Με αφορμή το Παγκόσμιο Συνέδριο Κρητών στην αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου Χανίων, 25-28 Ιουλίου 2013
του Πολυχρόνη Πολυχρονίδη*
Πολύ ενδιαφέρον υπήρξε το Παγκόσμιο Συνέδριο Κρητών που πραγματοποιήθηκε στην περικαλλή αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου Χανίων, το οποίο αποτελεί ένα στολίδι για την πόλη μας, τόσο γιατί εκάλυψε μια μεγάλη και ευρύτατη σειρά θεμάτων τα οποία αφορούν τη ζωή της Κρήτης, από καταξιωμένους ομιλητές, όσο και γιατί σε όλη τη διάρκειά του υπήρχε εμφανής και διάχυτη η ευχάριστη αύρα της αγάπης και του μεγάλου ενδιαφέροντος για τη Κρήτη των ανά τον κόσμο αποδήμων Κρητών.
Ήδη πολλά από όσα ελέχθησαν, έχουν γίνει γνωστά και έχει δοθεί η ανάλογη δημοσιότητα από τα τοπικά μέσα ενημέρωσης. Από όσα μπόρεσα προσωπικά να παρακολουθήσω, θεωρώ ότι θα πρέπει να δοθεί πληρέστερη πληροφόρηση.
Σύμφωνα με τα στοιχεία τα οποία ανέφερε ο κ. Νίκος Λυγερός, στρατηγικός σύμβουλος, στην ομιλία του «Η σημασία της Κρήτης στην Ελληνική ΑΟΖ», η αξιοποίηση των τεράστιων ποσοτήτων υδρογονανθράκων τις οποίες διαθέτει η χώρα μας δεν θα συναντήσουν κανένα σοβαρό εμπόδιο από γειτονικές χώρες, όπως λανθασμένα επικρατεί αυτή η εντύπωση.
Έτσι εις την περιοχή του Αιγαίου οι ποσότητες των υδρογονανθράκων, είναι πολύ μικρές σε σχέση με το σύνολο της χώρας (1 δις περίπου), ενώ εις την περιοχή της Δυτικής Ελλάδας ανέρχονται σε 2 δις περίπου και με μεγάλες δυσκολίες και αυξημένες δαπάνες για την εξόρυξή τους, λόγω σκληρότητας πετρωμάτων κ.α.
Νότια της Κρήτης τα αποθέματα είναι τεράστια (15-20 δις) και τα πετρώματα είναι πιο κατάλληλα (μαλακότερα) γι’ αυτό και η ανόρυξη είναι ευκολότερη ανόρυξη.
Έτσι οι εταιρείες προσφέρουν το 80% των κερδών στο Ελληνικό δημόσιο.
Ακόμα, όπως είπε, εάν ο αγωγός μεταφοράς προς την ηπειρωτική Ελλάδα, περάσει από το ν. Ηρακλείου και γίνει σταθμός υγροποίησης αερίου, θα απασχολήσει περίπου 100.000 εργαζόμενους!!!
Όπως είπε, υπάρχει η εκδοχή ο αγωγός αυτός να διανύσει από τη στεριά, κατά μήκος την Κρήτη, μέχρι την Κίσαμο και να συνδεθεί στη συνέχεια υποθαλάσσια με τη Πελοπόννησο. Κατά την άποψή μας αυτό μπορεί να φαίνεται σε κάποιους σαν απλή φαντασία, το ενδεχόμενο όμως υπάρχει και οι σχετικές διαδικασίες προχωρούν. Άλλωστε παρόμοιες αμφιβολίες και επιφυλάξεις υπήρχαν και παλαιότερα για το καλώδιο ενεργειακής σύνδεσης της Κρήτης με την ηπειρωτική Ελλάδα. Όμως αυτός ο σχεδιασμός ήδη έχει προχωρήσει και σύμφωνα με τις πρόσφατες ανακοινώσεις του υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΠΕΚΑ) κ. Μανιάτη, όπως και στον τοπικό τύπο έχει αναγραφεί, οι υπουργοί Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας, σύντομα θα εκδώσουν κοινή διακήρυξη, με την οποία θα δηλώνουν την υποστήριξή τους στο σχέδιο Ενεργειακής Διασύνδεσης «EUROASIA INTERCONNECTOR», το οποίο διασύνδεει τα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ, μεταφορικής ισχύος 2.000 MW , μέσω της πόντισης ηλεκτρικού καλωδίου, το οποίο θα περνά και από την Κρήτη.
