || αντίθ. μισάνθρωπος, απάνθρωπος

Βασικά, όπως αναγνωρίζεται γενικότερα μέσα στην κοινωνία, η φιλανθρωπία είναι η υποστήριξη ατόμων ή κοινωνικών ομάδων του πληθυσμού που χρειάζονται βοήθεια -μέσα από τη δράση άλλων ομάδες με σχετική οικονομική και κοινωνική επιφάνεια οι οποίες όμως πολύ συνειδητά παραβλέπουν (ή έστω προσεγγίζουν ακροθιγώς) τα κοινωνικά (και πολιτικά) προβλήματα που οδηγούν στην ανάπτυξη της φτώχειας και της εξαθλίωσης ενώ πολλές φορές, αν όχι τις περισσότερες, αποτελούν οι ίδιοι φορείς αυτών των πολιτικών και των ταξικών διακρίσεων που πάντα τις ακολουθούν σαν σε φυσικό επακόλουθο. Τότε η φιλανθρωπία χάνει και την παραμικρή σχέση με την ετυμολογία της, παύει να είναι μια γενικόλογη και οπωσδήποτε αφηρημένη αναφορά στην αγάπη για τον συνάνθρωπο και αναδεικνύεται ως αυτό που πραγματικά είναι: ένα εργαλείο για την κοινωνική προβολή εκαι για την πολιτική-κοινωνική-ταξική επιβολή και κυριαρχία κείνου που την ασκεί.

Η φιλανθρωπία αποτελεί παράλληλα ένας πρώτης τάξεως ξέπλυμα της αστικής πολιτικής που φορτώνει τα βάρη της κρίσης της στις πλάτες της εργατικής τάξης, της αγροτιάς και των μικρομεσαίων. Είναι μάλιστα τόσο θολή η εικόνα περί φιλανθρωπίας που υπάρχει όπου ακόμα και η υπόδικη νεοναζιστική συμμορία της Χρυσής Αυγής προσπάθησε, όχι πολλά χρόνια πριν, να επηρεάσει την εργατική τάξη του τόπου οργανώνοντας συσσίτια (και αιμοδισίες) μόνο για Έλληνες. Η απάντηση σε αυτό το σχέδιο ήταν αποφασιστική πάντως από την πλευρά του εργατικού κινήματος και της αντιφασιστικής πλειοψηφίας.

Αξίζει βέβαια να αναφέρουμε σε αυτό το σημείο ότι και η αλληλεγγύη χωρίς ταξικό πρόσημο μπροστά της, δηλαδή χωρίς την στήριξη των εργατικών αγώνων ενάντια στην ανεργία και την εργασιακή επισφάλεια, ενάντια στη φτωχοποίηση της κοινωνίας και χωρίς στήριξη των κινημάτων ενάντια στο ρατσισμό, τη φασιστική απειλή, στη γυναικεία καταπίεση και τον σεξισμό, είναι κενή νοήματος και άξια μόνο για υψηλού επιπέδου διανοητικές συζητήσεις μεταξύ ομοιδεατών που όμως απέχουν χιλιόμετρα από το να προσφέρουν και να αγωνιστούν για το ξεπέρασμα της κρίσης και για την, ας το πούμε κι αυτό, αντικαπιταλιστική ανατροπή.

*το κείμενο αφιερώνεται στην καθαρίστρια που καταδικάστηκε σε δέκα (10) χρόνια φυλάκιση και διεκδικεί με τη σειρά του, όπως μια σειρά φορείς κι εργατικά σωματεία, την άμεση απελευθέρωση της και την επιστροφή στην εργασία της

"google ad"