του Γιώργου Μοσκοβίτη από το Άρδην τ. 85
Το τελευταίο χρονικό διάστημα, κυρίως στον χώρο του διαδικτύου, με αφορμή μερικά γεγονότα, άρχισε να ανακινείται ένα θέμα με όρους όπως κρητική σημαία, Κρητική Πολιτεία, Αυτόνομη Κρήτη και Ανεξάρτητη Κρήτη ή Λαϊκή Δημοκρατία της Κρήτης, που στους περισσότερους, και μη έχοντες γνώση του θέματος, προκαλεί συναισθήματα εκπλήξεως, αμηχανίας, αλλά και θυμού. Με βάση αναφορές και δημοσιεύματα ιστοσελίδων (κατά κύριον λόγον έγκυρες) σε σχέση με το θέμα αυτό, γίνεται μια προσπάθεια να μπει μια λογική σειρά και να γίνει μια ταξινόμηση των υπαρχόντων στοιχείων.
Υπάρχει η άποψη, ότι θέματα τέτοιου είδους δεν πρέπει να δημοσιεύονται ή να αναδημοσιεύονται, γιατί επιτυγχάνουν το αντίθετο απ’ ό,τι επιδιώκουν, ρίχνοντας νερό στον μύλο αυτών που υποκινούν τέτοιες καταστάσεις. Είναι μια άποψη καθ’ όλα σεβαστή. Απ’ την άλλη όμως, ζούμε στην εποχή και κοινωνία της επικοινωνίας και της πληροφόρησης, όπου την πληροφορία δεν μπορεί να τη σταματήσει κανείς, ούτε και γίνεται να χώνουμε το κεφάλι μας στην άμμο, στρουθοκαμηλίζοντας. Τέτοιες πρακτικές θυμίζουν περισσότερο ολοκληρωτικά καθεστώτα, όπου η γνώμη και η ελευθερία έκφρασης είναι άγνωστες λέξεις και τη θέση τους παίρνουν η λογοκρισία και η αυτοφίμωση. Ευτυχώς σαν Έλληνες δεν έχουμε την ατυχία να ζούμε σε τέτοιο περιβάλλον.
Η Κρητική Πολιτεία
Το όλο θέμα έχει σαν αφετηρία την ημερομηνία 1912-13, κατά την οποία υπογράφεται η Συνθήκη του Λονδίνου.
Μέχρι τότε η Κρήτη, κι από το 1898 (τυπικά από το 1896, βάσει της Συνθήκης του Βερολίνου), αποτελούσε αυτόνομο τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (με ταυτόχρονο έλεγχο των Μεγάλων Δυνάμεων), με όνομα Κρητική Πολιτεία και πρωτεύουσα τα Χανιά, ενώ είχε και δική της σημαία, βουλή, χωροφυλακή (υπό ξένη διοίκηση), σύνταγμα, ύμνο, νομίσματα, παράσημα κ.α., τα οποία ήταν, κατά βάση, παραλλαγές των αντίστοιχων του ελληνικού κράτους.
Ουσιαστικά, η «διακυβέρνηση» της Κρητικής Πολιτείας ασκούνταν από ένα μεικτό συμβούλιο, το οποίο απαρτιζόταν απ’ τα επιμέρους συμβούλια των Κρητών και των Μεγάλων Δυνάμεων. Το συμβούλιο όμως των Μεγάλων Δυνάμεων είχε ουσιαστικά την πρωτοκαθεδρία, καθώς είχε το δικαίωμα, ανά πάσα στιγμή, να αναστείλει τη λειτουργία του συμβουλίου των Κρητών και να ζητήσει την ανασύστασή του, αν θεωρούσε ότι παραβαίνει κάποια όρια ή αυθαιρετεί.
Η εξωτερική πολιτική του νησιού παρέμεινε δέσμια των «προστατών» του. Η Κρητική Πολιτεία π.χ. δεν είχε δικαίωμα πολέμου κι οι σχέσεις της με άλλα κράτη περνούσαν, ουσιαστικά, από την έγκριση των Μεγάλων Δυνάμεων. Λόγω επίσης της υψηλής επικυριαρχίας του σουλτάνου στο νησί, δεν ήταν επιτρεπτή η συγκρότηση κρητικού στρατιωτικού σώματος (αντ’ αυτού δημιουργήθηκε η λεγόμενη «πολιτοφυλακή», η οποία βεβαίως δεν είχε στρατιωτικό ρόλο και ισχύ).
Η σημαία της Κρητικής Πολιτείας
Η σημαία της Κρητικής Πολιτείας βασιζόταν σε μια παραλλαγή της ελληνικής σημαίας του 1822. Τα τρία γαλάζια τεταρτημόρια συμβόλιζαν τη χριστιανική-ελληνική πλειοψηφία της Κρήτης. Το πρώτο όμως από τα τεταρτημόρια (χρώματος ερυθρού, το οποίο αναφέρεται στη μουσουλμανική-τουρκική μειονότητα), που απεικόνιζε το λευκό αστέρι, συμβόλιζε και δήλωνε την υψηλή επικυριαρχία του σουλτάνου στο νησί (και όχι έτσι απλά τη μουσουλμανική-τουρκική μειονότητα ή «το κρητικό αίμα που χύθηκε στους αγώνες», όπως, είτε σκοπίμως είτε από άγνοια, υποστηρίζουν με παρρησία αρκετοί). Θα πρέπει να τονιστεί εδώ, ότι ουδέποτε υπήρξε ανεξάρτητο κράτος της Κρήτης, αλλά μια (ημι)αυτόνομη και πλήρως ελεγχόμενη περιοχή από τις Μεγάλες Δυνάμεις. Ως εκ τούτου, η σημαία δεν συμβόλιζε την ανεξάρτητη Κρήτη (όπως δυστυχώς, λανθασμένα, πιστεύουν πολλοί και την αναρτούν με «υπερηφάνεια»), αλλά την υποταγή στην οθωμανική Πύλη, καθώς το νησί εξακολουθούσε να αποτελεί εδαφικό τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Επιπλέον, η συγκεκριμένη σημαία ουδέποτε αποτέλεσε αγωνιστικό λάβαρο ή επαναστατικό σύμβολο που καθιερώθηκε από τους Κρήτες, αλλά ήταν μια επινόηση των Μεγάλων Δυνάμεων και του σουλτάνου (το αστέρι μπήκε μετά από δική του απαίτηση).
Η σημαία λοιπόν της Κρητικής Πολιτείας, πέραν της όποιας ιστορικής σημασίας και παρουσίας της στη νεότερη ιστορία, δεν αποτελεί ένα σύμβολο το οποίο θα πρέπει να δημιουργεί «ρίγη συγκίνησης» και συναισθήματα «υπερηφάνιας» (για τη σημαία του Σπύρου Καγιαλέ τότε τι θα έπρεπε να νιώθουμε;) σε κανέναν Έλληνα και πολύ περισσότερο σε κανέναν Κρητικό.
Θα πρέπει δε να σημειωθεί εδώ πως, ότι εκτός του ότι η σημαία της Κρητικής Πολιτείας αναρτούνταν (υποχρεωτικά) μόνο στα κυβερνητικά κτήρια και δημόσιες υπηρεσίες (οι γνήσιοι Κρήτες στα σπίτια τους είχαν την σημαία της Ένωσης), υποχρεωτική ήταν η ανάρτηση και της τουρκικής σημαίας στην «αυτόνομη» Κρητική Πολιτεία:
Ο ύπατος αρμοστής θέλει αναγνωρίσει την Υψηλήν επικυριαρχίαν του Σουλτάνου και θέλει λάβει μέτρα προς διαφύλαξιν της τουρκικής σημαίας, ήτις κατά την υπόσχεσιν την υπό των 4 δυνάμεων δοθείσαν, θα υψώται εις τι των οχυρωμένων σημείων της νήσου.
(από την Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΔ σελ. 199).
Οι συνθήκες και το…«δημοψήφισμα»
Σύμφωνα με τη Συνθήκη του Λονδίνου (η οποία δεν επικυρώθηκε, καθώς μεσολάβησε ο Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος, ήταν όμως δεσμευτική για τους Συμμάχους), μεταξύ άλλων αποφασίζεται η απελευθέρωση της Κρήτης από την Τουρκία (η οποία παραιτήθηκε όλων των δικαιωμάτων της στο νησί, εκχωρώντας τα προσωρινά στους Βαλκανικούς συμμάχους) και στην ουσία ανοίγει ο δρόμος για την ένωση του νησιού με την Ελλάδα, με εγγυήτριες τις Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, Ιταλία).
Στο σημείο αυτό αρχίζει η παραφιλολογία, με την υποτιθέμενη ύπαρξη ενός όρου στη συνθήκη, ο οποίος προέβλεπε τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος στην Κρήτη σε 100 χρόνια (δηλαδή το 2013), μέσω του οποίου οι κάτοικοι της Κρήτης θα αποφάσιζαν αν η Κρήτη θα παρέμενε ενωμένη με την Ελλάδα, ή θα προχωρούσε σαν ανεξάρτητο κράτος.
Ο όρος αυτός είναι παντελώς ανύπαρκτος. Η Συνθήκη του Λονδίνου είναι σαφής και δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες. Οι υποκινητές της «Ανεξάρτητης Κρήτης», και κυρίως αυτοί που τους ακολουθούν (παίζοντας εκούσια ή ακούσια το παιχνίδι τους), φαίνεται να έχουν σ’ αυτό το σημείο κάποια σοβαρά κενά ιστορικής γνώσης, καθώς αγνοούν ότι με τη Συνθήκη του Λονδίνου, τυπικά τουλάχιστον, δεν έγινε η ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα (απλώς η Κρήτη πέρασε σε ένα σύντομο μεταβατικό στάδιο «κηδεμονίας», έστω και προσωρινά, όπως αναφέρθηκε πριν). Η ύπαρξη λοιπόν ενός υποτιθέμενου συμφωνητικού-σύμβασης, μεταξύ Ελλάδος-Κρήτης, τη δεδομένη στιγμή μάλιστα, μόνο ουτοπική κι εξωπραγματική μπορεί να χαρακτηριστεί. Η πολυπόθητη ένωση πραγματοποιήθηκε με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου, που αναφέρεται λίγο παρακάτω.
Το απόσπασμα από τη Συνθήκη του Λονδίνου που αφορά την Κρήτη, και στο οποίο δεν γίνεται αναφορά σε κανέναν όρο:
α) Η αρχική πρόταση των Μεγάλων Δυνάμεων:
(3) Turkey to abandon all claims to Crete.
[Μετάφραση: Η Τουρκία να παραιτηθεί από κάθε αξίωση για την Κρήτη].
β) Η τελική απόφαση στις 30 Μαΐου 1913:
(3) The Sultan of Turkey ceded Crete to the Balkan allies in whose favor all rights of sovereignty were renounced.
[Μετάφραση: Ο σουλτάνος της Τουρκίας παραχώρησε την Κρήτη στους Βαλκανικούς Σύμμαχους, υπέρ των οποίων παραιτήθηκε όλων των κυριαρχικών δικαιωμάτων του].
Η επόμενη Συνθήκη του Βουκουρεστίου, στις 10 Αυγούστου 1913, επικύρωσε οριστικά την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Η παράγραφος που αναφέρεται στην Κρήτη είναι επίσης σαφής και πουθενά δεν διαφαίνεται ο όρος περί δημοψηφίσματος:
Crete was definitely assigned to Greece and was formally taken over on December 14 of that year.
Μετάφραση: Η Κρήτη προσαρτήθηκε οριστικά στην Ελλάδα που και επισήμως ανέλαβε τη διοίκηση στις 14 Δεκεμβρίου του ιδίου έτους.
Υπάρχει όμως κι ένας ακόμα ισχυρισμός: Η ύπαρξη ενός «ιδιωτικού συμφωνητικού» μεταξύ Ελλάδος και Κρήτης, που προέβλεπε το παραπάνω δημοψήφισμα.
Κι αυτός ο ισχυρισμός όμως είναι ανυπόστατος. Αφ’ ενός κανείς δεν μπορεί να αποδείξει την ύπαρξή του (ούτε οι άμεσα ενδιαφερόμενοι που το επικαλούνται) κι αφ’ ετέρου δεν υπήρχε καμία λογική στην ύπαρξη και υπογραφή ενός τέτοιου συμφωνητικού. Η Κρήτη αγωνίστηκε για την ελευθερία της κι όχι για ανεξαρτησία. Ο στόχος ήταν ένας και μοναδικός: «Ένωσις ή Θάνατος».
Εκτός αυτού, πόσο λογικό ακούγεται να έχει συμφωνήσει και υπογράψει κάτι τέτοιο ο μετέπειτα Εθνάρχης της Ελλάδας, Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος εκείνο το χρονικό διάστημα ήταν πρωθυπουργός της Ελλάδας και μέχρι τότε είχε αγωνιστεί με νύχια και με δόντια για την ένωση;
Οι πρώτες κινήσεις
Η Ανεξάρτητη Κρήτη δεν φαίνεται να αποτελεί στόχο μόνο μιας χώρας, ή, τουλάχιστον, οι διασπαστικές κινήσεις δεν υποκινούνται μόνο από μία, αλλά περισσότερες (κατά κύριο λόγο Τουρκία, Ισραήλ, Γερμανία, Αγγλία, Η.Π.Α).
Μια πρώτη αναφορά μαρτυρείται απ’ τον οπλαρχηγό της κρητικής αντίστασης κατά των Γερμανών, Καπετάν Μανώλη Μπαντουβά. Όπως αφηγήθηκε ο ίδιος, στον συγγραφέα Αντώνη Σανουδάκη, του προτάθηκε από τον Βρετανό πράκτορα των Βρετανικών Ειδικών Δυνάμεων, Μόντι Γουντχάουζ, που βρισκόταν τότε στο νησί και συνεργαζόταν με τις ντόπιες δυνάμεις, να ηγηθεί (ο Μπαντουβάς) αυτονομιστικής κίνησης με την οικονομική στήριξη της Αγγλίας. Σε αντάλλαγμα, ο Μπαντουβάς θα χριζόταν πρώτος πρόεδρος της αυτόνομης Κρήτης.
Ο Μανώλης Μπαντουβάς αντέδρασε σαν γνήσιος Έλληνας και δη Κρητικός: Αρνήθηκε και, όπως λέγεται, συνέλαβε επί τόπου τον Γουντχάουζ και τον διέταξε να εγκαταλείψει την Κρήτη αμέσως.
Το θέμα άρχισε να ανακινείται πάλι στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και γνώρισε μια έξαρση στην δεκαετία του ’80.
Το 1975, η αθηναϊκή εφημερίδα Αθηναϊκή (26-6-1975) αποκάλυπτε σε δημοσίευμά της ότι από το 1963 οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες επιδίδονταν στη δημιουργία σεναρίων, τα οποία στόχευαν στη συγκρότηση αυτονομιστικών κινήσεων στη Κρήτη. Εδώ αξίζει να γίνει μνεία και στην αυτονομιστική δραστηριότητα που ανέπτυξε μεταπολιτευτικά ομάδα έξι Εβραίων στα Χανιά, η οποία έγινε και ο λόγος απελάσεώς τους, ενώ άπλετο φως στις ισραηλινές ραδιουργίες ρίχθηκε το 1976, όταν ο καταδικασθείς από δικαστήριο του Ηρακλείου, αυτονομιστής Ε. Ράμελ, αποφυλακίστηκε κατά τρόπο ανεξιχνίαστο, για να γίνει αργότερα γνωστό ότι επρόκειτο για αξιωματικό της ισραηλινής μυστικής υπηρεσίας ΜΟΣΑΝΤ.
Το 1977, πράκτορες της ισραηλινής Μοσάντ, μεταμφιεσμένοι σε επιχειρηματίες-επενδυτές, περιέτρεχαν τη Μεγαλόνησο και προσπαθούσαν να πείσουν τους εύπορους κυρίως Κρήτες, ότι η Κρήτη είναι αυτάρκης και θα έπρεπε να είναι ανεξάρτητη. Προς τιμήν τους, η συντριπτική πλειοψηφία των Κρητικών, που άκουσαν αυτήν τη θεωρία, κυνήγησαν τους Ισραηλινούς πράκτορες με πέτρες και μπαλωθιές.
Το ενδιαφέρον που επιδείκνυαν ανέκαθεν οι Ισραηλινοί για την παρουσία της Κρήτης ως κέντρο του «ιουδαϊκού πολιτισμού» είναι πασίγνωστο. Για την ενίσχυση αυτών των ανυπόστατων θεωριών τους οι Εβραίοι μετέρχονται διάφορα μέσα, ανάμεσα στα οποία εντάσσεται και η ρίψη προκηρύξεων με εμπρηστικό περιεχόμενο σε κάθε γωνιά του νησιού (Αύγουστος 1977).
Η επιδίωξή τους να πείσουν ότι η Κρήτη αποτελεί πανάρχαιη ιουδαϊκή εστία εστιάζεται σε μια προπαγανδιστική διαδικασία ψευδεπίγραφων επιστημονικών ερευνών, στα πλαίσια των οποίων εντάχθηκε και η κυκλοφορία του βιβλίου Ιουδαϊκή Κρήτη. Η συγγραφή του ήταν έργο του Εβραίου καθηγητή και στελέχους της ΜΟΣΑΝΤ Άνκορι, η δε έκδοσή του εξυπηρετούσε προφανείς σκοπιμότητες.
Παράλληλα με το εβραϊκό αυτό σύγγραμμα, που πλαστογραφούσε βάναυσα τις ιστορικές καταβολές του κρητικού πολιτισμού, προκειμένου να εδραιώσει τα ψευδώς υποστηριζόμενα από τους Εβραίους, πραγματοποιήθηκαν αλλεπάλληλες μυστικές επισκέψεις εβραϊκών πλοίων στον θαλάσσιο χώρο της Κρήτης. Οι επισκέψεις αυτές είχαν τον χαρακτήρα ερευνητικών ταξιδιών και αποσκοπούσαν στη δήθεν πραγματοποίηση υποθαλάσσιων ερευνών, με σκοπό την ανακάλυψη…αρχαιολογικών ευρημάτων τα οποία θα καταδείκνυαν την…εβραϊκή ιστορία της Κρήτης. Στην πραγματικότητα, αυτά τα «ευρήματα» που αναζητούσαν, τα είχαν ρίξει εκ των προτέρων στη θάλασσα οι ίδιοι οι Ισραηλινοί και δεν ήταν τίποτε άλλο από…τεχνητά οξειδωμένες μαρμάρινες πλάκες και υδρίες, έτσι ώστε να δείχνουν αρχαιοφανείς, τις οποίες στη συνέχεια ανέσυραν ως…ευρήματα!
Ο Τζβη Άνκορι, προκειμένου να ενισχύσει την ανυπόστατη αυτή θεωρία του, συμμετείχε σε όλα τα κρητολογικά συνέδρια, στα πλαίσια των οποίων πραγματοποιούσε…επιστημονικές ανακοινώσεις.
Αρχικά, επιδίωξή του ήταν να καταστήσει αποδεκτό το ιστορικό ψεύδος ότι ο μινωικός πολιτισμός προήλθε…από Εβραίους. Στην πορεία της ιστορικής παραχαράξεως και πλαστογραφίας όμως, καθώς διαπίστωνε ότι οι επιστημονικοφανείς ανακοινώσεις του ετύγχαναν μιας γενικής ανοχής, διεύρυνε το αρχικό σχέδιο εβραιοποίησης των νησιών του Αιγαίου και της Κρήτης, συμπεριλαμβάνοντας σε αυτό και τη Σπάρτη. Η ασέβεια μάλιστα και το θράσος του Άνκορι δεν είχαν όρια, αφού δεν δίστασε να καταφύγει στην επίκληση κίβδηλων επιχειρημάτων, ανάμεσα στα οποία και το εξωφρενικό ότι ο Γεώργιος Πλήθων…ήταν Εβραίος. [ ]
Ασφαλώς και το διαστρεβλωτικό έργο του Άνκορι δεν διεξαγόταν σε άγονο έδαφος. Οι ευνοϊκές συνθήκες για την παρουσίαση αυτής της ανυπόστατης θεωρίας είχαν διαμορφωθεί ήδη από το 1965, με μια σειρά άρθρων του Εβραίου…αρχαιολόγου Σάιρους Γκόρντον, ο οποίος υποστήριζε αντιεπιστημονικά τη…σημιτική προέλευση του μινωικού πολιτισμού.
Η ανάμειξη του Άνκορι υποτίθετα στο «ερευνητικό» αυτό θέμα και κατά κάποιο τρόπο διαστρεβλωτικό, γίνεται κατανοητό ότι δεν ήταν πρόσκαιρη. Αποτελούσε αναπόσπαστη πτυχή ενός ευρύτερου σχεδίου το οποίο υφίσταται και προβλέπει, μεταξύ άλλων, την απόσπαση της Κρήτης, μόλις οι συγκυρίες το επιτρέψουν, από τον ελλαδικό κορμό.
Ήδη έχουν εκδηλωθεί και άλλες συναφείς κινήσεις. Ειδικότερα έχει παρατηρηθεί στον βρετανικό Τύπο η παρουσίαση της Κρήτης ως ανεξάρτητης από την Ελλάδα. Χαρακτηριστική επ’ αυτού είναι η περίπτωση της εφημερίδας Σάντεϊ Τάιμς, η οποία σε αγαστή σύμπνοια με το ευρωπαϊκό κανάλι EYRONEWS, σε πίνακα που δημοσιεύει καθημερινά, παρουσιάζοντας τις θερμοκρασίες που επικρατούν στις πρωτεύουσες των μεσογειακών κρατών, παρουσιάζει τη Κρήτη ως ανεξάρτητη χώρα.
Στις αρχές του 1990, οι Αρχές της Κρήτης άρχισαν να επικεντρώνουν τις έρευνές τους γύρω από κάποιες ανώνυμες ευχετήριες επιστολές, που αποστέλλονταν σε τοπικές εφημερίδες παραμονές Πρωτοχρονιάς και Πάσχα. Στις επιστολές αυτές υπήρχαν σκίτσα που παρουσίαζαν την Ελλάδα ως ένα τέρας, που άπλωνε το χέρι του και στραγγάλιζε την Κρήτη. Το κρίσιμο ερώτημα το οποίο καλούνταν να απαντήσουν ήταν ποιοι υποκινούσαν όλες αυτές τις ενέργειες. [ ]
Τα δύο τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί μία εκστρατεία διάδοσης της Κρητικής Πολιτείας και τα αποτελέσματα είναι άκρως ανησυχητικά για τις Αρχές. Ολοένα και περισσότερες σημαίες φιγουράρουν σε σπίτια, ενώ δεκάδες είναι πλέον τα αυτοκίνητα (ακόμη και επιφανών Κρητικών) στα οποία είναι τοποθετημένο το σύμβολο της Κρητικής Πολιτείας στις πινακίδες. Επίσης κατά εκατοντάδες φτάνουν τα SMS και τα MMS σε κινητά τηλέφωνα. Το φαινόμενο είναι εντονότερο στο Ηράκλειο, όπου οι Αρχές έχουν καταγράψει εκατοντάδες περιπτώσεις ανθρώπων (τόσο στην πόλη όσο και σε χωριά) που έχουν κάνει κεντρικό τους σύνθημα την Κρητική Πολιτεία και το όραμα της «αυτόνομης Κρήτης». [ ]
Πολλά «λάθη»
Αμερικανικές κυβερνητικές υπηρεσίες, δεκάδες πανεπιστήμια των ΗΠΑ, τα καναδικά ταχυδρομεία, εταιρείες αμερικανικών συμφερόντων (όπως η αεροπορική εταιρεία United Airlines) ακόμη και επιστημονικοί φορείς παγκοσμίου κύρους, όπως η Αμερικανική Υπηρεσία Διαστήματος, η γνωστή μας ΝΑSΑ, έχουν εμπλακεί σε μια πρωτοφανή πρόκληση εις βάρος του νησιού, χαρακτηρίζοντας σε επίσημα έγγραφα και στις ιστοσελίδες τους στο διαδίκτυο την Κρήτη ως ανεξάρτητη κρατική οντότητα. Αφέλεια χαρακτηριστική της παροιμιώδους άγνοιας των Αμερικανών για τη γεωγραφία του πλανήτη και την ιστορία των χωρών, ή μήπως μια σκοπιμότητα με απρόβλεπτες διαστάσεις για το μέλλον και ένα παιχνίδι εις βάρος της Κρήτης, της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Η απίστευτη ιστορία αποκτά έντονες πολιτικές διαστάσεις μετά την εντονότατη διαμαρτυρία ομογενών από τη Φλόριντα των ΗΠΑ, οι οποίοι αντιλήφθηκαν κατόπιν σχετικής καταγγελίας της ομογενειακής ιστοσελίδας «kalami.net», ότι οι αναφορές παραείναι πολλές για να πρόκειται για απλό λάθος γεωγραφικού προσδιορισμού. Μάλιστα, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας τους κ. Πίτερ Θεοφάνους απέστειλε σχετική επιστολή στο υπουργείο Εμπορίου των Ηνωμένων Πολιτειών, διευκρινίζοντας τα πράγματα και ζητώντας από τις αμερικανικές Αρχές να διορθώσουν τη γεωγραφική… «γκάφα» τους!
Την αρχή έκανε το υπουργείο Εμπορίου των Ηνωμένων Πολιτειών, το οποίο στη σχετική ιστοσελίδα περιγράφει τη διαδικασία που μπορούν να ακολουθούν επιχειρηματίες προκειμένου να απλοποιούν τον τελωνειακό έλεγχο, χάρη στη χρήση μιας προσωρινής δήλωσης, γνωστής ως ΑΤΑ (Temporary Admission). Στο ενημερωτικό σημείωμα, που περιλαμβάνει τις πιο συχνές ερωτήσεις των πολιτών, γνωστό ως FAQ (Frequently Asked Questions), οι Αμερικανοί συμπεριλαμβάνουν και τη λίστα των χωρών που κάνουν δεκτές αυτές τις προσωρινές δηλώσεις εκτελωνισμού προϊόντων. Εκεί κάπου, ανάμεσα σε 90 αναγραφόμενες χώρες, υπάρχει και η αναφορά στην… Κρήτη ως ανεξάρτητο κράτος, ανάμεσα σε άλλα όπως η Κύπρος, η… Ελλάδα, η Ιταλία, αλλά και σχετικά άγνωστες στο ευρύ κοινό χώρες!
Σε δεκάδες αμερικανικά πανεπιστήμια των Ηνωμένων Πολιτειών η Κρήτη καταγράφεται ως ανεξάρτητο κράτος, γεγονός που προκαλεί εύλογο προβληματισμό, καθώς, αν ένα τέτοιο λάθος συγχωρείται από γραφειοκράτες, όπως οι άνθρωποι των υπουργείων, είναι ασυγχώρητο για ανθρώπους του πνεύματος. Η λίστα είναι μεγάλη και αξιοσημείωτη. Ανάμεσα στα πανεπιστήμια που επιλέγουν να θεωρούν την Κρήτη ως κράτος μαζί με άλλες χώρες είναι τα Albert Einstein College of Medicine, University of California, Washburn University, Brigham Young University, Georgetown University, University of Minnesota, Northeastern University, Southwestern Law School, University of Kentucky, New York Law School, Hofstra University και Winona State University. Η Κρήτη δεν γλιτώνει όμως την… ανεξαρτησία της ούτε από τα καναδικά ταχυδρομεία, τα οποία γνωστοποιούν ότι, αν θέλουν να επικοινωνήσουν ταχυδρομικά με το νησί μας, μπορούν να στείλουν κι αυτοί ό,τι θέλουν ταχυδρομικά στη… χώρα Κρήτη ή στη νήσο Κέρκυρα, που επίσης καταγράφεται ως… κράτος, ενώ η Νότια Αφρική δεν θα νοιαστεί πολύ για το τι γίνεται στην Κρήτη αφού, σύμφωνα με την κυβέρνησή τους και τα επίσημα έγγραφά της, το 2003 τους πήγαν μόλις δύο Κρητικοί, ενώ οι Έλληνες ήταν 7,732.
H ΟΥΝΕΣΚΟ μας πληροφορεί ότι και η Κρήτη είναι μέσα στις χώρες που συμμετέχουν στο Global Ocean Observing System (το 2003). Οι μηχανικοί από την Κρήτη έχουν την τιμητική τους στο Institute of Electrical and Electronics Engineers.
Η ομογένεια και το υπουργείο Εξωτερικών αντέδρασαν άμεσα στη συντονισμένη αυτή πρόκληση, αποστέλλοντας επιστολές διαμαρτυρίας, πετυχαίνοντας να διορθωθούν οι περισσότερες από τις «λανθασμένες» αναφορές περί κράτους Κρήτης.
Στο γνωστό πρόγραμμα εγγραφής σε DVD Avi2dvd, μαθαίνουμε ότι το συγκεκριμένο λογισμικό υποστηρίζει και την…κρητική διάλεκτο! Αν και οι προγραμματιστές δηλώνουν πως δεν έχουν σχέση με αποσχιστικά κινήματα και τα συναφή, είναι απορίας άξιον πώς τελικά η σημαία της Κρητικής Πολιτείας δεσπόζει δίπλα στις υπόλοιπες επίσημες εθνικές σημαίες (και πρώτη πρώτη μάλιστα!).
Το κράτος «Κρήτη» δεν λείπει ούτε από την αμερικανική σειρά κινουμένων σχεδίων της Γουόρνερ Μπρος, «Animaniacs», που είναι δημιούργημα του γνωστού σκηνοθέτη Στίβεν Σπίλμπεργκ.
Ένα άλλο συμβάν έλαβε χώρα στην Κορσική στα πλαίσια των «Παιχνιδιών των Νήσων» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η αποστολή της Κρήτης, φθάνοντας στο αεροδρόμιο της Κορσικής ήρθε αντιμέτωπη με μια δυσάρεστη έκπληξη. Οι διοργανωτές, στα επίσημα έντυπα που μοίραζαν, εμφάνιζαν την Κρήτη με τη σημαία της Κρητικής Πολιτείας, σε αντίθεση με την αποστολή της Κέρκυρας, που συμβολιζόταν με την ελληνική σημαία. Όπως ήταν αναμενόμενο, η διαπίστωση αυτή αιφνιδίασε τους νομάρχες της Κρήτης και τους υπόλοιπους φορείς που συμμετείχαν στην αποστολή, οι οποίοι, εξοργισμένοι, ενημέρωσαν τον περιφερειάρχη Κρήτης, Σεραφείμ Τσόκα, ο οποίος ήρθε σε επικοινωνία με τα υπουργεία Εξωτερικών και Εσωτερικών. Από την περιφέρεια Κρήτης εστάλη διάβημα διαμαρτυρίας προς τη διοργανώτρια Αρχή των Αγώνων, στο οποίο μεταξύ άλλων τονιζόταν: «Θα θέλαμε να σας πληροφορήσουμε ότι η Κρήτη αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της ελληνικής επικράτειας και κατ’ επέκταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εκπροσωπείται από το επίσημο σύμβολο του ελληνικού κράτους, την ελληνική σημαία». Η κρητική αντιπροσωπεία απαίτησε να αποσυρθούν τα επίσημα έντυπα που θέτουν ζήτημα αυτονομίας της Κρήτης και ζήτησαν να κυκλοφορήσουν νέα. Στα νέα φυλλάδια πρέπει να ζητείται συγγνώμη γι’ αυτό το σοβαρό θέμα που άπτεται των εθνικών συμφερόντων της Ελλάδας. Η χλιαρή έρευνα σταμάτησε και πάλι -όπως και το 1990- στη διαπίστωση ότι κάποιοι Κρητικοί, μόνιμοι κάτοικοι Γερμανίας, χρηματοδοτούν και υποκινούν την αυτονομιστική προπαγάνδα.
Έχοντας όμως δει σημεία και τέρατα στη νεοελληνική Οδύσσεια, δεν μας είναι εύκολο να πεισθούμε ότι η άκρη του νήματος της νέας «Κρητικής Πολιτείας» βρίσκεται στα χέρια μιας χούφτας «βλημάτων». Άλλωστε, το κράτος του Ισραήλ και η Διεθνής του Σιωνισμού έχουν κατά καιρούς κυκλοφορήσει, μέσω ημιεπίσημων διαύλων τους, χάρτες που συμπεριλαμβάνουν και την Κρήτη στην πρέπουσα ισραηλινή επικράτεια. Έφτασαν στο σημείο μάλιστα, τη δεκαετία του ’70, οι πράκτορες της Μοσάντ να θάψουν ισραηλινές αρχαιότητες (προφανώς ίδιας ποιότητας με τις θαλάσσιες) στο νησί, έτσι ώστε να το συνδέσουν ιστορικά με το Ισραήλ.
Και δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που ο Αμερικανός διοικητής της βάσεως των Γουρνών ύψωσε σε δεξίωση το ποτήρι του στην υγεία της…53ης πολιτείας των Η.Π.Α., εννοώντας την Κρήτη και ισχυριζόμενος ότι είχε πιει κάτι παραπάνω και …αστειεύτηκε. Όταν όμως σε όλες τις κρητικές πανεπιστημιακές σχολές λειτουργούν αυτονομιστικές γιάφκες από τα ενεργούμενα των εξωελλαδικών συμφερόντων, μόνο αστείο δεν είναι το όλο θέμα.
Τον Ιανουάριο του 2011, η σημαία της Κρητικής Πολιτείας θα κάνει και πάλι την εμφάνισή της, σε διαφήμιση της Vodafone. Μετά από σάλο που ξέσπασε στο διαδίκτυο (όχι όμως και στα παραδοσιακά ΜΜΕ), η εταιρεία αφαίρεσε τη σημαία από τα πλάνα του διαφημιστικού, ενώ η απάντηση που δόθηκε γι’ αυτό το «λάθος», από τον υπεύθυνο (διευθυντής καλλιτεχνικού, Μιχάλης Σαμιώτης) ήταν πως «…Δεν υπάρχει κανένα σκάνδαλο. Η επιλογή της επίμαχης σημαίας έγινε εντελώς τυχαία, στην προσπάθεια να επιλέξουμε κάποια όχι τόσο γνωστή, με αποτέλεσμα ο φροντιστής (ο υπεύθυνος αντικειμένων) να επιλέξει αστόχως τη συγκεκριμένη σημαία. Πρόκειται περί ατυχούς συμπτώσεως, χωρίς να κρύβεται πίσω από αυτό η παραμικρή σκοπιμότητα. Είναι γεγονός ότι σε μια διαφήμιση όλα είναι ελεγχόμενα και μελετημένα. Παρ’ όλα αυτά, το ανθρώπινο λάθος συνέβαλε στο να δημιουργηθεί αυτή η παρεξήγηση». Αυτό που δεν εξήγησε όμως ο υπεύθυνος είναι η «σύμπτωση», δίπλα στη σημαία της Κρητικής Πολιτείας, που ως φαίνεται, παρ’ ότι «άγνωστη» και φυσικά σε αχρηστία, υπήρχε κάπου πρόχειρα, να βρίσκεται η σημαία ενός αγνώστου στον πολύ κόσμο κράτους, αυτή των Νήσων Μάρσαλ, το οποίο, παρ’ ότι τυπικά ανεξάρτητο, ουσιαστικά τελεί υπό την κηδεμονία των Ηνωμένων Πολιτειών. Ίσως δεν χρειάζεται να είναι ιδιαίτερα καχύποπτος κάποιος για να κατανοήσει τη σημειολογία αυτής της εικόνας.
Η «επανάσταση» αρχίζει
Μια από τις πρώτες κουμπουριές, δόθηκε από την τοπική αεροπορική εταιρεία Sky Express (ιδρύθηκε το 2005), η οποία εδρεύει στο Ηράκλειο κι ανήκει σε έναν πρώην πιλότο της Ολυμπιακής, τον Μιλτιάδη Τσαγκαράκη.
Η εν λόγω αεροπορική εταιρεία επέλεξε ως έμβλημά της τη σημαία της Κρητικής Πολιτείας. Μετά από διαμαρτυρίες αναγκάστηκε να το αποσύρει και να το αντικαταστήσει (όχι όμως κι απ’ τα οχήματά της, ενώ το διατήρησε για αρκετό καιρό στην πίσω σελίδα των online κρατήσεων), με βαριά καρδιά όμως, καθώς φαίνεται κι από την ανακοίνωση που κοσμεί την ιστοσελίδα της, μέσα από την οποία παραδίδονται και κάποια «μαθήματα ιστορίας» περί «ανεξάρτητης» Κρητικής Πολιτείας.
[ ] Η ίδια η σελίδα διατείνεται πως δεν έχει καμία σχέση με το θέμα της ανεξαρτησίας της Κρήτης, ούτε αποτελεί τουρκική προβοκάτσια. Υποστηρίζει δε πως αποτελεί μέρος ενός εικονικού παιχνιδιού, του National States.
Με μια προσεκτικότερη ματιά όμως θα διαπιστώσουμε ότι αυτή η σελίδα (Hellenic Confederation=Ελληνική Συνομοσπονδία) δεν είναι δυνατόν να συμμετέχει σ’ αυτό το παιχνίδι.
Ο λόγος είναι πολύ απλός: Αν επιχειρήσει κάποιος να κάνει εγγραφή στο www.nationstates.net και να δημιουργήσει το δικό του «κράτος», θα διαπιστώσει ότι αποκτά τη δική του σελίδα-κράτος μέσα στο nationstates.net, πουθενά όμως δεν υπάρχει επιλογή για σύνδεση ή παραπομπή εξωτερικής σελίδας, η οποία θα μπορούσε να συμμετέχει με τον έναν ή άλλον τρόπο στο παιχνίδι. Η αυθεντική σελίδα του «κράτους», που έχει τίτλο «Cretan People’s Republic», βρίσκεται εδώ. Επομένως, η σελίδα αυτή, με τον μανδύα του παιχνιδιού, άλλους σκοπούς εξυπηρετεί.
Αν διαβάσει κάποιος τις σελίδες της, θα διαπιστώσει ότι γίνεται μια μείξη του πραγματικού με το φανταστικό και του ελληνικού στοιχείου με το τουρκικό.
Για τη σημαία δίνει τη δική της ερμηνεία για το κόκκινο τεταρτημόριο της κρητικής σημαίας, λέγοντας ότι συμβολίζει την τουρκική μειονότητα, ενώ στην «απογραφή» του «κράτους» εμφανίζεται ένα 15% Τούρκων στο νησί. Απορίας άξιον επίσης είναι ότι αποδίδει τους όποιους όρους και στην τουρκική γλώσσα, την οποία εμφανίζει σαν μια από τις επίσημες γλώσσες του νησιού. Έτσι, ένας αδαής ή ανυποψίαστος επισκέπτης της ιστοσελίδας αυτής είναι πιθανόν να φύγει από κει έχοντας στο πίσω μέρος του μυαλού του την ύπαρξη τουρκικού στοιχείου στο νησί. Αντίστοιχα στατιστικά, όπου και πάλι εμπλέκεται το τουρκικό στοιχείο, με τον συντάκτη να προσπαθεί να τους δώσει μια πιο αληθινή υπόσταση, υπάρχουν και σ’ αυτό εδώ το φόρουμ.
Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ, ότι στα πλαίσια αυτού του εικονικού παιχνιδιού υπάρχουν κι άλλα «Ανεξάρτητα κράτη της Κρήτης», που φέρουν ως έμβλημα τη σημαία της Κρητικής Πολιτείας.
Υπάρχουν επίσης κι άλλα «κράτη», όπως το «κράτος της Σύρου», τα οποίο όμως επί το πλείστον φέρουν ως έμβλημα την ελληνική σημαία.
Οι αιτιάσεις και οι υποστηρικτές της «ανεξαρτησίας»
Τα 16 χρόνια που η Κρητική Πολιτεία λειτουργούσε με δική της κυβέρνηση, σημαία, νόμισμα και χωροφυλακή, φαίνεται πως συγκινούν ακόμα ως πατροπαράδοτο ιδεώδες κάποιους Κρητικούς. Και ήταν επόμενο ότι αυτό το «καψούλι» θα έσπευδαν να το πυροδοτήσουν οι συνήθεις ορεγόμενοι τα ελληνικά «φιλέτα».
Με τα σημερινά δεδομένα, οι Κρητικοί που ενστερνίζονται τις αποσχιστικές τάσεις αποτελούν μια ισχνή μειοψηφία. Ακόμη πιο λίγοι είναι αυτοί που τολμούν να θέσουν δημόσια αυτό το θέμα. Μια «γνωστή-άγνωστη» δημόσια αναφορά αποτελεί η προ ετών συνέντευξη του αυτοεξορισθέντος μουσικοσυνθέτη Μανώλη Ρασούλη, σε ιταλικό κομμουνιστικό περιοδικό, όπου εμμέσως έκανε λόγο για «Ανεξάρτητη Κρήτη» (από την εβραϊκή σκοπιά), αλλά και η μετέπειτα, τον Ιανουάριο του 2008, μέσα από το…κρατικό ραδιόφωνο της ΝΕΤ(!!!), όπου δήλωσε ότι «το 2012 θα συμβούν κοσμοϊστορικά γεγονότα, καθώς λήγει η σύμβαση της ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα»!
Μια ακόμα αναφορά στην ιδέα της ανεξαρτησίας της «αδικημένης» Κρήτης έγινε από τον γνωστό Κρητικό δημοσιογράφο, Νίκο Κακαουνάκη, στις 21-12-2008, σε πρωινή εκπομπή του τηλεοπτικού σταθμού Mega. Ο συγκεκριμένος δημοσιογράφος, μάλιστα έδειξε ιδιαίτερη σπουδή στην ανεύρεση του περιβόητου (και ανύπαρκτου) συμφωνητικού, αναδεικνύοντας έτσι, αν μη τι άλλο, το μέγεθος της άγνοιας και της ασχετοσύνης του περί του θέματος, αλλά και της παραπληροφόρησης που οδηγεί σε επικίνδυνα μονοπάτια…
Η ιδέα της απόσχισης, εκτός των τουρκικών-μουσουλμανικών κατάλοιπων (Τουρκοκρητικοί=εξισλαμιθέντες Κρητικοί, αντίθετοι στην ένωση, που κατέσφαξαν τους χριστιανούς ομοεθνείς και συντοπίτες τους) του νησιού, βρίσκει πρόσφορο έδαφος συνήθως σε άτομα αφελή, με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, και άτομα με έλλειψη ιστορικής γνώσης. Κοντά σ’ αυτά βοηθάει κι ο υπέρμετρος και λανθάνων τοπικισμός που συναντάται στο νησί.
Αναφέρεται περιστατικό στο Ρέθυμνο, πριν μερικά χρόνια, στην εκκλησία των Τεσσάρων Μαρτύρων, όπου ο ιερέας, μεταξύ άλλων, έκανε και ειδικό μνημόνιο «Υπέρ υγείας των μελών της οργάνωσης για την απελευθέρωση της Κρήτης». Ο τότε υπουργός μάλιστα του ΠΑ.ΣΟ.Κ., Λευτέρης Βερυβάκης, ο οποίος ήταν παρών στον χώρο, μετά βίας συγκρατήθηκε για να μην επιτεθεί στον ιερέα.
Υπάρχουν, δυστυχώς, και σύλλογοι Κρητών ανά την Ελλάδα, που στις εθνικές επετείους παρελαύνουν κρατώντας ως λάβαρο τη σημαία της Κρητικής Πολιτείας. Να υποθέσουμε ότι τέτοια περιστατικά οφείλονται μόνο σε απλή άγνοια;
Αν και τα περισσότερα παρατράγουδα σημειώνονται κατά κύριο λόγο στον Νομό Ηρακλείου, εντούτοις στον Νομό Χανίων η «φλόγα της ανεξαρτησίας» σιγοκαίει σε μεγαλύτερο βαθμό ίσως. Ο λόγος; Τα περασμένα μεγαλεία τα οποία έζησε, κατά την περίοδο της αυτονομίας της Κρήτης, η πόλη των Χανίων, καθώς, όπως είπαμε, ήταν πρωτεύουσα της Κρητικής Πολιτείας και, το διάστημα εκείνο, η αλήθεια είναι ότι γνώρισε μια περίοδο σχετικής ακμής.
Οι αιτιάσεις και τα επιχειρήματα που προβάλλουν οι υποστηρικτές της «Ανεξάρτητης Κρήτης» έχουν συνήθως οικονομική χροιά και συχνά αντικρούονται μεταξύ τους.
Π.χ. άλλοι υποστηρίζουν ότι η Κρήτη έχει αυτάρκεια σε αγαθά και μπορεί να σταθεί και μόνη της οικονομικά, οπότε δεν υπάρχει λόγος να βρίσκεται υπό τη σκέπη της Ελλάδας, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι η Κρήτη είναι το αδικημένο παιδί της κι απ’ τις πιο υποβαθμισμένες περιοχές (σ.σ. προφανώς όσοι έχουν αυτή την άποψη δεν έχουν πάει σε πραγματικά υποβαθμισμένες και αδικημένες περιοχές, όπως η Θράκη και η Ήπειρος). Η πιο συνηθισμένη καραμέλα που πιπιλίζεται στη δεύτερη περίπτωση είναι πως «παίρνουμε λιγότερα απ’ όσα δίνουμε στο αθηνοκεντρικό ελληνικό κράτος». Έχουμε να κάνουμε δηλαδή με μια ιδιαίτερη μερίδα «συμπατριωτών» μας(;), όπου η εθνική συνείδηση καθορίζεται με βάση τα φράγκα.
Υπάρχουν κι αρκετοί που υποστηρίζουν την παντελώς εξωπραγματική κι ανιστόρητη εκδοχή, που επικαλείται τα περί μη ελληνικότητας των Κρητών, ενώ παρουσιάζουν και προωθούν την κρητική διάλεκτο ως ξεχωριστή γλώσσα από την ελληνική. Υπάρχουν βέβαια και κάποιες μετριοπαθείς (φαινομενικά) φωνές, που διαισθανόμενοι το ουτοπικό περί ανεξαρτησίας και αυτονομίας, προσπαθούν με εύσχημο τρόπο να προωθήσουν ως Δούρειο Ίππο το…γερμανικό ομοσπονδιακό σύστημα διακυβέρνησης (τι κάνει νιάου νιάου στα κεραμίδια άραγε;)!
Από τους πιο ένθερμους όμως υποστηρικτές της «ανεξαρτησίας» είναι οι κάτοικοι περιοχών όπου το παράνομο χρήμα αποτελεί βασικό εισόδημα και οι οποίοι σίγουρα θα προτιμούσαν τη χαλαρή τοπική αστυνόμευση. Η περιοχή του Μυλοποτάμου αποτελεί απλώς ένα παράδειγμα, που ανέδειξε το μέγεθος της ασυδοσίας και παραβατικότητας.
Πριν λίγα χρόνια, μια οργάνωση στην περιοχή του Ηρακλείου, που προς στιγμήν πήρε σάρκα και οστά με την επωνυμία «Ε.Ο. ΞΑΣΤΕΡΙΑ», διαλύθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα, καθώς δεν είχε την απαραίτητη υποστήριξη, αλλά ούτε και τον απαιτούμενο αριθμό μελών.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, η ιδέα της «Ανεξάρτητης Κρήτης», εντός του νησιού, δεν φαίνεται ικανή προς το παρόν να πάρει μια οργανωμένη μορφή. Αυτό όμως δεν συνεπάγεται και τον εφησυχασμό. Το σκοπιανό ζήτημα κάπως έτσι ξεκίνησε και λίγοι έδωσαν σημασία…[ ]
Οι Κρητικοί, που δικαίως υπερηφανεύονται ότι η Κρήτη αποτελεί μια από τις πιο κοφτερές και ένδοξες αιχμές στο ελληνικό δόρυ, θα πρέπει να έχουν τα μάτια τους ανοιχτά. Είναι πολλοί εκείνοι που ορέγονται το «αβύθιστο αεροπλανοφόρο»…
Σε μία ιστορική ημέρα για τον ΣΥΡΙΖΑ, ο Σωκράτης Φάμελλος, νέος πρόεδρος του κόμματος, προχώρησε…
Η συμμετοχή στις εσωκομματικές εκλογές του ΣΥΡΙΖΑ στον νομό Χανίων χαρακτηρίστηκε από μεγάλη προσέλευση, με…
Ο Παύλος Πολάκης, μετά την ολοκλήρωση των εσωκομματικών εκλογών του ΣΥΡΙΖΑ, όπου κατέλαβε τη δεύτερη…
Μπορεί ο πρωθυπουργός να υπόσχεται φοροελαφρύνσεις για τη μεσαία τάξη, εν τω μεταξύ όμως η…
Στις 28 Νοεμβρίου θα πραγματοποιηθεί συνάντηση με τους κατοίκους των Κεραμειών, με στόχο την ενημέρωση…
Ο Σωκράτης Φάμελλος είναι ο νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, καθώς κατάφερε να επικρατήσει από την…
This website uses cookies.