Άρα η τεράστια ανάπτυξη η οποία θα μπορεί να γίνει στη Κρήτη, είναι ορατή, γι’ αυτό και θα πρέπει να προγραμματισθεί με μεγάλη προσοχή, δημιουργική φαντασία και από φωτισμένα πολιτικά πρόσωπα και άξιους μελετητές για να μην γίνει η όποια ανάπτυξη αλλά η σωστή και πρέπουσα ανάπτυξη, η οποία δεν θα πρέπει να αλλοιώσει το φυσικό περιβάλλον, τον πολιτισμό, τις παραδόσεις και τα άλλα χαρακτηριστικά του νησιού.
Σύμφωνα με τον κ. Λυγερό η αξία των υδρογονανθράκων της Κρήτης θα υπερβεί τα 450-500 δις εκ των οποίων στην Περιφέρεια Κρήτης θα πρέπει να δοθούν σύμφωνα με το νόμο το 5% δηλαδή περίπου 25 δις. Θα υπάρχουν λοιπόν μεταξύ των άλλων πολλών παραμέτρων που θα έχει η νέα αυτή εποχή δύο βασικοί άξονες που θα πρέπει έγκαιρα και άμεσα να ασχοληθούν οι φορείς και οι κάτοικοι της Κρήτης αλλά και η πολιτεία.
Α) ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Πάντα όπως διδάσκει η μέχρι σήμερα εμπειρία η κάθε ανάπτυξη στη χώρα μας αλλά και στη Κρήτη, και δεν εξαιρείται και ο νομός Χανίων, κατά κανόνα, εφόσον δεν ληφθούν αυστηρά μέτρα έχει παράπλευρες δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον και τον πολιτισμό, ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις, θα μπορούσε να είχαν αποφευχθεί εάν έγκαιρα είχαν γίνει ο σωστός προγραμματισμός, οι σωστές μελέτες και η σωστή εφαρμογή τους.
Αντ’ αυτού, συνήθως, προβάλλεται με πολύ επιπόλαιο, ίσως και ανεπίτρεπτο κατά την άποψή μας τρόπο, το επιχείρημα ότι κάποιοι που θέλουν να προστατευτεί το περιβάλλον και ο πολιτισμός, είναι τάχατες εχθροί της ανάπτυξης, αγνοώντας την τεράστια συμβολή την οποία έχει το φυσικό περιβάλλον και ο πολιτισμός, πέραν της ποιότητας ζωής και σ’ αυτήν την ίδια την ανάπτυξη!!!
Η αίσθησή μου είναι, και εύχομαι να κάνω λάθος, ότι αυτός ο κίνδυνος δεν έχει εκτιμηθεί όσο θα’πρεπε στο παραπάνω συνέδριο. Γι’ αυτό ίσως και οι αναφορές και οι ομιλίες για τα θέματα του περιβάλλοντος ήτανε πολύ λιγότερες των αναγκαίων.
Β) ΟΔΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ
Όπως προκύπτει όχι μόνο από την παραπάνω νέα εποχή εξ αιτίας της αξιοποίησης των υδρογονανθράκων στην περιοχή της Κρήτης, αλλά και από άλλους κλάδους ανάπτυξης όπως είναι η προβλεπόμενη μεγάλη και ταχεία αύξηση του τουρισμού κ.ά, θα πρέπει να υπάρξει μια πολύ σοβαρή αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού προβλήματος της Κρήτης.
Σε παλαιότερα παγκόσμια συνέδρια Κρητών είχε τεθεί το θέμα της ανάγκης δημιουργίας ενός νέου κεντρικού οδικού άξονα Κρήτης (Κ.Ο.Α.Κ) με την ονομασία «Μινωϊκή οδός». Αυτό προκάλεσε παλαιότερα κάποιες συζητήσεις και σε τοπικό επίπεδο, όμως πολύ υποτονικές και στη συνέχεια ξεχάστηκε.
Αυτό το μεγάλο θέμα επικαλύφθηκε από τη πίεση των προβλημάτων της καθημερινότητας, ίσως και γιατί στον τόπο μας οι συζητήσεις για τα έργα με δημιουργική φαντασία και όραμα, δύσκολα γίνονται πιστευτές, περιφρονούνται και ίσως και να κουράζουν!!
Όμως , όπως φάνηκε στο παραπάνω συνέδριο η ιδέα αυτή δεν έχει εγκαταλειφθεί από τον ομογένεια. Απεναντίας προχωρεί, μακριά όμως από τους φορείς και κατοίκους της Κρήτης, χωρίς την ύπαρξη μιας σοβαρής πλατιάς διαβούλευσης, στην οποία να μπορεί να πει την άποψή του κάθε Κρητικός και όχι μόνο οι ειδήμονες, όπως είναι πολύ της μόδας σήμερα.
Δυστυχώς αυτή η επίκληση των ειδημόνων, καταργεί ουσιαστικά κάθε διάλογο, στερεί κάθε όφελος από τη λαϊκή συμβολή, τη λαϊκή σοφία και εμπειρία και βέβαια είναι αυτονόητο ότι είναι απολύτως αντιδημοκρατική.
Μπορεί, πράγματι, οι παραπάνω δημοκρατικές διαδικασίες να είναι χρονοβόρες και επίπονες, όμως είναι απόλυτα αναγκαίες και χρήσιμες.
Όπως φαίνεται και στην περιοδική έκδοση του Παγκοσμίου Συμβουλίου Κρητών «ΚΡΗΤΑΙΕΙΣ» τεύχος Δεκεμβρίου 2012, από πλευράς ομογένειας το θέμα όχι μόνο δεν έχει εγκαταλειφθεί αλλά προχωρεί έστω και με αργά βήματα.
Έτσι σύμφωνα με το παραπάνω περιοδικό επισκέφθηκαν τον αναπληρωτή υπουργό Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, κ. Καλογιάννη, ο πρόεδρος του Παγκοσμίου Συμβουλίου Κρητών, κ. Αντώνης Τσουρδαλάκης, ο οραματιστής της ιδέας και ο τ. πρόεδρος της Παγκρητικής Αμερικής κ. Ιωάννης Νάθενας, μαζί με τον Γενικό Γραμματέα και πρώην Περιφερειάρχη Κρήτη κ. Σεραφείμ Τσόκα, και κατέθεσαν στον Υπουργό την πρόταση για τη «Μινωική Οδό».
Όπως είπε ο Γενικός Γραμματέας έχει γίνει ήδη η προμελέτη για το έργο αυτό. Ο Υπουργός δεσμεύτηκε ότι θα προτείνει το έργο στον Πρωθυπουργό για έγκριση της μελέτης.
Επίσης ενδιαφέρον παρουσιάζει η παρέμβαση του Παγκόσμιου Συμβουλίου Κρητών με επιστολή του προέδρου του κ. Αντώνη Τσουρδαλάκη προς τον πρωθυπουργό, αρμόδιους υπουργούς, ευρωβουλευτές κ.άλ. στην οποία αναφέρει ότι σύμφωνα με δημοσίευμα στο ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ 10/2/2013, «Τα διευρωπαϊκά δίκτυα, είναι χρυσή ευκαιρία για την Ελλάδα, στα οποία όμως εξαιρείται και πάλι η Κρήτη. Οι άξονες αυτών των διευρωπαϊκών δικτύων, όπως αναφέρει, φθάνουν στην Αθήνα – Πειραιά και από εκεί οδεύουν προς Λεμεσό , Λευκωσία χωρίς να περνούν από την Κρήτη».
Θεωρεί ακατανόητο αυτό το σχεδιασμό και επιζήμιο όχι μόνο για τη Κρήτη, αλλά και για ολόκληρο το οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και γι’ αυτό ζητά να περιληφθεί και η Κρήτη εις τα διευρωπαϊκά δίκτυα.
Προσωπικά θεωρώ ότι όλες οι παραπάνω αξιέπαινες προσπάθειες για να έχουνε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, πρέπει όπως προαναφέραμε, να γίνονται σε ευρύτατη συνεννόηση και συνεργασία με τους φορείς της Κρήτης αλλά και με συνεχή ενημέρωση όλου του λαού της Κρήτης για αποφυγή λαθών τα οποία πιθανόν στην πορεία όχι μόνο να καθυστερήσουν το έργο αλλά το χειρότερο να μη γίνει τελικά ή να γίνει ένα έργο λάθος που θα πληρώνει όχι μόνο η σημερινή αλλά προπαντός οι μελλοντικές γενιές. Προέχει πρώτα απ’ όλα η σωστή στρατηγική, ο σωστός σχεδιασμός και οι σωστές μελέτες.
Για να αποφευχθούν τραγικά λάθη, όπως αυτό του ξακουστού ΒΟΑΚ με τον οποίο για να πάει κάποιος από τα Χανιά στο Κολυμβάρι, μέσω του κόμβου των Μουρνιών, θα πρέπει πρώτα να κατευθυνθεί για Ρέθυμνο, ενώ για να πάει κάποιος από την Παλαιόχωρα ή τις Βουκολιές εις τα Χανιά μέσω του Κόμβο Ταυρωνίτη θα πρέπει πρώτα να κατευθυνθεί προς Κολυμβάρι!!
Πρωτότυπος σχεδιασμός που ίσως βοηθά να έχουμε πρωτιά και εις τα ατυχήματα!! Το χειρότερο όμως είναι, ότι και μετά την διαπίστωση του λάθους, κανείς δεν κάνει τίποτε για την διόρθωσή του παρά το γεγονός ότι επανειλημμένα έχει τεθεί το θέμα, εκτός των άλλων και στα διάφορα αναπτυξιακά συνέδρια, ενώ θα ήταν άμεσα εφικτό, τουλάχιστον για τον κόμβο των Μουρνιών.
Ακόμη και για το απλό θέμα των φωτιστικών της Παλιάς Πόλης πιστεύω ότι δεν θα είχαν προκύψει προβλήματα εάν είχε προηγηθεί διαβούλευση με τους κατοίκους.
Ο αρχικός σχεδιασμός της Μινωϊκής Οδού προέβλεπε παλαιότερα ένα σύγχρονο οδικό άξονα στη βόρεια πλευρά του νησιού που θα διαπερνούσε την Κρήτη «σαν σουβλάκι» περίπου από τον Πλάτανο Κισσάμου – Βουκολιές – Αλικιανός – και μέχρι Λασίθι και θα είχε τις απαραίτητες σήραγγες και αερογέφυρες ώστε ο δρόμος να είναι ευθύς και ταχείας κυκλοφορίας. Όπως είπανε η Εγνατία Οδός διαθέτει 65.000 μ. σήραγγες και 65.000 μ. αερογέφυρες!!
Ο δρόμος θα βοηθούσε, εκτός των άλλων, και την ενδοχώρα, αφού θα ήταν πιο κοντά σ’ αυτήν. Παράλληλα βέβαια θα γινότανε, όπου αυτό θα ήταν δυνατό, αναβάθμιση και του ΒΟΑΚ καθώς και της παλιάς εθνικής οδού.
Στο νεότερο όμως σχεδιασμό του παραπάνω δρόμου της «Μινωϊκής οδού» η χάραξη είναι πολύ διαφορετική, τουλάχιστον εις το νομό μας, απ΄ότι η παλιά.
Έτσι όπως παρουσιάστηκε στους σχετικούς χάρτες στο συνέδριο, ο δρόμος προβλέπεται να σταματά μέχρι τη πόλη και το αεροδρόμιο των Χανίων.
Έτσι δεν θα εξυπηρετούνται οι επαρχίες Κυδωνίας, Κισσάμου και μεγάλο τμήμα της επαρχίας Σελίνου.
Σύμφωνα με την πρόβλεψη του σχεδιασμού της νέας χάραξης δεν θα περιληφθεί στη «Μινωική οδό» το τμήμα Αλικιανού – Βουκολιές – Τοπόλια – Πλάτανος, αλλά αντ’ αυτού, θα γίνει ένας νέος ευθύς δρόμος Χανιά – Κάνδανος.
Δεν ξέρομε με ποιο σκεπτικό γίνεται αυτή η αλλαγή και σε τι θα ωφελήσει. Πιστεύομε ότι δεν θα ωφελήσει ούτε τους κατοίκους του Σελίνου. Αντίθετα θα μπορούσε με το τμήμα του δρόμου Αλικιανός – Βουκολιές – Τοπόλια – Πλάτανος και με κάθετους άξονές τους, όπως είχε αρχικά σχεδιαστεί, να εξυπηρετεί πολύ καλύτερα όλο το Σέλινο αλλά και τη Κίσσαμο και ένα μεγάλο τμήμα της Κυδωνίας.
Παραθέτουμε αποσπάσματα από τους νεώτερους χάρτες, οι οποίοι είχαν εκτεθεί στους χώρους του Πνευματικού κέντρου, στη διάρκεια του Συνεδρίου, για καλύτερη ενημέρωση των αναγνωστών σας.
Όλα αυτά, όταν προβλέπεται ταχύτατη αύξηση του τουριστικού ρεύματος και στο δυτικό τμήμα του Νομού μας, αλλά ακόμη και η ανάγκη εξυπηρέτησης του αγωγού ο οποίος θα μεταφέρει το υγραέριο μέχρι Κίσσαμο και προβλέπεται να συνεχίσει μέχρι Πελοπόννησο, πιθανότατα και του καλωδίου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Αυτό θα δημιουργήσει μια ισχυρή κυκλοφοριακή κίνηση την οποία θα αδυνατεί πλήρως να εξυπηρετήσει ο σημερινός κακοσχεδιασμένος και κακοφτιαγμένος ΒΟΑΚ με όλα τα σοβαρά και πολύ άσχημα επακόλουθα.
Όλα τα παραπάνω συνηγορούν ότι η τοπική διαβούλευση και μάλιστα άμεσα και σε ευρεία έκταση, όχι μόνο με τους φορείς αλλά και τους κατοίκους του τόπου μας, είναι απόλυτα αναγκαία, έστω και αν είναι δύσκολη και χρονοβόρα.
Τους παραπάνω σχεδιασμούς αλλά και τις σχετικές απόψεις μας καταγράφουμε απλά και μόνο για ενημέρωση αλλά και προβληματισμό και διαβούλευση . Όπως είπε και ο Νίκος Σκουλάς στην ομιλία του, ο οποίος ήτανε στα τιμώμενα πρόσωπα του Συνεδρίου του 2013, λόγω της μεγάλης του προσφοράς στον τόπο μας και στη χώρα μας, ανώτερο και ανώτατο στέλεχος επιχειρήσεων των Δημοσιών οργανισμών στο Καναδά και την Ελλάδα, γενικός γραμματέας ΕΟΤ, πρόεδρος στο Συμβούλιο Τουρισμού, Υπουργός αναπληρωτής Εθνικής Οικονομίας, υπουργός Τουρισμού κ.ά., ο τόπος μας έχει όλη την ευλογία για να πάμε μπροστά και δεν δικαιούμεθα να δείξομε αβελτηρία γιατί θα πάμε πίσω.
Χρειάζονται βιγλάτορες, όπως έλεγε και ο σοφός ποιμενάρχης μας μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου μακαριστός Ειρηναίος, ο οποίος πάντοτε ανέφερε την μεγάλη ανάγκη, ανάκαμψης και αναβάθμισης της υπαίθρου μας, «για να μη παίρνουν τα παιδιά μας από τα χωράφια τους και να τα πηγαίνουνε στη πίσσα!!»
* Ο κ. Πολυχρόνης Πολυχρονίδης είναι γεωπόνος και τ. Δήμαρχος Κολυμβαρίου.
Κοιν. :
1. Περιφερειάρχη Κρήτης κ. Σταύρο Αρναουτάκη – Ηράκλειο.
2. Γενικό Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης κ. Δεικτάκη.
4. Αντιπεριφερειάχη κ. Απόστολο Βουλγαράκη – Χανιά.
5. Βουλευτές Ν. Χανίων
7. κ. Νίκο Σκουλά – Ηράκλειο.
8. Δήμαρχους Πλατανιά, Κισσάμου, Σελίνου – έδρες τους.
9. Πρόεδρο Παγκοσμίου Συμβουλίου Κρητών, κ. Αντώνη Τσουρδαλάκη
10. τ. Πρόεδρο Παγκρητικής Αμερικής κ. Νάθενα
11. Αναπληρωτή υπουργό Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων
12. Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης