Εισήγηση Α. Ξανθού στην παρουσίαση του βιβλίου του Ε. Τσακαλώτου «Με την πλάτη στον τοίχο»
Ως έναν «οδηγό εφαρμοσμένης αριστερής πολιτικής» σε συνθήκες Μνημονίων και κυριαρχίας του νεοφιλελευθερισμού, που διαπνέεται από ένα άλλο πολιτικό ήθος, από μια άλλη αντίληψη δημόσιας λογοδοσίας, από μια κουλτούρα συνεργατικότητας και συλλογικότητας και όχι προσωπικής προβολής» χαρακτήρισε το βιβλίο του Ευκλείδη Τσακαλώτου «Με την πλάτη στον τοίχο» ο πρώην υπουργός, τομεάρχης υγείας του ΣΥΡΙΖΑ Ανδρέας Ξανθός.
Η παρουσίαση του βιβλίου έγινε το απόγευμα της Τετάρτης, παρουσίασε και του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα ο οποίος χαιρέτησε στην εκδήλωση.
Τι ανέφερε ο κ. Ξανθός:
«Η «προστιθέμενη αξία» του βιβλίου είναι η λεπτομερής αποτύπωση όλων των δεδομένων που αφορούν το πλαίσιο του 3ου Μνημονίου, τις υποχρεώσεις που ανέλαβε η χώρα και, κυρίως, τη διαπραγματευτική στρατηγική της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ για να πετύχειτηβασική της πολιτική δέσμευση το Σεπτέμβρη του 2015: Να βγούμε από την κρίση και τη δημοσιονομική επιτροπεία με τις λιγότερες δυνατές κοινωνικές επιπτώσεις, με προστασία του δημοσίου συμφέροντος και με μείωση των ανισοτήτων.
Αυτή τηνκρίσιμη περίοδοτου 2015-2019, που η Αριστερά στην Ελλάδα για πρώτη φορά στην ιστορία της ανέλαβετην ευθύνη της διακυβέρνησης της χώρας, δεν είχαμε μέχρισήμερα την ευκαιρία να την αποτιμήσουμε σε βάθος και να συζητήσουμε ανοικτάμε τους πολίτεςτα θετικά και τα αρνητικά της, να καταλάβουμε και εμείς και η κοινωνία τι ακριβώς είχε συμβεί, ποια ήταν τα όρια της πολιτικής διαχείρισης, ποιεςήταν οινίκες και οι ήττες των διαπραγματεύσεων με τους «Θεσμούς», με ποια κριτήρια σχεδιάστηκαντα μέτρα και ποιες ήταν οι εναλλακτικές επιλογές, πώς κατορθώσαμε να κλείσουμε τις μνημονιακές εκκρεμότητες και να επανέλθει μετά από 10 χρόνια η χώρα σε συνθήκες στοιχειώδους κανονικότητας και ανάκτησης εθνικής κυριαρχίας.
Αυτό το έλλειμα ενημέρωσης και κατανόησηςτης κοινής γνώμης και των αριστερών και προοδευτικών ανθρώπων για το τι πραγματικά διαδραματίστηκε στην «Πρώτη Φορά Αριστερά», έρχεται να καλύψει με τεκμηριωμένο, νηφάλιο και πολιτικά έντιμο τρόπο αυτό το βιβλίο. Απαντώντας, από τη μιαστην εξοργιστική διαστρέβλωση της πραγματικότητας από τη σημερινή κυβέρνηση, αλλά και σε άδικη και αβάσιμη κριτική από «τα αριστερά», που, με πολύ απλοϊκότητα και υποκειμενισμό, θεωρεί ότι τόσο στη διάρκεια της διακυβέρνησης μας όσο και μετά την έξοδο από το Μνημόνιο τον Αύγουστο του 2018, μπορούσαν να έχουν γίνει «θαύματα»και να αντιμετωπίσουμε παθογένειες, στρεβλώσεις και αδικίες δεκαετιών.
To κρίσιμο όμως πολιτικό ερώτημα στο οποίο επιχειρεί να απαντήσει το βιβλίο είναι αν «άξιζε τον κόπο»; Αν άξιζε το συλλογικό και προσωπικό κόστος που επωμίστηκε ο ΣΥΡΙΖΑ,τα στελέχη και τα μέλη του, από την επιλογή να εγκαταλείψουμε τη βολική και ασφαλή θέση της «Αριστεράς της καθαρότητας» και να μπούμε στη δοκιμασία της «κυβερνώσας Αριστεράς». Και μάλιστα μετά από μια επώδυνη πολιτική ήττα, όπως η υπογραφή ενός νέου Μνημονίου.
Η απάντηση είναι ανεπιφύλακτα ΝΑΙ. Γιατί ήταν μιαιστορικής σημασίαςεπιλογή, γιατί ήταν στοίχημα αξιοπρέπειας για όλους μας η επίπονη προσπάθεια να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων σε συνθήκες πρωτόγνωρης για τα μεταπολιτευτικά χρόνια οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής κρίσης. Όχιεπειδή ήταν αυτοσκοπός η εξουσία αλλά επειδή αυτό μας ώθησε να κάνουμε, σε μια στιγμή απόγνωσης της, η ίδια η κοινωνία. Μπροστά στην ανθρωπιστική κρίση και στην οικονομική-κοινωνικήκαταστροφή που είχε προηγηθεί, αποφασίσαμε λοιπόν ότι δεν αρκεί η αντίσταση και η κοινωνική αλληλεγγύη «από τα κάτω», αλλά ότι έχει πολύ μεγαλύτερη αξία για τους φτωχούς και τους αδύναμους αυτής της χώρας, για τον κόσμο που ζορίζεται, η «από τα πάνω» προσπάθεια «επούλωσης των πληγών» της λιτότητας και της λεηλασίας των εισοδημάτων, των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας των ανθρώπων.
Καταφέραμε όμως τελικά να επουλώσουμε το κοινωνικό τραύμα που προκάλεσε ηχρεωκοπία της χώρας; Προφανώς όχι στον αναγκαίο βαθμό, όχι με την πληρότητα που απαιτούσαν οι πιεστικέςκοινωνικέςανάγκες, αλλά σίγουρα άλλαξε η πολιτική προτεραιότητα και η στοχοθεσία: Από τη συρρίκνωση εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων και την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της επιχειρηματικής ελίτ, υπήρξε μια νέα«συλλογική πυξίδα» με βάση τις αξίες της Αριστεράς, την Ισότητα και την Κοινωνική Δικαιοσύνη, υπήρξε με μετρήσιμο τρόπο «μεροληψία» υπέρ του κόσμου της εργασίας, υπέρ των συλλογικώναγαθών και του Κοινωνικού Κράτους, υπέρ του δημοσίου συμφέροντος. Όπως αναφέρεται στο βιβλίο «καμιά απόφαση όσων βρέθηκαν στις αίθουσες των διαπραγματεύσεων δεν πάρθηκε με λάθος κίνητρα».
Αυτή ήταν η ποιοτική διαφορά. Και αυτή η διαφορετική ιεράρχηση μας επέτρεψε να αφήσουμε ένα κοινωνικό «αποτύπωμα» όχι μόνο εντιμότητας αλλά και δραστικής μείωσης των ανισοτήτων. Έτσι, στο ίδιο περιβάλλον λιτότητας και δημοσιονομικών καταναγκασμών (και όχι απλώς περιορισμών), καταφέραμε να κινηθούμε «εντός και εκτός του Μνημονίου». Η επιλογή αυτή μας «ωρίμασε βίαια», όπως έχει πει ο Γιάννης Δραγασάκης. Αυτό δεν έβλαψε την Αριστερά. Δεν την έκανε πιο συμβιβασμένη αλλά πιο ικανή να είναικοινωνικά χρήσιμη σε περιόδους κρίσης. Τη βοήθησε να συνειδητοποιήσει τις δυνατότητες και τα όρια της Πολιτικής, τα όρια που δημιουργούν οι διεθνείς και οι εγχώριοι συσχετισμοί, τα οποία βεβαίως η Αριστερά οφείλει συνεχώς να διευρύνει.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για το ότι «άξιζε τον κόπο», αποτελεί ο τομέαςΥγείας.Εκεί καταφέραμε, με τη συνδρομή πολλών άξιων και έντιμων ανθρώπων, να αφήσουμε μια «σφραγίδα» καθολικής και ισότιμης κάλυψης αναγκών, περιορισμού της «υγειονομικής φτώχειας», ηθικοποίησης του συστήματος και μεταρρυθμιστικών τομών όπως στην ΠΦΥ. Με δεδομένη τη στοχοποίηση του τομέα αυτού του τομέα από τους δανειστές (και ιδίως από το ΔΝΤ), χρειάστηκε τεράστια προσπάθεια για να ανακτήσουμε τη χαμένη αξιοπιστία της χώρας και των προηγούμενωνπολιτικών ηγεσιών του Υπουργείου Υγείας και να πείσουμε ότι μπορεί να εφαρμοστείένα άλλο μείγμα πολιτικής.
Κάναμετην πολύ διορατική επιλογή να ορίσουμε ως τεχνικό μας σύμβουλο στο πεδίο των μεταρρυθμίσεων στην υγεία και στο φάρμακο, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο οποίος μας βοήθησε με μελέτες και προτάσεις πολιτικής να υλοποιήσουμετη δική μας στρατηγική της καθολικής κάλυψης και της μείωσης των ανισοτήτων στην υγεία μέσα από την ενδυνάμωση του ΕΣΥ και την ανάπτυξη τηςΠΦΥ. Με βάση τη λογικήτης καθολικότητας των παροχών(και όχι του «διχτυού ασφαλείας για τους πλέον αδύναμους), υλοποιήσαμε την ισότιμη πρόσβαση των ανασφάλιστων στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη (ν.4368/2016) που ήταν η μεγάλη κοινωνική τομή της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
Σε μια χώρα με 2,5 περίπου εκατομμύρια ανασφάλιστους πολίτες, εγγυηθήκαμε την υγειονομική τους φροντίδα και αποδείξαμε στην πράξη ότι η Υγεία είναι ένα ανθρώπινο και κοινωνικό δικαίωμα που κάθε ευνομούμενη Πολιτεία οφείλει να εξασφαλίζει σε όλους τους πολίτες, ανεξάρτητα από εργασία, ασφάλιση, εισόδημα, εθνικότητα κλπ. Η παρέμβαση αυτή μείωσε δραστικά την «υγειονομική φτώχεια» και τις ανισότητες στη χώρα (ο δείκτης των ακάλυπτων υγειονομικών αναγκών από 14,5% το 2015 πήγε στο 8,5% το 2019) και άρα ήταν μια πολιτική με αριστερό πρόσημο μέσα σε συνθήκες Μνημονίων και λιτότητας.
Το «Με την πλάτη στον τοίχο» του σ. Τσακαλώτου και των συνεργατών του, δεν είναι ένα «εύπεπτο» βιβλίο. Κινείται στο δύσκολο δρόμο της παράθεσης στοιχείων, επεξηγήσεων και επιχειρημάτων και γι’ αυτό απαιτεί προσεκτικό διάβασμα και μελέτη. Είναι, όπως λέει ο Ευκλείδης στην εισαγωγή του, μια «άσκηση συλλογικής ευθύνης» αλλά και κατά την άποψη μου, ένας «οδηγός εφαρμοσμένης αριστερής πολιτικής» σε συνθήκες Μνημονίων και κυριαρχίας του νεοφιλελευθερισμού.
Διαπνέεται από ένα άλλο πολιτικό ήθος, από μια άλλη αντίληψη δημόσιας λογοδοσίας, από μια κουλτούρα συνεργατικότητας και συλλογικότητας και όχι προσωπικής προβολής. Και ακριβώς αυτή η ανιδιοτελής και συλλογικήπροσπάθεια, είναι ιδιαίτερα χρήσιμηγια το πολιτικό προσωπικό, για τα στελέχη και τα μέλη ενός αριστερού κόμματος όπως ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, που στους επόμενους μήνες θα δώσει μια κορυφαία πολιτική μάχηγια την πολιτική αλλαγή στη χώρα, κόντρα σε ένα σκληρό και αδίστακτο σύστημα εξουσίας, αλλά και κόντρα στο κλίμα γενικευμένης ενοχοποίησης των κομμάτων, αποχής και απάθειας, αποστροφήςπροςτην Πολιτική και τη Δημοκρατία. Γιατί πάνω απ’ όλα, το βιβλίο αυτό αποδεικνύει ότι έχει σημασία ποιος κυβερνά, ειδικά στα δύσκολα. Και ότι εκεί ακριβώς φάνηκε η αξία της Αριστεράς».
Ακολουθήστε το agonaskritis.gr στο Google News, στο facebook και στο twitter και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις